PORTRET
i
DE INTERNATIONALE TOESTAND
DEZE WEEK
IN NEDERLAND
v_
VAN DE WEEK
Het is juist 25 jaren geleden, dat
in onze residentie het Vredes
paleis, dat zijn stichter, Andrew
Carnegie, 3 Vis millioen gulden
kostte, geopend werd. Vijf en
twintig jaren lang verheft zijn
slanke toren zich in de lucht, als
staat hij op den uitkijk naar den
vrede die niet komen wil.
Manoeuvres, gedonder van ka
nonnen, dreigementen over en
weer. Het blijft steeds het
zelfde. Is de vrede van deze
wereld Wanneer wij blijven be
weren. slechts arme zwakke men-
schen met fouten en zonden te
zijn, zullen wij hem nimmer heb
ben. Wij moeten leeren.
„Paci Justitia firmandae hanc
ciedem Andreae Camegie munifi-
centia dedicavit. Den vrede,
die door de gerechtigheid be
waard moet worden, heeft de vrij
gevigheid van Andrew Carnegie
dit huis gebouwd". Op een plech
tig ingemetselden steen zijn deze
woorden te lezen. En aan den
gevel wacht Vrouwe Justitia op
het werk, dat men haar helaas
nog niet toevertrouwt.
Het is te hopen, dat de hedendaag-
sche staatslieden den weg, dien Andrew
Carnegie hun gewezen heeft, indachtig
blijven. Voor elk probleem bestaat een
vreedzame oplossing, ook wanneer de
spanning zoo hoog gestegen is, dat nog
slechts een militair optreden de noodige
ontlading schijnt te kunnen brengen. Het
is goed daaraan te herinneren op een
oogenblik, dat eenige vraagstukken de
atmosfeer in ons werelddeel ondragelijk
dreigen te maken.
Twee problemen
In het bijzonder twee problemen zijn
het, die Europa thans in spanning houden:
het Sudetenduitsche en het Spaansche.
Beide hebben in de afgeloopen week weer
een verscherping ondergaan, het een door
het langdurige uitblijven van een oplos
sing, gevolg van gebrek aan goeden wil
aan beide zijden, het ander door het weinig
bemoedigende antwoord van Franco op
het voorstel van de Londensche commissie
voor de niet-inmenging inzake de terug
trekking van vrijwilligers.
Londen doet wat het kan.
Voor Londen is de gang van zaken in de
laatste dagen wel bijzonder teleurstellend.
Engeland, dat een compromis tusschen de
beide partijen als de beste oplossing van
de Spaansche kwestie beschouwt en meen
de, dat het aannemen van het plan tot
terugtrekking der vrijwilligers door beide
partijen uitgangspunt van een verzoening
zou kunnen zijn, ziet zijn hoop den bodem
voorloopig ingeslagen. Voor de regeering-
IIAUSSE IN HERALDIEKE LEEUWEN.
uur de fabrikanten van vlaggedoek en versieringsmateriaal is het nu weer een
goede tijd. De letter W, het getal 40, mitsgaders de leeuwen uit het Nederlandsche
wapen dat zijn wel de meest gebezigde voorwerpen, die onze gevels thans sieren.
Chamberiain is dit des te erger, wijl hier
door ook het verdragswerk met Italië,
waartegen de Britsche oppositie steeds
storm geloopen heeft, op losse schroeven
is komen te staan. Voor Chamberiain gaat
het in de Spaansche kwestie op het oogen
blik om zijn of niet-zijn. In de eerste
plaats zal hij het doode punt moeten over
winnen door een voortzetting der onder
handelingen in de commissie voor de niet-
inmenging mogelijk te maken. In geen ge
val mogen de draden thans vêrbrpken
worden. Dat is de overtuiging, die in Lon
densche regeeringskringen overheerscht.
Het komt de regeering daarbij van pas,
dat het parlement zich op reces bevindt
en eerst op 1 November weer samenkomt.
Voordien echter moet Chamberiain het
terrein der buitenlandsche politiek in zoo-
vei're gezuiverd hebben, dat het niet meer
tot aanvallen tegen hem en zijn regeering
gebruikt kan worden.
Bij de Spaansche zorgen komen voor
Chamberiain nog de niet minder zware
Tsjechische. Londen weet, dat het uitblij
ven van een bevredigende oplossing van
het Sudetenduitsche vraagstuk den Euro-
peeschen vrede aan groote gevaren bloot
stelt. Derhalve heeft men Runciman als
bemiddelaar naar Praag gezonden, derhalve
heeft minister Simon het Engelsche stand
punt tegenover een eventueelen strijd in
Midden-Europa ter waarschuwing aan
Berlijn nog eens omschreven en derhalve
ook heeft Londen te Praag op nog verder
gaande concessies tegenover de minder
heden aangedrongen. De vrede in Midden-
Europa moet bewaard blijven, wil ons
werelddeel niet te gronde gaan. En En
geland is bereid zijn invloed aan te wen
den om eten vrede te handhaven.
De houding van Berlijn.
Of Londen daarin zal slagen hangt voor
het grootste deel af van de houding, die
Berlijn, dat zoo juist met veel feestelijk
heden den Hongaarschen rijksregent Hor-
thy heeft ontvangen, in deze kwestie zal
aannemen. Tot nog toe blijft de Duitsche
regeering voor de Sudetenduitschers het
volle pond eischen en de Duitsche pers is
zoo juist weer een felle campagne tegen
Praag begonnen. Maar dit wil nog geens
zins zeggen, dat Berlijn zich tenslotte niet
bij een compromis zal neerleggen, indien
dit aan de rechtvaardige eischen der Su-
detenduitschers tegemoet komt. En dat
Praag, onder Engelschen druk staande, dit
zal weigeren, is zeker niet waarschijnlijk.
Het is dus niet noodig, den toestand al
te pessimistisch in te zien, temeer daar
beide partijen de onderhandelingen niet
verbroken hebben en Praag tot nieuwe
concessies bereid is.
Frankrïjks binnenlandsche moeilijk
heden.
Veel gereserveerder dan te Londen ge
draagt men zich op het oogenblik te Parijs
tegenover de buitenlandsche gebeurtenis
sen. Voor het grootste deel zal dit wel
voortspruiten uit de binnenlandsche moei
lijkheden, waarmede de regeering-Daladier
te kampen heeft. De rede van Daladier
van een week geleden heeft het wantrou
wen van de marxistische partijen opge
wekt. Men vreest daar, dat Daladier de
nieuwe sociale wetten zou willen aantas
ten. De minister-president doet thans alles,
om dit wantrouwen weg te nemen en is
ijverig op zoek naar een oplossing, die ook
de socialisten en communisten kan be
vredigen. Het blijft echter de vraag, of hij
daarin zal slagen.
't Is feest in Nederland
Weer klinkt de jubel van een volk op
tot den troon van zijn Vorstinne! Ditmaal
niet om verheugende gebeurtenissen, die
blijde hoop of nieuw leven in het aloude
Oranjehuis brengen, zooals in snelle opeen
volging deze laatste jaren bij verloving,
huwelijk en geboorte tot driemaal toe het
geval was, doch thans om het tot eerbiedig
herdenken en tot innige dankbaarheid stem
mende feit, dat ons land het onschatbare
voorrecht is geschonken, veertig jaren door
tijden van zorg en van voorspoed heen te
zijn bestuurd door een Vrouwe van waar
lijk Koninklijke wijsheid, plichtsopvatting,
moed en trouw. En het is te begrijpen, dat,
ofschoon de verwikkelde toestand over heel
de wereld overigens weinig reden tot jui
chen geeft, ons volk het niet laten kan, in
deze dagen te jubelen en door een schier
eindelooze reeks van huldebetoogingen nog
maals uiting wil geven aan zijn verknocht
heid aan Harer Majesteits Persoon en
Huis.
De Residentie kreeg reeds Zaterdag een
voorproefje van de enorme drukte, die
haar met de legerparade te wachten zou
staan, door het défilé van 3000 landstor-
mers, die dien dag H.M. de Koningin hun
hulde kwamen betuigen en tevens het
twintigjarig bestaan van den Bijzonderen
Vrijwilligen Landstorm herdachten. Uit
alle deelen van het land waren de land-
stormers voor deze indrukwekkende be
tooging naar Den Haag gekomen, daar
mede ten duidelijkste demonstreerende,
hoe wijd de B.V.L. zich in den betrekke
lijk korten tijd van zijn bestaan over het
land heeft vertakt. De geheele organisatie
telt thans ruim 90.000 man, zoodat hier
slechts 3 van den geheelen landstorm
vertegenwoordigd was, doch daaronder be
vond zich een naar verhouding veel groo-
ter aantal leiders, namelijk niet minder
dan 1280. Het stille, onafgebroken voor-
OPERATIEHANDSCHOENEN
VAN KUNSTRUBBER.
De vele synthetische producten,
die tegenwoordig in sommige landen
de natuurlijke moeten vervangen,
zijn lang niet altijd een verbetering.
Een gunstige uitzondering hierop
schijnt echter de kunstrubber te
zijn, althans voor een bepaald ge
bruik, dat ervan gemaakt wordt. In
een vooraanstaand chirurgisch tijd
schrift wordt namelijk een zeer
gunstig oordeel uitgesproken over de
toepassing van het Duitsche kunst-
rubberproduct Buma, voor operatie
handschoenen. Gebleken is, dat
bumahandschoenen na 15 tot 20 maal
steriliseeren nog niets van hun
bruikbaarheid hebben verloren en
dat ze, doordat ze zeer gemakkelijk
zijn te repareeren, als er kleine
gaatjes of 'scheurtjes in komen, 2
3 maal zoo duurzaam zijn als de ge
wone gummihandschoenen*
bijmarcheeren van deze duizenden ern
stige, vastberaden nu öngewapende
mannen, die zich echter vrijwillig verbon
den hebben, in tijd van gevaar maar
ook dan alleen voor Koningin en Vader
land de wapens op te nemen, was een
demonstratie van trouw, zooals men zich
niet waardiger en indrukwekkender kan
denken.
De tijd 40 jaar teruggezet.
Vooral voor de ouderen onder ons zijn
deze herdenkingsdagen een welkome ge
legenheid, om oude herinneringen op te
halen en zich nog eens in het verleden te
verdiepen. Wie daarbij aan zijn eigen ge
heugen niet genoeg heeft, kan dit gaan op-
frisschen in de Houtrusthallen, waar oud-
's-Gravenhage is herrezen, waar zelfs de
oude paardentram weer uit den doode is
opgestaan. Nergens beter dan op zulk een
tentoonstelling, die ons een stad laat zien,
zooals zij bij den aanvang van H.M. re
geering er uit zag, realiseert men zich hoe
ontzaglijk veel er binnen het tijdsbestek
van een halve eeuw op elk gebied is ver
anderd. Veel is er ontegenzeggelijk ver
beterd en verfraaid, maar al te veel helaas
ook van het oude stadsschoon verloren
gegaan en met weemoed herdenken wij
dit bij het weerzien van menig oud
grachtje, waarvan het stille water en de
statige boomenrijen aan den moloch Ver
keer ten offer vielen.
De Mexicaansehe petroleumkwestie.
Ofschoon de feeststemming eigenlijk niet
toelaat, om over iets anders dan de ge
wichtige gebeurtenis en alles wat daar
mede samenhangt te schrijven, zijn wij om
niet al te onvolledig te zijn, toch nog wel
genoodzaakt ons met enkele dingen uit de
voorafgaande week bezig te houden. Daar
toe behoort in de eerste plaats de weinig
verkwikkelijke kwestie van de Mexicaan
sehe olie. Daar ook Nederlandsche belan
gen gevoelig zijn getroffen door de ont
eigening der in buitenlandsch bezit zijnde
Mexicaansehe olievelden, is het wel heel
kras, dat voor de Mexicaansehe olie en
olieproducten thans op de Nederlandsche
markt afzet wordt gezocht en dat hieraan
zelfs Nederlandsche ondernemingen (ree-
derijen) hun medewerking verleenen. Het
Tweede Kamerlid Schouten verzocht hier
omtrent dan ook inlichtingen aan de re
geering en deze heeft daarop thans bij
monde van den minister van Buitenland
sche Zaken Patijn geantwoord, dat de re
geering onder de gegeven omstandigheden
den afzet van Mexicaansehe olie en olie
producten ongewenscht acht en onder
zoekt, of en in hoeverre hiertegen voor
zieningen kunnen worden getroffen.
Inmiddels zet de Mexican Eagle, een der
door de onteigening getroffen maatschap
pijen, haar actie ter verkrijging van recht
met groote hardnekkigheid voort. Opnieuw
heeft daartoe de Bataafsche Petroleum-
maatschappij, die een vordering van een
half millioen op de Mexican Eagle heeft,
beslag doen leggen op een lading Mexi
caansehe benzine, die de Mexican Eagle
nog steeds als haar eigendom beschouwt
en waarop de B.P.M. krachtens haar vorde
ring op deze maatschappij eveneens rechten
meent te kunnen doen gelden. Tot nog too
reeds twee inbeslagnemingen zijn aan
deze laatste voorafgegaan heeft de actie
echter nog geen resultaat opgeleverd, want
geen der beide rechters (te Middelburg
en te Dordrecht), die uitspraak hadden
te doen in de beide vorige zaken, hebben
de Bataafsche in het gelijk gesteld. Thans
heeft deze het nog eens bij de Rotterdam-
sche rechtbank gaprobeerd, doch vermoe
delijk zal ook deze vordering wel weer
worden afgewezen, daar het uiterst moei
lijk is vast te stellen, wie de werkelijke
eigenaar van de benzine is.
De groote wapenschouw.
Nog vóór den eigenlijken feestdag heeft
een der meest gvootsche en indrukwek
kende demonstraties van trouw aan de
jubileerende Vorstinne plaats gevonden.
Ook hiervan genoot Den Haag het voor
recht het schouwtooneel te zijn, maar
zeker waren het niet alleen Hagenaars,
die het tienduizendkoppige publiek vorm
den, dat met groote bewondering en dui
delijk getoond enthousiasme het défilé van
de Nederlandsche weermacht voor H.M.
de Koningin heeft gadegeslagen. Oogge
tuigeverslagen van dit zeer geslaagde mili
taire schouwspel heeft men over beide
zenders tot in alle bijzonderheden kunnen
hooren. Over hetgeen er te zien en dat
staat in dit geval gelijk met te bewonde
ren is geweest, behoeven wij dus hier
niet uit te weiden. Wel willen wij hier
niet onvermeld laten de merkwaardig ver
anderde houding van het publiek voor
militair vertoon als het onderhavige. Wie
had enkele jaren geleden kunnen droomen,
dat zulk een overweldigende belangstel
ling zou bestaan voor een troepenparade
en wat meer zegt, dat het publiek niet
moe zou worden te applaudiseeren bij het
stram en correct voorbijmarcheeren der
verschillende legeronderdeelen? Want dit
was wel zeker, de naar schatting 100.000
koppen tellende menschenmenigte, die hier
tusschen Scheveningen en Den Haag langs
den weg dien het défilé nam stond ge
schaard, was ditmaal samengestroomd
minder om de Koningin dan om het leger
te zien en te bejubelen. De troepen brach
ten hulde aan H.M., maar het publiek hul
digde op overtuigende wijze zijn weer
macht. Dit vooral moet èn voor onze re
geering èn voor de legerleiding de grootste
voldoening zijn geweest van dezen zeer
geslaagden dag. Onze gemoderniseerde
nationale weermacht is uit den dwang der
omstandigheden geboren en nóg zal waar
schijnlijk de overgroote meerderheid van
ons volk er een „noodzakelijk kwaad" in
zien, maar het verschil met enkele jaren
geleden is dit, dat thans de noodzakelijk
heid ervan algemeen erkend wordt en dat
hetgeen in korten tijd tot stand is ge
bracht, wordt gewaardeerd.
WARSCHAU KRIJGT ZIJN
ONDERGRONDSCHE.
Volgens verklaring van den directeur
der Warschausche Tramwegmaatschappij
zal de Poolsche hoofdstad nu toch een
ondergrondsche lijn krijgen. Zelfs zal deze
lijn naar alle waarschijnlijkheid reeds in
1943 gereed zijn. De hoofdlijn van de ge
projecteerde ondergrondsche zal even
wijdig aan den Weichsel van het Noorden
naar het Zuiden loopen en 100 millioen
zloty (ongeveer 36 millioen gulden) kos
ten. De deskundigen zijn het er over eens,
dat de lijn niet naar het voorbeeld van
een der ondergrondschen in de groote
wereldsteden kan worden aangelegd, om
dat de bijzondere gesteldheid in de Pool
sche hoofdstad een nieuwe constructie ver-
eischt.
.é- KONINGIN IS.
Op 30 Augustus 1898 legde Koningin
Emma het regentschap van ons koninkrijk
negr^, Hare dochter Wilhelmina had den
grondwettelijk voorgeschreven ouderdom
van 18 jaren bereikt om als Koningin der
Nederlanden de regeering te aanvaarden.
Op 31 Augustus 1898, Haar verjaardag,
richtte de 18-jarige Koningin Wilhelmina
haar eerste proclamatie tot ons volk. Op
6 September werd Zij in de Nieuwe Kerk
te Amsterdam gekroond. Dat zijn de data,
die ons volk in deze dagen op zoo feeste
lijke wijze gedenkt. Wij vieren het veertig
jarig regeeringsjubileum van onze Vor
stinne.
Ons volk kan zich gelukkig achten, in
deze veertig jaren, waarin zoo heel veel
in de wereld is veranderd, een staatshoofd
met de karaktereigenschappen van onze
Koningin gehad te hebben. Ernstig, een
voudig, zich steeds bewust van Haar ver
antwoording en onpartijdig, was zij voor
het geheele Nederlandsche staatswezen ge
durende deze veelbewogen jaren in den
waren zin des woords een rustende pool.
Afkeerig van alle uiterlijkheden, tegenover
goedkoope middelen, waarmede anderen
soms de gunst van een volk trachten te
winnen, zelfs absoluut, afwijzend staand, is
Have 40-jarige regeering tot nog toe een
ononderbroken dienst aan ons volk ge
weest, waarvoor wij niet dankbaar genoeg
kunnen zijn. Slechts eenmaal stond Zij
persoonlijk in het middelpunt der inter
nationale belangstelling. Dat was indertijd,
toen Zij tot verwondering en bewondering
van Europa den grijzen Paul Kruger onder
Haar persoonlijke bescherming nam en
onzen stamgenoot daarmede bewaarde
voor een smadelijke behandeling aan het
einde van den Boerenoorlog, Een bekend
diplomaat sprak toen van Haar het woord,
dat Zij in die dagen „de eenige man op
een Europeesclien troon" geweest zou zijn.
Overigens hield Zij zich steeds op den
achtergrond der groote gebeurtenissen, die
ook aan ons land niet spoorloos voorbij
gingen. Men kan zeggen, dat geen Neder-
landsch staatshoofd sinds het begin van
de monarchie een zoo bewogen en moei
lijken tijd beleefd heeft, als Koningin
Wilhelmina.
De moeilijkheden van Haar regeerings-
tijd lagen zoowel op het gebied van de
binnenlandsche als van de buitenlandsche
politiek. De jaren voor den wereldoorlog
werden gekenmerkt door de groeiende
macht en beteekenis van de sociaal-demo
cratie, die het liberalisme van die dagen
steeds hopeloozer in het defensief dreef.
Het was een geluk voor ons volk, dat het
bij het uitbreken van den wereldoorlog
een kabinet bezat onder Cort van der
Linden dat de vele moeilijkheden van
die jaren wist meester te worden. De in
vloed van de Koningin gedurende dezen
critieken tijd mag niet onderschat worden.
Haar persoonlijke bescheidenheid en Haar
spreekwoordelijke trouw aan de grondwet
laten haar aandeel aan de ernstige en veel
zijdige besluiten van die dagen naar buiten
niet herkennen, maar ieder Nederlander
weet, dat Zij toen om het met Mr. M.
W. F. Treub te zeggen in den waarsten
zin des woords „de moeder des vaderlands"
was.
Ondanks al Haar gereserveerdheid ge
raakte Zij eind 1918 toch in de partijver-
warringen. Doctrinair, zooals de Hollander
nu eenmaal zijn kan, lieten zich ook in
Nederland stemmen hooren, die met het
oog op de veranderingen in het buitenland
H.M. KONINGIN WILHELMINA.
Aan wie anders dan aan onze ge-
eerbiedigde Vorstimie kan deze week
ons portrethoekske ingeruimd wor
den, nu feestklokken galmen over de
lage landen en het Oranje gloeit ia
de harten van al onze landgenooten?
Het is niet doenlijk, ditmaal aaa
onze gewoonte vast te houden, om
bij het „Portret van de Week" een
korte levensbeschrijving te geven;
het leven van Hare Majesteit Konin
gin Wilhelmina is daarvoor te rijk,
te groot en bovendien zijn alle ge
beurtenissen, verband houdend met
het leven van onze Landsvrouwe,
zoozeer in de harten en hoofden van
alle Nederlanders gegrift, dat het
overbodig is, er nog eens aan te her
inneren.
Uiever dan ook benutten wij de
enkele regels, die ons hier ter be
schikking staan, om uit de volheid
onzes harten onzen eerbiedigen dank
uit te spreken voor alles, wat onze
Vorstinne, de dappere, de helpende,
de troostende, de beleidvolle, tijdens
Hare zoo vruchtbare veertig regee-
ringsjaren voor volk en land heeft
gedaan.
ook voor ons een verandering van den re»
geeringsvorm eischten. De dagen waren
voor de monarchie critiek. Maar ook bij
die gelegenheid hield onze Koningin zich
bescheiden op den achtergrond en trad
eerst bij de groote huldiging op het Malie
veld te 's-Gravenhage voor Haar volk. En
toen kwam de eensgezindheid tusschen
Vorstenhuis en volle zoo duidelijk aan het
daglicht, dat van stonde af aan de crisis
overwonnen was. Sinds dien bewogen tijd
stond onze Koningin steeds als een bron
zen rots aan gene zijde der politieke harts
tochten. Zij bleef de belichaming van d#
eenheid van het volk.
JAPAN EN DE VERDEDl
GING VAN NEDER-
LANDSCH-INDIË.
CHINA
HongKóna
RANSc^
INDO-
A
VtARlANNEJ
JAPANSCHE MAN DAT
CAROUNB
Singajwj*
Baliüpèpan *N
NÊDeaLANDStH -
Odrwn
O CEA.AM
Brisbarte
NEDt R.L-
JAPANSCH
ÖRITSC H
pydney
M ëlbourne
Aöeiatöe
NIEUW
ZEELAND
Sinds het begin van den Japansch-Chi-
neeschen oorlog hebben wij onze krachten
verdubbeld om onze zoo schoone en rijke
Indische bezittingen tegen alle onaange
name verrassingen te beschermen. In het
bijzonder hebben, wij daarbij onze aan
dacht gevestigd op de beide oliehavens op
Borneo Tarakan en Balikpapan, welke uit
den aard van de zaak voor een eventueelen
vijand, die zelf geen petroleum bezit, deze
echter voor zijn vloot dringend behoeft, de
eerste objecten van den aanval zouden zijn.
Het behoeft geen betoog, dat, zoodra de
Japanners zich ook in Zuid-China hebben
vastgezet, de strategische situatie in het
Verre Oosten voor Nederlandsch-Indië
aanzienlijk ongunstiger zal zijn geworden.
Op het oogenblik liggen de Japansche
vlootbases nog vele duizenden kilometers
van Indië verwijderd, zooals op het kaartje
duidelijk is aangegeven. Deze enorme af
standen zijn zelfs voor de zoo machtige
Japansche vloot uiterst moeilijk te over
winnen. Geheel anders wordt de situatie
echter, wanneer Japan in het zuiden van
China krachtige vlootsteunpunten aanlegt.
De afstand tusschen deze nieuwe steun
punten en Indië zal dan aanzienlijk korter
zijn de oude verbindingslijnen.
Nu is het ons niet mogelijk een vloot
op te stellen, die de machtige Japansche
marine, strijdmiddel van een volk van
meer dan 70 millioen zielen, zou kunnen
weerstaan. Onze militaire autoriteiten
bouwen de verdediging van Indië dan ook
,i andere basis op. Sinds eenigen tijd
men zich in Indië bezig met de
ping van een krachtige luchtvloot
oommenwerpers en vliegbooten met
e..« groote actie-radius. Met dergelijk#
luchtstrijdkrachten meent men eventueel#
aanvallen op onze koloniën te kunnen af
slaan.
DE JOODSCHE DOKTERS IN
DUITSCHLAND.
Door de nieuwe verordening tegen d«
Joodsche geneesheeren in Berlijn worder
niet minder dan 1561 van de 6949 dokters,
die bevoegd tot het uitoefenen der genees
kunde te Berlijn praktiseeren, getroffen;
dit is dus 22.5 van den geheelen Berlijn-
schen doktersstand. Bij de ziekenfonds
artsen is het percentage nog hooger. Van
de 2973 dokters, die te Berlijn tot de zie
kenfondspraktijk waren toegelaten, zijn
816 (27.4 Joden. Overigens had Berlijn
wel het leeuwenaandeel van de Joodsche
doktoren in Duitschland, want terwijl er
in heel Duitschland tot het in werking tre
den van de nieuwe verordening 4200 Jood
sche artsen werkzaam waren, telde Berlijn
hiervan alleen al 1561 of meer dan een
derde. Voor de Joodsche bevolking van de
Duitsche hoofdstad, die thans nog 200.000
zielen telt, zal nog een zeker contingent
Joodsche geneesheeren zijn toegelaten, doch
onder beding, dat zij slechts Joodsche pa
tiënten zullen behandelen.
