m ,S\v De Internationale toestand I Het Portret Deze week De Wereld IN DE AFGELOOPEN WEEK - VAN DE WEEK IN NEDERLAND v. IN KAART Sterk Nog altijd wordt hevig gevochten ln de buurt van Viborg. De Finnen, die nog steeds stand houden, ontkennen, dat Viborg gevallen zou zijn. Wel zijn de Russen volgens het Finsche leger- bericht de stad tot op ongeveer 15 kilometer genaderd, maar hun onop houdelijke aanvallen worden ten koste van duizenden dooden afge slagen. Men zou verwachten, dat onder deze omstandigheden de 22ste verjaardag van het Koode Leger wat bescheidener zou zijn herdacht, dan met brallende artikelen en rede voeringen. Het Finsche volk blijft zich nog steeds met hand en tand verzetten tegen de „bevrij ders", waarom het niet gevraagd heeft en die het niet wenscht. En reeds zijn, naar •en matige raming, meer dan 80.000 mis leide stakkers op het slagveld gebleven. Intusschen beginnen Europa en Amerika steeds helderder het belang in te zien van den strijd, die ginds in het hooge Noorden voor de beschaving van de geheele wereld wordt uitgevochten. Hore Belisha, die, al is hij afgetreden als minister van Oorlog, toch in Engeland nog steeds veel invloed en aanhang heeft, heeft te Devonport ge pleit voor interventie van Engeland en Frankrijk in het Finsche conflict. Niet al leen uit zuiver cultureel, maar ook uit economisch oogpunt staan de grootste be langen op het spel, aldus Hore Belisha. De „Altmark'Miistorie Is nog steeds niet van de baan. Minister Chamberlain heeft een uiteenzetting van het Engelsche standpunt gegeven en vrij scherpe beschuldigingen, vooral van na latigheid, gericht aan het Noorsche adres Hij sprak zijn verwondering erover uit, dat de Noorsche regeering beweerd heeft, niets te weten van de aanwezigheid der krijgs gevangenen, herhaalde het verwijt, dat de Noorsche regeering haar neutrale wateren zou hebben laten misbruiken door een Duitsch oorlogsschip, hetgeen in de toekomst onmogelijk door Engeland geduld zou kun nen worden. Voor een buitenstaand leek wordt de zaak steeds ingewikkelder. Eén ding is duidelijk, dat Noorwegen in een uiterst moeilijk parket heeft gezeten, dat het buitengewoon moeilijk was om als klein neutraal land de juiste keuze uit twee hou dingen te doen en dat de keus, die het gedaan heeft, zooals te verwachten was, geen van beide partijen naar den zin was* Het lijkt ten slotte nog wel de verstan digste oplossing, die Noorwegen nu heeft voorgesteld, om namelijk de zaak voor te leggen aan een scheidsgerecht. Hoewel ook dat het niet makkelijk zal hebben. Want gesteld dat Engeland in het ongelijk zou worden gesteld, zal het dan bijvoorbeeld de bevrijde krijgsgevangenen aan Duitsch- land moeten teruggeven En verwacht iemand, dat het daartoe zou overgaan? Twee redevoeringen. Zoowel Hitier als Chamberlain hebben Zaterdag weer eens gesproken over de doeleinden van den oorlog. Dergelijke ge beurtenissen plachten vroeger meer indruk te maken dan thans. Wij weten het nu zoo Het 10.200 ton metende Britsche olietankschip „Gretafield", dat by de Noordkust van Schotland door een Duitsche duikboot werd getorpedeerd. langzamerhand wel. Beide partijen voelen zich uitermate sterk en zeker van de over winning. Hitier voelt zich sterker dan het Duitschland van 1914, omdat Italië, Rus land en Japan nu niet tegen Duitschland vechten, Chamberlain door den steun van de Dominions. Zij, die gehoopt hadden op eenigen invloed, die de komst van den heer Sumner Welles wellicht op de standpunten zou'hebben, zijn teleurgesteld. De Ameri- kaansche gezant zal te Berlijn door Hitier worden ontvangen en aan een maaltijd met de groote mannen van het Derde Rijk aan zitten. Maar strijden zullen de beide par tijen tot het einde van den ander. Wat gebeurt er in Turkije Rome en Belgrado zijn de vorige week een geheelen dag niet in staat geweest tele fonisch contact te krijgen met IstanboeL Wat daarvan de oorzaak en de beteekenis is geweest, is niet geheel duidelijk, maar wel staat vast, dat Frankrijk en Engeland hun blikken steeds meer naar het Zuid oosten van ons werelddeel richt enen onder andere gaarne den toevoer van Russische petroleum naar Duitschland zouden afsnij den. De Duitschers en Russen treffen maat regelen, om dezen toevoer te verzekeren tegen mogelijke luchtaanvallen op de petro- leumvelden van Bakoe, waartoe de vlieg velden in Irak de mogelijkheid zouden bie den. Bovendien houdt Rusland „manoeu vres" van vloot en luchtmacht in de Zwarte Zee. Volgens de „Daily Express" zou in het midden-oosten de geweldigste luchtmacht geconcentreerd zijn, die daar ooit is ge weest. Ze bevindt zich in de vlakten en woestijnen van Irak en Palestina en in de woestijn in West-Egypte. De berichten om trent de beteekenis van deze dingen spre ken elkaar echter tegen en vermoedelijk zullen wij in de eerstvolgende weken daar omtrent wel meer vernemen. Zweden in tweestrijd. Het blijkt, dat de proclamatie van den Zweedschen koning tot het volk gericht met betrekking tot de neutraliteitspolitiek van de regeering tegenover het Finsche conflict de onrust in het land slechts tijde lijk heeft bezworen. De minister-president Hansson heeft zich, nauwelijks een week later, opnieuw tot het volk gewend, om het nog eens uiteen te zetten, dat de poli tiek van niet-inmenging de eenig juiste is. Zweden wil Finland helpen zooveel het kan, het juicht het dienstnemen van vrij willigers toe, maar officieel militair te hulp komen wil het niet. Het Zweedsche volk echter voelt de zaak anders, spontaner aan. Het aantal voor standers van onverbloemde hulp aan het bedreigde broedervolk neemt steeds toe, in het bijzonder in de partij der sociaal-demo craten, de partij van den premier. Ook de jeugdorganisaties dringen aan op tusschen- komst met de wapenen. De eerstvolgende dagen zullen bewijzen, wie het pleit zal winnen. Maar dat de regeering een zwaren dobber zal hebben, staat wel vast. Het ge weten van het volk en ook de zekerheid, dat Zweden geen oogenblik meer veilig is, wanneer Finland wordt overheerscht, spreekt luider dan misschien heel verstan dige redeneeringen. Het is wel een zeld zaam verschijnsel, dat een volk den oorlog wil en de regeering het daarvan terug tracht te houden. KAN ENGELAND HET BOLWERKEN Dat is ongeveer de quintessens van den inhoud van een boek van den Zweedschen schrijver, die zijn sporen heeft verdiend op het gebied van volkenrecht en oorlogs recht ter zee, Dr. Baron Lage Staël von Holstein. Hij komt in zijn boek, dat in Zweden zeer druk gelezen wordt en waar van naar het schijnt thans ook een Neder- landsche vertaling verscheen onder den titel„Kan Engeland den oorlog wimien?", tot de slotsom, dat Engeland weinig kans heeft, om den oorlog tot een bevredigend einde te brengen. Tot staving van zijn bewering voert hij een aantal omstandigheden aan, in hoofd zaak ontleend aan Engelsche bronnen. Zoo wijst hij op de Engelsche haveninrichtin gen aan de Oost- en Zuidkust, die moei lijk te verdedigen zijn tegen luchtaanval len, uit hoofde van hun geëxposeerde lig ging. Op zeer groote hoogte vliegende machines zijn bijna niet waar te nemen en daardoor ook niet te weren. Zij zijn boven de steden, welke zij tot doelwit heb ben gekozen, voordat hun komst is gesigna leerd. Inderdaad is dit reeds herhaalde malen voorgekomen. Voorts wijst hij op het belang van de Engelsche havens met het oog op den onmisbaren invoer. Men zou ze kunnen vergelijken met de ademhalings- en voe dingsorganen van het menschelijk lichaam. Onder deze havens neemt natuurlijk Lon den de allereerste plaats in, hetgeen wel overtuigend blijkt uit de volgende cijfers in 1936 (zijn de latere gegevens niet be kend?), liep 41.5 van den invoer en 31.2 van den uitvoer over Londen. Ook de andere groote havens kregen daarvan hun deelLiverpool 18.7 van den uit voer en 27.6 van den invoer, Huil 6.6 en 5 Manchester 5.4 en 2.7 Southampton 3.5 en 6.9 Nu tracht men wel is waar het grootste deel van in- en uitvoer te verplaatsen naar de beter beschutte havens aan de Wes- kust, doch deze zijn op een zoo sterk ver meerderd verkeer niet ingericht, zoodat er opstoppingen plaats vinden. Het gevolg is dan ook, dat zekere levensmiddelen, welke aan bederf onderhevig zijn, voor de con sumptie ongeschikt worden en verloren gaan. De kosten van den oorlog spelen een belangrijke rol. Al is een land als Enge land nog zoo rijk, zegt de schrijver, dan kan het op den duur toch niet de enorme bedragen opbrengen, welke leger en vloot verslinden, zonder zijn economischen toe stand geheel in de war te brengen. Een bedrag van 80 millioen gulden per dag is geen kleinigheid; en het bewapenings budget is reeds gestegen tot meer dan 8.5 milliard. Hieraan verbindt de schrijver de vraag, of Londen nog wel „de bankier van de wereld" kan worden genoemd. De val van het pond sterling is even eens te beschouwen als een veeg teeken. Het spook van de inflatie vertoont zich aan den horizon. Om de kosten van den oorlog te kunnen blijven dekken moet men zich voor 2/3 verlaten op de uitgeschreven leenïngen maar men kan niet ten eeuwi gen dage blijven leenen, meent de Zweed sche schrijver. Verder wordt de opmerking gemaakt, dat de handelsbalans passief is een tendens, welke deze balans reeds voor het uit- DE NIEUWE BULGAARSCHE PREMIER. Nadat reeds eenige weken in Boel- garije een ministercrisis had ge dreigd, is het kabinet de vorige week afgetreden. Als minister-president is nu opgetreden Prof. Bogdan Filof, die reeds sedert 1938 minister van Onderwijs is geweest. Filof is in 1883 geboren, heeft filologie en archeologie gestudeerd, is lid van vele buiten- landsche wetenschappelijke instel lingen en eere-doctor van de Berlijn- sche Universiteit. breken van den oorlog aan den dag legde, naar de schrijver met cijfers aantoont. Dan neemt'hij het opheffen van het em bargo op Amerikaansche wapens onder de loupe. Niet alleen, dat alles, wat Engeland thans in de Vereenigde Staten koopt, con tant moet worden betaald, maar de schrij ver gelooft, dat het gevaar bestaat, dat de Amerikanen vandaag of morgen beslag zullen leggen op de 550 millioen pond sterling, die Engeland in Amerika heeft gereserveerd voor het koopen van oorlogs materiaal, waarna zij misschien zullen probeeren zich verder schadeloos te stellen door beslag te leggen op Canada en Australië. De opbrengst der belastingen, het natio nale vermogen en inkomen vertoonen even min gunstige aspecten, volgens den Zweed schen schijver. Daar is wel iets van aan, wanneer men verneemt, dat veel meer dan de helft van het nationale inkomen moet worden uitgetrokken voor oorlogsdoelein den. Naast een belastingsom van 1800 mil lioen pond sterling zou nog 2800 millioen moeten worden bijeengebracht door lee ningen en dit lijkt ons ook wei een moeilijk, zoo niet onoplosbaar probleem. Kortom, de schrijver ziet de toekomst voor Engeland wel zeer duister in en spreekt ten slotte de meening uit, dat dit land is te vergelijken met den kolos met leemen voeten, die op den duur niet in staat zal blijken, het evenwicht te be waren. Vier schepen vergaan. \Vel een zeer zwarte week voor de Neder landsche koopvaardij- en visschersvloot Bgt achter ons. Niet minder dan vier sche pen, een vrachtschip, een tankschip, een kustvaartuig en een treiler werden het ilachtoffer van den zee-oorlog. Het 4760 tons vrachtschip „Tara" van de N.V. Maat schappij „Vrachtvaart" te Rotterdam, dat met een lading graan, geconsigneerd aan 4e Nederlandsche regeering, op weg was baar het vaderland, is 60 mijl ten Zuid- Westen van Kaap Finisterre zonder waar schuwing getorpedeerd. De 23 opvarenden wisten allen behouden den vasten wal te bereiken. Het tweede groote verlies werd geleden door de tankvloot, die het motor tankschip „Den Haag", eigendom van de N.V. Petroleum Industrie Mij. te Den Haag dat met een lading petroleum van New York op weg was naar Rotterdam, naar den bodem der zee zag verdwijnen. Het schip bevond zich, toen de ramp plaats pond, in open zee en nog te ver van de gevaarlijke zone, dan dat de oorzaak in een mijn gezocht zou kunnen worden. Vermoe delijk is het dan ook weer een duikboot geweest, die het zonder eenige aankondi ging heeft getorpedeerd. Door het onver wachte van de gebeurtenis moest de be manning overhaast in de sloepen. De inzit tenden van een der sloepen, 13 in getal konden door een Engelsch schip worden opgepikt, doch omtrent het lot van de beide andere sloepen is nog niets bekend, zoodat oog 26 man van de „Den Haag" worden vermist. De beide andere schepen, die deze week vergingen waren een IJmuider trei ter van 250 ton met 12 man aan boord, die op de Noordzee op een mijn liep en het DE DROEVE LIIST VAN DEZE WEEK. „Hop" (1365 ton, vr.schip, Noorsch) „Tara" (4760 t., vr.schip, Nederl.) „Petten" (250 ton, treiler, Nederl.) „Den Haag" (8971 t., tankschip, Ned.) „Teenstadt" (vrachtschip, Noorsch) „Imperial Transport" (6022 t., tank schip, Britsch) „Brita" (2621 t., vr.schip, Finsch) „Fifeshire" (marine-treiler, Britsch) „Aase" (1206 t., vr.schip, Deensch) „Royal Archer" (2266 t., vr.sch., Br.) „Panachrandos" (4661 t., vr.schip, Grieksch) „Benvolio" marine-treiler, Britsch) „Borghild" (959 t., vr.schip, Estl.) „Jevington Court" (4544 t., vr.schip, Britsch) „Ida" (250 ton, motorschip, Nederl.) „Santos" (3340 t., vr.sch., Zweedsch) „Banderas" (2140 t, vr.schip, Spaansch) ^och Maddy" (4996 t., vr.sch., Br.) Groningsche kustvaartuig „Alja", 385 ton groot, dat voor de Fransche kust op een wrak stootte en zonk. Zoowel van den trei ler als van het kustvaartuig kon de be manning worden gered. Een spionnagecomplot ontmaskerd De Groningsche recherche heeft in samenwerking met de rijksrecherche een goeden slag kunnen slaan. Zij bewees ons land den uitnemenden dienst, het te be vrijden van een spionnagecomplot, dat zijn vertakkingen over het geheele land blijk te hebben. Zes verdachten, waaronder slechts één vreemdeling, werden gelijk tijdig gearresteerd, een deel in de provin cie Groningen, anderen in Noord-Holland Onmiddellijke aanleiding tot dit ingrijpen der politie was een poging tot ontvluch ting van twee geïnterneerde buitenland- sche militairen, die door de dienstdoende maréchaussée op den Afsluitdijk werden aangehouden. Gebleken is, dat de gear resteerde spionnen de hand hadden in deze ontvluchtingspoging. Met het oog op het landsbelang, maar ook in het belang van het onderzoek dat nog gaande is, worden geen nadere bijzonderheden over dit er gerlijk bedrijf van landgenooten, die dien naam niet waard zijn, bekend gemaakt. Vreemde vliegtuigen beschoten Vliegtuigen van beide oorlogvoerende partijen vlogen in de afgeloopen week weer boven Nederlandsch grondgebied. De nationaliteit van een dezer toestellen, dat .zich boven Leeuwarden vertoonde, kon met zekerheid worden vastgesteld. Het was een Duitsch Heinkeltoestel van het type He 111K, dat, toen de overtreding was vastgesteld, door een Nederlandsche pa trouille jagers werd achtervolgd en ver jaagd. De andere indringers konden niet worden herkend, zoodat zoowel te Berlijn als te Londen inlichtingen zijn gevraagd over deze herhaalde schending van het Nederlandsche luchtruim. Op verschillende punten werden n.1. vreemde vliegtuigen gesignaleerd en van den grond af bescho ten, zoo boven Den Helder, bij Winters wijk, bij Sittard, bij Middelburg, bij Ter schelling, bij Zutfen en ten slotte ook boven Amsterdam. Al minder en minder wordt het territorium der neutralen door de oorlogvoerende mogendheden geëerbiedigd. Thans is het zelfs voorgekomen, dat een Duitsch toestel, dat boven ons grondgebied vloog en deswege door een Nederlandschen jager werd achtervolgd, het vuur van dit Nederlandsche toestel beantwoordde. Grooter vrijheid voor de militairen. In een brief aan de Korpscommandanten heeft de Opperbevelhebber van Land- en Zeemacht, generaal Winkelman, medege deeld, er geen bezwaar tegen te hebben, dat aan de militairen een ruimere be wegingsvrijheid wordt toegekend buiten de verloven om en voor zoover de dienst het toelaat. Als gevolg van dit rondschrijven zullen de gemobiliseerden zich nu des avonds verder dan 10 km buiten hun kan- tonnement of garnizoen kunnen begeven, want aan deze grens was in den regel hun vrijheid van bewegen gebonden. Zij kun nen nu gaan 'zoover zij willen, mits zij op het avondappèl present zijn. Geen accoord met Engeland. In de dagbladen waren in den laatsten tijd allerlei veelbelovende geruchten over den stand der onderhandelingen, die de Nederlandsche missie in Engeland voerde, verschenen, op grond waarvan men den indruk kreeg, dat een accoord aanstaande was. Deze optimistische verwachting nu heeft minister Steenberghe in de Eerste Kamer geheel den bodem ingeslagen. De besprekingen, die te Londen werden ge voerd, hebben niet geleid tot afsluiting^van een overeenkomst tusschen beide landen en de andersluidende berichten zijn geheel buiten verantwoordelijkheid der regeering gepubliceerd. Dineeren in den Dieseltrein. In de Memorie van Antwoord, die de minister van Waterstaat inzake zijn be grooting aan de Eerste Kamer heeft doen toekomen, staat omtrent den aard van het nieuwe rollende materieel voor de Neder landsche Spoorwegen 'n bijzonderheid ver meld, die de Nederlandsche „lange-afstand- reiziger" met genoegen zal vernemen. De 18 nieuwe Dieseltreinen, elk uit vijf wa gens bestaande, zullen alle voorzien zijn van een keukeninstallatie, zoodat men op alle trajecten, waar deze nieuwe treinstellen in bedrijf komen, tijdens de reis in den trein zal kunnen dineeren. Dit gerief staat ons nog dezen zomer te wachten, want de nieuwe Diesels komen al vóór den zomer in dienst. Ook op de geëlectrificeerde lijn Amsterdam-Amersfoort zullen treinen met keukeninstallatie rijden. De luchtdienst op Portugal. De onderhandelingen over het instellen van een luchtdienst op Portugal, waarover wij onlangs schreven, blijken een vlot ver loop te hebben gehad. Binnenkort hoopt de K.L.M. de lijn Amsterdam-Lissabon, die tweemaal in de week gevlogen zal worden, te openen. Daardoor zal aansluiting ver kregen worden aan de lijn New York- HOE WORDEN MIJNEN GELEGD? Ons kaartje geeft een indruk van de tactiek van den mijnen-oorlog. Het aantal mijnen van een veld varieert van een tien tal tot eenige honderden. De door den mijnenlegger uitgeworpen mijnen veranke ren zich automatisch, terwijl de „stoel" zich van ze losmaakt. Tevoren wordt aan boord nauwkeurig de diepte vastgesteld, waarop men ze wil laten drijven. Hoewel daaraan tegenwoordig niet altijd de hand wordt gehouden, dient volgens internationale overeenkomst een losgeslagen mijn auto matisch onschadelijk te worden. De aankomst in Engeland van de Britsche krijgsgevangenen, die door de« „Cossack" van boord van de „Altmark" werden gehaald. voorbeelden vdn mijnenvelden dut kb Afstand ongeveer 30-30 m Lissabon van de Pan American Airways, hetgeen een groot voordeel is voor het postverkeer met Amerika. De dienst Am sterdam-Lissabon is echter tevens gedacht als aanloop en oefening voor een verbin ding van het moederland met West-Indië. Van Lissabon wil de K.L.M. n.1. later door vliegen naar het eiland Sal van de Kaap Verdische eilanden en vandaar naar Para maribo, trajecten van resp. 3000 en 3600 km. De directie van onze nationale lucht vaartmaatschappij blijkt haar voortvarend heid en ondernemingsgeest nog niet ver loren te hebben door de tegenslagen van dezen tijd. Handelsbesprekingen met oorlog voerenden. Hoewel de handelsbesprekingen met Engeland minder voorspoedig zijn verloo- pen dan de aanvankelijk daaromtrent ver spreide berichten in de pers deden ver moeden, behoeft de hoop toch nog niet te worden opgegeven, dat bevredigende resul taten bereikt zullen kunnen worden. Na de besprekingen te Londen vertrok de Neder landsche handelsmissie naar Frankrijk, om zich op de hoogte te stellen van de inzich ten van Engelands bondgenoot. Thans is zij te Londen teruggekeerd, waar de bespre kingen met inachtneming van de in Frank rijk ingewonnen informaties worden voort gezet. Ook met de andere partij, met Duitsch land, zijn onderhandelingen gaande. Hier toe kwam een Duitsche delegatie naar Nederland, die op het Departement van Economische Zaken besprekingen heeft geopend met de Nederlandsche regeerings- vertegenwoordigers onder leiding van dr. Hirschfeld. FILMACTEURS WAGEN HUN LEVEN. In een film, die niet lang geleden in een Amerikaansche studio werd gedraald, moest de hoofdvertolker worden vervan gen door een stunter, die zich omlaag zou laten glijden langs een kabel met een helling van 45 graden, zoodat de man met een geweldige snelheid naar beneden zou schieten. Onderweg evenwel moest het voornaamste nog gebeuren: hij moest een man een trap in den rug geven, waardoor deze van een bergtop omlaag stortte in een rivier. Hiervoor was een zeer nauwkeurige berekening met den chronometer gemaakt, want bij een zoo groote snelheid zou een toegebrachte trap den man op den bergtop de ruggegraat hebben gebroken. De vaart van den man, die langs den kabel naar beneden suisde, werd echter eenigszins af geremd door een onzichtbare rem, welke zijn hand omklemde. Bovendien werd het aantal seconden, dat den man aan den kabel scheidde van den man op den berg top nauwgezet opgeteekend. Een ondeel bare fractie van een seconde, voordat de voet hem trof, liet de man zich omlaag vallen. Het effect was verbluffend doch het was uitsluitend te danken aan den chronometer SS5 zen, dat veranderin dat er v die in n oorlogstoet kleuren zi; en wel vo< formen de: heldere kl lecties tra- ruimen vo thans wei: Geel, kan groen be en nati dige kleur Over he dat vele zijn, opda- heden kui niet lang niet al van stof j Voorts om tweeëi hetgeen n smaak vei ima komi voor en d mogelijkh De hals «nen een smalle s Toch blijl zins ge vi flatteuse als ouder Vesten worden 1 van de de taille Indien lingeng gpreken, zich om dit in der kleintjes handjes reeds de voorzoom slapen, beentjes slaan er de en dc nastiek. overleg gingen krachtig zullen 11 den hu daan. Voor ontwik! lichaam let won bij het Nooit kindje 1 zitten, v wendt h Het c tentje t rlzontaa ligt, er komt. 1 links, d selend vinden aanvani

Historische kranten - Archief Eemland

Soester Courant | 1940 | | pagina 2