B UIT E NLAND.
Frankrijk. De minister van onderwijs,
de Heer Jules Simon, heeft het ontwerp zjj-
ner onderwijswet ingediend. Dewijl daarin
het beginsel der schoolplichtigheid wordt
voorgestaan, hebben de aartsbisschoppen
van Rouaan en van Rennes met andere gees
telijken een adres tot de Nationale Vergade
ring gericht, waarin zij den wensch uitdruk
ken, dat Frankrijk bewaard moge blijven
voor eene tyrannie, die zich meester maakt
van het kind, als het nauwlijks 6 jaren oud
is, en waarvoor beschaafde volken tot nog
toe gespaard bleven. Het zal aan de Natio
nale Verg. zeker niet weinig moeite kosten
aan dien wensch te voldoen, tenzij het haar
onverschillig moet zijn den bestaanden toe
stand te laten voortduren, waarvan de vol
gende statistiek eenig denkbeeld geeft. Van
de jonge Fransche soldaten kan nauwlijks
één derde lezen; van de 100 huwbare Fran
sche meisjes kunnen er nauwlijks 48 haar
naam teekenen; in sommige departementen
kunnen er van de 3 lotelingen '2 noch lezen
noch schrijven; van 7.5 kinderen, die in eene
school van het departement der Rhone on
derwezen waren, konden er 63 niet meer le
zen, toen zij bij het leger werden ingelijfd.
Daarbij komt nog in aanmerking, dat een
Franschman wordt gezegd te kunnen lezen
en schrijven, wanneer hij met groote letters
een woord of twee drie kan teekenen. Ter
wijl in het departement Aix 21 percent der
lotelingen niet kunnen lezen, is het eene uit
zondering wanneer in het onmiddellijk daar
aan grenzende Zwitsersche canten Geneve
iemand het niet kan. Nogtans bestaat in
Zwitserland evenals in Duitschland de
schoolplichtigheid, en wat de Zwitsers voor
het onderwijs over hebben, blijkt uit het
canton Neuchatel, dat eene bevolking heeft
van 95,000 inwoners en jaarlijks aan kosten
van volksonderwijs ƒ215,000 besteedt,
waarvan de staat er 100,000 betaald. Er
wordt in Frankrijk te weinig onderwijs ge
geven, het onderwijs zelf is er slecht, en de
lagere volksklassen bezitten er zoo weinig
geestbeschaving, dat zij niet lezen, en dus
hetgeen zij op school geleerd hebben verge
ten in plaats van het verder te ontwikkelen.
Dit gemis aan kennes stelt Frankrijk tel
kens aan nieuwe rampen bloot, want het
maakt het volk óf onverschillig voor zaken
van algemeen belang, óf ten speelbal van den
eersten den besten zelfzuchtigen volksleider.
Dit is dezer dagen weder te Parijs gebleken
bij de verkiezing van een lid voor de Nat.
Verg. Velen hebben zich door die verderfe
lijke onverschilligheid van stemming ont
houden; een groot aantal kiezers heeft den
communeman Victor Hugo gestemd, maar
bij geluk zijn de beter gezinden er nog in
geslaagd de meerderheid te bezorgen aan den
Heer Vautrain, dien zij wel niet bij voorkeur,
maar toch liever hadden dan zijn tegenstan
der. Verscheidene dagbladen, die de consti-
tutioneele monarchie boven de republiek
stellen, hebben den kiezers den raad gegeven
zich van stemming te onthouden. Het is na
tuurlijk geoorloofd, dat ieder streeft zijne
denkbeelden te zien verwezenlijken; maar
stellig niet door onzedelijke middelen. On
zedelijk is het iemand aan te drijven zijn
plicht te verzaken, en het is de dure plicht
van eiken kiezer steeds getrouw ter stembus
te gaan, al meent hij zich overtuigd te kun
nen houden, dat zijn candidaat weinig kans
van slagen heeft.
Engeland. In de vorige week heeft men
te Sheffield een ongewoon verschijnsel waar
genomen, namelijk schokken van aardbeving.
Het onweder en de storm, die er mede ge
paard gingen, hebben veel schade aangericht.
Oostenrijk. Het is der regeering maar
niet mogelijk alle nationaliteiten, die in de
zen staat saamgekoppeld zijn, te bevredigen.
Terwijl zij vroeger aan de Hongarera een
eigen ministerie toegestaan, en thans aan de
Polen van Gallicië het uitzicht op eenige
meerdere zelfstandigheid gegeven heeft, zijn
de Czechen (de oorspronkelijke bewoners
van Bohemen), in wier land zich. toen het
door den Hussiten oorlog en later door den
dertigjarigen oorlog gedeeltelijk ontvolkt
was, eene overgroote menigte Duitschers
hebben gevestigd, woedend ontevreden. Ook
zij hadden eenige weken geleden hoop, meer
dere zelfstandigheid te erlangen. Die hoop
is in rook vervlogen, en nu vreezen zij, dat
de Polen zich bij de Duitschers tegen hen
zullen aansluiten. Als nieuwjaarsgift heb
ben de Hongaren de afschaffing verkregen
der stokslagen en der kettingstraf.
Duitschland. Hier zijn met den aan
vang van dit jaar briefkaarten met artxooord
betaald ingevoerd. Velen in Nederland ho
pen, dat deze nuttige nieuwigheid zoo spoe
dig door den Minister Blusse zal worden na
gevolgd. De bekende werkmansvriend
Spanje. Het pas opgetreden ministerie
staat weder wankelend. Verandering van
ministers is in Spanje nog al duur. Ieder
afgetreden minister, onverschillig hoe kort
Wetenschappelijke mededeelingen.
Km nstnieuws.
woningen op te zoeken, terwijl de stad daar
toe in wijken is verdeeld.
De hoofdcommissie tot voorbereiding
der feestelijke viering van 1 April 1872 heeft
in een circulaire aan het N. v. d. D. mede
gedeeld, dat zij niet kan afwijken van het
oorspronkelijk plan tot oprichting van een
monument; mochten de gelden daartoe te
ontvangen ontoereikend blijkenzoo zal
zij haar mandaat nederleggen. Intusschen
wil zij gaarne gelden in ontvang nemen,
uitdrukkelijk bestemd voor het tot stand
brengen van een of andere nuttige inrich
ting, en wil bij genoegzame deelneming
gaarne in overleg treden, welke dan, naast
het monument, de voorkeur zou verdienen.
o o
Öchultze Delitsch heeft met den Pruisischen
Minister van Koophandel gesproken over
het recht van den staat om tus3chenbeide te
komen, als de arbeiders gedwongen worden
des Zondags te werken en als kinderen te
jong en te lang tot fabrieksarbeid worden
gebruikt, alsmede over de wenschelijkheid
om fabrieksinspecteurs aan te stellen.
Begaan met het lot van 36,000 onderwijzers
waaronder er geen 900 zijn, die meer dan
900 inkomen genieten, heeft de Pruisische
Minister van Onderwijs von Muhler eene
circulaire uitgevaardigd, waarin de gemeen
ten worden aangeschreven haren onderwij
zers, behalve vrije woning en brandstof, een
fatsoenlijk tractement te geven, zoodat zij,
de plaatselijke omstandigheden in aanmer
king genomen, behoorlijk kunnen leven.
O O
of lang hij aan 't bewind is geweest, krijgt
levenslang een pensioen van 3,7 50,000.
Amerika. Om oneerlijkheid en onbe
kwaamheid tegen te gaan is inde Vereenigde
Staten met 1 Januari een reglement in wer
king gekomen, waarbij bepaald is, dat ieder,
die burgerlijk ambtenaar wenscht te worden,
zich aan een examen moet onderwerpen.
Vroeger hadden, bij het aanstellen van amb
tenaren verkeerde praktijken plaats.
In weerwil, dat reeds herhaaldelijk het
oude volksgeloof, dat de maan een merkba
ren invloed op het weder zou hebben, op
grond van veeljarige waarnemingen door
verschillende natuurkundigen is weerlegd,
zijn er nog altijd menschen, die aan dat ge
loof vasthouden. Onlangs heeft Streintz in
een opstel waarin het al of niet bestaan van
den invloed der maan met de meeste zorg
vuldigheid aan de ervaring is getoetst, het
volgende resultaat medegedeeld: »De maan
oefent op den stand des barometers, op de
hoeveelheid des regens en op den wind in
onze breedten geen zoodanigen invloed uit,
dat deze met onze werktuigen binnen eene
tijdruimte van 20 jaren kan gevonden wor
den." Indien zulk een iuvloed toch voorhan
den is, dan is het zoo uiterst gering, dat men
hem bij elke bepaling als niet bestaande kan
beschouwen.
Woensdag avond heeft eene tooneelvoor-
stelling plaats gehad door het gezelschap
van den Heer Victor Driessens.
We kunnen haar als goed geslaagd be
schouwen: de Directeur zelf heeft beant
woord aan de hooge verwachting, die men
van zijn talent mag koesteren; zij, die echter
vóór in de zaal gezeten hebben, zullen waar
schijnlijk met ons oordeel niet instemmen
daar toch het souffleeren zeer noodig
maar tevens zoo hinderlijk was, dat het alle
illusie wegnam. De Heer Stevens heeft zijn
rol meesterlijk vervuld, terwijl de Heer
Dierckx allen lof verdient voor zijn spel; wij
misten hem dan ook ongaarne, toen hij bij
het laatste terugroepen niet tegenwoordig
was. De Heer Corijn was zeer goed berekend
voor zijn rol. Ook de dames voldeden ons
uitmuntend en het zou moeilijk zijn te bepa
len, wat het beste werd wedergegeven: de
smart van Elise, de coquetterie van de Ba-
rones of de goedhartigheid van Mathilde.
o O
Een paar opmerkingen willen we ons ech
ter veroorloven
In het eerste bedrijf zat eene der dames
gedurende geruimen tijd met den rug naar
het publiek gekeerdzij was daardoor groo-
tendeels slecht tc verstaan en het is toch ook
geheel tegen de regelen der kunst; ook von
den we het eenigzins belachelijk, dat Elise
in haar wanhoop toch nog dacht om hoed
en shawl om te doen, vóór zij haar geliefden
zoon van den dood ging redden; de entr'
actes waren wat al te lang en toch nog niet
lang genoeg, naar het scheen, daar een paar
malen onder het spelen, halfonzichtbare we
zens ontbrekende voorwerpen op het too-
neel moesten schuiven.
Minder gunstig is ons oordeel over het
stuk zelf.
De vertaling vooreerst was slecht en ook
zonder de aankondiging op het programma,
zouden we er het Fransch uit hebben kun
nen proeven. Maar en dit is een zaak van
gewicht is het niet nadeelig voor onze
zonen en dochteren, dat dergelijke stukken
voor hen ten tooneele worden gevoerd? Zij
worden bekend gemaakt met misdaden en
toestandenwaarvan zij het bestaan niet
konden gissenwjj beklageu ons zoo dik
wijls, dat met den leeftijd het vertrouwen op
den adel des menschdoms verloren gaat;
waarom hun dat voorrecht te ontnemen;
vóór zij door eigen ervaring die illusie ver
liezen
't Is waar het afschuwelijke der mis
daad, de noodlottige gevolgen van een enkel
zwak oogenblik worden met de hardste
kleuren geschilderd en dat kan hun tot
waarschuwend voorbeeld strekken maar
de kieschheid onzer dames wordt zeer zeker
gekwetst, indien haar zulke leeringen in het
gezelschapdat men in den schouwburg
vindt, worden voorgehouden.
Wij voor ons meenen dergelijke stukken
ten strengste te moeten veroordeelen.
Het geheel is verder een vreemd mengel
moes, slechts berekend op theatrale effecten.
Het tweegevecht b.v. wordt er als hoogst
noodzakelijk in voorgesteldte gelijk met
het gebed, als de eenige troost voor hem, die
bij menschen geen hulp meer vinden kan
Beauséant is een geheel misplaatst figuur
in een drama en dat ondervond de ac
teur zelf bij zijn laatste optreden.
In 't kortde uitvoering was zeer goed
het stuk minder gelukkig gekozen.
De heer Bothof verdient onzen dank voor
zijne pogingen om ons aangename winter
avonden te bezorgen, en wij wenschen hem
bij eene volgende gelegenheid een beter ge
vulde zaal toe.
Johan Gram heeft hier op 't Nut gelezen.
Eene bloemlezing uit eene memorie van
toelichting" op den verschoten inhoud van
een vergeten album. Er valt veel te denken
bij zoo'n oud album; zooveel licht- en scha
duwbeelden doemen op uit 't nevelig verle
den: Wat al vrienden en vriendinnen!
En wat is er na jaren van de vriendschap
geworden en gebleven? Ja lang kan men
glimlachen en treuren beide bij de beschou
wing van verlepte rozen en vergeten vergeet-
mij-nietjes, van vale haarlokken en manke
verzen. Vraag 't maar aan Jonathan. Of
aan Johan Gram die is wat luchtiger
en neen, dat zeg ik niet. »'t Was aar
dig, ja zeker, 't was heel aardig en hij droeg
zoo natuurlijk voor," heb ik allen hooren
zeggen, en dat komt me grootendeels ook
zoo voor.
