£le dcw-d {mul de, nie,tdnm,engittgA,po-titie&
fëinnenlancUcPi OamA^IcM
Y3uiten£cuicUcPi öv-eA^icht
In het begin van deze maand hebben Enge
land en Frankrijk aan Rome het voorstel ge
daan tot het houden van een conferentie van
drie, waarop alle vraagstukken, welke uit den
Spaanschen burgeroorlog voortvloeien, d.w.z.
alle vraagstulcken, welke tot nqg toe onder
den naam „non-interventie" door de omvang
rijke Londensche „niet-inmengingscommissie"
werden behandeld, zouden worden besproken.
Italië heelt op dit voorstel een min of meer
ontwijkend antwoord gegeven en op het
oogenblik, dat wij dit schrijven, staat nog
geenszins vast, wat er nu verder zal gebeuren.
Intusschen willen wij ons niet aan voorspel
lingen wagen en liever eens een geheel andere
zijde van het voorstel beschouwen. Uit het
feit, dat Engeland en Frankrijk het voorstel
tot het houden van een conferentie van drie
deden, blijkt, dat men de Londensche com
missie als onbekwaam beschouwt om haar
taak te vervullen, of juister gezegd, dat
men de fictie, dat alle in de commissie ver
tegenwoordigde regeeringen bereid zouden zijn
haar haar taak te laten vervullen, heeft op
gegeven. Maar niet slechts dat brengt het
voorstel aan het daglicht. Het houdt ook de
erkenning in, dat alles, wat men tot nog toe
deed de geheele niet-inmengingspolitiek
doelloos is geweest en dat men op het oogen
blik op hetzelfde punt is aangeland, waarop
men in Juli 1936, na het uitbreken van den
Spaanschen burgeroorlog, stond. Men tracht
nu de zaak nog eens door de drie voornaam
ste belanghebbenden te laten bespreken, om
op grond van deze nieuwe besprekingen tot
nieuwe overeenkomsten te geraken. Dit is niet
slechts het overlijdensbericht van de niet-
inmengingspolitiek, maar tegelijkertijd de
mededeeling, dat er in de plaats van den ge
storvene iets nieuws zal moeten komen. Ver
rassend is deze ontwikkeling werkelijk niet.
Want op het oogenblik brengt men zelfs de
meest overtuigde voorstanders van de niet-
inmengingspolitiek in verlegenheid, wanneei
men hun vraagt: Wat heeft men nu eigenlijk
met deze politiek gewonnen?
Nog wordt er gezegd en wel officieel eD
openbaar: „In ieder geval heeft de niet-in-
mengingsovereenkomst ons een geheel jaar
lang voor den Europeeschen oorlog behoed".
Daarvan staat een ding vast: dat er een jaai
lang geen Europeesche oorlog is uitgebroken
Maar geenszins vast staat, dat er zonder de
niet-inmengingspolitiek wel een Europeesche
oorlog zou zijn uitgebroken. Deze bewering
is door geen enkel feit bewezen. Wanneer
zij echter juist zou zijn, geldt zij wat nog
meer te denken geeft niet slechts voor het
verleden, maar ook voor de toekomst. Want
indien een of andere inmenging in 1936 tot
een grooten oorlog geleid zou hebben, waar
om zou zij daartoe dan niet in 1937 of 1938
Leiden? Onder interventie werd en wordt be
grepen: hulp aan de eene Spaansche partij
of de verhindering van de mogelij kheid, dat
vreemde mogendheden zich hier vastzetten.
Beide soorten van interventie waren voor
Frankrijk en Engeland in 1936 betrekkelijk
gemakkelijk; men had aan de regeeringspartij
slechts eenige vliegtuigen ter beschikking be
hoeven te stellen, want Italië had zich mili
tair nog niet op Spaanschen bodem vastgezet
en was dus nog niet moreel gebonden. En des
ondanks zou de inmenging toentertijd den
oorlog beteekend hebben? Wanneer dit juist
zou zijn, ware het dit des te meer in de toe
komst, want alle moreele en strategische om
standigheden zijn intusschen nog ongunstigei
geworden.
Maar wanneer er omgekeerd in de toekomst
nog een mogelijkheid bestaat, de stichting van
een Italiaansch imperium in Spanje zonder
Europeeschen oorlog te verhinderen d.w.z.
te interveniëeren moet dit in 1936 zekex
het geval zijn geweest. Of Spanje is aan
Italië verloren, óf, wanneer het nog te redden
is, was het in 1936 nog gemakkelijker te red
den geweest. Inderdaad is op het oogenblik
niets mogelijk, wat indertijd niet veel beter
mogelijk geweest zou zijn.
Nu, na een jaar, staat men voor precies het
zelfde alternatief als toentertijd, namelijk.
Inmenging of toekijken! Maar de risico, welke
in dit alternatief gelegen is, was een jaar ge
leden minder ernstig.
In de Spaansche kwestie heeft men nu de
keuze tusschen een voortgezet nietsdoen, of
wel het afgeloopen jaar geheel te verwerpen
Wie van meening is, dat er voor Engeland
en Frankrijk op den duur geen mogelijkheid
bestaat, rustig bij de „Italianiseering" van
Spanje te blijven toekijken en dat zij dil
anderzijds zelfs op het oogenblik, zij het ook
onder veel ongunstiger omstandigheden, ooi?
zonder oorlog nog kunnen verhinderen, moei
vanzelf tot de conclusie komen, dat men veel
en veel beter een jaar geleden reeds had kun
nen ingrijpen en dat de politiek van de niet-
inmenging een van de meest éclatante fouten
van den laatsten tijd is geweest.
De schaakmatch EuweAljechin.
Wederom is de groote strijd tusschen de
beide schaakmeesters uitgebroken. Zooals be
grijpelijk toonen velen zeer groote belangstel
ling in dit wereldkampioenschapstournooi.
Zij, die niet naar de zaal trekken, waar het
spel wordt gespeeld, volgen nauwkeurig de
berichten van de radio. Won onze landgenoot
en wereldkampioen het eerste spel, bij de
tweede party was hij minder gelukkig en
werd het spel na 40 zetten in een voor den
wereldkampioen ongunstige stelling afgebro
ken. Nadat Dr. Aljechin zijn 41e zet in cou
vert aan Dr. Euwe gegeven had, gaf de laat
ste den strijd na kort beraad op. Het zal dan
ook ongetwijfeld een harde strijd worden,
waarby beide partijen al hun krachten moe
ten inspannen.
Oefening op 16 October van hei
Koode Kruis.
Op 16 October zal de jaarlijksche oefening
van het Roode Kruis in Brabant en Zeeland
plaats hebben. De onderstelling van deze oefe
ningen zijn niet zooals gewoonlijk gebaseerd
op ernstige ongel ukken, natuurrampen enz.,
maar dit jaar zal een deel van de oorlogstaak
als grondslag voor de oefeningen worden ge
nomen.
Aan kolonel W. J. Lucardie is de alge-
meene leiding opgedragen. Aan hem is toege-
Ovcreenkomst tusschen Nederlandsche
en Belgische Regeeringen inzake emi
granten.
De Nederlandsche en de Belgische Regee
ringen hebben dezer dagen een overeenkomst
getroffen inzake emigranten. Hierbij werd
besloten, dat vluchtelingen van het eene land
voegd de militaire commissaris luitenant-
kolonel J. de Waal.
Voor het inrichten van de spoorwagens
waarmede de zieken vervoerd moeten wor
den, heeft de inspecteur van den geneeskun
digen dienst der landmacht materiaal beschik
baar gesteld.
Proefvlucht van het neuswielvliegtuig. Het nieuwe oefentoestel van de K.L.M.,
Een beeld van verwoesting van het Spaansche oorlogsterrein. Een brug op
ongeveer 80 K.M. afstand van Gijon, welke de regeeringstroepen op hun terug
tocht voor het leger van Franco hebben opgeblazen.
Na afloop van de oefeningen zullen de
helpsters en de leden van de transportcolonne
een gemeenschappelijken maaltijd worden
aangeboden.
niet meer zonder toestemming van de regee
ring, het grondgebied van het andere land
mogen betreden. Zijn vluchtelingen over
Nederland naar België getrokken en hebben
zij geen gebruik gemaakt van de officieele
grensovergangen, dan heeft de Belgische Re
geering het recht hen terug te leiden naar
Nederland.
Deze overeenkomst heeft tot gevolg, dat
binnenkort een aantal emigranten naar Neder
land gestuurd zullen worden, die dan vermoe
delijk in huizen van bewaring zullen worder,,
ondergebracht.
Ernstig auto-ongeluk op Java.
Op Kledoeng nabij Wonosobo had dezer
dagen, vermoedelijk door het weigeren van
de remmen van een vrachtauto, een ernstig
ongeluk plaats, waarbij vele dooden te be
treuren zijn. De auto reed in voile vaart van
een helling en botste tegen een huis, reed
door dit huis heen en kwam eerst in een
tweede huis tot staan. Dit had natuurlijk on
overzienbare gevolgen. Buiten het groote aan
tal gedooden, werden ook nog verschillende
personen gewond.
De chauffeur en de hulp-chauffeur, welke
laatste de vrachtauto bestuurde, werden
slechts licht gewond.
De vliegramp in Indië.
Nog is de ontsteltenis over het droevige on
geluk met de „Specht" niet geluwd, of reeds
komt een nieuwe vliegramp de wereld op
schrikken. Ditmaal was het de militaire lucht
vaart, die zwaar werd getroffen.
Een bombardementsvliegtuig van de Neder-
landsch-Indische marine, met een beman
ning van 9 personen, is bij het maken van
een noodlanding bij Tandjoeng Awarawar
aan de Noordkust van Java in zee gestort
en omgeslagen. Alle inzittenden kwamen om
het leven. Het verongelukte vliegtuig was eon
van de nieuwe Fokkers, bestemd voor ver
sterking van'de Nederlandsch-Indische lucht
macht en speciaal gebouwd als bombarde
mentsvliegtuig.
Aanval op een Engelsch schip
Voor de eerste maal sedert het patrouille
systeem van Nyon in werking is getreden,
kwam deze week het bericht binnen, dat een
Engelsche torpedojager was aangevallen door
een duikboot. Omtrent de nationaliteit van
de duikboot was, evenals de vorige keeren,
niets bekend. De uitgebreide opsporingspogin
gen, die onmiddellijk door Engeland in het
werk werden gesteld, hadden ook ditmaal
geen resultaat. Zeven Britsche torpedojagers
en twee watervliegtuigen hebben vergeefs de
omgeving afgezocht om de duikboot te vinden,
die op de „Basiliek" een torpedo zou hebben
afgevuurd. Natuurlijk ontbreekt het niet aan
verdenkingen van de verschillende landen
onderling. Na het accoord van Nyon kan
moeilijk aangenomen worden, dat het een
Italiaansche duikboot zou zijn geweest, zooals
velen in de vorige gevallen veronderstelden.
Dat ditmaal de verdenkingen gaan in de rich
ting van Valencia en Moskou, is verklaarbaar.
Het vruchteloos onderzoek is intusschen door
Engeland gestaakt.
Thans gaan de geruchten dat Londen na
een volledig onderzoek verklaart, dat de
„Basilisk" niet door een duikboot is aange
vallen.
De non-interventie-kwestie en het terug
trekken der vrijwilligers.
Het officieele antwoord van Mussolini op
de Fransch-Britsche nota aan Rome is
thans verschenen, nadat het nu al haast een
week wordt verwacht. In de nota hebben
de beide landen verklaard, dat er eerst over
eenstemming moest zijn tusschen Frankrijk,
Engeland en Italië omtrent de kwesties van
de non-interventie en het terugtrekken der
vrijwilligers, voordat er eenige verbetering
kan worden verwacht in de internationale
toestand. Daartoe stellen zij een drie-mogend-
hedenconferentie voor tusschen de drie be
wuste landen, welke zoo spoedig mogelijk met
haar besprekingen zou moeten beginnen.
Het antwoord op dit voorstel is thans
gepubliceerd. Nadat de Britsche gezant te
Rome nogmaals had aangedrongen bij den
Italiaanschen minister van Buitenlandsche
Zaken op een spoedige beantwoording, heb
ben de beide mogendheden te kennen ge
geven, dat alleen een onvoorwaardelijke aan
vaarding van de nota hen zal kunnen bevre
digen. Intusschen berichten de Fransche en
Engelsche bladen dat Italië, nu door het ac
coord van Nyon interventie ter zee onmoge
lijk is geworden, een nieuwe zending vlieg
tuigen naar Spanje heeft gezonden, onder lei
ding van Bruno Mussolini, den zoon van den
Duce.
Het antwoord van Mussolini, dat al gereed
lag, maar nog niet officieel bekend was ge
maakt, werd wel in een der Italiaansche
kranten voorspeld in duidelijke omschrijvin
gen. Volgens dit blad zou net de volgende
punten inhouden: 1. Italië wil geen besprekin
gen voeren zonder Duitschland; 2. Italië is
van meening, dat het voorstel van Frankrijk
en Engeland slechts zal leiden tot nieuwe
complicaties; 3. Italië zou de kwestie als één
geheel besproken willen zien in de non-
interventiecommissie. Nu Rome's antwoord
inderdaad blijkt te zijn overeenkomstig deze
voorspellingen, zullen vermoedelijk Londen en
Parijs daar niet mee accoord gaan. De vraag,
die thans de pers der verschillende landen
bezig houdt, is: welke maatregelen zullen
Engeland en Frankrijk nemen, nu het Ita
liaansche antwoord niet bevredigend blijkt?
Misschien zal de Spaansch-Fransche grens
opengesteld worden voor wapenen en muni
tie, is het oordeel van vele bladen, wat echter
nog niet de opgeving van het niet-inmen-
gingssysteem inhoudt.
Roosevelt's rede te Cliicago.
Ook Amerika heeft zijn meening over de
internationale toestand te kennen gegeven. In
een rede, die Roosevelt op *yn reis door de
Vereenigde Staten te Chicago heeft gehouden,
sprak hij zich uit over de politieke situatie
der volkeren. Na verschillende voorvallen en
toestanden veroordeeld te hebben, zooale
bombardementen op non-combattanten, aan-
allen van duikbooten in vredestyd, het
onderwerpen van onschuldige volken uit be
geerte naar macht, allemaal zinspelingen, die
aan duidelijkheid niets te wenschen overlie
ten, verklaarde Roosevelt, dat Amerika be
sloten was buiten den oorlog te bhjven. Hij
spoorde de vredelievende naties aan tot
nauwe samenwerking ter bevordering van
den vrede. Deze rede heeft op het eerste ge
zicht groot opzien gewekt bij verschillende
mogendheden. Frankrijk, Rusland en ook
China toonen groote voldoening over de
woorden van president Roosevelt. Japan en
Italië hebben hun ontstemming te kennen ge
geven. Duitschland heeft zijn oordeel niet on
middellijk geuit en ook Engeland nam een
eenigszins afwachtende houding aan, daar dit
land de woorden van Roosevelt te vaag en
eenigszins tegenstrijdig achtte.
Te Genève heeft de Amerikaansche gezant
in Zwitserland een officieele verklaring van
het staatsdepartement der Vereenigde Staten,
waarin de inval van Japan in China veroor
deeld werd, aan den Volkenbond meege
deeld.
De Zuidzee-conferentie.
In verband met de rede van den Ameri-
kaanschen president en met de verklaring
van het Amerikaansche staatsdepartement,
zal een spoedig bijeenkomen van de Zuidzee-
conferentie, welke door de commissie van 23
is voorgesteld en waartoe de Volkenbonds
vergadering heeft besloten, gewenscht zijn.
De uitnoodigingen voor deze conferentie zijm
gezonden aan de mogendheden die belang
hebben in de Stille Zuidzee en die op 6 Fe
bruari 1922 het Negenmogendhedenverdrag
hebben geteekend of er zich bij aangesloten
hebben. Wellington Koo heeft verklaard de
voorstellen van de commissie van 23 te aan
vaarden als een stap in de gewenschte rich
ting. Ook Amerika zal een uitnoodiging ont
vangen om deel te nemen aan deze conferen
tie, welke uitnoodiging waarschijnlijk onmid
dellijk zal worden aangenomen.
De vraag waar deze Negenmogendheden-
conferentie zal worden gehouden, is nog niet
definitief beantwoord. Leek het eerst waar
schijnlijk dat Washington de afgevaardigden
zou ontvangen, Amerika en Engeland hebben
echter beiden te kennen gegeven, dat ze be
zwaren hadden tegen het ontvangen van deze
conferentie. Londen koestert geen groote
verwachtingen van het resultaat en verwacht
geen werkelijk doeltreffende actie van de by-
eenlcomst der Negenmogendheden.
De Britsche ambassadeur te Washington
heeft opdracht gekregen aan de Vereenigde
Staten te vragen op welke wijze deze mogend
heid met de vredelievende naties denkt samen
te werken.
Over den aard van de voorstellen en de
resultaten dezer conferentie tast men nog ge
heel in het duister.
De Duitsche niet-aan vals verklaring,
Na langdurige onderhandelingen, welke
aanvankelijk niet recht wilden vlotten en
meer dan eens op het punt stonden afge
broken te worden, is thans, eigenlijk nog ali
een verrassing, tusschen Duitschland en Bel
gië een accoord tot stand gekomen, waarby
Duitschland zich verbindt, België niet aan té
vallen en de onschendbaarheid van het Bel
gische grondgebied te eerbiedigen. Van Bel
gische zijde staat hier geen enkele verplich
ting tegenover, zoodat hier dan ook geen
sprake is van een eigenlijk pact, doch slecht^
van een eenzijdige officieele verklaring van
Duitschland, die niettemin voor België haaï
waarde heeft en dan ook algemeen groota
voldoening heeft gewekt. Latere geruchten
doen echter aan deze waarde wel eenigsziru
afbreuk. Berlijn zou namelijk het voorbehoud
hebben gemaakt, dat de verklaring slechtl
van kracht is, mits geen andere mogendheden
Belgisch grondgebied als militair operatieter
rein gebruiken.
De derde partij EuweAljechin werd te Amsterdam in Krasnapolsky gespeeld.
Een fraaie foto van het podium.
Wat er van de „Specht" overbleef. Een duidelijke foto van het rampspoedig einde der „Specht". De cabine is nog
aeheel intact, terwijl de cockoit is losaescheurd.'
schip „Penhurst" en het Deensche stoomschip „Drott" met elkaar in aanvaring
aekomen. De zinkende „Penhurst", welke 'n aroot aat onder de watariinio kun
