mm
De Internationale toestand
Het Portret
Deze week
De Wereld
20-40 personen
E9H
- kf
naar l\léw York 4270 Nn.
IN DE AFGELOOPEN WEFK
Minister-president Churchill heelt in een
radiorede o.m. verklaard, dat om het te
overleven, Engeland den slag in den Atlan-
tischen Oceaan op beslissende wijze moet
winnen. Hij is er van overtuigd, dat, hoe
wel de 6lag in den Atlantischen Oceaan
lang en moeilijk zal zijn en de afloop in het
«geheel nog niet beslist is, hij thans in een
dreigender phase komt, doch tevens ook,
zoo meende Churchill. in een gunstiger.
Churchill heeft verder gesproken over
den toestand op den Balkan. Hij verklaar
de. dat Engeland reeds vóór den oorlog
aan Griekenland hulp had beloofd. Deze
belofte moest Engeland gestand doen. Het
is de „tragedie van Joegoslavië" geweest,
zoo meende Churchill, dat het een regee-
ring gehad heeft, die zich aan de dictatoren
heel t onderworpen. Het volk is wel is waar
spontaan tegen deze onderwerping in op
stand gekomen, doch het was te l&at om
het land te redden. Thans zijn de Grieken
overweldigd, de dappere legers afgesneden
en moeten de Engelschen trachten den
weg naar zee terug te vinden. De oorlog in
het gebied van de Middellandsche Zee zal
ter zee. te land en in de lucht steeds ge
vaarlijker, moeilijker en uitgebreider wor
den.
Een Amerikaansch blad levert een
scherpe critiek op Roosevelt, wiens ver
klaringen, haar het blad meent, slechts toe
spelingen zijn, waardoor de openbare mee
ning niet voldoende over de werkelijke ge
beurtenissen en bedoelingen ingelicht
wordt. Over het patrouillevraagstuk schrijft
het blad, dat, ofschoon de president Vrij
dag van de uitbreiding van den patrouille-
dienst tot de „zeven wereldzeeën" gespro
ken heeft, hij toch niet heeft gezegd, hoe
dit met de neutraüteitswet te rijmen is.
Evenzoo is het onduidelijk, wat de pa
trouilleschepen moeten doen, wanneer zij
schepen van een als „aanvaller" be
schouwde natie in het zicht krijgen, of zij
verplicht zijn, de positie van zulke schepen
te melden en ten slotte ook tot welke auto-
De soldaten van het Duitsche Afrikakorps
Zelfs daar ontbreekt 1
nteiten zij een Utigeüjke meueuuchu,i ...jo-
ten richten. Een ander vraagstuk is, of de
patrouilleschepen alleen de rol van toe
schouwers moeten spelen, ot zij tot de een
of andere actie verplicht zijn, of dat zij een
draadloos bericht moeten zenden, ingeval
een van de vreemde oorlogsschepen geen
acht slaat- op de aanwezigheid van de pa
trouilleschepen en in het gezicht van deze
schepen tot een oorlogshandeling overgaat.
Domei meldt uit Tokio, dat de „Asahi
Sjimboen" in een hoofdartikel schrijft, dat
de deelneming van de Vereenigde Staten
aan den oorlog naderbij is gekomen als
gevolg van de uitbreiding van de patrouil-
leeringszone. Het blad gelooft, dat Roosevelt
het woord patrouille gebruikte in plaats
van convooi, omdat dit gewoner klinkt en
minder „shocking" is voor het Amerikaan-
sche volle.
President Roosevelt heeft medegedeeld,
dat het leger kolonel Lindbergh, dien
Roosevelt een Amerikaansch pacifist noem
de, niet weer in- actieven dienst heeft ge
nomen wegens zijn meening over den in
ternationalen toestand. Zooals bekend is hij
een overtuigd tegenstander van de politiek
van President Roosevelt.
De Italiaansche marine-attaché, vice-ad-
miraal Alberto Lais, is met het Spaansche
stoomschip „Marchese Comillas" uit New
York vertrokken. Zooals bekend, had de
regeering der Vereenigde Staten om zijn
terugroeping verzocht. De marine-attaché
verklaarde bij zijn vertrek tegenover pers
vertegenwoordigers, dat de kapiteins van
de in beslag genomen Italiaansche schepen
ten onrechte van sabotage beschuldigd
waren, daar zij niets anders gedaan hadden
dan den plicht vervullen, waarvan het de
vies uit de op de vlag van den Amerikaan-
schen admiraal Perry (commodore in 1913)
weten zich ook in de woestijn te redden,
het gekookte eitje niet. (Scherl)
geschreven woorden bestaat„Geeft uw
schepen niet prijs".
De Japansche ambassadeur te Londen,
Sjigemitsoe, heeft, volgens een bericht uit
Londen van de „Tokio Asahi Sjimboen".
met den minister van Buitenlandsche Za
ken, Eden, een onderhoud van een uur over
den algemeenen internationalen toestand
gehad. In het middelpunt der besprekingen
zouden, volgens het blad, verklaringen van
Sjigemitsoe over de Engelsch-Japansche
betrekkingen gestaan hebben.
Uit Pnom Penh, de hoofdstad van Cam
bodja, wordt gemeld, dat de groote raad
bijeengekomen is om den opvolger van de
gestorven koning Sisokath Monivong te
kiezen De raad heeft besloten, dat prins
Sianoek, zoon van prins Soeramarit Noro-
dom en prinses Sisowath, dpn overleden
koning zal opvolgen.
De nieuwe koning heeft, naar Havas
meldt, aan admiraal Decoux, den gouver
neur-generaal van Fransch Indo-China,
telegrafisch zijn trouw betuigd.
De Moskousche bladen publiceeren twee
telegrammen, die de Japansche minister
van Buitenlandsche Zaken, Matsoeoka, ter
gelegenheid van de ratificatie van het Rus
sisch-Japansche neutraliteitspact aan Stal in
en Molotof gezonden heeft, alsmede het
antwoord-telegram van Molotof en Stalin.
Het telegram van Matsoeoka aan Stalin
luidt
„Ter gelegenheid van het feit, dat heden
het neutraliteitspact tusschen Japan en de
Sovjet-Unie geratificeerd wordt, zou ik
jegens uwe excellentie mijn hartelijke ge-
lukwenschen en innigen dank yoor uw
medewerking willen uitdrukken, die veel
tot het sluiten van het pact heeft bijge
dragen. Ik twijfel er niet aan en geloof,
dat dank zij de medewerking van uwe
excellentie de wederzijdsche betrekkingen
tusschen Japan en de Sovjet-Unie nog meer
versterkt zullen worden. Ik maak van deze
gelegenheid gebruik om te herhalen, dat
het feit, dat wij, zonder al het diplo
matiek conventioneele, na regelrechte en
duidelijke gesprekken een eind gemaakt
hebben aan den bliksemoorlog, bij mij
steeds in de aangenaamste herinnering zal
blijven en dat wij voorts, na onderteeke-
ning van 't pact, in een vriendschappelijke
en ongedwongen atmosfeer goede wen-
schen hebben uitgewisseld."
DE NIEUWE BALKANSTAAT KROATIË.
Kroatië, met zijn 3 8 millioen inwoners,
is voornamelijk een boerenland. Het
leverde het grootste deel van den totalen
Joegoslavischen uitvoer van agrarische pro
ducten. Meer dan de helft der uitgevoerde
runderen was afkomstig uit Kroatië. Ook
worden veel varkens uitgevoerd, hoewel
men het cijfer van voor den wereldoorlog
(gemiddeld 150.000 a 200 000) niet- naeer
heeft weten te bereiken. Tegenwoordig
worden veel oliehoudende zaden en vruch
ten (sojaboonen .raapzaad, ricinuc, enz.)
verbouwd. Ook in den Joegoslavischen
houthandel speelde Kroatië de grootste rol?
Erts en metalen levert het land eveneens
op. Langs de kust van Dalmatië ligt veel
bauxiet; de laatste jaren voerde Joegosla
vië daarvan tusschen de 300 000 en 400.000
ton uit. Petroleum komt uit Kroatië, zij
het dan in geringe mate, vooi.
PRODUCTIESLAG 1941.
De groote productieslag 1941, waarvan
zooveel afhangt voor geheel ons land en
zijn bevolking, staat voor de deur. Meer
dan ooit bestaat er thans reden om uit te
roepen „Nederland, let op uw zaakHet
gaat thans om niets meer of minder dan
de beantwoording van de vraag, of wij
onszelf zullen kunnen voeden, of niet. Het
is zeer zeker mogelijk; maar dan moeten
ook alle zeilen bijgezet, alle handen ineen
geslagen worden.
Wij brengen hierbij nog eens de richt
lijnen in herinnering, die de voorzitter van
de commissie ter ondersteuning van de
maatregelen, getroffen voor de regeling van
de landbouwproductie commissie-Posthu-
ma) heeft gegeven. Deze richtlijnen zijn de
volgende
1. Ieder der voorzitters, die benoemd zijn
als leden van bovengenoemde commissie,
wendt zich door middel van het orgaan
zijner vereeniging op zijn eigen wijze en
geheel volgens eigen inzicht tot de leden
zijner vereeniging, om aan dezen duidelijk
te maken, waarom naar zijn meening de
Productieslag noodig is.
2. De voorzitters, leden van de commis
sies. geven de namen op van de personen,
die, namens hun vereeniging of namens een
onderdeel hunner vereeniging. lid zullen
zij van gewestelijke commissie.
3. De gewestelijke commissies komen, na
ontvangst van de in sub. 2 gevraagde
namen samen op nader te bepalen plaatsen
en dagen.
4. De gewestelijke commissies maken op
de sub 3 bedoelde samenkomsten voorstel
len op inzake de onderverdeelmg van hun
gebied in streken en dragen daarvoor can-
didaat-commissieleden voor.
5 Mede in verband met den aanstaanden
grasoogst verzamelen de streekcommissies
zoo spoedig mogelijk, doch in ieder geval
vóór 10 Mei, de gegevens, die noodig zijn,
om te weten, op welke boerderij de midde
len voor het ensileeren ontbreken en welke
kosten naar hun schatting verbonden zullen
zijn aan het voorzien in deze middelen.
6. De streekcommissies verzamelen vóór
1 Juni gegevens betrelfende boeren, die
bereid zijn, hun landbouwmachines, even
tueel tegen eenige vergoeding, ook voor
gebruik door anderen beschikbaar te
stellen.
7. In verband met het doelmatig ver
zamelen van de op iedere boerderij val
lende natuurlijke mest verzamelen de
streekcommissies zoo spoedig mogelijk,
doch in ieder geval vóór 1 Juli, de ge
gevens die noodig zijn, om te weten, op
welke boerderij verbetering in de mest-
bewaarplaatsen kan plaats hebben en welke
kosten daaraan naar hun schatting ver
bonden zijn.
8 Den streekcommissies wordt opgedra-
geen, na tv. gaan, welke gronden, onver
schillig van welken eigenaar, onbebouwd
dreigen te blijven do<|r welke oorzaak dan
ook en hiervan ten spoedigste aan mij ken
nis te geven. Ten aanzien van het drogen
van gras maken zij m verband met de daar
voor benoodigde machines plannen op.
9. In verband met den aanstaanden oogst
gaan de streekcommissies na, welke hulp
middelen in haar gebied verbetering behoe
ven of zouden moeten worden aangeschaft.
Dit zijn, in korte woorden, de middelen
die ons moeten helpen, den Grooten Slag
voor Nederland te winnen. En thans met
moed aan het werk
VAN DE WEEK
(Scherl)
Dr. HELMUT YfOHLTAT.
Dr. Helmut Wohltat, die onmiddel
lijk na de bezetting van Nederland
door de Duitsche troepen tot com
missaris bij de Nederlandsche Bank
en voor het Nederlandsche bank
wezen werd benoemd, vertoeft thans
aan het hoofd van een Duitsche eco
nomische missie te Tokio.
Dat aan dezè nieuwe zending van
den bekwamen Duitschen econoom,
die zijn land reeds voordien her
haaldelijk op menige belangrijke
handelsconferentie vertegenwoordig
de, groote beteekenis wordt toege
kend. blijkt wel uit het feit, dat de
Duitsche gasten door talrijke dele
gaties van hoogeplaatste regeerings-
personen o.m. was de plaatsver
vangende minister van Buitenland
sche Zaken Ohasji aanwezig be-
nevens een aantal kopstukken uit de 1
Japansche handelswereld werden
welkom geheeten. Men mag dan ook j
met belangstelling de resultaten te
gemoet zien van deze nieuwe actie op
het schaakbord der wereldeconomie
welke wel eens een even groote ver
rassing konden worden als het tus
schen Duitschland en Rusland ge-
sloten handelsaccoord. y
IRAKS BODEMSCHATTEN.
Onder de landen in het., Nabije Oosten
vormt Irak een van de rijkste,- daar het
onnoemelijke schatten in zijn bodem bergt
In het Noorden van Mesopotamië vindt men
asfalt, zout en zwavel. In het gebied van
Mosoel welt de petroleum van alle kanten
uit den grond. Tusschen Kerkoek, Kara-
koet, Nasrisjirin en Kisilrobat verrijzen
Zoover het oog reikt, niets anders dan boor
torens.
IN NEDERLAND
Vervoer van levensmiddelen.
Het moeilijke vraagstuk van de levens
middelenvoorziening van ons volk hangt
vooral samen met de vervoersmogelijk
heden. Volgens een verklaring van den
directeur van het Centraal Distributiekan
toor te Den Haag zullen de grossiers er in
de naaste toekomst ernstig rekening mee
moeten houden, dat het goederenvervoer
minder soepel en zeker minder snel zal
worden, dan men tot dusverre gewend was.
Daarom zal in de eerste plaats alle over
dreven vervoer, zooals bijv. het z.g.n. dub
bele vervoer, moeten komen te vervallen.
Bovendien zijn andere belangrijke maat
regelen te verwachten, waardoor tekorten,
die bij een slechter worden van de ver
voersmogelijkheden zouden kunnen ont
staan, ondervangen kunnen worden.
De koffie- en theedistributie.
In den duur der distributieperioden van
de koffie- en theedistributie is verandering
gebracht. In plaats van voor zes weken,
wordt thans het rantsoen voor vier weken
toegewezen en wel 40 gram thee of een
half pond koffiesurrogaat. Dit gerantsoe
neerde koffiesurrogaat is van officieel voor
geschreven samenstelling. Alle andere
soorten koffiesurrogaat mogen nog zonder
bon worden uitverkocht. Aangezien het
in den handel brengen Van het officieele
koffiesurrogaat meer tijd in beslag neemt
dan aanvankelijk werd voorzien, is de gel
digheidsduur van de vorige bon, bon 18,
met twee weken verlengd, ten einde het
publiek in staat te stellen ook de eventueel
nog niet ingeleverde bonnen bij de detail
listen tegen de daarop verkrijgbaar gestelde
rantsoenen in te wisselen. Bon 18 geeft dus
ook nog gedurende het tijdvak van 28 April
tot en met 11 Mei a.s. recht op het koopen
van 50 gram thee-of 125 gram koffie, voor
zoover voorradig of een half pond koffie
surrogaat.
Bervlsche krijgsgevangenen In de citadel
van Banja-Lnka geven uiting aan hun
- r»Miede over het einde van den oorlog.
(Scherl)
Dc nieuwe regeling met de vierweeksche
bon had dus eigenlijk den 28sten moeten
ingaan. De aanvangsdatum is echter een
week verschoven, zoodat pas op 5 Mei de
nieuwe bon ingaat, die nog bekend gemaakt
moet worden. Daar het niet in de bedoe
ling ligt, de geheele distributieperiode te
verschuiven, doch alleen den aanvangs
datum, zal deze eerste periode van de
nieuwe regeling bij uitzondering slechts
drie weken duren. Daarna wordt de koffie-
en theebon dan geregeld voor den tijd van
vier weken aangewezen.
Bevordering van silobouw.
De commissie dr. F. Posthuma heeft
van den directeur-generaal van den Land
bouw bericht ontvangen, dat het algemeen
commissariaat voor "den wederopbouw het
voornemen heeft voor silobouw materialen
als betonijzer en cement beschikbaar te
stellen. De voorraad bitumen voor afdek
king van het beton tegen inwerking van
zuren is echter zeer beperkt.
In verband met de aanmerkelijk hoo-
gere kosten van silobouw vergeleken bij
vroeger jaren, wordt het geven van een
premie per kubieke meter silo overwogen,
welke gebaseerd zal zijn op de tegenwoor
dige kosten. Een onderzoek hiernaar wordt
thans ingesteld. Van het Rijksbureau voor
chemische producten ontving de commissie
bericht, dat in de behoefte aan zuur voor
het conserveeren van groenvoeder kan
worden voorzien. Het is dus volkomen ver
antwoord een sterke actie te voeren voor
het inkuilen met zuur. Ook waar landbou
wers niet tot silobouw overgaan, moet
deze actie worden aangevat, omdat ook
dan een belangrijk betere kwaliteit kuil-
voer kan worden gewonnen.
Het Westland in vol bedrijf.
In het Westlandsche tuinbouwcentrum
nemen de aanvoeren van tuinbouwproduc
ten thans van dag tot dag toe. Zoowel voor
de binnen- als voor de buitenlandsche
markt is er groote vraag naar de jonge
voorjaarsgroenten. De sla campagne is er
thans in vollen gang en iederen dag worden
duizenden en nog eens duizenden kroppen
sla aan de groente- en fruitveilingen aan
gevoerd. De kwaliteit is over het algemeen
zeer goed en er doet zich weinig „rand"
voor. Alleen al aan de groente- en fruit
veiling te Poeldijk werden op één dag in
de vorige week 80.000 kroppen sla aange
voerd, die dank zij den ruimen export naar
Groot-Duitschland, bevredigende prijzen
noteerden, van 78.50 per 100 stuks.
Verder worden diverse primeurs aange
voerd, zooals natuurspinazie, perziken, to
maten, nieuwe aardappelen, snijboonen en
bospeen. De export der overige voorjaars
producten verloopt uitstekend. Deze export
van tuinbouwproducten naar Duitschland
is zeer verheugend, temeer daar ook de
benoefte der binnenlandsche markt steeds
geheel gedekt kan worden.
Op de bres voor het Zeeuwsche costuum.
In de vergadering van de Vereeniging
tot Behoud der Zeeuwsche Kleederdracht
is door den voorzitter, den heer B. von
Brucken Fock, o.s medegedeeld, dat aan
de secretaris-generaal van Volksvoorlich
ting en Kunsten is verzocht de vereeniging
in staat te stellen een nieuwe go?d-gedo-
cumenteerde film te doen vervaardigen,
mede met het oog op de zoo gewenschte
costuumkund'ge e n nmdat op 17
Mei 1940 de reeds vervaardigde film ver
nietigd werd. Gelukkig is goed succes be
haald met de actie, de Zeeuwsche boerin
nen te ontslaan van de verplichting zich ten
behoeve der nieuw persoonsbewijzen te
laten fotografeeren zonder muts of kap.
Van hoogerhand is medewerking toegezegd
en ook uitzicht op subsidie geopend in het
belang van het verkrijgen van uitvoerver
boden voor textielproducten, noodig voor de
dracht en in het bijzonder voor de jeugdige
boerinnetjes. Aan een aantal onvermogende
personen die er prijs op stellen, hun kin
deren in Zeeuwsche dra.ht te steken, werd
een subsidie verleend Besloten werd. dat
het bestuur intensieve actie zal blijven voe
ren om den import van kleederdrachtstol-
fen te bevorderen.
SCHEEPSBOUW IN ENGELAND.
Het is bekend, dat Engeland, wat zijn
scheepvaart betreft, aan het begin van den
wereldoorlog in veel betere positie ver
keerde. dan bij het begin van dezen oorlog.
Bovendien stonden er veel meer schepen
op stapel. In 1913 bedroeg de tonnem^at
van deze nieuwe schepen bijna 2 millioen
ton; in 1938 was dit bijna de helft minder.
Men berekende in Engeland, dat men ge
durende den huidigen oorlog per jaar 1.5
millioen ton nieuwe schepen zou kunnen
bouwen, om de verliezen door duikbooten
enz. goed te maken. Deze hoop is echter
door verschillende oorzaken niet in vervul
ling gegaan. Het gaat niet van zulk een
leien dakje, als men zich dit aan de Theems
had voorgesteld.
In het jaar 1913 bedroeg het aandeel van
Engeland in den wereldscheepsbouw nog
58.9 in het jaar 1938 daarentegen niet
meer dan 33.9 Japans aandeel steeg in
dienzelfden tijd van 2 op 14.6 en dit
van Italië van 1.5% op iets meer dan
3 Merkwaardigerwijze is ook in de V S.
de bouw van nieuwe schepen teruggeloo-
pen. Terwijl deze vroeger 6.8 bedroeg,
bedraagt ze nu niet meer dan 5.4%.
DE BEVOLKING VAN TURKIJE.
Ondanks den gebiedsafstand, welken
Turkije zich sedert het begin van deze
eeuw heeft moeten la'ten welgevallen, is
het toch wat men kan noemen: een groot
land gebleven. Het beslaat een oppervlakte
van bijna 800.000 vierkante kilometer. Aan
drie zijden is het omringd door de zee,
namelijk door de Zwarte Zee, de Egeische
Zee en de Middellandsche Zee. Bovendien
bezit het nog een zee, die doof eigen grond
gebied wordt omsloten: de Zee van Mar-
mara. De lengte van zijn kustlijn bedraagt
niet minder dan 4000 kilometer. Het is ver
deeld in 62 provincies (prefecturen), 430
onder-prefecturen en 893 arrondissemen
ten. Turkije telt, volgens de laatste volks
telling, die in 1935 werd gehouden, jruim 16
millioen inwoners, waaronder bijna de
helft mannen Bij de volkstelling van 1927
bestond de bevolking uit ruim 13.5 millioen
zielen, zoodat zij in den loop van slechts
8 jaar is toegenomen met 18.4 Per vier
kanten kilometer telt men 21 inwoners.
Ankara, de hoofdstad, telt 125.000 inwo
ners; zij wordt verre overtroffen door de
oude hoofdstad (Istamboel), welke bijna
750.000 zielen telt. Turkije is een agrarisch
land, hetgéln blijkt uit het feit, dat 76.5
van de bevolking op het platteland woont;
de rest woont in de steden. Groote steden
vindt men overigens niet \-eel in Turkije.
IN KAART
HOE IERLAND ONTVOLKT WERD.
Onder Koningin Elisabeth begon de
lijdensweg van het Keltische volk der
leren. Zwaard en honger waren in de daar
op volgende eeuwen de demonen, die dit
land beheerschten. Tusschen 1641 en 1652
gingen 600.000 Ieren te gronde; in 1652
werden krachtens Parlementsbesluit meer
dan 20.000 weduwen en weezen als slaven
naar West-Indië verkocht. In de vlucht
naar het buitenland vonden velen de laat
ste reddingsmogelijkheid. Tusschen 1691 en
1745 vielen alleen in het Fransche leger
450.000 Ieren, die aan den harden dienst in
het vreemdelingenlegioen de voorkeur
gaven boven het 'evtor.de.' i.'iir.el-'-he
heerschappij. De Engelsche economisch
politiek van de 19de eeuw deed de rest
De groote uittocht naar de Vereenigde
Staten begon. Ierland is het eemge lano
van Europa, dat in de laatste jaren bijna
de helft van zijn bevolking heeft verloren
Ook in de taaistatistieken komt de En
gelsche invloed tot uiting. In 1911 waren
er nog slechts 16.873 Ieren, die hun moe
dertaal spraken. Daartegenover stonden
4.374.000 Ieren, die zich bedienden van de
hun vreemde Engelsche taal.
Hoe zwaar de Iersche natie heeft moeten
bloeden, spreekt verder ook duidelijk uit
de verdeeling der bevolking o\er den ler-
schen Vrijstaat. De gebieden, die het sterkst
door de massa-emigratie van de vorige
eeuw werden getroffen, zijn ook thans nog
het dunst bevolkt, hoewel de regeering De
Valera al het mogelijke doet, om door het
vestigen van industrieën, nieuwe centra
voor bevolkingsaanw <r
Dichtheid der
Bevolking
naarNewYork $2WKm.
W-60'
m 60-
Hu 80-100
100-150
Mm.'
tir f
Queenslown
Berehaven
Neenstown Berehr-s: cugh S~iïy
mstliign -tie ■veniïagrafens ~(q
Sflough najsirdi mf«s»
Welt-Press-Dienst)
