De Internationale toestand
Het Portret
Deze week
De Wereld
IN DE AFGELOOPEN WEEK
VAN DE WEEK
IN NEDERLAND
IN KAART
rro*p fl
sSS*fTTTr
t^rSE
De voornaamste gebeurtenis van de laat
ste dagen is wel de groote rede, die Presi
dent Roosevelt heeft gehouden. Hierin zeide
hij o.a. dat, wanneer Amerika spreekt over
de verdediging van het Westelijk halfrond,
het daarmee niet alleen het gebied bedoelt
van Noord-, Centraal- en Zuid-Amerika en
van de onmiddellijk aangrenzende eilanden.
Want ook het recht op een vreedzaam ge
bruik van den Atlantischen en van den
Stillen Oceaan behoort daartoe.
De Vereenigde Staten zijn van meening,
i at de verdediging van deze oceanen de
belangrijkste factor in de verdediging en
in de bescherming van de eigen territoriale
integriteit vormt.
Foosevelt verklaarde opnieuw, dat de
Vereenigde Staten in het vervolg Engeland
_up zullen verleenen, zoolang daar
van niet het deelnemen van Amerika aan
tk'n oorlog afhangt. In verband met de
Amerikaansche bewapening zeide hij
„Wij bewapenen, om onszelf te verdedi
gen. Amerika wenscht geen 9orlog, met
welk land ock. De bestaande gevaren heb-
Leii de Vereenigde Staten echter gedwon
gen, den bouw te ondernemen van een
crlogsvloot en van een luchtmacht, die
sterk genoeg zijn om alle Amerikaansche
Dek-ijgen tegen elke combinatie van vijan
delijke machten te verdedigen".
Een menigte van meer dan 25.000 men-
schen had zich bij het station verzameld.
Roosevelt improviseerde voor hen een toe
spraak. waarin hij de optimistische voor
spelling, dat de Vereenigde Staten zich
buiten den huidigen oorlog zullen weten
te houden, verbond met den eisch van de
groot-t mogelijke versnelling van de be
wapen ng.
*'r r a?nleiding van deze rede schrijft
«e 'ommerr Sjimboen" te Tokio
„De scherpe taal kan er slechts toe bij
dragen, nog meer onrust onder de Ameri
kaansche bevolking te brengen. Ongetwij
feld werd de scherpe verklaring afgelegd
met het oog op de presidentsverkiezingen
en daannede om binnenlandsch politieke
redenen. Desondanks zal zij er nauwelijks
toe bijdragen Roosevelt's kansen bij de ver
kiezingen te verbeteren. De hoop van
Japan, dat men in de Vereenigde Staten
den geest van het Driemogendhedenver-
drag zal willen begrijpen, dat elke verdere
uitbreiding van den oorlog wil verhinderen
en het herstel van den vrede beoogt, is
door Roosevelt's verklaring zwaar teleur
gesteld."
In het Verre Oosten begint het meer en
meer te spannen voor de Amerikanen. Het
Amerikaansche Departement van Marine
heeft aan alle leden van de Amerikaansche
ambassade bevolen, Peiping te verlaten.
Zeventig van de 540 Amerikaansche
staatsburgers in Peiping willen zoo snel
mogelijk geëvacueerd worden. Verschil
lende gezinnen van de leden der ambas
sade, waaronder ook de vrouw van den am
bassadeur met haar twee kinderen, zullen
waarschijnlijk 7 November vertrekken.
Het filiaal van de City Bank of New
York heeft zijn cliëntèle verzocht hun
gelden terug te nemen. Het is mogelijk,
dat deze maatregel verband houdt met de
beginnende evacuatie van Amerikaansche
burgers en ondernemingen uit het Verre
Oosten.
Op grónd van den door de autoriteiten
verstrekte raadgeving hebben zich meer
dan duizend te Sjanghai wonende Ameri
kanen op de evacuatielijst laten plaatsen.
Uit het feit, dat zoodoende een vierde ge
deelte van de Amerikaansche kolonie voor
het vertrek gereed is, wordt opgemaakt,
dat Amerikaansche kringen in het Verre
Oosten den toestand als zeer ernstig be
schouwen. Het opbreken van Amerikaan
sche huishoudens en het sluiten der zaken
neemt steeds grootere vormen aan.
Naar verluidt, zijn Amerikaansche ben
zinefirma's bezig haar groote petroleum-
voorraden uit Sjanghai en Hongkong naar
Singapore over te brengén, waar zij eener
zij ds als reserve voor Amerikaansdie oor
logsschepen en anderzijds voor de Chinee-
sche regeering worden opgeslagen. Te
Washington acht men deze voorzorg van
de Amerikaansche firma's zeer begrijpelijk.
Volgens Amerikaansche berichten uit
Tokio zijn vijftig tot honderd Amerikaan
sche burgers, die in Tokio wonen, voor
nemens te vertrekken. In de districten van
Tokio en Yokohama wonen ongeveer 900
Amerikanen.
Ook aan alle in Engeland woonachtige
Amerikaansche burgers is vandaag door
het Amerikaansche consulaat-generaal
schriftelijk de vraag gesteld, of zij naar
het vaderland wenschen terug te keeren,
voor het geval ambassadeur Kennedy voor
transportgelegenheid zou kunnen zorgen.
Het Fransche ministerie van Buitenland-
sche Zaken maakt in een officieel com
muniqué het, standpunt bekend, dat de
Fransche regeering inneemt ten aanzien
van de problemen, welke zijn opgeworpen
door de recente nota van Thailand (Siam).
Volgens dit communiqué verklaart de
Fransche regeering zich eerst in aanslui
ting op het 12 Juni 1940 gesloten niet-aan-
valspact bereid, zonder verwijl over te gaan
tot uitwisseling der ratificatie-oorkonden.
Voorts heeft de Fransche regeering de
regeering van Thailand er van in kennis
gesteld, dat zij toestemt in het bijeenkomen
van de gemengde commissie, zooals die ge
noemd wordt in het niet-aanvalsverdrag,
voordat het pact is geratificeerd, onder
voorwaarde, dat deze commissie geen
andere territoriale problemen te behande
len krijgt dan de verdeeling der eilanden
in de Mekong, langs het traject, waar de
rivier de grens vormt tusschen Thailand en
Indo-China. Voorts heeft de Fransche re
geering besloten, de gebiedseischen van
Thailand, welke betrekking hebben op om
vangrijke gebieden aan den rechteroever
van de Mekong, van de hand te wijzen.
De Italiaansche luchtmacht geeft thans
weer blijken van activiteit. Langs het ge-
heele front van de kust van het Oostelijke
bekken van de Middellandsche Zee tot diep
in de woestijn langs de linie, waar de Ita
liaansche strijdkrachten tegen de Engel-
schen optreden, die in Egypte positie ge
kozen hebben,.zijn de Italiaansche vliegers
met voortdurende bomaanvallen bezig alle
Britsche centra van verzet in dit gebied te
vernielen.
Na den opmarsch der Italiaansche troe
pen naar Sidi el Barrani had de vijand zijn
steunpunten verloren en deze meer dan
honderd km. van de oude Libysch-Egy:*
tische grens steeds meer oostwaarts moeten
verplaatsen. In een der laatste nachten
hebben de Italiaansche vliegtuigen Moaten
Bagush aangevallen en belangrijke mili
taire doelen alsmede een troepenkamp van
den. vijand vlak bij den spoorlijn tusschen
Mersa Matroe en Alexandrië met bommen
bestookt.
RUST EN STILTE.
Er bestaat in onzen tijd een groot gevaar
voor ieder van ons persoonlijk. Wij zullen
dat wellicht pas beseffen, wanneer wij eens
op een avond de balans opmaken van den
voorbijen dag.
Hoe was die dag voor de meesten onzer?
Gevuld met duizend zorgen en angsten.
Overvol rumoer en drukte. Herrie en
lawaai. Ontzettend veel gepraat. Hoe staat
het met onze levensmiddelen Hebben wij
wel alle bons, die ons toekomen? Hoe is
de stand van den oorlog, vlak bij ons en
in de verte, op den Balkan, in het Verre
Oosten Zou ik mijn betrekking wel be
houden? Hoe gaat het met mijn vrienden
en familie in de Oost Enzoovoorts, enzoo-
voortsDuizend zorgen en angsten.
Goed beschouwd betreffen al die angsten
en zorgen ons materieele bestaan. Onze
verwarming, onze kleeding, ons voedsel.
Maar met dat al worden we zenuwlijders
eerste klas. Reeds nu is bij velen iets te
merken, soms veel zelfs, van een gejaagd
heid. Let maar op, als ge des avonds een
bezoek krijgt. Wat is het eerste, wat men
zegt Ik ga dadelijk weer weg, want ik
moet voor tienen binnen zijn. Om kwart
over negen begint men al op de klok te
kijken, ook al woont men maar vijf minu
ten van u af. Bezorgdheid, angst.
Wij moeten trachten tot rust te komen.
Ja, zult ge zeggen, dat is een prachtige
theorie, maar breng die maar eens in de
practijk
Ik zeg ook niet, dat het zoo gemakkelijk
is. Er is ongetwijfeld oefening voor noodig,
wanneer ge niet weet, wat rust en stilte
in uw leven te beteekenen hebben, die erin
te brengen. Maar we móeten het eerst hier
over eens zijn, dat we er niet buiten kun
nen, veel minder dan ons lichaam kan bui
ten het dagelijksch voedsel.
Waarom vergeten we nooit, om te eten
en leggen we bij voorkeur een kleinen
voorraad als reserve aan, maar leven we
er overigens op los, alsof onze geest zonder
voedsel kon en alsof er ook voor de toe
komst geen kou aan de lucht is
En weet ge, waarom dat juist zoo dwaas
is Wij kunnen onzen geest tot rust bren
gen en weer op krachten laten komen
zonder dat het ons een cent kost. Dat gees
telijk voedsel wordt niet gedistribueerd en
zal ook nooit gedistribueerd worden. Het
ligt voor het grijpen voor ieder van ons,
ook voor den allerarmste.
Wij moeten iederen dag een kwartier of
een half uur, liefst in den vroegen morgen,
reserveeren voor ons zelf. Alleen zijn. Niets
doen. Onzen geest volkomen ontspannen.
Ge moet het eens probeeren.
Weet ge, hoe uw lichaam het best tot
rust komt Ge gaat languit liggen op een
divan of een bed en gaat dan welbewust
elk lichaamsdeel van uw vingertoppen tot
uw teenen ont-spannen. Elke spanning,
eiken kramp-toestand eruit laten vloeien.
Ook dat kost wat oefening in den beginne,
maar al spoedig leert ge het en eerst dan
weet ge, wat werkelijk uitrusten is.
Zoo moet ge ook met uw geest doen. Ge
durende het dagelijksch kwartier of half
uur van stilte alle gedachten opzij zetten.
FRANKLIN ROOSEVELT.
Van den president der Vereenigde
Staten worden in onzen tijd belang
rijke beslissingen gevergd. Terwijl
hij eenerzijds onder den invloed
staat van de komende presidentsver
kiezingen, gaat de tijd met snelle
schreden verder en vooral het drie-
mogendhedenpact tusschen Duitsch-
land en Italië en Japan heeft de
mogelijkheid van oorlog op het Wes
telijk halfrond naderbij gebracht.
Roosevelt is president van een
democratische republiek, maar heeft
den laatsten tijd steeds meer zelf
standige besluiten genomen en van
zijn inzicht is in Amerika dan ook
zeer veel afhankelijk.
Zijn kansen op het presidentschap
zijn volgens de instelling, die in de
Vereenigde Staten de publieke opinie
pleegt te peilen, boven de 50 ge
stegen. Toch heeft hij aan Willkie
een feilen tegenstander.
Nergens aan denken. Niet aan de zorgen
van den komenden dag, niet aan uw
ruzietjes en uw verplichtingen, nergens
aan. Heusch, ook dat kan na wat oefening.
Het zal misschien noodig zijn, er een hali
uur eerder voor op te staan.
En kunt ge thuis er de gelegenheid niet
voor vinden, loop dan naar buiten, ergens
een wei op of duinen in. De winter biedt
vaak prachtige gelegenheid voor een korte
wandeling onder den sterrenhe*r«^. Die
doet u zoo uitstekend het petieterige inzien
van al dit menschelijk gedoe en gemier.
Het is allemaal zoo onbeteekenend, wat
wij beleven, hier op dit kleine aardbolletje.
Wees maar gerust. Ver boven dit alles gaat
de eeuwigheid uit.
Een contingent Italiaansche troepen gereed voor het vertrek naar het strijdtooneel in
Afrika. (Associated Press, Zander).
Werklooze onderwijzers naar Duitsch-
land.
De waal-nemend Secretaris-Generaal van
het departement van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen maakt bekend, dat de
Duitsche regeering voorloopig 150200
Nederlanders, die in het bezit zijn van het
onderwijzersdiploma en hier geen werk
hebben, in de gelegenheid wil stellen aan
de Hochschule für~Lehrerbildung te Olden-
burg een voorbereidenden cursus van
eenige maanden te volgen, om daarna aan
een lagere school, een zoogenaamde Volks-
schule, te worden aangesteld. Van de aan
komst te Oldenburg af ontvangen de be
trokkenen het aanvangssalaris van Duit
sche onderwijzers. Dit bedraagt Rm. 175 tot
Rm. 200 bruto per maand. Prijs wordt ge
steld op onderwijzers, die flinke werk
krachten zijn, die karakter bezitten en kuiv-
nen optreden. Gegadigden kunnen zich
melden bij den inspecteur voor het lager
onderwijs in het district van hun woon
plaats.
Ook voor aannemers werk in
Duitschland.
De Duitsche autoriteiten hebben aan de
Federatie Werkgevers Bouwbedrijf ge
vraagd of de Nederlandsche aannemers ge
neigd zouden zijn in de toekomst werken
in Duitschland uit te voeren met eigen per
soneel en eigen werktuigen. Bij bespre
kingen hebben de Duitsche autoriteiten
medegedeeld, dat op het oogenblik wel is
waar verschillende Nederlandsche arbei
ders in Duitschland werken, doch dat deze
arbeid niet die vruchten afwerpt, welke
men gaarne zou wenschen, wegens de
Dc Italiaansche minister voor tien buiten-
far.dschen handel Kiccardi werd bij zijn
Aankomst ie Berlijn door minister Funk
welkom gehceten.
(Hoffmanr., Zander).
vreemde leiding, de ongewone arbeids-
methoden en de buitengewone omstandig
heden. Vandaar, dat men meer succes ver
wacht, indien de Nederlandsche bouw
arbeiders in Duitschland zouden werken
onder Nederlandsche werkgevers.
De Federatie Werkgevers Bouwbedrijf
heeft zich bereid verklaard om de organi
satie van een en ander op zich te nemen.
Een commissie, door de F.W.B. benoemd,
heeft daarop een onderzoek ingesteld in
Hamburg, de stad, welke in de eerste plaats
in aanmerking zou komen voor de uitvoe
ring der desbetreffende werken.
Nog andere steden hebben groote plan
nen ten aanzien van den woningbouw,
ook in het Noordwesten van Duitschland,
doch daar zullen Belgen en Denen komen
te werken.
De arbeiders worden in barakken bij
elkaar ondergebracht. Om de 3 maanden
zullen de gehuwden met verlof naar huis
kunnen gaan, de ongehuwden om de 6
maanden. Ter voorziening in kasmiddelen
zal den Nederlandschen aannemer voor de
eerste 4 weken een voorschot worden ver
strekt.
Steeds meer interneeringen.
Opnieuw werd deze week een groot aan
tal vooraanstaande Nederlanders ter inter-
neering gearresteerd als represaillemaat
regel voor de behandeling der in Neder-
landsch-Indië verblijvende onderdanen van
het Groot-Duitsche Rijk. Hun aantal is
thans reeds tot 130 gestegen en volgens een
mededeeling van bevoegde Duitsche zijde
moet er rekening mee worden gehouden,
dat de volgende week opnieuw een a ah tal
personen er is sprake van eenige honder
den geïnterneerd moeten werden, in
dien uit Nederlandsch-Indië geen gunstiger
berichten over de behandeling der Duit-
schers binnenkomen.
Van fietsen en lampen.
Het Rijksbureau voor rubber heeft voor
schriften gegeven voor het vervaardigen
van eenheidsbanden voor rijwielen, zoowel
voor binnen- als buitenbanden. Deze ban
den hebben een zwarte, resp. een roode
kleur en dragen het merk B, C, H of V.
Voorts zijn voor deze banden maximum
prijzen, inclusief vracht en omzetbelasting,
vastgesteld. Een zoogenaamde toerbuiten-
band kost 2, een toerbinnenbahd 0.68.
varieeren naar de maat van 3.30 tot 4.25,
van transportbinnenbanden van 0.87 tot
De prijzen van transportbuitenbanden
f 1.12. Voor het opzetten mag ten hoogste
0.30 per band worden berekend. Ook
binnen- en buitenband tegelijk.
Met de voetgangerslampen vlot het nog
niet zoo hard. Deze zaklantaarns, die voor
al in den komenden winter veel gebruikt
zullen worden, moeten aan een groot aan
tal, door de Rijksinspectie vastgestelde
eischen voldoen. Dat die eischen niet zoo
eenvoudig zijn o.a. mag geen licht recht
standig naar boven kunnen uitstralen
blijkt wel uit het feit, dat tot nu toe geen
enkele lamp is goedgekeurd. Een aantal
modellen is reeds ter keuring aangeboden,
doch die vertoonden alle nog zooveel ge
breken, dat zij voor herziening naar de
fabriek moesten worden teruggezonden.
Samenwerking tusschen Polygoon en
Profilti.
Met ingang van 1 Januari a.s. zullen de
beide filmondernemingen Polygoon en
Profilti, die ons het Nederlandsche jour
naal in de bioscopen leveren, zich tot één
werkgemeenschap vereenigen, waarbij ook
HET CENTRUM VAN LONDEN.
Nu nog steeds de luchtaanvallen op de
de Tobis-Filmindustrie N.V. is betrokken.
Er zal van dien datum af slechts één jour
naal worden uitgebracht, dat de eene week
door Profilti, de andere week door Poly
goon zal worden verzorgd. Dat dit een be
langrijke besparing aan tijd, arbeidskosten
en materiaal met zich mede brengt, spreekt
vanzelf. In de samenstelling van het jour
naal, noch in den staf van medewerkers
zal deze reorganisatie verandering behoe
ven te brengen. De vrijkomende tijd zal
worden besteed voor het vervaardigen van
extra reportages en propagandafilms.
De bommenregen houdt aan.
De verschrikkingen uit de lucht bleven
ons land ook de vorige week niet bespaard.
Opnieuw kregen eerst Rotterdam en den
nacht daarop ook Amsterdam de gruwelen
van den luchtoorlog te verduren. Rotterdam
werd met brisantbommen bestookt, die
zware schade aanrichtten, ongeveer acht
personen verwondingen toebrachten en een
jong meisje doodden. Te Amsterdam was
het vooral de Planetenbuurt, die deerlijk
werd geteiSTerd. Hier vielen bij het jongste
bombardement, dat het hevigste was, dat
de hoofdstad nog te doorstaan heeft gehad,
niet minder dan 15 dooden, 20 zwaarge-
wonen en 50 lichtgewonden. Voorts werden
in de afgeloopen week nog tal van andere
plaatsen op bommen onthaald, o.a. Den
Helder, Anna Paulowna, 's-Gravenzande,
Zaandam, Smilde, De Bilt en Arnemuiden.
Engelsche hoofdstad in het centrum van de
belangstelling staan, geven wij hierboven
een plattegrond van het voornaamste deel
van. Londen, waar zich de regeerings- en
andere belangrijke gebouwen bevinden.
1. Admiraliteit. 2. Horse Guards (ver
blijfplaats van de Koninklijke Lijfgarde).
3. Treasury (schatkist). 4. Ministeries van
Binneillandsche Zaken, van Buitenlandsche
DE BIRMA-WEG ALS LONT IN HET
JAPANSCHE KRUIT
Fransch Indo-China grenst in het Noord
westen aan Birma, dat met een oppervlakte
van 600.000 vierkante kilometer en een
bevolking van 13 millioen zielen de groot
ste provincie van Engelsch-Indjë vormt.
Deze spoorweg was tijdelijk voor Tsjang
Kai Sjek afgesloten, op grond van een tus
schen Japan en Engeland gesloten overeen
komst. Dit was een tegemoetkoming aan
Japans verlangen, om levering van mate
riaal aan Tsjang Kai Sjek te voorkomen.
Thans echter is deze spoorweg weder open
gesteld en dit is als het ware de lont bij
het Japansche kruitvat brengen. De moge
lijkheid is derhalve niet uitgesloten, dat
deze spoorweg aanleiding tot de gevreesde
uitbarsting in het Verre Oosten zal worden.
GEKOELDE VISCH.
Een Hamburgsche onderneming heeft een
sensationeel succes weten te boeken op het
gebied van de koeltechniek van levens
middelen. Een schip van 10.000 ton draag
vermogen is omgebouwd tot een koelfabriek
en is met een bemanning van 120 koppen
uitgeloopen. Dit schip is het eenige in zijn
soort ter wereld en dient tot het verwerken
van de beste soorten visch, welke vervolgens
zoodanig woi'den gekoeld, dat zij in vol
komen frisschen toestand aan den laatsten
verbruiker kan worden afgeleverd. De koo
iing geschiedt tot 18 a 21 graden ander nul:
Zaken, van Koloniën en voor Indië. 5,
Marlborough House. 6. Central CriminaJ
Court (Gerechtshof). 7. Savoy Hotel eo
Theater. 8. Bush-House (het hoogste kan
toorgebouw van Londen), daarnaast Mar-
coni House met telegraafkantoor. 9. Kan
toorgebouw van het Huis Rothschild. 10.
Mansion House (Ambtszetel van den Lord-
Mayor). 11. Het gebouw van de „Times",
zelfs bestaat de mogelijkheid, om een tem
peratuur te bereiken van 40 graden order
nul. De visch wordt gevangen en aan de
drijvende koelinrichting afgeleverd door
gewone visschersschepen. Aan boord van
deze drijvende fabriek wordt de v'sch van
koppen en graten ontdaan en gevild en
vervolgens door automaten in cellophaan
water- en luchtdicht verpakt.
CARDIFF, DE ZWARTE STAD.
De oorlog heeft een zwaren slag toege
bracht aan Cardiff, de zwarte stad van den
steenkolen-export. Cardiff stond na den
wereldoorlog aan de spits van de Engelsche
kolenexporthavens. Liverpool volgde het
van zeer nabij en op verren afstand kwam
dan Newcastle. Cardiff is vóór alles kolen-
stad. Zij vormt liet middelpunt van den
kolenhandel van het Zuidelijke deel van
Wales. Aan de kolenbeurs worden de ver
schepingen van kolen naar alle deelen van
de wereld afgesloten, ook voor die uit de
andere havens van dit deel des lands.
Men kan Cardiff met volle recht de
„zwarte stad" noemen. Men ziet er niets
anders dan kolen. Kolen, kolenstof, kolen
schepen, koolzwarte gezichten. Men spréékt
er ook alleen over kolen. De groei van de
stad en de havens is alleen te danken aan
de kolenmijnen in het achterland. Ir. t\*r
begin van de 19de eeuw telde Cardi
meer dan 2000 inwoners: in 193r> was hoi
aantal eestepon tot 293 539
wüpoadCastin
(FUNKHAUS)
Ol.TECHN
NSTITUT &n& QUEENS HALL
OXFOROiTR
IHSCHMARKT
trejI
HAUPTPOST
HAUPT-
TEllGRAPHEN
AMT
GjildBëi
HALL
ROYALTY
THEATER
,.an;iv
F/BANK OF
HGLAND,
OBST.+
GcMUSEMAPKT
C0VENT WALDORP,
HOTEI.
BORSE
SOMERSET,
'•E'.r.
vict0R*a
MARKET
N CHURCn
LCW"fc NATIONAL
iKAfALGAP
HAFEN-VERWAL
Carlton Hotel
CUSTUM-HOUSE
(ZOLLAMT)
l\Xftl£GS
?REEN
JA M ES 'S PA PK
E V/fr1*
COUNTY.
BUCKLNGHAM
RAL
DOWNINü
LONDON
WATERIOQ
BRIDGE
BAUNH0F
WESTMJNSTER
WEU!
THOMAS
BOROUGHfJ,
