Titanen der moderne techniek
Het parool van dezen tijd: Tempo! Tempo!
De laatste phase het stroomlijnprincipe
De techniek bepaalt het aspect der moderne maatschappij
«ét*
GAAN wij in gedachten slechts
enkele tientallen jaren terug en
vergelijken wij de prestaties
der techniek van toen met thans,
dan staan wij stom van verba
zing. De snelheid, waarmede men zich thans
over het oppervlak van onzen aardbol kan
voortbewegen, is na een verloop van slechts
tien jaren verdubbeld. In het luchtruim
schijnen de snelheden aan geen grenzen ge
bonden, zij staan in het teeken der vergan
kelijkheid en geen enkel record op dit ter
rein is een lang leven beschoren.
Het is in hoofdzaak de techniek, die onze
maatschappij geheel van aspect heeft doen
veranderen en dan nog in het bijzonder,
waar het de middelen van verkeer betreft.
ÏVy behoeven slechts te wijzen op de ge
weldige oceaanreuzen, die de continenten
aan Oost- en Westzijde van den Atlanti-
schen Oceaan in enkele dagen tijds met el
kaar verbinden. Hier strijdt men om de
eerepalm in (Jen vorm van den „Blauwen
Wimpel". Een van 's werelds grootste sche
pen bijv., de „Normandië", van de Com
pagnie Générale Atlantique, die 79.280 ton
meet, legde op haar eersten tocht van Le
Havre naar New York, den afstand af in
vier dagen en drie uur, waarmede zij te
vens den „Blauwen Wimpel" in haar bezit
Kreeg. De kruissnelheid bedroeg bij dezen"
overtocht nagenoeg 30 knoopen per uur.
In één adem daarmede, zouden wij de
luchtschepen moeten noemen, die hetzelfde
tr^iect in korter tijd afleggen. Het vliegtuig
echter bereikt de snelste prestaties, maar
Toezien de veiligheid nog niet evenredig
i'- 'in de snelheid, heeft het voor passa-
p -. ervoer nog niet veel toepassing ge
ve -den
Ook het verkeer over land, toont in al
- dedingen merkwaardige teekenen van
itgang. Met den modernen Diesel
en den racewagen worden snelheden
eikt, die kortgeleden nog tot de onmo-
gciükheden gerekend werden.
Met zeppelins werd eenige jaren gele
ien een transatlantische oceaandienst ge
opend. Het vermaarde luchtschip „Graf
Zeppelin" heeft daarbij het leeuwenaan
deel gehad en stak tot nog toe meer dan
honderd malen den Oceaan over. Thans, na
den ramp met de „Hindenburg", heeft men
met het oog op de veiligheid, ook dit,
schijnbaar niet te kwetsen, toestel, dat te
recht voor het meest volmaakte en snelste
ter wereld doorgaat, uit den dienst ge
nomen. Maar reeds nadert een nieuw lucht
schip, op de Zeppelinwerven te Friedrichs-
hafen, zijn voltooiing, zoodat dit jaar op
nieuw met luchtschepen de dienst ter hand
genomen zal worden. Inplaats van het voor
ie veiligheid gevaren met zich brengende
waterstofgas, zal men gebruik maken van
net onbrandbare helium.
Intusschen wordt de transatlantische
dienst nog wel onderhouden door talrijke
snelle vliegtuigen, van Fransch, Duitsch en
Engelsch fabrikaat, welke voor het groot
ste gedeelte op Zuid-Amerika vliegen, daar
langs deze route, de weg over water het
nortst is. Twintig jaar geleden scheen dit
alles een niet te verwezenlijken illusie;
thans, nog geen tien jaar geleden, werd het
;eeds werkelijkheid en sindsdien wordt de
lienst nog op tallooze wijzen geperfectio
neerd.
Ook op het gebied der spoorwegen zijn
groote veranderingen waar te nemen. Een
goede twee jaar geleden, was de verschij
ning van den Diesseltrein een bezienswaar
digheid; hu heeft niemand daar nog oog
voor. In onzen tijd, waarvan tempo! tempo!
het parool is, blijft niets lang nieuw. In-
tusschen beteekende de invoering van de
ren Dieseltrein een groote verbetering, niet
alleen wegens het gerief, dat aanmerkelijk
verhoogd werd, maar in het bijzonder met
het oog op de te bereiken grootere snelhe
den. De 100 K.M. snelheid, welke vroeger
als limiet gold voor de Jumbo's, wordt door
den modernen Dieseltrein spelenderwijs
maritiem terrein. Zij beweren nl., dat d«
onderaardsche vliegtuigloodsen lang niet
zoo safe zullen blijken, als de Amerikaan-
sche regeering wel gelooft, omdat, volgen*
deskundig onderzoek, de vulkanen op het
eiland Oahoe lang niet zoo rustig zqn ge
bleken, als ze wel doen aanzien. Herhaal
delijk heeft men nl. korte aardbevingen ge
constateerd, die tot heden toe wel geen
schade hebben aangebracht, doch die de
ondervulkanische loodsen in minder dan
geen tijd kunnen ruineeren, wanneer de
aardschokken heftiger worden.
In elk geval wil Amerika zijn plannen
hieromtrent niet laten varen en als het
vulkanisch eiland Oahoe niet geschikt blijkt
voor een dergelijk experiment, dan zal men
de vliegtuigsteunpunten over de geheele
eilandengroep verspreiden. Het zal echter
nog eenigen tijd duren, alvorens de Ameri-
kaansche regeering tot den aanleg van der
gelijke kostbare vliegtuig-steunpunten zal
kunnen overgaan.
KNEEDBAAR HOUT.
Hout, dat zoo gekneed kan worden als
kit, is een materiaal, dat ons tot nu toe nog
ontbrak, terwijl er toch zoo ontzaglijk veel
toepassingsmogelijkheden voor zijn, dat
eigenlijk geen huishouding er buiten kan.
Het kneedbare hout, dat thans in den han
del wordt gebracht, zal dan ook velen zeer
welkom zijn. Het is een deegachtige mas
sa, die zich als zij droog geworden is, laat
zagen, schaven, snijden en modelleeren,
terwijl men er ook spijkers kan inslaan en
schroeven indraaien. Een ander voordeel
van het kneedbare hout is, dat men het
niet alleen kan verven en lakken, doch dat
het ook beits opneemt.
Kneedbaar hout wordt gebruikt voor het
dichten van spleten, naden en gaten. Het
hecht zich aan hout, metaal, steen, glas en
marmer, en is bestand tegen vocht De aan-
hechtingsvlakken moeten eerst goed vet
vrij worden gemaakt, hetgeen het beste
kan gebeuren met het oplossings- en ver
dunningsmiddel voor kneedbaar hout.
Daarna wordt de deegachtige' massa een
voudig op de plaats gebracht, die men wil
opvullen of bijvormen. Het middel wordt
gebruikt in wagon-, carosserie- en machi
nefabrieken, door de houtindustrie en op
scheepswerven, door schoenmakers voor t
bijvormen van leesten en "het opvullen van
spijkergaten, door schilders om naden en
gaten op te vullen, in de huishouding voor
hetzelfde doel en verder als kit voor het
maken van gebroken hout, glas en steen
goed.
Rechts bovent
Een sterk gestroom
lijnde racewagen. Vele
details vindt men in de
nieuwste automodellen
toegepast
In New Yersey (V. S.) werd voor het
eerst in da geschiedenis der techniek, een
heele straat, die 13 K.M. lang i«, verplaatst.
De methode om huizen een paar meter te
verrollen, kent men tn Amerika reeds 40
jaar, maar steeds betrof dat een afstand
van slechts een paar meter, daar een nog
grootere verplaats in* niet te bekostigen^
overschreden. Maximum snelheden van 150
K.M. zijn geen zeldzaamheid meer.
Het is wel merkwaardig, dat men, geze
ten in een trein, die voortraast met een
vaart van ver over de honderd K.M., geen
extra snelheidssensatie ondergaat. Tot op
zekere hoogte kunnen wij de snelheid gra
dueel onderscheiden, maar op een bepaald
moment laat dat onderscheidingsvermogen
ons in den steek. Daarom is het voor den
leek soms moeilijk, te begrijpen, waarom
technici bij dergelijke prestaties zoo ver
rukt zijn.
Parallel hiermede heeft de auto zich ont
wikkeld. Wij behoeven alléén maar eens te
zien naar de prestaties, die Sir Malcolm
Campbell wist te leveren in den loop der
jaren. De cijfers geven een verbluffende
stijging aan.
In 1906 werd een wedstrijd voor motoren
uitgeschreven, van Londen naar de Zuid
kust. De toen nog onbekende Campbell
schreef in en won. Daarna kocht hij een
oude auto en begon hiermede deel te nemen
aan de races op de Brooklandsbaan. Ook
hier boekte hij talrijke successen, maar ten
slotte was deze baan hem niet snel genoeg
en vanaf dat oogenblik dateeren zijn re-
cordpogingen op het strand van Southport.
Ir. dit verband noemen wij slechts twee cij
fers, die welsprekend genoeg zijn.
Het eerste record vestigde Sir Campbell
in 1923 met een snelheid van 217.177 K.M.;
een der laatste records van 1933 werd be
haald met een uursnelheid van bijna 418
K.M. Nagenoeg een verdubbeling in tien
jaar tijds is inderdaad een ongeloofelijke
prestatie.
Een dergelijke snelheidsverdubbeling
geeft ook het gewone verkeersvliegtuig t.e
zien. Van 200 K.M. werd de uursnelheid ge
bracht op ruim 400 K.M. Daardoor zijn af
standen weggevallen en de grootste trajec
ten tot vrijwel niets gereduceerd. Altijd
weer heeft men gemeend, dat de uiterste
BIJ DE
ILLUSTRATIES:
Links:
Een der modernste
Dieseltreinen.
Rechts:
De Fransche mailboot
„Normandië" vertrekt
voor haar eerste proef
tocht.
Hierboven:
Een der luchtreuzen
van de Zeppelinwerf te
Friedrichshafen. Het
nieuwe in aanbouw zijn
de luchtschip zal den
zelfden vorm hebben.
grens bereikt was, om een volgend oogen
blik te moeten inzien, dat het mogelijke
alweer overschreden was.
Om tot dergelijke topprestaties te komen
want een tijd als de onze vraagt die nu
eenmaal op elk gebied sloegen mannen
van wetenschap en practijk de handen in
een. En het is waarschijnlijk juist aan deze
samenwerking te danken, dat men heden
in staat is prestaties te leveren, welke aan
het ongelooflijke schijnen te grenzen.
Het was zaak, dat men de heerschende
natuurwetten, die nu eenmaal niet te ver
buigen zijn, zooveel mogelijk dienstbaar
maakte aan de techniek, die door het men-
schelijk vernuft, zulke verrassende stalen
leverde. Zoodoende is men langs experi-
menteelen weg gekomen tot het stroom
lijnprincipe.
De vraag: Wat is lucht?, heeft daarbij
een groote rol gespeeld. Vroeger was men
n.1. de meening toegedaan, dat lucht „niets"
was, en dat men dus met het oog op de te.
leveren snelheden met deze factor geen re
kening behoefde te houden. De tijd heeft
echter anders geleerd.
Toen in een vorige periode van de ont
wikkeling der techniek, vrijwel op elk ge
bied de topprestaties bereikt schenen te
zijn, zocht men naar nieuwe mogelijkheden,
om de snelheid toch nog te kunnen opvoe
ren. Daarbij bleek, dat lucht allerminst
niets" is, integendeel optreedt als een
kracht, die in sterkere mate remmend
werkt, al naar gelang de voortbeweging
sneller geschiedt. Bij de snelheden, die tot
dusver bereikt waren, Was de lucht dan ook
geen factor van belang. Maar nu trad de
lucht op als een krachtfactor, die overwon
nen diende te worden. Om nu deze lucht-
weerstand zooveel mogelijk te reduceeren,
deed men proefnemingen met modellen,
die in vele opzichten afweken van de ge
bruikelijke. Het resultaat van al deze on
derzoekingen was tenslotte het zgn. stroom
lij nmodel. Het stroomlijnprincipe, dat daar
aan ten grondslag ligt, ziet men thans in
vrijwel alle onderdeelen der middelen van
verkeer doorgevoerd.
Ook van aesthetische zijde beschouwd,
mag het probleem vrijwel opgelost heeten.
Natuurlijk was een zoo hoog mogelijk op
gevoerde prestatie eerste eisch, maar juist
in het geheel vernieuwde aspect van onze
samenleving is gebleken, dat het stroom-
lijnmodel als „up to date", zeer wel past.
Men zette, om aanstonds overtuigd te wor
den, maar eens een auto van 1928 naast het
nieuwst uitgekomen model van voorjaar
'38.
Een langzaam voortpuffend locaaltrein-
tje is pittoresque, maar een geruischloos
voortglijdende, moderne Dieseltrein geeft
ons op haar beurt weer de sensatie, hoe
machtig de moderne techniek, gedragen
door het menschelijk vernuft, zich ontwik
keld heeft.
EEN HEELE STRAAT WORDT
VERSCHOVEN!
was! Nu heeft men een heele straat ver
schoven en wel over een afstand van 3.65
M. zijwaarts.
Over een breedte van bijna 8 meter
werkte men het heele front van de straat
25 c.M. naar boven, om daardoor een zij—
waartsche verschuiving van het straatdek,
dat men tot op een bepaalde breedte van
de oorspronkelijke straat scheidde, moge
lijk te maken. Men verwijderde uit een
overlangsche groeve de bitumenvulling. Nu
kreeg men een onderverdeeling van het
afgescheiden straatstuk en wel doordat
men op afstanden van 160 M. een dwarse
groeve over het beton maakte.
In de overlangsche groeve werd in aan
sluiting daarop een lange, sterke gummi
slang gelegd, die men met lucht tot een
hoogen druk opvoerde. Met behulp van
dezen gummislang konden dan de door de
dwarse groeven gevormde 80 platen voor-
loopig eenige c.M zijwaarts gelegd worden.
Het volgende werk was nu, in de door de
verplaatsing ontstane ruimten, sterke hout
blokken te leggen en dan weer met behulp
van den opgeblazen gummislang een ver
dere verplaatsing te verkrijgen. Door
steeds meer blokken in gebruik te nemen,
liet zich de afstand voortdurend vergrooten,
tot eindelijk de vereischte verplaatsing van
3.65 M. bereikt was.
VLIEGTUIGLOODSEN ONDER
VULKANEN!
Amerika's reuzenproject rond
Hawaii.
Op Hawaii zijn de laatste theoretische
voorbereidingen voor den bouw van reus
achtige vliegtuigloodsen en steunpunten op
verschillende eilanden in den Grooten Oce
aan bèëindigd. Onder de eilanden, welke
hiervoor in aanmerking komen, is de meest
belangrijke het eiland Oahoe. Bij een diep
gaande studie betreffende dit eiland is na
melijk gebleken, dat op Oahoe, dat in ze
keren zin het Gibraltar van den Grooten
Oceaan kan worden genoemd, diepe schach
ten verborgen zijn, waardoor dit eiland, dat
vulkanisch is, zich schitterend zou leenen
voor den bouw van vliegtuigloodsen onder
den grond. Op die manier zouden de hallen
onder den vulkanischen bodem komen te
liggen.
Met behulp van het eiland Oahoe zou
Hawaii op die manier een zoo sterke ves
ting kunnen worden, dat het praktisch on
mogelijk zou zijn, een aanval op de eilan
dengroep te ondernemen,om dat succes bij
voorbaat is uitgesloten. De bouw van der
gelijke onderaardsche vliegtuighallcn zou
evenwel een som van pl.m. 20 millioen dol
lars kosten. De hallen onder den aardbo
dem wil Amerika zoo grootsch en modern
aanleggen, dat het eiland als het ware een
groot wespennest wordt, dat door niemand
kan worden aangeraakt zonder te worden
gestoken
Toch schijnt het enthousiasme der Ame
rikanen in de laatste dagen eenigszins te
zijn geluwd door de sombere voorspellingen
van eenige Amerikaansche deskundigen op
