W. N. NIEÜWENHUIS
Nijmegen worstelt met
en tegen wederopbouw.
Geldige bonnen.
Loodgieter - Elecfriciën
ROB DE AVONTURIER
Vergadering Handhaving
Rijkseenbeid.
De Chr. School
(Hees)
Donderdag 13 Maart.
richting Groningen?
Expeditie H. Kroder
Schiet de gemeente Nijmegen te
kort in haar taak of is het te
wijten aan de Haagse wederop
bouw-heren, dat in een van de
meest getroffen steden van ons
tond nog practisch niets ge
beurd is?
Nijmegen kende het voorrecht, een
halfjaar eerder bevrijd te zijn, dan
Nederland boven de grote rivieren.
Dat voorrecht kan niet worden on
derschat, want de inwoners van de
stad aan de Waal hebben als gevolg
daarvan geen hongersnood gekend,
zoals vooral de mensen in de Hol
landse provincies. Zij waren ook
vrij van de razzia's en het terroris
me, waarmee de Duitse1 overheer
sers in hun laatste dagen nog pro
beerden zich te handhaven. De Nij-
megenaren leerden daarentegen eer
der dan de meesten, die geneugten
kennen van de Engelse sigaretten,
corned-beaf, meat and vegetables.
Woog dit alles op tegen de ver
schrikkingen, die de stad moest
doorstaan?
Ziedaar een vraag, die heel moeilijk
valt te beantwoorden. De prijs voor
de vroege bevrijding vormde het
verlies van de winkelstad, van bij
na het gehele stuk Nijmegen aan
de kant van de rivier. De prijs be
stond bovendien uit, met de sterf
gevallen als gevolg van de verwon
dingen megerekend, ongeveer
2000 doden, uit circa 5500 zwaar ge
wonden, waarvan de meesten voor
hun verdere leven verminkt zijn,
uit tussen de 10 en 15000 licht ge
wonden.
Beseft de Nederlander, die de hon
gerwinter al beschouwt als een feit
uit het verleden, waarover vaak ge
noeg grapjes worden gemaakt, eigen
lijk wel goed, wat zulke verlies
cijfers betekenen op een bevolking
van goed 100.000 mensen?
Zodra eenmaal kunstledematen be
ter verkrijgbaar zullen zijn, zal Nij
megen de stad zijn, waar in Neder
land de meeste oorlogsinvaliden
rondlopen tussen de ruïnes, de ka
le vlakte en noodwinkels. Een op
merkelijk feit, dat ook door Engelse
militairen werd geconstateerd tij
dens de zeven maanden, toon Nij
megen in de frontlinie lag en elke
dag Duitse granaten en bommen in
de stad exploideerden, toen de
stad steeds meer hef groiüe verzamel
punt van een geheel leger werd, dat
8 Februari 1945 met geweld van wa
penen de Noordelijke vesting van
de Siegfriedlinie ging veroveren, was,
dat het moreel van de bevolking op
hoog peil stond.
De Britten, die nu eens hier, dan
daar weer in het bevrijde Zuïdien
van ons land werden ingekwartierd,
stelden vast, dat juist in Nijmegen
de stemming onder de Nederlanders
het beste was. En dit ondanks da
gelijkse bombardementen en geva
ren, die de mensen in Eindhovien
en andere Brabantse steden al be
gonnen te vergeten.
NIJMEGEN HET SLACHTOFFER
VAN AMBTENAREN?
Is na de oorlog, na de Duitse in
eenstorting, in Nijmegen de anti-cli
max gekomen of hebben de inwo
ners gegronde reden om te moppe
ren? Want er wordt gemopperd, in
hef bijzonder over de wederopbouw.
Of beter: over het feit, dat er van
wederopbouw zo bitter weinig valf
te bespeuren. Aan wie nu die schuld
daarvan? Hier stoten wij op een
merkwaardig verschijnsel. Hef Ne-
meegse gemeentebestuur verklaart,
telkens weer, alles in hjet werk te
stellen om op te schieten. Maar heft
basisplan voor de herbouw van de
stad ligt al sinds half 1946 in Den
Haag en er is nog niets van gehoord.
De Nijmeegse vroede vaderen kla
gen over de traagheid van Den Haag,
over hef telkens veranderen van
voorschriften en plannen, over het
uitblijven van materialen, over ge
hannes met arbeidskrachten, die wel
zullen komen, maar nooit opdagein.
Hebben de Nijmeegse gemeente
bestuurders gelijk? 't Feit, dat tal
van Nederlandse burgemeesters,
die juist Nijmegen als vergader
plaats hadden uitgekozen, ee>n ge
luid hebben laten horen, dat in gro
te lijnen volkomen overeenstemde
met de klachten uit de stad aan de
Waal, doet vermoeden, dat het ge
mopper toch een rede moet hebben.
De moeilijkheid is echter, dat de
Wederopbouwinstanfies in Den Haag
hardnekkig volhouden, dat de Nij
meegse bestuurders niet voor hun
taak berekend Zijn, dat B. en W.
moeten steunen op ambtenaren, die
goed genoeg waren voor hun voor
oorlogse taak, maar die geen kijk
hebben op de vele problemen van
deze tijd. Terwijl Nijmegen Dien
Haag van traagheid beschuldigt,
kaatst Den Haag hetzelfde verwijt
terug. De Burgerij kan natuurlijk
slechts gissen. Zij weet alleen, dat er
iets niet klopt ven zij is licht ge
neigd, om 't oude spreekwoord toe
te passen: Waar twee vechten, heb
ben er twee schuld.
Men komt er niet, wanneer mön
elkaar zo blijft bombarderen met
klachten. Nijmegen zou in 1946 niet
alleen noodwoningen en noodwinkels
krijgen, die inderdaad werden ge
bouwd, al kostte dat meer tijd, dan
in de bedoeling lag. Maar Nijmegen
zou bovendien 100 arbeiderswonin
gen van permanent karakter krijgen.
Aan het begin van 1947 waren deze
huizen weliswaar sinds enkele maan
den aanbesteed, maar met de bouw
was nog niet begonnen. Men heeft
beschadigde panden hersteld, maar
er staan nog heel wat reparaties
te wachten. De eigenaars schrikken
er voor terug om het op eigen kos
ten te laten doen, terwijl ze hef ook
dikwijls niet kunnen betalen. De
schaderegeling is immers nog altijd
iets, dat in de lucht hangt. Men
heeft in de laatste maanden van
1946 heel waf glasschade kunnen her
stellen, maar dat was in hoofdzaak
te danken aan de „Ruifen-Troef-ac-
tie. 2260 Huizen werden door oor
logsgeweld verwoest, 13.000 liepen
zware schade op.
De woningnood im de stad is ont
stellend en nog altijd wonen Énige
honderden mensen in voormalige
schuilkelders onder grote gebouwen.
EEN NOODWONING
IS, EEN IJSKELDER GELIJK.
Verheugd waren de gezinnen, die in
zomer en najaar van 1946 de be
schikking kregen over een noodwo
ning. Nu ja, zoiets bestaat uit een
kamer, die tevens keuken is, een
hokje en twee slaapkamertjes, die
niet de grootste moeite een twee
persoons bed kunnen bevatten. Men
moet waarlijk niet veel meubelen
hebben, want dan kam men zich in
een noodwoning keren noch wenden.
Echter, de Nijmegenaren, die deze
huisjes met luifeldaken moeten be
wonen, verlóren bijlna alles door
bombardement, brandstichting door
de Duitse soldaten en de Hiflier-ju-
gend, door granaatinsl'ag. Ze hebben
geleerd, dat een miens kan levdn
zonder alles, dat voor de oorlog
noodzakelijk leek.
De ongekende felle winter heeft be
wezen, dat de noodwoningen, hoe
wel die solide gebouwd zijn, 'n groot
bezwaar hebben.
De vloeren zijn van beton. Hout werd
practisch niet gebruikt, dan voor
deuren. Het blijkt onmogelijk fe
zijn, deze noodwoningen te verwar
men, tenminste nu de kolen zo
schaars zijn. Heel wat mensen in
noodwoningen-hebben moeten onder
vinden, dat het verblijf op een vloer
van beton, wanneer de kachel niet
meer kan branden, bijlna dub
bel zo erg is, als het wonen i,n hui
zen met houten vloeren. Het is, of
men in een ijskelder komt, wanneer
men tijdens vorst een noodwoning
betreedt. Ziekten, vooral onder de
kinderen, zijn aan de orde van de
dag.
Er heerst wrevel in Nijmegen, zo
goed als in de andere getroffen ge
bieden van Gelderland, Brabajnf,
Limburg en Zeeland. De mensen
hebben er ongekende ontberingen
moeten doorstaan en zolang er ge-
Voor het tijdvak toit en met 22 Mrt.
zijn de navolgende bonnen geldig
verklaard.
Bonkaarten KA, KB, KC 703
Strook no. 2.
63-7 algemeen 500^ gram suiker,
boterhamstrooisel ~ènz. of 1000
gram iam, stroop enz. of 500 gr.
chocolade of suikerwerk.
63-8 algemeen 50 gram cacao.
63-9 algemeen 250 gram citroenen
(vóórinlevering).
Bonkaarten KD, KE 703
Strook no. 2.
64-4, 64-5 algemeen 250 gram
suiker, boterhamstrooisel enz. of
500 gram iam, stroop enz. of 250
gr. chocolade of suikerwerk.
64-6 algemeen 50 gram cacao.
64-7 algemeen 250 gram citroenen
(vóórinlevering).
Bonkaarten MA, MD 703
Strook no. 2.
63-4 suiker 250 gram suiker of bo-
terhamstrooisel enz. of 500 gr.
jam, stroop enz. of 250 gram
chocolade of suikerwerk.
Tabakskaarten enz. QA, QB, QC. 703
63-1 tabak 3 rants. fabaksart.
63-2 63-3 tabak 2 rants. fabaksart.
63-1 versnaperingen 200 gram cho
colade en of suikerwerk of 200
gram suiker, boterhamstrooisel
enz. of 400 gram jam, stroop enz.
63-3 versnaperingen 100 gram cho
colade en of suikerwerk of 200
gram jam, stroop enz. of 100
gram suiker, boterhamstrooisel enz.
Op de bonnen der tabakskaart zijn
gedurende deze 14 dagen in totaal
5 rantsoenen tafcaksarukelen be
schikbaar.
De volgende bonaanwijzing voor sui
ker. versnaperingen en tabak zal
op Donderdag 20 Maart plaatsvin
den.
Van Weedestraat 23
Soestdijk - Tel. 2577
vochten werd, deden ze dat met een
wonderlijke blijmoedigheid, omdat ze
wisten, offers te moeten briejngein om
het hele vaderland vrij te krijgen.
Nu is het vaderland vrij» nu denkt
men aan de honger periode terug als
aan een nachtmerrie, maar Nijme
gen zit nog met de stukken.
Hoe lang moet het herstel duren,
wanneer de autoriteiten van Rijk len
Gemeente elkaar in de haren zitten.
2lch omkerend, begon hij aan de
vermoeiende reis door de brandende
woestijn naar de Nijl, waar z'n boot
voor anker lag. Maar toen de nacht
viel, was hij zo uitgeput, dat hij zich
waggelend naar een tempelruïne be
gaf.
Dorstig, vermoeid en hongerig ging
Rob zitten op het koele steenwerk
van de tempel, toen hij tot zijn ont
steltenis het geluid van een dier
hoorde, dat op roof uit was. Daar,
om de hoek van de tempel kroop
een leeuw, wiens gele ogen vast op
^aarachter be-i »op Rob toe, z'n woedende ogen on-
V afgebroken op hem gericht. Wanho-
?nh- jbhieldz'n ademUpig zocht Rob om zich heen naar
oen' «"gewapend een wapen of een schuilplaats, maar
en uitgeput als hij was, tegen zulke vond niets. Hij was aan de genade
lood van deze verschrikkingen der woes-
Met een laag gegrom sloop de leeuw tijn overgeleverd.
Donderdagavond hield 't plaatselijk
comité van „Handhaving Rijkseen
heid" een openbare Vjergadermg ian
de zaal van Eemland.
De zaal was tot in de hoeken bezet»
toen Generaal Winkelman de ver
gadering opende. Spr. was verheugd,
dat, niettegenstaande de sljechfe we
gen, zovelen waren gekomiem en
hoopt, dat ook velen zich als lid
zullen opgeven. Hiertoe zal in de
pauze gelegenheid bestaan en het
comité stelt zich voor, dan spoedig
de eerste ledenvergadering te hou
den.
Wanneer we de handen tn één slaan,
aldus spr., zal het mogelijk zijn aan
de regering de wil van het volk te
tonen.
PROF. GERBRANDY
SPREEKT.
Prof. Gerbrandy, het woord verkrij
gende, zegt te willen spreken over
een politieke tijdbom, welkte de Ja
panners in Itndië hebben gelegd.
Hieraan hebben met graagte mede
gewerkt Soekarno en Hatta, welke
personen na de verkregeji vrijheid
voldoende bekendheid hebbein gekre
gen.
Toch is het nodig hun handelingen
te belichten, omdat we daaruit le
ren, dat de zogenaamde republiek
een Japans maaksel is.
Hoewel vanaf de inval in Indië de
Japanners de zaken aldaar naar
hun inzicht regelden, waaraan bei
de personen een w;erkzaam aandeel
hadden, weet Japan zich aan ver
anderde omstandigheden aan te
passen.
Toen in September 1944 de oorlogs
kansen al niet meer zo zeker sche
nen, werd aan Indië in de toekomst
zelfstandigheid beloofd.
Later vond men het nodig een com
missie in het l'even te roepen, die
de vrijheid zou voorbereiden, terwijl
weer later Soekarno en Hatta naar
Tokio werden ontboden, waar zij als
president en vice-presidient der toe
komstige republiek worden aange
wezen.
Zii mogen zelf de republiek uitroie-
pen, waarna op 19 Augustus 1945
Japan de republiek zal erkenniein.
Voor dit alles betuigt Soekarno op
11 Augustus zijn dank aan de Ja
panse keizer.
De datum van 19 Augustus is echter
luist enige dagen te laat, omdat Ja
pan op 15 Augustus capituleerde.
Voor Soekarno en Hatta was dit
geen beletsel om de republiek uit
te roepen en zichzelf aan het hoofd
te plaatsen.
Na de capitulatie laten de Japanners
niet na hun invlóed uit te oefenjein-
Japanse generaals zeggen» dat zii
zullen leven en sterven met Indo
nesië, terwijl Hatta zegt, daf waf
door Japan is opgesteld, aanvaard
wordt voor de vorming der repu
bliek.
Door dit alles wordt bewezen, daf
de z.g. republiek Indonesia een Ja
pans maaksel is en dat men ook van
Indië een satelietsfaaf wilde makelni.
waarvan men 'later nog veel nuf zou
kunnen hebben.
Gelijk met de verminderdie oorlogs
kansen, veranderden1 ook de vlaggen*
Zeer liang zag men alleen de Japan
se vlag, daarna de Japanse en de
rood-witte vlag van de republiek en
daarna alleen het rood-wit.
Ook na de capitulatie werd de jeugd
nog door de Japanners geleid in
meerdere verenigingen!, ito' de geósf
als de Hitier-jugend. Dit was no
dig om de haat tegen de blanken
en de sympathie voor de Japanners
aan te kweken.
Japan heeft bovendien Java en Su-
matra voor zijn oorlogswagen ge
spannen, waardoor miHioenem men
sen de dood vonden en hieraan
heeft Soekarno zijn medewerking
verleend. Een betere zaakwaarnemer
kon Japan zich niet wensen.
Het wil spr. voorkomen, dat een
bom als hier bedoeld, welke door
de Japanners werd gelegd, zo spoe
dig mogeliik moet worden gedemon-
Wat doet echter onze regering?
Zij zegt, Iaat dat ding maar werken,
daar komt wel iets goeds uit.
Zij zal echter moeten begrijpen, daf
er in Indië nog andere krachten
leven dan Soekarno en dat er grote
bevolkingsgroepen zijn, roepende om
Nederland en Koningin Wilhelmina,
die dat ding zo nodig zelf zullen
demonteren.
Spr. wijst er verder op, dat van de
5 milliard kapitaal in Indie, 2.8 mil-
liard Nederlands kapitaal is. Een
derde gedeelte der bevolking leeft
daarvan.
In dat Indië brachten wij de vrij
heid» daar ligt ons bestuur, ons be
lastingwezen enz.
Ons bestuur oogstte de roem van
de gehele wereld voor het daar ge
voerde beleid.
Daar staan ook onze zending en
missie. Wat zal daarvan overblijven?
Ga eens zien, daar waar de repu
bliek regeert. De toestanden zijn er
hartverscheurend. Opstand tegen de
republikeinse regering. Uitgebrande
kampongs. Groot levensgevaar.
Wreedheden als in Bergen-Belsen.
Nog vele duizenden Nederlanders
geïnterneerd enz. enz.
Ook de economische toekomst van
Nederland staat op hef spel. De
ontzaggelijk grote bedragen, welke
wij in de laatste tijd voor Indie uit
geven, zijn weggesmeten.
Daarbij moet men bedenken, dat de
twee grootste machten, Amerika en
de Sovjet, de zaak niet Tang meer
zullen aanzien en in werkelijkheid
is dit proces reeds in werking.
Maar, zo zult gij vragen, zijn zij,
die ons regeringsbeleid dragen en
steunen dan blind?
Och, er zijn profeten, die alles aan
dc vernieuwing opofferen. Mensen,
die niet geschikt zijn, sfuurt men
naar Indië. Wij zijn doende ons ge
zag in hef buitenland fe verliezen.
De millioenen Indiërs wensen geen
republiek. Hef is maar een dun bo-
venlaagje der bevolking, die die
vorming daarvan nastreeft.
Het rijk der Nederlanden, zo gaat
spr. verder, is niet door één gene
ratie gemaakt. Veel generaties en
veel richtingen hebben daaraan ge
werkt. Wij mogen de orde daar
niet laten verstoren en wensen niet
de weg te gaan van Rusland, Italië
en Duitsland.
't Is daarom, dat wij onze ministers
en alle getrouwen in Nederland en
Indië toeroepen: Ruim die tijdbom
op; ge bewijst daarmede de gehele
wereld een daad van onschatbare
waarde.
MR. VONK AAN HET WOORD.
Mr. Vonk, die hierna hef woord ver
krijgt, zegt, dat het in Indie gaaf
om hef Japans nafïonaal-socialisme,
of het communisme. Voor het laat
ste is spr. het meest beducht.
Kort geleden nog zeide Koejemans
in de Kamer, wanneer de overeen
komst niet vlug wordt getekend, zal
er wel iets anders gebeuren dan een
staking. Waarom, zo vraagt spr., zo
veel' belangstelling van die zijde?
Spr., die een langjarige Indische er
varing heeft, kan hierop wel' een
antwoord geven.
Twee politieke stromingen staan er
tegenover elkaar en wij mogen dank
baar zijn, dat er twee zijn. De
regering is op de verkeerde weg en
het is niet uitgestoten, dat wij ko
men te staan voor een Sovjef-ne-
publiek „Indonesia".
Het Indische vraagstuk is niet fe
begrijpen, wanneer men het revoTu-
tionnaire verenigingsleven In Indië
niet kent.
Hoewel de inheemse beweging reeds
dateert van 1908, braken in Novem
ber 1926 op Java en in Januari 1927
op Sumatra opstanden uit, van com
munistisch maaksel. Het was een
uitleven in bloed en de leiders van
toen zijn nu de leiders van de re
publiek Indonesia.
De regering was te lankmoedig ge
weest en daardoor kreeg men moed.
Terreur openbaarde zich, eerst stil,
daarna openlijk. Wie geen lid wilde
worden, moest verdwijnen. Zonder
bewijs van contributiebetaling kon
men zich niet meer op straat bege
ven. De beweging werd hierdoor een
verboden beweging, waarom de re
gering ingreep.
Soekarno richtte toen een studieclub
op, dat al heel vlug weer een com
munistische vereniging bleek fe zijn,
als gevolg waarvan Soekarno tijdelijk
onschadelijk werd gemaakt
Een tweede vereniging werd ge
sticht door Hatta en nog een der
de door Sjarifoedin. Allen kwamen
voort uit de communisten.
Uit dit alles blijkt wel, hoe ernstig
dit vraagstuk is. Spr. wil geen alarm
slaan, maar in de Duitse gedragin
gen hebben wij ook niet geloofd.
Hoe ernstig het Sovjef-gevaar wordt,
mag zeker worden afgeleid uit hief
feit, dat Amerika zich enige maan
den geleden in de U.N.O. van de
Soviet heeft afgewend en thans
geestelijk bereid is een nieuwe oor
log met de Sovjet aan te gaan.
hetgeen ook het geval is met Roe
menië, Bulgarije, Hongarije en an
dere landen, om onder het iuk vain
de Sovjet uit te komen.
Dat het Indisch nationalisme com
munistisch is, kon men ook zien op
Schiphol, toen de Indische afgevaar
digden met de vuist omhoog begroef
werden. Het zijn de dictators van
het proletariaat.
Hoever de strijd tegen de Sovjet
reeds gaat, kan men zien in het feit,
dat de bescherming der Middel
landse Zee door Amerika van de
Engelsen is overgenomen ejn Turkije
eveneens kan rekenen op steun van
Amerika.
Aan onze regering is hef bekend,
dat Amerika ook het oog gericht
houdt op ons Indië en niet zal dul
den, dat daar een communistische
politiek zal zegevieren. -
Uit dit alles blijkt overduidelijk, dat
een overeenkomst niet de leiders
van nu niet mogelijk is.
Te huur zit- en slaap
kamermet gebruik van keu
ken. voor echtpaar zonder
kinderen. Koninginnel. 71.
NETTE MEISJES
gevraagd. Gunstige voor
waarden Reiskosten wor
den vergoed. Stoomwasserij
„Het Vertrouwen". Wete
ringstraat 60, Baarn.
NET MEISJE
gevraagd voor halve dagen.
Aanmelden van 6—7 uur.
Vredebofstraat 22.
WONINGRUIL.
Utrecht-Soest.
Em. predikant te Utrecht,
in bezit van huis met 10
kamers (bijv. geschikt voor
pension), wil ruilen met
kleiner huis in Soest, aan
trekkelijk gelegen. Opgaven
aan Mevrouw Van Krug-
ten-Briët, Pastorie. Kerk
straat 2. Soests
begint weer
Hoofd der School,
W. FREDERIKS.
Wie heeft nog goederen
mee te geven
Voor 30 Maart 1947.
Braamwcg 4 - Tel. 2196
VOOR AUTORIJLES
A. van Nie. Hartmanlaan
43A, Soest. Tel. 2186.
SNELMETHODE,
