'jjf
PORTRET
L
<ALE TOESTAND
DEZE WEEK
=GROOTEf
VAN DE WEEK
IN NEDERLAND
eocoi*
j&föucrffP E RNA M B U C Q:
DE JANEIRO:
LEGENDA
I=! Koffie
lilllllllill Coca*
Vi'iViV TaiaJ:
HaJcen
BRAZILIË LAND DER OPSTANDEN.
Na den mislukten Putsch door de Inte-
gralisten staat Brazilië, het land der op
standen, weer eens in het brandpunt der
belangstelling. Brazilië, de federatieve
bondsrepubliek in het Oosten van Zuid-
Amerika, heeft een oppervlakte, die bijna
even groot is als die van Europa en lelt
ruim 40 millioen inwoners. Over het alge-
meer. kan men zeggen, dat het peil van
hand beginnen te krijgen. Komt men nog
meer in het aequatoriale gebied, dan wor
den de levensomstandigheden voor de
blanken nog ongunstiger. Zoowel plantage-
bouw als neger-element treden hier op
den achtergrond, zoodat de bevolking daar
hoofdzakelijk bestaat uit Indianen en
kleurlingen.
Het is begrijpelijk, dat een land met een
zoo uiteenloopende bevolking aanleiding
geeft tot verdeeldheid. Gezien de uitge
strektheid is het regeeren er een moeilijke
zaak. Economisch biedt Brazilië echter vele
ontwikkelingsmogelijkheden. En hoewel de
eerste aanloop tot een industrieele ont
wikkeling reeds is gedaan, is de econo
mische structuur nog overwegend agrarisch.
PROF. MR. C. P. M. ROMME,
Minister van Sociale Zaken.
Onder de mannen, die met de op
lossing van het moeilijke werkloos
heidsvraagstuk belast zijn, neemt de
heer Romme als minister van Sociale
Zaken een belangrijke plaats in en
dei halve ruimen wij ons portret-
hoekpe ditmaal gaarne aan het con
té rfeitsel van dezen bekwamen be
windsman in.
Prof. Mr. C. P. M. Romme (r.k.)
werd geboren 21 Dec. 1896 te Oir-
schot. Hij volgde het gymnasium van
de paters Jesuieten te Amsterdam
en studeerde vervolgens aan de Gem.
Universiteit aldaar, waar hij in 1919
promoveerde.
In 1921 werd hij gekozen tot lid
van den Amsterdamschen gemeente
raad, waar hij weldra den heer
Wierdels opvolgde als leider van de
katholieke raadsfractie.
In 1932 werd mr. Romme benoemd
verklaard tot lid der Tweede Kamer;
bij de verkiezingen in 't volgende
jaar werd hij echter niet herkozen.
In 1934 werd hij benoemd tot
buitengewoon hoogleeraar in 't ar
beidsrecht aan de R.K. Handeis-
hoogeschool te Tilburg.
Van de overige functies, welke
prof. mr. Romme bekleed heeft,
noemen wij hier nog zijn lidmaat
schap van de Prov. Staten van
Noord-Holland, van de Eerste Kamer
en van den Amsterdamschen Armen
raad.
Van de talrijke publicaties, die van
zijn hand verschenen, noemen wij
De corporatiën in den Staat en Plet
erfelijk nationaal koningschap.
omdat Duitschland hoopt, dank zij de
„malaise" in de Middellandsche Zee, zijn
druk op Midden-Europa te kunnen voort
zetten. In Duitschland ontkent men dat
echter en wijst men er op, dat men zelfs
gaarne een toenadering tusschen Italië en
Frankrijk zou zien, wijl dan wellicht ook
een verbetering van de betrekkingen tus
schen Duitschland en Frankrijk gemakke
lijker zou worden. Het is moeilijk na te
gaan, welke lezing de juiste is, maar mis
schien slaat de Fransche „Figaro" (rechts)
den spijker wel op den kop met de be
wering, dat het dubbele doel van de poli
tiek van de spil Berlijn-Rome is: Verwijde
ring van den Russischen invloed uit
Spanje en Praag nopen tot opzegging van
de overeenkomst met Rusland.
Het Tsjechische nationaliteiten-statuut.
Een haast even brandend vraagstuk als
het Spaansche is het Sudeten-Duitsche. De
spanning in Tsjechoslowakije is thans ten
top gestegen, wat tot uiting komt in rel
letjes in verschillende plaatsen en het schie
ten op twee Sudeten-Duitschers met doo-
delijken afloop te Eger. De partij van
Henlein heeft thans te kennen gegeven,
dat zij niet eer op onderhandelingen met
Praag zal ingaan, alvorens de rust in het
land wordt gewaarborgd. De Tsjechische
regeering zal daartoe zeker haar best doen,
maar het is onder de huidige omstandighe
den inderdaad wel uiterst moeilijk botshven
tusschen Tsjechen en Sudeten-Duitschers
te voorkomen. In elk geval heeft de
Tsjechische regeering op het oogenblik
twee lichtingen van haar reserve en alle
specialisten onder de wapenen geroepen,
om aan alle eventualiteiten het hoofd te
kunnen bieden.
Intusschen heeft Hodzja een grondige
wijziging van den staatsopbouw aangekon
digd, n.1. administratieve autonomie en
evenredigheid. Laat ons hopen, dat de
onderhandelingen met de verschillende
bevolkingsgroepen thans tot bevredigende
resultaten zullen leiden, want het is voor
Europa absoluut noodzakelijk, dat deze
haard van onrust in het centrum van ons
werelddeel wordt gebluscht.
Onrust in Brazilië.
Precies een half jaar na den staatsgreep
van President Vargas en de afkondiging
van den „nieuwen staat" kwam de sinds
lang verwachte „putsch" van de z.g. Inte-
gralisten los. Hoewel de rust in het land
nog geenszins is weergekeerd, kan worden
gezegd, dat deze poging geheel is onder
drukt. Kenmerkend voor den gespannen
politieleen toestand in de geheele wereld is
overigens wel, dat men tegenwoordig in
de internationale pers ook aan opstanden
in Z.-Amerika, die daar toch een veel voor
komend verschijnsel zijn, zooveel aandacht
besteedt en daarin onmiddellijk de hand
van buitenlandsche mogendheden ziet. Zoo
beweerde zelfs een blad als de „Times",
dat de opstand zou zijn aangestookt door
de Duitsche nazi's, die in Brazilië een
Hitier toegedaan regiem zouden willen
vestigen. Berlijn heeft deze bewering ge
dementeerd en de „Deutsche Allgemeine
Zeitung" verklaart, dat deze anti-Duitsche
„veldtocht door de Veresnigde Staten
wordt ondersteund". Geheel oi>nogelijk is
dit inderdaad niet, want Washington heeft
er nooit een geheim van gemaakt, dat het
groote bezwaren heeft tegen een haken
kruis-beweging op het Amerikaansche
continent.
OM EUROPA'S TOEKOMST.
Zeer veel bewoners van ons werelddeel
beoordeelen Europa's toekomst pessimis
tisch. De waarnemingen en vaststellingen,
waarop dit pessimisme steunt, zijn gemeen
plaatsen geworden. Desondanks kan men
niet beweren, dat de voorstellingen over
den toekomstigen ondergang van Europa
bijzonder duidelijk zouden zijn. Men neemt
genoegen met algemeene gedachten en
meeningen. Hoe echter zou ons einde er nu
werkelijk uitzien Zullen Russen en Mon
golen als sprinkhanen Europa overvallen
en tenslotte over blanke koelies heerschen?
Als uiterst gevaarlijk geldt het feit, dat
in Europa talrijke, energieke, dichtbevolkte
staten op een betrekkelijk kleine ruimte
naast elkaar huizen en geen van hen van
zins schijnt te zijn, zich aan een hoogere
gemeenschappelijke orde te onderwerpen.
Geheel integendeel bieden de moeilijk
heden der Europeesche politiek aan iedere
natie vele mogelijkheden om voor de
andere volken de gevaarlijkste vallen open
te zetten. En zij worden opengezet
Maar anderzijds kan men zeggen*, ner
gens anders ter wereld zien wij zoo talrijke,
van leven en kracht overvloeiende, hoog
gecultiveerde naties, aaneengesmeed in een
prachtig werelddeel tot een gemeenschap,
die weliswaar nog dikwijls ontkend wordt,
maar op zekeren dag toch algemeen be
grepen zal worden. Aan een ieder van deze
naties is een beperkte vlakte toegewezen.
Maar wat voor landen zijn datRijk aan
historie, doorstroomd van verkeer, cultuur,
geest, techniek, bewerkt door bekwame
boeren, gedragen door uitstekende arbei
ders, alles gerijpt, verzorgd, op de toe
komst gericht, bezaaid met heerlijke ste
den waarlijk geen ander gebied ter
aarde ligt levenskrachtiger voor onze
oogen De Vereenigde Staten zijn door
stroomd van Europeesche energie. Een
onbevangen blik over de aarde bewijst,
dat op het oogenblik in Europa zooals
nergens anders ter wereld een voorraad
aan onverbruikte en leidende mogendheden
bestaat. Engeland, Frankrijk, Duitschland,
Italië, Polen, Zwitserland, Tsecho-Slowa-
kije, Nederland maken deze volken een
ontaarden, zwakken indruk Het tegen
deel is waar
Wij bevinden ons midden in een proces,
dat voor velen op een naderend verval
schijnt te wijzen, maar in werkelijkheid
slechts een rijpen is.
Eén ding is zeker ondanks alles is een
„werelddeel-bewustzijn" nergens ter wereld
zoo sterk ontwikkeld als in aanzienlijke
deelen van Europa, tusschen een aantal
zeer gecultiveerde naties. En slechts dit
hebben wij te doen Er zorg voor te dra
gen, dat onze krachten niet in de verkeerde
richting geleid worden. Een dergelijke
taak kan volbracht worden. Houden wij
ons voor oogen, dat wij geenszins bij de
bevolkingen van andere werelddeelen ten
achter staan, maar integendeel over een
historischen voorsprong beschikken. De
nationale spanningstoestanden zijn bij ons
tot de hoogste energie en rijpheid uitgedijd.
Het nationale Europa wil werkelijkheid
worden en het beeld van ons werelddeel
zal, wanneer eens de gevaarlijkste inner
lijke spanningen zijn weggenomen, voor
een man, die zich de toekomst vermag
voor te stellen, van een ongekende groot
heid zijn.
Muo.
'openlijk
verplicht, aLv.
celona van vooi-
in
,?erd
m de
Genua
het feit,
xsche be-
4e punt zijn
.uidelijk ge
en hij heeft dit
xat Frankrijk zich
iten, wat voor Bar-
en Franco schaadt.
Practisch beteekent aft, dat als voorwaarde
voor de totstandkoming van een Itali-
aansch-Fransch accoord wordt gesteld, dat
Frankrijk den laatsten weg, die voor een
toevoer naar het republikeinsche Spanje
nog open staat, n.1. de Pyreneeëngrens en
'de Middellandsche Zeehavens, hermetisch
afsluit het moet de de facto eenzijdige
blokkade van Barcelona volmaken. Door
dezen openlijk uitgesproken eisch heeft
Mussolini wel op waarlijk diabolische wijze
een twistappel tusschen het op het oogen
blik zoo zwaar beproefde Fransche volk
geworpen. Parijs ziet zich thans voor de
keuze gesteld tusschen Italië en Spanje,
tusschen hoop en rust aan de Alpen en het
Bpook der onrust aan de Pyreneeën.
Fransch-Britsch non-interventie-
ontwerp.
Intusschen blijft Frankrijk pogen met
Mussolini tot overeenstemming te komen,
Zonder daarbij alle troeven uit handen te
geven. Het wordt daarbij trouw geholpen
door Londen, dat immers bij de oplossing
van de Spaansche kwestie groot belang
heeft, wijl in geval van een mislukking
ook het Britsche accoord met Italië van
nul en geener waarde wordt. En de conse
quenties daarvan voor de Chamberlain-
regeering behoeven geen toelichting.
Door de Franschen en de Britten is
thans een non-interventie-ontwerp opge
steld, dat deze week in de Londensche
commissie zal worden behandeld. Dit ont
werp behelst het volgende: Aan de Con
trolecommissies zal een tijd van veertien
dagen worden gegeven om zich op te stel
len. Na dezen termijn zal Frankrijk het toe
zicht aan de grens der Pyreneeën herstel
len, op voorwaarde, dat tegelijkertijd de
controle ter zee en aan de Portugeesche
grens wordt hersteld. Wanneer met de
terugtrekking geen vorderingen worden
gemaakt in den tijd van 30 dagen na her
stel der controle, zal Frankrijk zijn gren
zen weer openstellen.
In het bijzonder in Londen hoopt men,
dat dit voorstel door de niet-inmengings-
commissie zal worden aanvaard, want an
ders wordt de toestand welhaast hopeloos.
Terecht toch zien de Britten in, dat de
aanwezigheid van Italiaansche en Duitsche
wapens en troepen in Spanje, Frankrijk
stelt tegenover een ernstig strategisch pro
bleem, dat het alleen zelf kan behandelen.
De houding van Duitschland.
In Frankrijk wijt men de moeilijkheden,
die zich thans in de onderhandelingen met
Italië voordoen, hoofdzakelijk aan den in
vloed, die Berlijn in Rome geldend zou
hebben gemaakt.
Volgens de „Jour" zou dit te verklaren
zijn uit het belang, dat Duitschland heeft
bij voortduring van den strijd in Spanje,
KONING LEOPOLD WOONDE DE MANOEUVRES IN BELGIË BIJ.
De Koning met links generaal Van den Berghe en rechts generaal Denis.
zag zijn beide nieuwe wetten, de Ruilver-
kavelingswet en de Bedrijfsvergunningen-
wet met slechts een gering aantal tegen
stemmen aangenomen. Eerstgenoemde wet
beoogt een betere verdeeling van den
grond, waardoor de productiemogelijkheid
aanzienlijk kan worden vergroot. Zelfs wie
er het gevaar in mocht zien van aantas
ting van het eigendomsrecht van den
grondeigenaar, zal moeten erkennen dat
het voordeel voor het algemeen belang
hier ruimschoots tegenop weegt. Tot dus
ver is in ons land op nog geen 9000 ha
ruilverkaveling toegepast, terwijl volgens
deskundige raming wel 500.000 ha hiervoor
in aanmerking zouden komen. De nieuwe
wet opent dus groote mogelijkheden. De
bedrijfs vergunningen wet is er met iets
minder overtuiging doorgekomen, vooral
omdat hiervan niet met zooveel zekerheid
is te zeggen, of zij zal uitwerken wat zij
beoogt: ongewenschte vestiging of uitbrei
ding van industrieën tegen te gaan, waarbij
dan de groote moeilijkheid zal zijn, uit te
maken, wat als gewenscht en wat als on-
gewenscht is te beschouwen.
Reorganisatie van het Werkfonds.
Een zeer belangrijk regeeringsstuk ver
scheen in den vorm van de memorie van
antwoord aan de Tweede Kamer in zake
het wetsontwerp tot verhooging van het
crediet voor het Werkfonds, d.i. het fonds
waaruit de werkloosheidsbestrijding ge
financierd wordt. Voor dit fonds was een
nieuw crediet aangevraaga van 30 mil
lioen, dat blijkens deze memorie evenwel
zal worden verhoogd tot 60 millioen. De
bedragen welke de regeering aan werk
loosheidsbestrijding ten koste legt, gaan in
stijgende lijn. Werd in 1937 in totaal 17
millioen geblokkeerd, d.w.z. bestemd voor
het uitvoeren van werken, in de eerste 4
maanden van 1938 bedroeg dit bedrag
reeds 22.5 millioen, terwijl einde dezer
maand 37.5 millioen zal zijn vastgelegd.
Op verschillende wijzen zal de tewerk
stelling van werkloozen worden uitge
breid, echter niet door tijdelijke verhoo
ging van het troepen contingent. Verder zal
zooveel mogelijk gezocht worden naar
werk, dat duurzame werkgelegenheid
geeft, zooals de inpolderingswerken van de
Zuiderzee. Ten behoeve van de voorge
nomen versterkte werkloosheidsbestrijding
zal het Werkfonds worden gereorganiseerd,
terwijl coördineerende instanties voor
werkverruiming in het leven zullen wor
den geroepen.
De haringvloot vaart nog niet uit.
Sinds de vorige week heeft het conflict
in de haringvisscherij zich aanmerkelijk
toegespitst. Het laatste voorstel der ree-
ders, waarin eenige nieuwe concessies
werden gedaan, heeft den werknemers
bonden niet kunnen bevredigen; slechts de
Christelijke organisatie adviseerde haar
leden op deze nieuwe voorstellen te mon
steren, ook al beantwoordden zij nog niet
ten volle aan de eischen der visschers.
Want zij was van meening, dat het volle
pond voor het oogenblik onbereikbaar is
en dat staking voor een onbereikbaar iets
onverantwoordelijk zou zijn. De beide
andere organisaties, de Centrale en de
R.K. Transportarbeidersbond, dachten er
evenwel anders over. In een vergadering
van den Centralen Bond, we 'e door een
achthonderdtal visschers wer bijgewoond,
bleek men algemeen van oordeel,, dat ook
de nieuwe voorwaarden nog onaanvaard
baar zijn en dat aan de gestelde eischen
moet worden vastgehouden. De conse
quentie van dit standpunt de staking
zal dus wel niet kunnen uitblijven, temeer
daar ook de Katholieke Bond het met deze
opvatting eens is, doch het hoofdbestuur
van den Centralen Bond aanvaardt ten
volle de verantwoordelijkheid voor een
staking.
In een later gehouden vergadering heeft
de Centrale Bond besloten, ook voor de
financieele gevolgen van een staking de
verantwoordelijkheid op zich te nemen en
behalve de eigen leden ook de Christelijk
georganiseerde en de ongeorganiseerde
visschers te steunen.
Ontploffing te Rotterdam.
Nauwelijks was in Rotterdam de ontstel
tenis over den noodlottigen instortingsramp
geluwd, of reeds kwam een nieuwe sensa-
tioneele gebeurtenis deze gemeente op
schrikken. Op den altijd drukken CooL-
singel kwam een helschemachine, welke
door een persoon, wiens identiteit nog niet
volkomen vast staat, werd vervoerd, tot
ontploffing met het noodlottige gevolg, dat
de drager zelf werd gedood, twee personen
die hij juist passeerde, zwaar werden ge
wond en aan de omringende gebouwen
vrij groote materieele schade werd toege
bracht. Meende men aanvankelijk met een
bomaanslag te doen te hebben, welke ge
richt zou zijn tegen den onlangs in
Duitschland gearresteerden, doch inmid
dels weer vrijgelaten Nederlander Tiben,
thans helt de politie meer over tot de op
vatting, dat het slachtoffer, misschien wel
onbewust van den gevaarlijken aard van
hetgeen hij bij zich had, in dienst van een
internationale smokkelaarsbende explo
sieve stoffen vervoerde, die door een on
geluk tot ontploffing zijn gekomen. Met
zekerheid valt er evenwel nog niets van
te zeggen, want het onderzoek wordt uiter
aard zeer bemoeilijkt door de omstandig
heid, dat de voornaamste ei'bij betrokken
persoon werd gedood.
beschaving der bevolking nog niet zoo hoog
gestegen is. In dit opzicht is men daar
verre de mindere van Europa.
In overeenstemming met de afwisseling
in het natuurlijke milieu, is de economi
sche structuur van het land zeer hetero
geen. Behalve in de steden aan de Oost
kust, is het land, gezien zijn groote opper
vlak en naar verhouding gering aantal in
woners, slechts zeer dun bevolkt. Men treft
er dientengevolge enorme bevolkingshia
ten aan. Merkwaardig is, dat deze geringe
bevolkingsdichtheid, niettegenstaande de
enorme stroomen van immigranten nauwe
lijks opgevoerd kan worden.
In het tropische Zuiden is het blanke
element overwegend. Vooral Duitschers en
Polen vonden hier een tweede vaderland.
In de steden echter als Rio de Janeiro,
overheerschen de Italianen onder de im
migranten. Ten Noorden van Espirito
Santo is zware arbeid voor de Europeanen
zeer berwa»rüjk, waóTowü 2^ IÜ2
van Brazilië negers en mulatten de over-
Enkele jaren geleden bestond de uitvoer
nog voor meer dan 80 uit landbouw
producten en voor 10 uit veeteeltpro
ducten. Het belangrijkste exportartikel
leveren de plantages in den vorm van
koffie, waarvan de kuituur de basis is voor
de economische positie des lands. Van welk
een overwegende beteekenis die lcoffie-
kultuur is, mag wel blijken uit het feit, dal
de waarde van den koffieuitvoer 70
vormt van den totaalexport van het land.
HAREMS WORDEN KRAAM
VROUWENKLINIEKEN.
Instanboel. Op last van den Tuik-
schen staatspresident Kemal Atatürk is de
beroemde harem van Hadsji Aga Ismail tc
Istanboel tot kraamvrouwenkliniek inge
richt. In de weelderige vertrekken, wear
tot het einde van den wereldoorlog nog
over de 200 haremvi-ouwen gehuisvest
waren, worden thans kraamvrouwen vol-
±r Try-r'f da medische
wetenschap verzorgd.
De dekking der defensie-uitgaven.
Regeering en parlement hebben ons
deze week heel wat stof te verwerken ge
geven. De regeering deed de Eerste Kamer
naar Memorie van Antwoord inzake het
wetsontwerp nopens het treffen van voor
zieningen ter dekking van de defensie
uitgaven, toekomen. Uit dit regeeringsstuk
blijkt, dat de dekking van het tekort op
de begrooting 1938 een zeer moeilijk vraag
stuk zal zijn. Naast de versterking der
middelen door verhooging der inkomsten
en dividennd- en tantièmebelasting zal het
daarom noodzakelijk zijn, dat ook op
andere wijze naar versterking der staats
inkomsten wordt uitgezien. Tot de maat
regelen die in dit verband in voorbereiding
zijn behooren een verhooging van het per
centage der omzetbelasting en zoo noodig
een matige verhooging van de persóneele
belasting. In deze Memorie wordt nog eens
herhaald, dat geen radiobelasting is te ver
wachten, evemnïn als de regeering iets
gevoelt voor verhooging van het tarief der
invoerrechten.
Twee wetten en een begrooting
aangenomen.
In de Eerste Kamer beleefden twee
ministers een succes. Minister Steenberghe
DE LAATSTE DOOZENMAKEK
GESTORVEN.
In het Pruisische plaatsje Kiese-
wald stierf onlangs op 84-jarigen
leeftijd Ernst Fiedler, die als de
laatste doozenmaker werd be
schouwd. Hij was de laatst overge
bleven beoefenaar van een eertijds
bloeienden tak van nijverheid. Wij
kennen ze tegenwoordig nauwelijks
meer, de houten doosjes, waarin
vroeger pepermunt, zalf en schoen
smeer werd verkocht, of de groo-
tere spanen doozen voor taarten,
hoeden en petten. De meestal ovale
doozen wax*en bovendien dikwijls
nog bont beschilderd. Naarmate de
industrie meer goedkoope karton
nen en blikken doozen op de markt
bracht, kregen de doozenmakers het
moeilijker en de een na den ander
moest zijn bedrijf staken.
Dennen en sparren leverden het
materiaal voor deze doozen. De
stammen werden in blokken van
80 cm opgezaagd; deze blokken
werden gekloofd en opgestapeld
om te drogen. In hun werkplaatsen
spleten dan de doozenmakers de
gekloofde blokken in zoo lang en
dun mogelijke spaanders, die tot
doozen konden worden gevormd. In
den goeden tijd was dit een bloei
ende huisindustrie; bij vracht
wagens vol werden de spanen
doozen naar de markt gebracht. De
voornaamste margt voor deze pro
ducten was Breslau. Thans behoort
ook deze huisnijverheid, evenals
zoovele andere, geheel tot het ver
leden.
Metana (rechts) won in de Davlscoï» voor
ronde van den Noor Haanes (midden).
