De Internationale toestand
Het Portret
De Wereld
Deze week
IN DE AFGELOOPEN WEEK
VAN DE WEEK
ky
IN KAART
IN NEDERLAND
De* oorlog is door de gebeurtenissen van
le laatste dagen een nieuwe phase inge
treden.
Nu Duitschland Roemenië onder con
trole heeft, zal dit laatste land al zijn
petroleum ter beschikking stellen van de
.pilmogendheden. Daarmede is alle gevaar
voor een tekort aan deze kostbare vloeistof
afgewend.
Het belang van de Roemeensche petro
leum voor de as staat in nauw verband
met de beteekenis van het luchtwapen in
den oorlog. Volgens opgaven van deskun
digen gebruiken bommenwerpers twee
tonnen brandstof voor iedere vlucht van
vijf uren. Jagers hebben voor iedere zeven
uur een ton brandstof noodig.
Met het oog op dit groote verbruik, de
ontwikkeling van den luchtoorlog en het
reusachtige aantal vliegtuigen, dat aan den
strijd deelneemt, ligt het belang, dat de
as heeft bij een veiligstelling van de Roe
meensche olieleveranties, voor de hand.
Maarschalk Graziani voltooit op het
oogenblik zijn* voorbereidingen voor de
tweede phase van den Italiaanschen aanval
op de Britsche strijdkrachten in Egypte.
Het hoofddoel schijnt Marsa Matroek te
zijn, dat, naar men Zeker weet, door
een omvangrijk loopgravennet, alsmede
door tallooze forten en redoutes verdedigd
wordt. De toonaangevende militaire waar
nemers in Rome zijn van meening, dat het
door Graziani in Libyë geconcentreerde
leger de grootste strijdmacht is, die ooit
op Afrikaanschen bodem verschenen is;
het beschikt volgens berichten over hon
derden bommenwerpers en jachtvliegtui
gen, kleine tanks en pantserwagens, dui
zenden vrachtwagens, kameelen en muil
dieren.
In zijn verslag aan den Duce over de
verovering van Sidi el Barani maakte de
maarschalk melding van het feit, dat alleen
de rechtervleugel van het leger toen twee
duizend vrachtauto's gebruikte. Dit was de
vleugel, die den aanval op de Britsche stel
lingen uit het Zuiden, dus door de woestijn,
uitvoerde.
Uit Hongkong wordt vernomen, dat er
aanwijzingen zijn betreffende reeds lang
vastgestelde plannen voor een nauwe
samenwerking tusschen de Amerikaansche
en de Britsche vloot in het Verre Oosten.
Reeds sinds twee maanden is een vrij
groote voorraad duikventielen voor Ameri
kaansche duikbooten in Hongkong opge
slagen. Marinekringen aldaar gelooven,
dat Hongkong als steunpunt voor duikboo
ten in aanmerking zou komen, ingeval de
Engelschen hun stations in het Verre Oos
ten ter beschikking zouden stellen van de
Amerikaansche vloot en dat 25 duikbooten
met een grooten actie-radius uit Hongkong
in staat zouden zijn de transporten in de
Chineesche Zee op te vangen en aanzien
lijke deelen van het Japansche leger in
China zoo goed als geheel af te snijden
van hun toevoer uit Japan. De werf-instal-
laties van Hongkong zijn geheel uitgerust
voor het herstellen van Amerikaansche
duikbooten.
De Amerikaansche Scheepvaartcommis
sie heeft telegrafisch aan alle Amerikaan
sche reedei-ijen om onverwijlde mededee-
ling van namen en positie verzocht van alle
schepen boven de 2000 br.t., alsmede nauw
keurige beschrijving van hun voorloopige
reisbestemming. Ben reden voor dezen
maatregel werd niet opgegeven.
Scheepvaartkringen zijn van meening, dat
zij geschiedt uit voorzorg voor het geval
dat de evacuatie van Amerikaansche bur
gers uit het Verre Oosten of Europa plot
seling noodig zou worden. Een dergelijke
rondvrag is sinds het uitbreken van den
oorlog wel nu en dan geschied, maar thans
is zij ook bedoeld voor schepen die tus
schen de Vereenigde Staten en^het Euro-
peesche deel van den Alantisclïen Oceaan
alsmede de Aziatische kusten van den Stil
len Oceaan varen.
Nu de openstelling van den Birma-weg
een feit is geworden, wordt te Tokio ver
klaard, dat de Japansche vliegtuigen bij
gunstig weer zoo spoedig mogelijk het
Chineesche deel van den heropenden
Birma-weg zullen bombardeeren.
Voorts is men in Japan van meening, dat
Indo-China op verlangen van Japan des-
gewenscht ook vlootsteunpunten beschik
baar zal stellen. Een Japansche aanval op
Hongkong wordt onwaarschijnlijk geacht.
De controle-autoriteiten van den Birma-
weg-hebben echter verklaard, dat de re
geering van Tsjoengking krachtige maat
regelen heeft genomen om den weg over
zijn geheele lengte tegen de dreigende bom
bardementen te beveiligen. Men zeide
„Wij vreezen de bommen niet. De vracht
auto's moeten hun tochten voortzetten."
De Japansche pers geeft uiting aan het
vaste voornemen van Japan eii van zijn
weermacht, aan dit feit met passende
maatregelen het hoofd te bieden.
De „Asahi Sjimboen" constateert, dat de
Engelschen de opheffing der sluiting van
den weg door Birma zoo probeerden uit
te leggen, dat daarmede tevens de weg
over Hongkong weer open is. De Ja
pansche consul-generaal te Hongkong heeft
hiertegen bij den Britschen gouverneur-
generaal in Hongkong geprotesteerd. De
gouverneur houdt echter aan zijn stand
punt vast.
WAT BEOOGT JAPAN MET HANOI
In het kader van-de Fransch-Japansche
overeenkomst heeft de Japansche lucht
macht zich een basis verschaft in Hanoi,
van waaruit het haar niet moeilijk zal val
len, den z.g. Birma-weg te bestoken. Hanoi
is de voornaamste handelsstad van het
Noordelijke gebied van Fransch Indochina,
telt meer dan 170.000 inwenors en ligt aan
den rechteroever van de Song-Ka, die van
de Oostelijke uitloopers van de Himalaja
komt,
Hanoi ligt, evenals Bordeaux en Ham
burg bijvoorbeeld, aan de uitmonding van
een rivier op ongeveer 130 kilometer van
de zee. Vroeger gingen ook tal van zen
dingen oorlogsmateriaal over Hanoi naar
het gebied van de Tsjoenking-regeering.
Hierbij werkte de omstandigheid mede, dat
de handel in Hanoi, evenals in een groot
deel van Achler-Indië, in handen was van
Chineezen. Binnen een straal van 1800 kilo
meter liggen zoowel Tsjoenking, de zetel
van de regeering van Tsjang Kai Sjelc; als
mede al de toegangswegen tot Tsjoenking.
HERFST.
Wij hebben dit jaar weinig genoten van
de lente. Er waren prachtige dagen, maar
we herinneren ze ons eigenlijk niet meer
goed, omdat ze werden overschaduwd door
den oorlog, die juist toen, in het mooiste
seizoen van het jaar, ons land overviel.
Toen is de zomer gekomen en de om
standigheden waren weinig anders, al was
voor ons land het hevigste van den oorlog
voorbij. En er zijn niet zoo heel veel
zomersche warme dagen geweest. Het was
alsof niet alleen de menschheid, maar ook
de natuur in de war was.
En nu is er de herfst in al zijn glorie
over onze landen gekomen. Onze bosschen
prijken in de prachtigste kleuren, waarvan
eens een Nederlandsch dichter heeft ge
zongen
Ik ken geen schooner kleuren,
Ik ken geen schooner geuren,
Dan die van 'tHollandsch bosch
In bruinen najaarsdos
Het is goed, nu over onze heidevelden te
loopen en te zien, hoe de natuur ^ich te
rusten legt voor den winterslaap. Onge
twijfeld zit er iets weemoedigs in de ge
dachte, dat de volle zomer nu voorbij is en
dat al, wat voor kort nog zoo schoon
bloeide, nu verwelkt, dat de blaren vallen
en vergaan.
Maar wanhopen doet ons de herfst niet.
Immers, wij weten uit ervaring van jaren
en eeuwen, dat op eiken herfst wel eerst
een winter, maar dan ook weer een lente
en een zomer volgt. De vergaande blaren
maken den grond vruchtbaar en zijn bouw
stof voor het nieuwe, ontwakende leven
van 1941.
Neen, er sterft niets in den herfst. Het
is slechts de overgang, die noodig is voor
de verniewing.
Wij moesten meer oog hebben voor de
wonderen, die zich voltrekken, dan voor
het feit van deze vergankelijkheid. In de
natuur vergaat niets en gaat niets onder.
Onze boomen hebben weer duizendvou
dig vrucht gedragen. De stoere eik heeft
de eikels voortgebracht. Die zijn gevallen
en wachten nu tot de zachte lentelucht
komt en ze wekt tot nieuw leven.
Welk een wonder is dat.' Uit de eikel
komt een eik, uit de beukenoot een beuk.
Wij kunnen onder den microscoop onder
zoeken, wij kunnen nagaan hoe de eikel
chemisch en physiseh is samengesteld,
maar het leven erin aanwijzen kunnen wij
niet. Toch is dat leven er wel degelijk. En
dat blijkt, wanneer we hem in den grond
leggen.
Daarvoor is dus tijd noodig. Niet het
moment van dit oogenblik, maar de toe
komst zal het leven toonen, dat in het
levende organisme schuil gaat.
En dan breekt het ook los met groote
kracht. Al ligt er straks in de lente een
dikke, zware laag aarde over de vrucht
van den eik, het leven breekt zich dan
onweerhoudbaar baan naar het licht en de
lucht, naar de zon.
Ook de zon is er en blijft er. Wij komen
ANTHONY EDEN.
De Engelsche minister van Oorlog
legt de laatste weken een groote
activiteit aan den dag in het nabije
Oosten en Egypte. Zijn studie te Ox
ford in de Oostersche talen zal hem
daarbij ongetwijfeld zeer te pas
komen.
In 1897 geboren, kwam hij reeds
zeer spoedig in de politiek doordat
hij voor de Conservatieve partij in
het Parlement zitting had.
Hij heeft zich doen. kennen als een
goed spreker, een man van groote
kennis en diplomatieke bekwaam
heid. Hij had een groot aandeel in de
tot stand koming van het Verdrag
van Locarno.
in deze dagen meer dan vroeger ooit het
geval was, te weten, wat duisternis is, om
dat wij op onze straten en wegen geen
kunstlicht ontsteken, dat vroeger van den
nacht vaak een dag placht te maken. Vaak
zit de zon achter dikke wolken, dagen
lang en toch maken wij ons er niet onge
rust overwij weten, dat de zon schijnt,
ook in den donkersten nacht, al zien wij
haar niet. De zon, de bron van alle leven
op aarde, blijft de algoede, die ons haai
stralen toezendt en ons zegent.
Dit alles kan ons troosten over veel, wal
wij in dezen tijd te lijden hebben. „Het ia
wel heet", luidde de lijfspreuk van een
onzer zeehelden, „maar het gaat haast
over".
De menschheid leeft thans in den herfst
van zijn bestaan en misschien zal zij ook
en winter moeten doormaken, waarin alles,
wat ons lief was, gestorven zal schijnen.
Maar dit alles is de voorbereiding van een
nieuwe lente en een heerlijken zomer, die
onweerstaanbaar komt
De volksverhuizing van de 90.000 Bessarabische Duitschers naar het Rijk gaat over
Galatz in Roemenië. In deze plaats worden zij ter zijde gestaan door Duitsche Roode-
Kruiszusters. (Foto Scherl)
TOKIO
MONGOLIË
CHINA
PHIUPPIJNEN
BURHA]
IINANj
N1EUW-GU1NEA
f INDO'
■CHINAi
BORNEO;
NDL.-INDIE
AUSTRALIË
wild en gevogelte, vischafvallen, beende
ren, ondeugdelijke vleeschwaren en dood
geboren dieren verplicht.
De boter- en vetdistributie.
Er is een verandering aangebracht in de
regeling der boter- en vetdistributie. De
lange geldigheidsduur van 8 weken der
boter- en vetbons behoort tot het verleden.
Thans wordt iedere week een bon van de
boterkaart en van de vetkaart aangewezen.
De geldigheidsduur van deze bonnen zal,
evenals het geval is met de bonnen van de
vleeschkaart, twee weken zijn.
Reductie op den prijs van boter bij af
gifte van bepaalde bonnen der vetkaarten
zal in den vervolge niet meer worden ver
leend. Deze tegemoetkoming komt geheel
te vervallen. Hiertegenover staat, dat de
bonnen van de vetkaart recht zullen geven
op boter of margarine naar keuze. De hou
ders van vetkaarten, voor wie de boter-
prijs een bezwaar oplevert, kunnen dus
margarine koopen.
De toewijzingen voor „boter" geven uit
sluitend recht op het koopen van boter, ter
wijl de toewijzingen voor „margarine" recht
geven op het koopen van boter en marga
rine tot een gezamenlijke hoeveelheid, als
aangegeven op het toewijzingsformulier.
Bovendien zal binnenkort een bon der
vetkaart worden aangewezen voor het ver
krijgen van vet of boter of margarine en
een bon voor spijsolie of boter of marga
rine. Van de boterkaart zal dan een bon
worden aangewezen voor het verkrijgen
van spijsolie of boter.
Evacuatie in Noord-Holland.
Na het bombardement in den nacht van
Dinsdag op Woensdag heeft de bevolking
van Tuindorp-Oostzaan, bestaande uit meer
dan tweeduizend gezinnen, bijna in haar
geheel de wijk genomen, bevreesd voor
nieuwe Engelsche luchtaanvallen. Ver
scheidene gezinnen zegden hun woninghuur
op en verdwenen naar veiliger oorden.
Het meerendeel der zoo zwaar getroffen
burgerij zocht een onderdak in de nabijge
legen gemeenten Oostzaan en Landsmeer.
Slechts weinigen wilden blijven en wel
alleen diegenep, die geen plaats konden
vinden in de nabijgelegen dorpen, waar
alle particuliere woningen, gemeentegebou
wen en andere inrichtingen bezet waren.
De meeste personen evacueerden geheel uit
vrijen wil. Talrijke bewoners waren hier
toe evenwel gedwongen, omdat hun wonin
gen onbewoonbaar waren verklaard door
de betrokken instanties.
Landbouwproductie in staatsbeheer.
Het Rijksbureau voor de voedselvoorzie
ning in oorlogstijd heeft een algemeene re
geling in voorbereiding, ter verdeeling van
voedselvoorraden voor speciale doeleinden,
.ls bijvoorbeeld het verstrekken van warme
maaltijden.
Ter verkrijging van een gelijkmatige ver
deeling van den beschikbaren voedselvoor
raad moet van overheidswege over de ge
heel voedselproductie van den Nederland-
schen bodem beschikt kunnen worden. Ten
einde dit te bereiken werd bepaald, dat de
telers van akkerbouwgewassen over het
meerendeel van hun producten niet kun
nen beschikken dan door deze in të leveren
bij de desbetreffende overheidsinstantie,
Regeling der colportage.
Ook betreffende de „distributie" van een
deel van ons geestelijk voedsel kwam een
regeling af. Deze distributie, namelijk van
de politieke organen van diverse pluimage,
heeft in den laatsten tijd herhaaldelijk tot
ongeregeldheden aanleiding gegeven. Ten
einde dit in het vervolg onmogelijk te
maken, heeft de secretaris-generaal van
het departement van Justitie thans voorge
schreven, dat de colporteurs van verschil
lende richtingen niet meer naast of vlak
bij elkaar met hun bladen mogen staan.
Aan de colporteurs van een bepaalde poli
tieke partij zullen bepaalde standplaatsen
worden toegewezen, waarbij een afstand
van minstens 300 m tot de colporteurs van
de andere richting meot worden in acht
genomen. Verder stelt men zich voor, een
systeem van afwisseling toe te passen. Het
wordt dus ook hier passen en nieten.
Minder voedsel en duurder.
Een reeks weinig welkome maatregelen,
die echter door velen reedswaren verwacht,
werd deze week over ons afgekondigd.
Daar zij onze meest gebruikte voedings
middelen raken, zullen wij er letterlijk en
figuurlijk de gevolgen van aan den lijve
en wat menigeen nog minder zal aan
staan in enze portemonnaie van onder
vinden. Allereerst ons onontbeerlijkste
voedselhet brood; hiervan worden de
prijzen verhoogd, hetgeen noodzakelijk is
geworden, omdat de rogge- en tarweprij-
zen met 10 tot 15 zijn opgeloopen. De
boer moet ook leven. De tweede onver
mijdelijke maatregel was de afkondiging
van de kaasdistributie, welke 21 dezer in
ging. Het ons toegewezen rantsoen bedraagt
1 ons per week, per persoon, hetgeen on
getwijfeld voor velen slechts een fractie
is van hun wekelijksch gebruik. Laten zij
zich troosten met re gedachte, dat de in
krimping der kaasproductie (met ongeveer
25, °/ode boterproductie ten goede komt.
Hetzelfde is het geval met de verminde
ring van het vetgehalte dér melk de
derde maatregel in het belang der voedsel
voorziening want het aan de melk ont
trokken vet kan voor boterproductie dienst
doen. De voedingswaarde der melk heeft
evenwel door de onttrekking van een ge
ring percentage vet geenszins te lijden. In
de practijk zal men er dan ook weinig van
merken en een goed ding is in ieder geval,
dat de melk althans nog vrij van distri
butie blijft, hetgeen ook juist de opzet der
autoriteiten is als het eenigszins mogelijk
is, melkdistributie voorkomen. Rest ten
slotte nog het onaangename feit, dat de
boter en kaas zooveel duurder werden,
doch het zal ieder duidelijk zijn, dat ook
dit in verband met de sterk gestegen pro
ductiekosten ten gevolge van de dalende
productie der koeien en mede in verband
met den prijs van de ondermelk, die thans
van overheidswege is vastgesteld, onver
mijdelijk was. Goedkoopere vetten zullen
echter binnenkort ook verkrijgbaar worden
gesteld voor houders van boterkaarten, ter
wijl ons bovendien thans het reeds bij de
invoering der boter- en vetdistributie be
loofde halfjaarlijksche fleschje olie in uit
zicht wordt gesteld. Zoodat we tegen het
einde van het jaar toch nog zullen kunnen
bakken en braden 1
HONGERBLOKKADE TEGEN
DZJIBOETI.
De toestand in Dzjiboeti en in Fransch
Somaliland is kritiek geworden. Reeds
sedert enkele weken hebben Engelsche
schepen het gebied voor Dzjiboeti zoodanig
afgesloten, dat geen enkel Fransch schip
met levensmiddelen de haven van Dzji
boeti kan bereiken. De blokkeering van
Dzjiboeti is natuurlijk niet alleen gericht
tegen de kolonie Fransch Somaliland, doch
in hoofdzaak bedoeld tegen Italië. Men
hoopt namelijk dat er onlusten zullen uit
breken, als het voedsel begint te ontbreken
en dat deze zullen overslaan naar Abes-
synië. Sedert het einde van den Italiaansch-
Abessijnschen oorlog is Dzjiboeti de ver
zamelplaats van anti-Italiaansche elemen
ten. Engeland Iaat geen gelegenheid voor
bijgaan, om hiervan te profiteeren; en het
vermoeden ligt voor de hand, dat Groot*
Brittannië elke tegen Italië gerichte bewe
ging steunt. Groot is het gebied van
Fransch Somaliland niet; de oppervlakte
bedraagt niet meer dan 20.000 vierkante
kilometer en het telt ternauwernood 70.000
inwoners.
Afval verzamelen.
Binnen korten tijd is de afkondiging van
een tweetal besluiten te verwachten, waar
bij het bewaren en inleveren van afval-
itoffen, die geschikt zijn om tot veevoeder
te worden gebruikt, nader wordt geregeld.
Het eerste dezer besluiten heeft voor-
aamelij k betrekking op afval van levens
middelen. Het besluit legt aan een ieder
de verplichting op om de in huishouding
of bedrijf vrijkomende afvallen van levens
middelen, waaronder te verstaan, aardap
pelschillen, groenten- en f rui taf vallen,
vleesch-, visch- en broodresten en alle
ündere etensresten en beenderen te be-
en ter beschikking te stellen van
de uaartoe door de gemeentebesturen aan
gewezen personen. Ook cadavers van hon
den en katten moeten ingevolge dat be
sluit worden ingeleverd.
Het ligt in het voornemen, de schille-
boeren, die zich tot heden met de inzame
ling van genoemde afvalstoffen hebben
bezig gehouden, bij bovengenoemde rege
ling in te schakelen.
De regeling is ook van toepassing op
groente, die wegens mindere kwaliteit niet
den gestelden minimumprijs opbrengt. Deze
groente zal moeten worden verwerkt of
voor voederdoeleinden verhandeld of an
ders bij een vergunninghouder moeten wor
den ingeleverd.
Het tweede besluit geldt dierlijke afval
len. Het heeft ten doel de dierlijke afvallen,
die nog in groote hoeveelheden verloren
gaan, eveneens te^ doen inzamelen en tot
veevoeder te laten verwerken. Het stelt te
dien einde het bewaren en ter beschikking
stellen van vleeschafvallen, afvallen van
Het Spaansche staatshoofd generaal Franco
ontving een hooge onderscheiding van den
koning van Italië. De plechtigheid der
uitreiking.
door de versterkingen van Hongkong en
Darwin tot een stalen driehoek uitgebreid,
die als een barrière den toegang tot de
Zuid-Chineesche Zee verspert. Singapore is
bijna 5000 km van Yokohama verwijderd,
Hongkong ligt ongeveer op de helft van
dezen afstand.
Hongkong is sedert het Vlootverdrag van
Washington met koortsachtige haast ver
sterkt drie nieuwe forten, vliegvelden,
militaire wegen, in de rotsen verborgen
hangars, verdekt opgesteld afweergeschut,
batterijen, onderkomens, onderaardsche
munitie- en benzinedepots werden aange
legd.
Port Darwin moet de andere flank in het
Verre Oosten dekken. De versterking daar
van kwam overeen met de wenschen van
Australië. Ook hier is hard gewerkt. Mer
had het plan, om de strategische waard*
van Port Darwin nog te verhoogen, hei
achterland door blanke immigranten te
volken.
EEN DRIEHOEK VAN ENGELSCHE
VESTINGEN.
Singapore is de sterkste, maar niet de
eenige Britsche vesting, waarvan het bezit
in het Verre Oosten van beslissende betee
kenis is. De positie van Singapore wordt
