f De Internationale toestand IN DE AFGELOOPEN WEEK Deze week IN NEDERLAND f v Het Portret VAN DE WEEK De Wereld IN KAART *3 ::ZAALAWttr- fe FINLAND DUITSCHLAND Berfljn POLEN o De spanning blijft voortduren, bin nen en buiten Europa. Twee factoren bepalen die spanning; in het oude werelddeel is het de nog altijd niet opgeloste kwestie Dantzig, daarbui ten is het de moeilijkheid in het Verre Oosten, waar Japanners en Engelschen met elkaar in conflict kwamen. Daar is het ten slotte ge bleven bij een uittartende houding van Japansche zijde en het heeft er allen schijn van dat door overleg moeilijkheden de wereld uitgeholpen worden. Al met al blüft de zenuw- sloopende spanning, de vrees voor de oorlogsdreiging onverminderd voortduren. Weliswaar moet gezegd worden dat de toestand internationaal bekeken minder verward is dan enkele maanden geleden, maar boe duidelijker de lijnen van voor en tegen in een eventueel komend ge wapend conflict zich gaan afteeke- nen, hoe scherper de tegenstellingen ook worden. Hoe belangrijk de moeilijkheden ook mogen zijn in het Verre Oosten, het meeste belang boezemt ons toch de kwestie Dant zig in, omdat deze zooveel dichter bij een bedreiging vormt van den vrede. Want wij staan hier voor een probleem dat nauwe lijks oplosbaar is zonder dat een van beide belanghebbende partijen voor het hoofd gestooten wordt en zich door een beslis sing, hetzij in den eenen, hetzij in den De Kabinetscrisis. De laatste poging van dr. Colijn om de meeningsverschillen in het Kabinet te overbruggen en de zoo noodige homogeni teit tot stand te brengen, heeft niet mogen baten. De sociale politiek, in nieuwe banen gevoerd en steeds grooter bedragen van de schatkist vergend, is het voornaamste struikelblok geworden, dat het Kabinet tot heengaan noopte. Durfde minister De Wilde de verantwoording voor de overbelaste be grooting al niet aan, dr. Colijn verging het nu niet anders. Wel hadden volgens de verklaring van den minister-president in antwoord op de communistische interpel latie in de Kamer de Kabinetsleden hun medewerking toegezegd, om het gestelde doel, de begrooting van 1940 sluitend te maken, te bereiken, doch toen het op stuk van zaken aankwam, bleek geen der minis ters bereid, zijn begrooting zoodanig te be snoeien, dat het verwachte tekort zou zijn weggewerkt en ook de andere mogelijkheid bezuinigen op andere posten heeft klaarblijkelijk niet tot het gewenschte re sultaat geleid. Bij schrijven van 29 Juni boden de ministers aan H.M. de Koningin hun ontslag aan. H.M. nam het verzoek in beraad en verzocht den ministers zich met de behandeling en zoo mogelijk afdoening der loopende zaken te blijven belasten. Den volgenden morgen ontving H.M. dr. Colijn op het Paleis Soestdijk, waar den afge treden premier opdracht werd verleend tot vorming van een nieuw Kabinet. Wanneer dit overzicht in druk verschijnt, zal waar schijnlijk reeds bekend zijn, of dr. Colijn in deze opdracht geslaagd is. De mogehjk- heid van een vijfde Kabinet-Colijn is na tuurlijk, zoolang dr. Colijn de opdracht niet heeft teruggegeven, niet uitgesloten. De „Oranje" heeft voldaan. De driedaagsche proeftocht van het nieuwe motormailschip „Oranje" van de ZIJN CHAMBERLAIN EN ROOSE- VELT FAMILIE VAN ELKAAR? Een Londensch genealoog heeft een opzienbarende ontdekking gedaan, die zoowel in Engeland als in de Vereenigde Staten het gesprek van den dag is. Na jaren van zoeken en speuren in oude archieven en regis ters is het hem gelukt verwantschap lusschen den Britschen premier Chamberlain en den Amerikaanschen president Roosevelt aan te toonen. De beide staatslieden moeten neven, zij het slechts in de achtste graad zijn. Zoowel Chamberlain als Roosevelt stammen volgens dezen genealoog af van Koning Edward I van Engeland, die van 1272 tot 1307 regeerde. Pre sident Roosevelt moet bovendien nog verwant zijn met een ander Amerikaansch staatshoofd, namelijk met John Quincy Adams. De juist heid van de beweringen van den Londenschen stamboom vorscher moet intusschen nog.worden aangetoond. anderen zin, tekort gadaan gevoelt. Wordt voldaan aan den wensch van de Dantzi- gers, namelijk aansluiting bij het Groot- duitsche Rijk, dan zal Polen zich in zijn levensbelangen geschaad zien; dit land zou zich in een dergelijk geval natuurlijk be roepen op de bepalingen van den Volken bond. Het gaat hier niet om het afstaan van een niet eens zoo groot gebied, maar aansluiting van Dantzig bij Duitschland beteelcent voor Polen het opgeven van zijn verbinding met de Oostzee. Ook al heeft Polen weinig meer te zeggen in de Vrije Stad, toch kan het met dezen stand van zaken desnoods vrede hebben, omdat Duitschland aan de eene zijde van de Cor ridor en een klein staatje als Dantzig aan de andere zijde voldoende waarborgen biedt voor het bestaan van de Poolsche haven Gdynia. Maar indien ook Dantzig Duitsch wordt, zal de slechts enkele tien tallen kilometers breede Poolsche Corridor naar de Oostzee gemakkelijk kunnen wor den toegeknepen, hetgeen voor Polen waar schijnlijk de grootste handicap zal zijn, die men het land zou kunnen bezorgen. Weinig opbeurende vooruitzichten. En zijn verscheidene op zichzelf niet zoo belangrijke feiten, die er op wijzen dat door de politici de toestand voor de komende weken als zeer ernstig wordt be schouwd. De Engelsche militairen zijn ver vroegd met verlof gegaan en moeten zich voor het begin van Augustus allen gereed houden, Italië kondigt manoeuvres in de Povlakte aan op ongekend groote schaal, Daladier heeft geen hoopvolle berichten kunnen geven in zijn jongste rede, Duitsch land is bezig in versneld tempo zijn oogst binnen te halen; er gaan geruchten over belangrijke Poolsche troepenbewegingen Stoomvaartmaatschappij Nederland is een volledig succes geworden. Alle machine installaties in het schip van onder tot boven werden aan zeer strenge krachtproeven onderworpen en alle bleken zij aan de gestelde verwachtingen te voldoen. De proeftocht werd voor het grootste deel voor de kust van Schotland gehouden, waar ook de gemeten mijl werd gevaren. Daarbij werd een snelheid van 26.3 mijl per uur gemaakt, terwijl een dienstsnel- heid van 21 mijl was gecontracteerd. Dit beteekent, dat de Oranje niet alleen het snelste Nederlandsche koopvaardijschip is, doch zelfs het snelste motormailschip ter wereld. Beantwoordt het schip dus in tech nisch opzicht aan de gunstigste verwach tingen, ook uit aesthetisch oogpunt is het een buitengewoon geslaagd geheel gewor den, waarvan de honderden gasten in de drie dagen, die de proeftocht duurde, ten volle hebben kunnen genieten. Vele be kende kunstenaars hebben ertoe bijgedra gen de salons, eetzalen, rookkomers, bars en andere verblijven in alle klassen tot doelmatig ingerichte en smaakvol versierde ruimten te maken, waarin de lange reis naar het Verre Oosten den passagiers geen oogenblik lang zal vallen. H.M. de Koningin in Den Bosch. Nadat Zeeland de vorige week de eer van Vorstelijk bezoek had genoten, was thans de beurt aan Noord-Brabant. H.M. de Koningin bracht een bezoek aan de hertogelijke stad ter gelegenheid van de aldaar gehouden tentoonstelling Het Neder landsche Trekpaard. Duizenden en duizen den waren samengestroomd om deze niet alledaagsche gebeurtenis mee te maken. De grootste drukte concentreerde zich om het demonstratieterrein, waar de aan den prijskamp deelnemende paarden werden voorgereden voor de keuring. Aan den in gang van het demonstratieterrein stonden bazuinblazers opgesteld, die H.M. met een vroolijke fanfare ontvingen en toen de koninklijke auto voorreed, was het gejuich niet van de lucht. Voor enkele inzenders is deze dag waarschijnlijk wel een onver getelijke in hun leven geworden, want eenigen van hen, wier paarden een prijs hadden gewonnen, genoten het voorrecht deze uit handen van H.M. persoonlijk in ontvangst te. mogen nemen. Ook Brabant tegen luchtaanvallen beschermd. De organisatie van de beschermings maatregelen tegen luchtaanvallen maakt iedere week nieuwe vorderingen. Thans is ook Noord-Brabant als laatste in de rij der Zuidelijke provincies met deze organisatie gereed. De Commissaris der Koningin in deze provincie heeft de geheele provincie in intercommunale luchtbeschermingskrin gen verdeeld. In elk dezer kringen werd een der burgemeesters uitgenoodigd de leiding te nemen van de onderlinge be sprekingen, welke tusschen de verschil lende gemeenten worden gehouden. In af wachting van deze intercommunale be sprekingen werd den burgemeesters en ge- meentegeneesheeren in overweging ge geven, reeds hun gedachten te laten gaan over de keus van een of meer gebouwen in hun kring, die kunnen worden aange wezen als herstellingsoord voor hen, die bezwaarlijk thuis kunnen worden verpleegd en anderzijds niet ernstig genoeg zijn aan getast, om eigenlijke ziekenhuisverpleging noodig te hebben. langs de grens, Dantzig schijnt geducht versterkt te worden door Duitsche soldaten. Hoe optimistisch men ook in de toekomst zou willen kijken, wie nuchter de realiteit van de feiten ziet, is thans op zijn hoede. De mogelijkheid is helaas niet uitgesloten dat de geschiedenis van precies vijf en twintig jaar geleden zich zal herhalen. Realiseert men zich daarbij de woorden van den Duitschen minister Goebbels, die zich over Chamberlain wel op een zeer on- heusche manier heeft uitgelaten in zijn vele redevoeringen van de laatste dagen en daartegenover de scherpe uitlatingen van Halifax en Churchill, dan blijkt wel duidelijk dat aan de verstandhouding der staatshoofden en politici wel het een en ander ontbreekt. Elke provo catie in daad of woord beteekent een be dreiging van den vrede. Het gebruiken van groote woorden is als het spelen met vuur. Een vonkje is voldoende om het volgende oogenblik het geheele kruithuis in de lucht te doen vliegen. In de Britsch-Russische besprekingen zit nog altijd weinig schot. Is het toe te schrij ven aan een zekere mate van wantrouwen, waarmede de Russen de Britten beschou wen of aan de te weinig aanlokkelijke aan biedingen, die Engeland gedaan heeft, dat men zoo slecht tot resultaten kan komen? Frankrijk staat sedert jaren op beteren voet met Rusland het heeft daarmede een verdrag en het schijnt de collega's in Londen terdege gewaarschuwd te heb ben voor een dergelijke houding tegenover de Russen. Trouwens de Engelschen ver- keeren over het geheel beschouwd in een benarde positie. Er wordt veel gevergd van het Engelsche geduld en er is slechts een schrede voor noodig om deze duldende houding toe te schrijven aan zwakheid. De Engelsche eer is in het Verre Oosten aan getast op een wijze, die alle beschrijving tart. Maar zelfs dat heeft hen er nog niet toe kunnen verleiden uit hun tent te ko men, hetgeen klaarblijkelijk de bedoeling van de Japanners is geweest. Er worden nu besprekingen aangekondigd en het heet zelfs dat de Japansche minister van Bui- tenlandsche Zaken Araki zeer onder den indruk was van het gebeurde in Tientsin en opdracht heeft gegeven dat geen En- gelschman meer op een hem onwaardige wijze mag worden behandeld. DE BUITENLANDSCHE BELANGEN IN CHINA. Volgens een schatting van het Ameri- kaansche ministerie van handel uit het jaar 1931, dus bij het begin van de Japan sche invasie, beliepen de Britsche inves- teeringen in China 1189 millioen gouddol lar. Onmiddellijk daarop volgde Japan met 1137 millioen dollar, terwijl op de derde plaats Rusland kwam met 273 millioen en pas daarna de Vereenigde Staten met 197 millioen en Frankrijk met 192 millioen dollar. Men moet zich deze cijfers voor oogen houden om te begrijpen, welke rol de locale component in de houding der groote mogendheden tegenover de jongste Japansche agressie speelt. Van de niet- Japansche buitenlandsche investeeringen in China zijn 60 pet. Amerikaansch en 10 pet. Fransch. Dat men in Parijs en Wash ington de onwikkeling van de gebeurtenis sen in het Verre Oosten mèt zooveel min der opwinding volgt dan te Londen, vindt tot op zekere hoogte zijn verklaring in dit feit. Uit het Parlement. Ook de Kamer stond in het teeken van de Kabinetscrisis. Zij kwam bijeen voor het behandelen van twee interpellaties, namelijk een van N.S.B.-zijde over de sta kingen bij de werkverschaffingen en de ander, merkwaardig genoeg van den lijn recht tegenovergestelden kant, een com munistische, namelijk over het regeerings- beleid in verband met den internationalen toestand. Een binnengekomen brief vai. den voorzitter van den ministerraaa met de mededeeling, dat het Kabinet ontslag had genomen, bereidde echter een onverwacht einde van de zitting, nog voor er iets be handeld was. Beide onderwerpen werden van de agenda afgevoerd en de Kamer ging uiteen, nadat de zitting tot nader order was verdaagd. De „kleine man" heengegaan. Het Nederlandsche cabaret, niet overrijk aan markante figuren, heeft een gevoelig verlies geleden door het heengaan van den bekenden voordrachtskunstenaar Louis Davids. Reeds herhaaldelijk moesten de talrijke bewonderaars van den populairen zanger en caberetier in den laatsten tijd de humoristische voordrachten van den zanger van het „lied van den kleinen bur german" missen, want al sedert September 1937 was Davids ongesteld en moest hij rust houden. Thans zal zijn humor, die nooit in platheid ontaardde en die beste bewijs, dat zij een geheel eigen cachet had, door tal van andere voordrachtskunste naars werd geïmiteerd, nooit meer een volle zaal doen daveren van het lachen, noch door den aether in duizenden huis kamers worden gebracht. Hoe talrijk zijn gehoor was het is in dezen tijd van radio niet bij benadering te schatten, doch zeker zullen duizenden in den lande zijn rake typeeringen van „kleine luyden" noode missen. 1MMUNISATIE TEGEN MOND- EN KLAUWZEER. Na jarenlange proefnemingen hebben de Duitsche geleerden prof. Waldmann en dr. Köbe op het eiland Riems zooals men weet, een actieve immuniseeringsmethode tegen mond- en klauwzeer ontwikkeld, waardoor de behandelde dieren de geschiktheid ver krijgen zelf afweerstoffen te vormen, die hen tegen niet al te virulente besmettingen beschermen. De methode berust hierop, dat men de dieren den verwekker van het mond- en klauwzeer in zóó verzwakten vorm inspuit, dat het niet tot de ziekte komt, zoodat de dieren er ook geen huider van hebben, terwijl ze voor minstens drie maanden geïmmuniseerd zijn tegen niet al te groote hoeveelheden besmettingsstof. Van belang is ook, dat de op deze wijze ingeente dieren andere, niet ingeente met besmetten, dus niet tot verbreiding van het mond- en klauwzeer aanleiding kunnen geven. De immuniteit begint reeds 6 dagen na het enten en heeft 12 a 14 dagen daarna haar volle kracht bereikt. De behandeling zelf vraagt weinig werk; een veearts kan met twee helpers dagelijks 300, wellicht zelfs nog meer dieren behandelen. In Duitschland zijn tot einde 1938 reeds 572.000 runderen op deze wijze behandeld. Voor zoover mogelijk stelt Duitschland het serum ook ter beschikking van andere landen. ZUIVELEXPORT-WEE. Onze boeren en zuivelfabrieken moeten zoo langzamerhand wel den indruk krij gen, dat Nederland overal de weinig be nijdenswaardige rol wordt toebedeeld van den man, die de klappen krijgt. Hoe kan men het anders noemen, wanneer men na gaat hoe Amerika kort geleden onzen kaas- export heeft getroffen wat wij ons rus tig hebben moeten laten welgevallen terwijl thans het Britsche Rijk geen beter bewijs van zijn genegenheid voor Neder land weet te geven, dan onzen invoer van melkproducten een nekslag toe te brengen? Wij laten de vraag in het midden, of ons betreffende departement alles in het werk heeft gesteld, om den slag af te wenden. Wij mogen aannemen, dat dit inderdaad is geschied. Maar hoe is het dan te ver klaren, dat Denemarken er veel genadiger is afgekomen dan Nederland? Men kan zich gemakkelijk voorstellen, dat Nederland in een ongunstige positie verkeerde tegenover de Engelsche koloniën en Dominions. Dit is zeer begrijpelijk, al is het een schrale troost. Doch hoe staan wij tegenover een van onze voornaamste con currenten op de Engelsche markt: Dene marken? Nederland heeft een veer moeten laten een veer die, goed berekend, neer komt op een vermindering van 25 zegge één kwart van onzen uitvoer van melkproducten naar Engeland in 1938. Daarbij vergeleken heeft Denemarken niet meer verloren dan een veer„tje". Wij willen er nu nog maar over zwijgen, dat Denemarken in de afgeloopen jaren onder wat men heeft betiteld als „gentlemen's agreements", er veel beter is afgekomen dan Nederland. Wij constateeren alleen, dat deze gedragslijn ook onder de nieuwe regeling wordt voortgezet. Hebben onze melkveehouders, die door een en ander opnieuw gedupeerd zijn, niet het recht om te vragen, of er van Neder landsche zijde geen voordeeliger voorwaar den te bedingen zouden zijn geweest? Engeland beperkt den invoer van melk producten. Dat is zijn zaak en zijn recht. Doch het is ónze zaak en öns recht, van onze officieele instanties te verlangen, dat zij alles doen wat in hun macht staat, om te voorkomen, dat juist ons land, onze zuivelproducten en onze uitvoer het kind van de rekening worden. Naast het alge- heele verbod van invoer van room treft ons ook nog het verbod van den invoer van volle melkpoeder. Niemand zal het een pleister op de wond noemen, dat Neder land een contingent van 12.000 hundred- weights karnemelk- en weipoeder wordt toegestaan overigens producten van be perkt belang wanneer bij nadere be schouwing aan het licht komt, dat dit kwantum.... nog niet eens de helft ver tegenwoordigt van wat wij in het vorige jaar aan deze goederen naar Engeland heb ben mogen exporteeren En wat zal er van de prijsafspraken te recht komen? Laat men zich, door onder vinding geleerd, daarover niet te veel illu sies maken!' Wie is in laatste instantie „de man, die de klappen krijgt Natuurlijk de Neder landsche boer. Waar moet hij heen met zijn overtollige melkproducten? Ook dit is een vraag, waarop het moeilijk zal vallen, hem antwoord te geven. Maar men zou hem ten minste kunnen inlichten over het hoe en waarom van het feit, dat hij alweer getroffen wordt. DE BRANDHAARD VAN EUROPA. In een eventueel komend conflict zal de Oostzee met de landen die daaromheen liggen een belangrijke rol spelen. Uit den aard der zaak, door de Noordelijke ligging, heeft de Oostzee zich in militair en econo misch opzicht nooit zoozeer mogen verheu gen in de belangstelling als de Middel- landsch Zee, die van nature het middel punt is van de Oude Wereld. Maar in een oorlog, als die onverhoopt mocht uitbreken, zullen de zaken ietwat anders staan. Wie zijn blik laat gaan over de kaart van de Oostzee, zal zien, dat haar golven de kusten van verscheidene landen en landjes bespoelen. Daar is in de eerste plaats Denemarken, dat onlangs met Duitschland een non-agressiepact sloot; voor het overige strekt zich langs de Westelijke zijde over een respectabele lengte het Zweedsche rijk uit. In dit ver band moeten wij aandacht schenken aan de Aalandseiianden, die een ware sleutel positie vormen in het Oostzeegebied, juist ten opzichte van Zweden. Een Zweedsche autoriteit heeft zich onlangs over dezen archipel aldus uitgelaten, dat onversterkte Aalandseiianden gelijk staan met een pis tool, genrht op de borst van Zweden. Van daar dat dit land, gezamenlijk met Fin land, een voorstel bij den Volkenbonds- GAMELIN OPPERBEVELHEBBER VAN HET FRANSCHE LEGER. Hoe men ook over den algemeenen toestand moge denken het minste, wat men -er van zeggen kan, is wel, dat deze in hooge mate verontrustend blijft. Hoewel men natuurlijk de hoop blijft koesteren, dat ondanks alle bedenkelijke voorteekenen de vrede j bewaard zal blijven, is de internatio nale spanning de laatste dagen weder toegenomen. Als een veelbeteekenend bewijs daarvan moet de terugkeer van gene raal Gamelin, opperbevelhebber van het Fransche leger, worden aange merkt. Zooals men uit de berichten in de bladen weet, heeft deze generaal een inspectietocht gemaaKt in de Alpen, waar hij een buitengewoon gunsti- I gen indruk heeft gekregen van de troepenmacht aldaar. Hij liet zich f lovend uit over den goeden geest, welke onder deze mannen heerscht, „die Frankrijk beschouwt als de vooruitgeschoven posten van den Europeeschen vrede". Het had .oorspronkelijk in de be doeling gelegen dat de generaal na t dezen inspectietocht een bezoek zou hebben gebracht aan het eiland Cor- sica, om hier het gevoel van saam- hoorigheid met het Fransche moe derland te versterken. De gebeurte nissen van de laatste dagen hebben er echter toe geleid, dat van dit laat ste deel van den tocht werd afgezien. Hoewel dit niet met zooveel woor den wordt erkend, ziet men hierin (in Frankrijk tenminste) vrij alge meen het bewijs, dat de regeering zich op alle eventualiteiten wenscht voor te bereiden. Wat hiervan waar is, wordt niet aan de openbaarheid prijs gegeven; doch het feit op zich zelf draagt er niet toe bij, om de verontruste gemoederen te kalmeeren VX den. De Volkenbond heeft, gelijk men weet, het voorstel voorloopig van de hand ge wezen door het op de lange baan te schui ven. Maar gezien de internationale span ning zullen Zweden en Finland niet stil zitten, omdat deze versterkingen te elfder ure wel eens als mosterd na den maaltijd konden komen. Immers, onophoudelijk dreigt uit het Oosten het gevaar van Sovjet-Rusland. Men weet niet nauwkeu rig wat dit groote rijk wil en nog minder wat het kan; daarom zijn voorzorgsmaat regelen, zooals de Zweedsche en Finsche autoriteiten die wenschen, als preventiet zeer begrijpelijk. Dan zijn er de randstaten: Estland, Let land en Litauen. De eerste twee staatjes hebben het non-agressie-pact met Duitsch land eenigen tijd geleden onderteekend. bij welke gelegenheid zooveel over deze kwes tie is geschreven, dat wij er hier niet die per op behoeven in te gaan. En last but not least Oost-Pruisen, d<t Vrije Stad Dantzig, Polen met zijn smalleri corridor en Duitschland. Uit onze opsom ming is al gebleken, hoeveel landen bij een gewapend conflict in de Oostzee on middellijk betrokken zouden worden en reeds hierdoor wordt het belang van de gebeurtenissen daar voldoende onder streept. Gezicht op Dantzig. Van links naar rechtsde torens van de Catharinakerk, de Mariakerk, het Raadhuis, de Artushof en verder de Johanniskerk. raad heeft ingediend om de bepalingen van de Conventie van 1921, waarbij vast gesteld werd, dat de Aalandseiianden nie? versterkt mochten worden, te wijzigen io dien zin dat fortificaties, bedoeld voor dt verdediging, wel getolereerd zullen wor- EILAMEN- Mujtk liïfroonstdd eningred Stockholm Reveil'" ESTLAND A, V?'SW '{''LETLAND Kopenhagen^ - <V [•LITAUEN Kowtio. O Warschau °0 joo H Km

Historische kranten - Archief Eemland

Soester Courant | 1939 | | pagina 4