De vliegboot - het oog der vloot
Ontwikkeling van een
modern oorlogswapen
Van hei met pontons uitgeruste land-
vliegtuig tot de nieuwe vliegbooten
De vliegende dokter van
Port Hedland
loop van zijn zware praktijken heel wat
mooie successen behaald, doch welk een
zee van moeite en opoffering ligt hierach
ter!
Vóór twintig jaar: ergens in de verre
woestijngebieden, die een deel van de 1.3
millioen vierkante mijlen Australischen
bodem uitmaken, loopt een mensch op zijn
laatste krachten, vertwijfeld voorwaarts,
altijd verder in de hoop toch nog ergens
tijdig een politiepost te vinden, waar hij
wat medicamenten kan krijgen. Want gin
der, op zijn farm, ligt zijn vrouw ziek en
heeft doktershulp noodig
Thans: In Port Hedland hoort men via
den aether, dat 125 mijlen van het eerstvol
gend centraalstation verwijderd, een vrouw
ziek ligt. Hulp wordt dringend gevraagd.
Een vliegtuig bereikt de plaats in drie uur.
Zonder deze tijdige medische hulp was de
vrouw nog denzelfden dag overleden.
Vroeger zou de overbrenging van het be
richt minstens drie vier dagen in beslag
hebben genomen vooropgesteld, dat de
bode, die men naar den arts uitzond, geen
last zou krijgen van gezwollen voeten.
Operatie onvermijdelijk!
In Cloncurry observeerde men sinds vier
.dSffeiiL Gezondheidstoestand van een
de zee-vliegerij zich daardoor ontwikkeld
heeft.
De ervaringen, die de piloten twintig
jaar geleden hebben opgedaan, zullen nu
en in de toekomst den grondslag vormen
voor de uitbreiding en verbetering der wa
tervliegtuigen als oorlogswapens, voor de
ontwikkeling van zeewaardige machines,
die bij mist zoowel als des nachts, bij weer
en wind toch volkomen zeker over lange
afstanden op zee hun taak kunnen vervul
len.
Het gebruik van watervliegtuigen in de
Middellandsche Zee, zoowel als in den At-
lantischen Oceaan, aan de kust van Spanje,
heeft de herinnering aan de zeevliegerij
van den grooten oorlog weer wakker ge
roepen.
Doch niet alleen voor oorlogsdoeleinden
zijn de ervaringen toentertijd opgedaan, te
stade gekomen, ook voor de ontwikkeling
van het watervliegtuig ten dienste van de
transatlantische lijnen, heeft men zich deze
ervaringen ten nutte gemaakt en het vlieg-
wezen zou zonder den grooten wereldoor
log waarschijnlijk nog niet op den tegen-
v/oordigen trap van ontwikkeling zijn ge
komen.
HOE IN AUSTRALIË AFSTAN
DEN WORDEN OVERBRUGD.
Op het Australische Continent
is onlangs het zesde centraalsta
tion geopend tot ingrijping bij
ziektegevallen in eenzame Au
stralische gebieden.
Eenzaam, verloren, verlaten, hulpeloos,
dat zijn begrippen, welke de nieuwste
technische ontwikkeling helpt overwinnen,
zooveel als het in de macht van den mensch
ligt. De „vliegende arts", die in geheel
Australië bekend en bemind is, zou ons
daarvan zeer veel kunnen vertellen. Au
stralië, dat nog zooveel uitgestrekte, verla
ten gebieden heeft, is zonder hem niet meer
te denken. De „vliegende arts" heeft in den
De opkomst van speciaal voor vluchten
>ver water gebouwde vliegtuigen dateert
pas van de laatste vijf en twintig jaar. Vóór
iien behielp men zich met gewone vlieg
tuigen, die men inplaats van met wielen,
yan pontons voorzag. Na zeer vele pogin
gen, die eerst faalden, gelukte het in 19] 3
aet eerste bruikbare watervliegtuig te bou-
(ven. Wij hadden hier in Holland nog geen
vliegtuigfabrieken en de bekendste fabrie-
cen in Europa waren wel de Friedrichsha-
!en Werké bij Bodensee, de Brandenburg-
sche Vliegtuigenfabriek e.a.
In den Joon van den oortno nriisfnnrlnji
tuigstations, niet alleen in Duitschland en
In België, maar ook langs de Engelsche
lust. Eveneens aan de Russische Oostzee-
fuist, zoo bijvoorbeeld in Libau, Re val enz.
De voornaamste taak van de watervlieg
tuigen bestond in hun samenwerking met
de strijdkrachten ter zee. Zij moesten
het oog der vloot zijnde tijdig waarschu
wen voor vijandelijke vliegtuigen en de
eigen strijdkrachten hoeden tegen een plot-
selingen overval van den vijand.
Niet alleen echter moesten zij de eigen
vloot op de hoogte houden van de bewegin
gen van den vijand, maar ook kwam het
er op aan, de vijandelijke vliegtuigen te
beletten de havens, scheepsbewegingen en
vooral het werk der mijnenleggers te ver
kennen.
De Noordzee en vooral het Kanaal werd
ipoedig het belangrijkste gevechtsterrein
Ier watervliegtuigen, daar dit als arbeids
veld der zeevloten de grootste opmerk
zaamheid vereischte.
De dienst van een piloot van een water
vliegtuig was niet alleen zwaar, maar
en dit geldt in het bijzonder voor de eer
ste twee jaren, in het midden en Noorden
van de Noordzee, ook ondankbaar. De
vliegtuigen vlogen bijna steeds in mist en
storm, buiten het zicht van land, over d«
zien. Vele vliegtuigen moesten dan tenge
volge van motorstoringen op de zee neer
dalen. Vaak kwam het dan voor, dat de
machines op de hooge golven omsloegen en
de bemanning soms dagenlang op de pon
tons vastgebonden ronddreef en zelden ge
red werd.
Wat moesten de Noordzee-vliegers niet
allemaal kennen. Bij het vliegen over de
zee op kompas en kaarten moesten ze
nauwkeurig kunnen navigeeren; zonder
eenig steunpunt op zee bij wisselende wind
richting een klein eiland probeeren terug
.tti—WinHen sfcftA/ic. da mnool iilr hoi/4
defect de oorzaak zou kunnen zijn, dat
men bij het vallen der duisternis nog niet
in de startplaats teruggekeerd zou zijn.
Alle scheepstypen van den vijand moest
de vlieger kennen. Hij moest op de hoogte
zijn van de bewegingen der vijandelijke
vloot en tevens weten, welke schepen van
zijn eigen land onderweg waren. De waar
nemer moest als marconist optreden en
tevens bommen werpen en een machinege
weer kunnen bedienen.
De piloten van de watervliegtuigen moes
ten zeelieden zijn, om tegen de moeilijkste
situaties opgewassen te zijn als het vlieg
tuig op zee moest dalen.
De dienst van den Noordzee vlieger was
niet alleen gevaarlijk, maar ook verant
woordelijk, want van één enkel bericht
van hem kon de overwinning of het ver
lies van een zeeslag afhangen.
Hoe verder de oorlog vorderde en hoe
langer deze duurde, des te sterker moesten
de vliegtuigen worden bewapend.
Van zeer bijzondere
beteekenis voor de ge-
heele oorlogsvoering ter
zee was de fotografisch
opgenomen betonning,
evenals de positie der
netten- en mijnenvel
den, die onder voortdu
rende controle der zee
vliegers stonden. Boven
dien werden in dag- en
nachtvluchten gewich
tige strategische punten
aan de diverse kusten
met bommen bestookt.
Nauwkeurige waarne
mingen der bewegingen
in de vijandelijke ha
vens en der scheepsma
noeuvres, het bevechten
van vijandelijke vlieg
tuigen, bomaanvallen op
havens, vliegvelden,
schepen en kruisers, die
door de mijnenvelden
werden beschermd, dat
alles behoorde tot de
veelzijdige taak der zee
piloten.
Niet alleen in Noord
en West-Europa, maar
ook later aan den Bosporus, de Golf van
Iskenderoem, de Aegeïsche Zee in Xanthi,
later in Constanza, Duigi en Odessa had
den hevige luchtgevechten plaats.
Men ziet, hoe buitengewoon veelzijdig
d4 werkzaamheden van de zeepiloten in
Grauwe Noordzee, zondei^-den^ vILand W Lden^wjreldoorloa. zün Geweest en hoe snel
gebieden, in het eenza
me Noord-Canada, in
Lapland, in het noorde
lijk Rusland en in Sibe
rië, in de uitgestrekte
steppen van Centraal-
Azië kent men thans
reeds dergelijke hulp
posten, zooals in Au
stralië en ook daar
vindt men even moedi
ge „vliegende dokters".
Doch nergens ter we
reld is een dergelijke
organisatie reeds zoo
ver gevorderd als in
Australië, waar de .vlie
gende arts" even noodig
is den het dagelij ksrh
brood.
Men slaat zelfs duurrecords!
vrouw, die 500 mijlen ten zuiden van de
eenzaamste zone ziek lag. De dichtstbij
zijnde arts bevond zich in Broken Hill. Via
de verschillende radiostations stelde hij
zich regelmatig in verbinding met de fami
lie der patiënte.
Hij gaf nauwkeurige aanwijzingen, toen
evenwel geen beterschap intrad, achtte de
arts een operatie onvermijdelijk. Het vlieg
tuig voerde de zieke naar het hospitaal van
innamincka, nadat men een uur verloren
had aan het zoeken -van de kleine neder
zetting, die zelfs op de meest nauwkeurige
regeeringskaart nog onduidelijk staat aan
gegeven. De „vliegende arts" vond den
weg echter en de vrouw kon door opera
tief ingrijpen worden gered.
turn. In 1912 ontwierp een Engelsch missi-
cnnaris, John Flynn, een grootsch plan
voor den bouw van een zestal medische sta
tions op de meest verlaten plaatsen dei
lands. Eerst thans, na vijf en twintig jaar,
is het plan van Father Flynn verwezen
lijkt. Het vliegtuig had Father Flynn even
wel niet in zijn plannen opgenomen; daar
van droomde hij niet. Hij had gedacht de
diensten te onderhouden met groote auto
mobielen.
De zes hulpstations, waarover de „vlie
gende arts" van Australië de beschikking
heeft, bevinden zich in het reeds genoem
de Port Hedland, in Wyndham, nabij Clon
curry, te Broken Hill, nabij het goudgebied
van Kalgoorlie en in Alice Springs, da
plaats, welke thans sinds kort een hulp
post kreeg.
Over het geheele land heeft men een tot
od den huidieen dag reeds zeer eng net van
schiedt door middel van droogbatteryen
van zeer langen levensduur. In de zendsta
tions gebruikt men stroom, welke wordt
geproduceerd door het voortdurend snel
draaien van fietspedalen. Dit vernuftig en
toch zoo bijzonder eenvoudig toestel ia
zoodanig geconstrueerd, ,(dat men eenvou
dig op enkele toetsen van een schrijfma
chine behoeft te drukken om den zender de
juiste morseseinen automatisch door te la
ten geven.
Nieuwe mogelijkheden.
Boven deze radiostations uit stelt men
successievelijk een groot aantal medische
hulpposten op, die dag en nacht in diensl
van de lijdende menschheid moeten staan.
Geen land ter wereld waar het wonder van
de radio zoozeer gewaardeerd wordt dan
juist in het eenzame Australië, waar 50 pet.
der menschheid op de naastenliefde en
hulpvaardigheid van anderen is aangewe
zen!
Maar stil zit men nog lang niet. De er
varingen, die men in de woestijn, in de
wouden en steppen van dit uitgestrekt con
tinent verzamelde, tracht men zich ten
nutte te maken, om reeds binnen afzienba-
ren tijd alle eenzame districten van onzen
aardbol door eenzelfde net van snelle lucht-
verbindingen naar de bewoonde wereld te
brengen. Afstanden zullen dan niet meer
bestaan. Ook in de pool-
Volgen wij een dag lang (een speciaal
drukke dag) het leven van den „vliegenden
arts" van Port Hedland. Des morgens vroeg
vloog hij 60 mijlen ver
om in een politiezieken-
post een patiënt te be
zoeken. 35 Mijlen van
daar verwijderd, haal
de hij een zieke af en
bracht hem 50 mijlen
verder naar het hospi
taal Marble Bar. In
Marble Bar vond hij on
der zijn 15 patiënten 'n
jong meisje, wiens gezondheidstoestand
zeer achteruitgaande was. Hij moest haar
onder voortdurend toezicht houden en nam
de patiënte daarom liever mee naar zijn
ziekenhuis in Port Hedland.
Doch zijn langste vlucht was het afleg
gen van 2500 mijlen, om een jongeman, die
bij een explosie verongelukt was, van le
venslange blindheid te redden.
Gedurende den terugweg kreeg de pa
tiënt, die bij de explosie gifgassen had in
geademd, een z.g. „vliegende longontste
king", en toen men in Port Hedland land
de was de man, voor wien men 2500 mijlen
in de lucht had afgelegd, reeds overleden.
Het technisch principe.
De gedachte om dergelijke hulpdiensten
in de meest eenzame Australische gebieden
op te stellen, is geenszins van jongen da-
BIJ DE
ILLUSTRATIES:
Links boven:
Voor de escadrille-vlie
gers de lucht in gaan,
geeft de kapitein hun
de laatste instructies.
Rechts boven:
Escadrille-vliegen, Alle
negen vliegtuigen lig
gen op gelijke hoogte,
dicht bij elkaar.
Links onder:
Proefdraaien. De mach
tige propeller wordt
in den voor het aau-
slaan van den motor
vereischten stand ge
bracht.
Links;
Piloot en waarnemer in
een watervliegtuig.
Onder:
In groote hangars wor
den de vliegtuigen na
de oefening weer opge
borgen.
