Amersfoort en Omstreken 1872. No. 25. Zaterdag' 15 Juni. Uitgever: A. M. SLOTHOUWER Uren van vertrek der algemeene Communicatie middelen voor Amersfoort. GEEFT DEN KEIZER WAT DES KEI ZERS, EN GODE WAT GODS IS. (VII Slot.) WEEKBLAD VOOR Dit Blad verschijnt des Zaterdags namiddag. Abonnementsprijs voor Amersfoort per 3 maanden ƒ0.65. Franco door het geheele Rijk„0.75. Afzonderlijke- nummers7Vg Cent. Boekhandelaren en Postdirecteuren nemen bestellingen aan. TE AMERSFOORT. Advertentiën van 15 regelsJ 0.-10. Iedere regel meer7*12 Cent. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen door den belanghebbende in persoon bezorgd0.25. Nederlandsche Crntra.at-Spoou.weg Diligence-dienst naar Maarsbeugen en Barneveld. Vertrek van Amersfoort naar Utrecht 8.5, 11.542.37, 8.6. Van Amersfoort naar Maarsbergen: Naar Barneveld Zwolle 8.41, 1.51, 5.54, 8.-30. 's morgens 6.45namiddag 6. des av. 81/,, n. aank. d. laatsten tr. De LV stelling, die veroordeeld wordt, luidt: De kerk moet van den staat en de staat van de kerk gescheiden worden. Wie deze stelling veroordeelt, moet kiezen tus- scben twee zaken: of dat de wereldlijke regeering in godsdienstzaken de wet voor schrijft, öf dat de wereldlijke zaken door de geestelijken bestuurd worden. Dat in beide gevallen de vrijheid van geweten verloren gaat bewijst de geschiedenis van de vroegste tijden tot op dezen dag. Maar bet veroordeelen dezer stelling is ook in strijd met de denkwijze van oprechte Kat holieken zooals blijkt uit de woorden door den beleenden De Montalembert in 1863 op bet congres van Katholieken te Meehelen gesproken: »Ik verklaar dat de vrije kerk in den vrijen staat onze overtuiging, onze wensch is. Ik heb een onoverwinnelijken afkeer van alle straffen, van alle geweld den menschen aangedaan, onder voorwend sel van den godsdienst te dienen of te verdedigen. De prop, die men ieder in den mond steekt, zoodra hij met een oprecht hart zijn geloof belijdt, voel ik tusschen mijne eigene tanden, en ik huiver er van." De LXIII stelling is: Aan de wettige vorsten de gehoorzaamheid te weigerenja, zelfs revolutie te maken is geoorloofd. Door deze stelling te veroordeelenveroordeelen de ult.ramo ntanen tevens den opstand onzer vaderen tegen den dwingeland Filips II. Dat de Jezuieten over die stelling vroeger eehter anders dachtenblijkt uit de ge schriften van eenige leden hunner orde zooals Rainold en Mariana, een Spanjaard, die in 1623 gestorven is. Laatstgenoemde zegt: Wanneer een vorst het welzijn van den staat in gevaar brengt, en zich niet wil verbeteren, zoo moet men hem afzet ten en een ander in zijne plaats verkiezen." »De erfopvolgingswetten mogen niet bui ten den wil des volks veranderd worden want de rechten der heerschappij zijn af hankelijk van het volk." »De koning ge- loove niet, dat hij minder onder de wet staat dan ieder onderdaan. Het volk kan den koning dwingen de wetten na te ko men, en het heeft de bevoegdheid hem, als hij niet gehoorzaamt, zoo noodig van den troon te stooten en met den dood te straffen." Dat dit de leer der Jezuieten was in Mariana's tijd volgt daaruit, dat geen Jezuiet een geschrift mocht uitgeven, zonder dat liet door daartoe aangestelde revisoren namens de orde was goedgekeurd. Die zonderlinge indruk, dien het aange voerde op den nadenkende maakt, wordt niet weinig verhoogd, als men zich daar bij herinnert, dat Pius IX onlangs aan Spanje eene betere toekomst voorspelde, omdat het volk zich daar bij de geeste lijkheid had aangesloten, hetgeen niet an ders kan beteekenen, dan dat zulk een groot aantal pastoors zich aan het hoofd van benden Carlistische opstandelingen hebben geplaatst. De LXXII stelling, door de ultramon- tanen veroordeeld, luidt: Door de kracht van de zuiver burgerlijke verbintenis kan er tusschen de Christenen een waar en wezenlijk huwelijk bestaan. Leest men daarbij nog stelling LXXI, dan blijkt het, dat de ultramontanen een huwelijk slechts dan als waar en wezenlijk beschouwen, wanneer het gesloten is volgens de voorschriften van het concilie van Trente. Hoe moeten nu de onwetende volgelingen der ultramontanen wel neerzien op Prote stanten en Israëlieten, die natuurlijk niet volgens de voorschriften van genoemd con cilie gehuwd zijn Kan riet bevorderlijk zijn aan de verbroedering der ingezetenen, wan neer een deel hunner van zijne priesters leert, dat het andere, grootere deel in verboden gemeenschap leeft 'l De LXX1X stelling luidtTiet is trouwens onwaar, dat de burgerlijke vrijheid van eiken eeredienst, alsook dat de volle vrijheid aan allen toegezegd van hunne opiniën en gedach ten openlijk te uiten, zou leiden tot een gemak kelijker verderf van 's volks zeden en gezind heden, en tot het verspreiden van de pest der onverschilligheid op het stuk van godsdienst. De ultramontanen willen dus de vrijheid om zijne gedachten uit te spreken vernietigd zienen ieder aan de leiband der kerk laten loopen. Of daardoor een einde zou komen aan het verderf van 's volks zeden en de pest der onverschilligheid kan uit het volgende blijken. In het jaar 1320 maakte paus Johan nes XXII een tarief van boeten, te betalen aan de pauselijke schatkist, waarvoor men zonden kon afkoopeu (aflaten). Op last van paus Leo X werd dat tarief in 1514 voor 't eerst in druk uitgegeven. Hier volgen eenige van de 155 bepalingen. Wij laten de ergerlijkste weg, en vertalen met de minst aanstootelijke uitdrukkingen. »Indien ie mand tot eene gehuwde vrouw in nauwe be trekking staat en baar man doodslaat om haar te huwen, kan hij geen verlof daartoe verkrijgen. Maar indien het huwelijk geslo ten, en de zaak geheim gebleven is, kan hij eene aflaat krijgen om zijn geweten gerust te stellen, tegen betaling van f 70,sin- dien een man zijne-vrouw vermoordt, mits niet met het doel om eene andere te huwen, met welke bij wat zeer gemeenzaam is ge weest kan hij een tweede huwelijk aangaan en aflaat van zonde verkrijgen tegen betaling van f 18,Men houde hierbij in'toog, dat er te dien tijde geen ander dan bet ker kelijk huwelijk bestond. »Indien een geeste lijke huwt, kan hij, mits niemand er van wete, heimelijk gehuwd blijven; maar indien de vrouw sterft, mag hij niet weder huwen. Deze aflaat bost f 29,»Een vondeling die geestelijke wil worden, betaalt wegens de onbekendheid zijner geboorte f 14, »Wie in den geestelijken stand treedt alleen om er de voordeelen van te genieten, en niet voornemens is zijn leven lang ongehuwd te blijven, betaalt f23,»Iemand, die van de verplichting om een afgelegden eed te houden ontslagen wil zijn, betaalt aan de pauselijke schatkist f 30,Dezelfde som moest betaalt worden door eene vereenigiug, die onrechtvaardig verkregen goed wilde behouden. Het zal nu wel onnoodig zijn nit te weiden over het veroordeelen der LXXX stelling: De Roomsche opperpriester kan en moet zich met den vooruitgang, met het liberalismus en met de nieuwere beschaving verzoenen en tot een vergelijk met haar overgaan. Is het tarief van de pausen Johannes XXII en Leo X bij de tegenwoordige pausen nog geldig? Een oprecht Katholiek zou zich schamen, indien hij daarop in 't openbaar ja moest antwoor den. En indien dat tarief in onbruik is ge raakt hebben de pausen zich dan niet ge schikt naar den vooruitgang, het liberalismus en de nieuwere beschaving? Wij stappen biermede voorloopig van dit onderwerp af. Wij hebben aangetoond, dat de syllabus de brandende fakkel is op roeke- looze wijze tusschen de opeengepakte wonin gen der beschaafde wereld geworpen. Wjj hebben gestreefd naar waarheid, niet naar hatelijkheid. Maar waarheid doet soms zeer, en dit hebben wij niet kunnen voorkomen. Onze plicht schreef ons voor eenigszins te doen kennen, wat de ultramontanen zijn, die, na eerst uit de banden der moderne bescha ving volledige vrijheid te hebben ontvangen, thans diezelfde beschaving zoeken te dooden, om ten slotte onbeperkte heerschers over onwetenden te blijven. God zal riehten 1 KENNISGEVING. Dc Burgemeester van Amersfoort Gezien het ingekomen bericht van den Lt.-Kolonel, kommandant van het Regement Rijdende Artillerie, Brengt ter kennis aan de ingezetenen, dat de prac- tisehe ArtiUerieoefeningen in het schieten naar de schijf zullen gehouden worden gedurende de maand Juni, te rekenen van Woensdag, den 12, op de groote Vlas akkers, en gedurende de maand Juli aanstaande op de Zeuterheide; zullende op de dagen waarop gevuurd wordt de noodige vlaggen waaien om het onveilig terrein te doen kennen. Met het oog op de omstandigheid dat bij het schieten met gevulde granaten eenige dier projectielen somwijlen niet springen, worden dc ingezetenen nadrukkelijk op merkzaam ggmaakt op de gevaren waaraan men zich blootstelt dusdanige gevonden projectielen te behouden. Het is daarom raadzaam alle kogels die gevonden wor den zonder daaraan iets te doen en vooral zonder die in de nabijheid van vuur te brengen dadelijk hij den officier belast met het materieel, tegen het daarvoor vastgestelde vindingsloon in te leveren. Amersfoort, den 8 Juni 1872. De Burgemeester voornoemd. A. G. WIJERS.

Historische kranten - Archief Eemland

Weekblad voor Amersfoort en Omstreken | 1872 | | pagina 1