Ierland het eiland zonder rust
De eeuwenoude veete in het land van
Sint Patrick
Waar eens een Oranje den scepter zwaaide
f
Bij het begin van een
nieuw jaar
w u n s t
In vele gebiedsdeelen van Europa is in den loop der eeuwen hevigen strijd geleverd, maar Ier
land, het groene en bloedige Erin, spant de kroon. Vrijwel ononderbroken is het een tooneel ge
weest van verbitterden strijd. Eerst waren het de Noormannen, in later eeuwen en tot op den
huidigen dag de Engelschen, tegen v/ie zij in verzet kwamen. Eindelijk is men enkele jaren ge
leden tot een compromis gekomen, waardoor bloedige botsingen naar alle waarschijnlijkheid
voorgoed tot het verleden behooren, maar de problemen, die wrijving veroorzaken, blijven niet
temin aan de orde van den dag.
In de schaduw van het veel grootere
Engeland heeft Ierland eeuwen lang een
stiefmoederlijk bestaan geleid. Daarmede
is het land en zijn bewoners een groot
onrecht aangedaan, want men vergeet te
zeer hoeveel Europa in cultureel opzicht
te danken heeft aan het groene Erin, waar
de alleraardigste Molly's en de goedaardi
ge Paddy's wonen. Immers eeuwen her
hebben hier de monniken gewoond in het
beroemde klooster van Glendaloch, dat
thans nog slechts een ruïne is. Eertijds was
dat klooster het middelpunt van het Chris
tendom in het Noorden; naar alle rich
tingen reisden hiervandaan de monniken
en trokken Europa binnen.
De natuurlijke gesteldheid.
De natuurlijke gesteldheid van Ierland
Vertoont een eigenaardig aspect.
Aan de kusten, steile, ontoegankelijke
rotsen, in het midden een hoog groen pla
teau. Op enkele plaatsen reikt deze vlak
te tot aan de kust. In de Carrantuo Hills
bereiken de bergen zelfs nog een hoogte
van 1041 meter. Doordat de rotsen vrij
steile hellingen hebben naar den zeekant,
zijn hier inhammen ontstaan, die eenigs-
zins doen denken aan de Noorsche fjor
den. De vlakte is voor een groot gedeelte
bedekt met moerassen. Terwijl de winter
betrekkelijk mild is, zijn de zomers zoo
koel, dat hierdoor de groei van het gewas
ernstig belemmerd wordt. Groene weiden
en bruine moerassen drukken den stempel
op dit land. Met evenveel recht zou men
Ierland, dat doorgaans het „Groene Eiland"
wordt genoemd, kunnen betitelen als het
„Bruine Eiland".
Eerst de Noormannen, later
de Engelschen.
Ierland heeft van ouds gestaan in het
teeken van bloedige twisten, van heroischen
strijd en ontzettende gruwelen. Vijanden
buiten de grenzen van het land, hadden de
Ieren reeds in de achtste eeuw. Dan komen
de Noormannen op hun tochten naar IJs
land, ook op Ierland, slaan aan het plun
deren, moorden de bevolking uit en maken
de kloosters en de nederzettingen met den
grond gelijk. In de eeuw, die daarop volgt,
vestigden zich in Ierland, maar wanneer
hetzelfde verschijnsel zich voordoet als met
de Noormannen, namelijk dat de Engelsche
kolonisten volbloed Ieren worden, vaardigt
de Engelsche kroon strenge wetten uit, die
elke gemeenschap van Engelschen en Ie
ren verbieden op straffe des doods. De
laatsten slagen er echter in zich staande te
houden, tegen alle verdrukking in. Tot den
tijd der Reformatie was de toestand dei-
Ieren nog dragelijk te noemen. De grootste
verschrikkingen en wreedheden volgden
eerst daarna.
De teerling is geworpen.
Wanneer de Reformatie begint veld te
winnen en vooral in Engeland veel aan
hangers vindt, nemen achtereehvolgens
Eduard VI en Koningin Elisabeth drasti
sche maatregelen om den Ieren het nieuwe
geloof op te dringen. De reliquieën worden
op de markt verbrand. De menschen, die
bij de ontzettende gruwelen niet omkwa
men, vinden hun dood door de pest en den
hongersnood. De Engelsche dichter Ed-
mund Spenser heeft dezen tijd meegemaakt
en als volgt beschreven:
,Zij kwamen uit iederen hoek van bosch
en ravijnen aangekropen op handen en
voeten; want hun beenen konden hen niet
meer dragen. Zij zagen er uit als de ana
tomie van den dood; zoo spraken alleen
geesten, die uit hun graf klachten opzon
den. Zij voeden zich met alles wat zij
vinden konden, ja zij deinsden er zelfs niet
voor terug lijken uit de graven te halen.
Vonden zij ergens een polletje waterkers
of klaver, dan was dit voor hen een feest"
Niettegenstaande dat is de tegenstand der
Ieren nooit geheel te breken geweest. Dat
heeft de gunsteling van Elisabeth: Lord
Essex moeten ondervinden, toen zijn hoofd
viel door beulshanden. Het gevolg was dat
vele Ieren uitweken naar de Nieuwe We
reld.
Een Oranje aan het bewind.
Aan de Boyne verslaat stadhouder Wil
lem III van Oranje, Jacob II, die met een
leger, betaald door Lodewijk XIV, op het
stuk van strategie verre de mindere was.
Maar de Ieren hebben zich in dien strijd
zoo dapper gedragen, dat de Nederland-
sche generaal Van Ginkel hun een eervol-
het Protestantssche geloof, ontving hij auto
matisch het geheele familiebezit.
De Valera, de bevrijder van
zijn land.
Het doet denken aan een wonder dat het
Iersche volk niet überhaupt van den aard
bodem is weggevaagd, dat het taai den
strijd heeft volgehouden totdat mannen
als O'Donnell, Parnell, Casement en ten
slotte Eamon de Valera in een strijd op le
ven en dood de vrijheid van het land be
vochten.
Een der oudste bruggen van Ierland, de Ruzkow Bridge bij Castile Dodd, welke nog
uit den Romeinschen tijd moet stammen.
ftoloniseeren hier zelfs Noormannen. Daar
uit is bijvoorbeeld de stad Dublin ontstaan.
De strijd tusschen Noormannen en Ieren
wordt tot diep in de elfde eeuw op niet
minder bloedige wijze voortgezet, maar
dan doet het eigenaardige verschijnsel zich
voor dat de Noorsche kolonisten zoo veel
Iersch bloed in de aderen gekregen heb
ben, dat zij nu staan aan de zijde van de
Ieren en met kracht hun rechten verdedi
gen. Maar wanneer de buitenlandsche
moeilijkheden voor eenigen tijd opgeschort
zijn, wordt het land verontrust door bin-
nenlandsche oneenigheden. Dit is voor Ko
ning Hendrik II uit het Huis Plantagenet,
aanleiding om zich met Ierland te bemoeien
In 1171 onderwerpt hij het grootste gedeel
te; alleen Ulster weet zich nog geruimen
tijd "met succes te-verzetten.
De Engelsche Koning ontnam vervolgens
den Ieren hun grondbezit en schonk dit
weg aan zijn eigen edellieden. De verbitte
ring was ontzettend. Hier was het zaad uit
gestrooid voor de veete tusschen Ierland
en Engeland, een veete, die nog stroomen
bloeds zou doen vloeien. Vele Engelschen
len aftocht toestond. Opnieuw heeft een
ware exodus plaats. Tallooze Iersche ge
zinnen verlaten het vaderland om het nooit
weer terug te zien.
Dat Ierland in het Noorden thans nog
een overwegend Protestantsche bevolking
heeft, is te danken aan die Engelsche kolo
nisatie. Men noemde hen „Oranjemen-
schen". De nakomelingen van dit geslacht
zijn buitengewoon trotsch op hun afkomst.
Met de in dezelfde streek levende Katho
lieken verkeeren zij op voet van openlijke
vijandschap.
De Katholieken die tijdens het bewind
van den Koning Stadhouder in Ierland ble
ven werden volkomen rechteloos. Wapens
mochten zij niet dragen, het bezitten van
een paard, meer waard dan vijf pond ster
ling, was niet geoorloofd. Indien een Ka
tholiek het toch bezat, kon de eerste de
beste Protestant hem op straat aanhouden
en tegen betaling van vijf pond het paard
overnemen. Land mochten zij natuurlijk
evenmin bezitten; de opvoeding der kinde
ren werd hun zelfs niet toevertrouwd. In
geval één van de familieleden qverging tot
Eamon de Valera, die de vrijheid van
Ierland bevocht.
Doordat Roger Casement in 1916 door
de Engelschen tot den strop werd veroor
deeld en geëxcecuteerd, laaide de vecht
lust der Ieren dermate op, dat een oplos
sing geforceerd diende te worden. Ierland
stond op den tweesprong.
Den Tweeden Paaschdag 1916 wordt de
Iersche Republiek uitgeroepen. Maar al
spoedig moeten de Ieren zwichten voor de
Engelsche overmacht. De zeven aanstich
ters worden gefusilleerd; alleen Eamon de
Valera, die de Amerikaansche nationaliteit
bezit, wordt met den kerker gestraft.
Van dit oogenblik af is de vrijheidsstrijd
van Ierland ten nauwste verbonden met
de persoon van de Valera. Zijn wieg stond
in New York, waar hij geboren werd als
zoon van den Spanjaard Vivian de Valera
en diens Iersche echtgenoote. Reeds op
SPRINKHANEN CONTRA SPRINK
HANEN!
Nieuwe bestrijdingsmethoden tegen de
gevleugelde plaag.
In Algiers worden op het oogen
blik de eieren van Braziliaansche
sprinkhanen machinaal uitgebroed,
waarna de jonge sprinkhanen ter
bestrijding van hun Algerijnsche
soortgenooten zullen worden losge
laten.
Per vliegmachine is uit Brazilië een kist
sprinkhaneneieren naar Algiers gezonden,
waar zij nu met genoemd doel worden uit
gebroed. Dit is een nieuwe poging om de
sprinkhanenplaag in Noord-Afrika te be
strijden. Op gezette tijden verschijnen in
Noord-Afrika namelijk reusachtige sprink-
hanenzwermen, die zich op de cultures
storten en alles kaal vreten. Chemische
middelen hebben tegen zulk een massa-in
vasie gefaald. Men zou de vergiftige stof
fen bij tonnen moeten verspreiden om de
plaag meester te worden en daarbij zou
waarschijnlijk nog meer schade worden
aangericht. De wetenschap kwam toen op
het denkbeeld, den duivel met Beëlzebub
uit te drijven. De Braziliaansche sprinkha
nen, in Algiers uitgebroed, zullen op hun
soortgenooten worden losgelaten. Voor het
eerst zal nu het experiment op groote
schaal te Algiers worden gedaan.
Tal van andere middelen zijn reeds be
proefd in den strijd tegen de gevreesde
sprinkhanen. Men begon met een bepaal
de champignonsoort, die onder de schade
lijke insecten een doodelijke ziekte ver
spreidde. Een andermaal probeerde men
het met padden, die van de sprinkhanen
hun dagelijksch voedsel maakten. Weer an
dere onderzoekers meenden in vogels het
heil te zien. Groote vogelzwermen werden
in de door sprinkhanen geteisterde streken
ingevoerd. Inderdaad verrichtten zij nuttig
werk, maar toch kon geen dezer middelen
de plaag overwinnen.
twee-jarigen leeftijd verliest hij zijn vader
en komt nu met zijn moeder en verdere
familieleden in Ierland. Toen de Paaschop-
stand mislukt was werden de Ieren steeds
radicaler in hun optreden. Het „homerule"
alleen konden zij zich niet langer tevreden
stellen. De leuze, waaronder zij strijden,
luidt „Sinn Fein", hetgeen beteekent: „Wij
zelf." Door Wilson's proclamatie over het
zelfbestemmingsrecht der volkeren laait de
strijd opnieuw op. De ,Dail Eireann", het
Iersche parlement, verklaart den 21sten
Januari dat de Iersche staat vrij is; tevens
kiezen zij de Valera tot president. En wan
neer de Engelschen hem niet uit de gevan
genis willen ontslaan, bevrijden de Ieren
hem zelf.
Engeland denkt er echter niet over Ier
land zonder meer prijs te geven. Het zendt
soldaten, die gedeeltelijk in het zwart, ge
deeltelijk in khaki gekleed zijn. Daarom ge
ven de Ieren hun al spoedig den bijnaam
Black and Tans", ontleend aan den naam
van een hondenras.
Het duurt nog tot Juli 1921 eer men in
Londen inziet dat de politieke bakens ver
zet moeten worden. Het verdrag van 6 De
cember komt tot stand, waarbij vastgesteld
wordt dat Ierland zichzelf mag regeeren,
terwijl het den rang van Dominion krijgt.
Met dat al gaan de Iersche eischen nog
steeds veel verder dan hetgeen men in
Londen bereid is toe te geven. Slechts de
gulden middenweg zal hier definitief uit
komt bieden, want de economische facto
ren zullen te allen dagen blijven bestaan.
In dit opzicht zijn Engeland en Ierland ten
zeerste op elkaar aangewezen.
Het is eigenlijk in het geheel niet zoo
gemakkelijk ieder jaar weer goed te begin
nen en de ervaring heeft ons geleerd dat
met vieren van den Oudejaarsavond en de
goede voornemens voor het nieuwe jaar
een dergelijk goed begin allerminst be
klonken is. Ook doordat men vervulling
van de dagelijks weerkeerende plichten
onderbreekt door de feestdagen voor en na
de jaarwisseling, kan het gebeuren dat men
in het nieuwe jaar niet met volkomen fris-
sche kracht den arbeid kan hervatten
dien men met Kerstmis heeft neergelegd.
Dat het echter ook anders kan .herinneren
we ons nog van de zomervacantie. Toen
kwamen wij inderdaad kerngezond en op
gemonterd terug en konden met frissche
moed, als herboren, het werk hervatten.
Maar ook des winters kan men het ge
makkelijk zoover brengen. Daaraan is het
te danken dat de wintersport in de laatste
jaren modern" en populair is geworden.
Alle verkeersmiddelen zijn verbeterd, ter
wijl de meeste onkosten aanzienlijk ver
minderd werden, zoodat een stroom Neder
landers uit alle rangen en standen zich
naar de wintersportcentra begeven. Want
Zoo springt men van den Plessurschans
bij Arosa.
v-
>H-
.Vfc
Kathedraal van Dublin, welke stad ont
stond uit een nederzetting van de
Noormannen.
dat dit om gezondheidsredenen, een gevolg
van ons vochtige klimaat, van groot belang
is, weten wij helaas maar al te goed. Maar
aan den anderen kant hebben wij geleerd
dat het met reizen alleen nog niet afge-
loopen is. Zelfs het meenemen van ski's
en schaatsen verschaft ons in de bergen nog
geen burgerrecht. Willen wij sport beoefe
nen om onze krachten weer wat op verhaal
te laten komen, dan is daartoe veel zonne
schijn een eerste voorwaarde. Bovendien
een laag sneeuw, die tenminste een meter
hoog is.
Maar om al die factoren aan te treffen,
zijn wij wel genoodzaakt boven de 1800
meter linie te gaan en op die hoogte zijn
slechts weinig centra van wintersport, die
als Arosa beschikken over alle goede eigen
schappen, te weten klimaat, aantal uren
zonneschijn per dag, rijken sneeuwval,
mondaine en sportieve genoegens.
Zonder zon en sneeuw is een winter-
vacantie überhaupt ondenkbaar^
Aan deze voorwaarden voldoet het Ples-
surdal, waarvan Arosa het centrum is met
zijn verrukkelijke bergmeren. Verder zijn
het de zacht glooiende, nergens te steile
hellingen, die, altijd met een glinsterendcn
sneeuwlaag bedekt, het hart van den en
thousiasten skiër sneller doen kloppen. En
hoeveel mogelijkheden bieden niet de ver
schillende berggroepen en de prachtige
bosschen voor skitochten.
De directie van de kurhotels hebben er
zorg voor gedragen dat het hun gasten
zooveel mogelijk naar den zin gemaakt
wordt. Er zijn gemakkelijke tochten uit
gezocht voor de beginnelingen, die uitmun
tend onderricht ontvangen op de beroemde
skischool van Arosa, maar ook zijn toch
ten uitgestippeld, waar de romantiek een
woordje mee gaat spreken, steile hellin
gen, waaraan alleen de grooten op de lange
latten, die uit alle deelen der wereld hier
heen samenstroomen, zich wagen. Altijd
weer is hier de strijd om records te breken;
daartoe worden van den Plessurschans de
meest gewaagde sprongen gemaakt.
Maar ook in ander opzicht is met de sterk
uiteenloopende wenschen van de winter
sportliefhebbers rekening gehouden. Wie
zich wil oefenen in het klimmen, of in d%
eenzaamheid genezing zoekt voor zijn al te
gespannen zenuwen, kan in de omstreken
van Arosa heel wat verschillende tochten
maken. Daarentegen behoeven zij voor wie
het klimmen te zwaar is, niet moeizaam
omhoog te klauteren, maar kunnen gebruik
maken van de drie nieuwe skiliften, die
hen in den kortst mogelijken tijd naar bo
ven brengen, naar de skihutten, vanwaar
zij met duizelingwekkende snelheid om-
laagsuizen kunnen, naar Arosa, waar men
het sportieve genot kan paren aan de meer
mondaine genoegens.
Reeds wanneer men door het dal een tocht
maakt ziet men daarboven de me-
glinsteren. En bij het zien
daarvan slaat het hart
sneller, want daar wor
den immers de ijsfees-
ten gehouden, tenmin
ste eenmaal per week,
begeleid door vroolijke
muziek; ijsfeesten, die
zich onderscheiden door
kleurige costuums en
opgewekte stemming!
Paarderennen en skijo-
ring worden op de
Obersee beoefend, bob-
"I sleevaarten en slede-
.1 tochten door de witte
I bosschen, bals op het
1 ijs, schietwedstrijden,
schaaktournooien en
j zweefvliegwedstrijden,
er staat meer op het
1 programma dan wij hier
-1 kunnen opnoemen.
Maar ook voor de ou-
:j deren is gezorgd, voor
shen zijn schitterende
wandelingen uitgestip
peld, terwijl zij boven
dien het curlingspel be
oefenen, dat gespeeld
wordt met zware schij
ven, die over het ijs
glijden, een spel, dat
eenige overeenkomst
vertoont met ons kege
len.
Men ziet het, ook zij
kunnen zich hier jong
voeien en liet gelaat
bruin laten branden.
Want zonder die bruine
kleur keert immers
geer. enkel goed win
tersporter huiswaarts?
