Amersfoort en Omstreken.
1872.
No. 33.
Zaterdag-10 Augustus.
Uitgever: A. M. SLOTHOUWER,
Uren van vertrek der algemeene Communicatie middelen voor Amersfoort.
Wilt ge den vrede, zoo rust
u ten strijde!
WEEKBLAD
VOOR
Dit Blad verschijnt des Zaterdags namiddag.
Abonnementsprijs voor Amersfoort per 3 maanden 0.75.
Franco door het geheele Kijk0.85.
Afzonderlijke nummers7Vg Cent.
loekhandelaren en Postdirecteuren nemen bestellingen aan.
TE AMERSFOORT.
Advertentiën van 15 regel9 ƒ0.50.
Iedere regel meer 0.10.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen door den belanghebbende in
■persoon bezorgd 0.25.
Nederlandsche Centraal-Spoorweg Diligence-dienst naar Maarsbergen en Barneveld.
Vertrek van Amersfoort naar Utrecht 8.5, 11.54, 2.87, 8.6. Van Amersfoort naar MaarsbergenNaar Barneveld
Zwolle 8.41, 1.51, 5.54, 8.30. 's morgens 6.45namiddag 6. des av. 8l/„ n. aank. d. laatsten tr.
Diligence-dienst J. Floor van Amersfoort naar Amsterdam ll/2 uur nam.van Soestdijk 2x/3 uvan Baarn 3 u.Eemnes 31/i u.
aankomst te Amsterdam 6 u.
Het is ongeveer negenen zestig jaar ge
leden dat de dichterlijke verheerlijker van
Amersfoort, Pieter Pijpers, in zijn Eem-
landsch Tempe, of Clio op Puntenburgh, over
de stad onzer inwoning schreef
OZodra we uw vesten nadren
Vloeit uw balsem door onze adren
Dat ik ruimer ademhaal'
Hoe geopend zijn mijn longen
Door uw afzijn toegedrongen
Moeten we die ontboezeming toeschrijven
aan 's mans welbekende hoogdravendheid
of zijn de tijden werkelijk zoo veranderd?
Ook nu nog hooren we dikwijls den lof
van Amersfoort als een gezonde plaats ver
kondigen, en toch onze oogen en ooren
kunnen ons dagelijks overtuigen, dat er op
dien lof nog al wat aftedingen valt.
Nu zich Goddank nog in het verre
Oostende vijand weer begint te vertoo-
nen, wiens nadering menig hart met schrik
vervult; nu de cholera in Rusland hare offers
bij honderden telt, en niemand kan zeggen,
of wij ditmaal het aantal dier offers zullen
vergrooten, is een woord van waarschuwing
over den gezondheidstoestand onzer stad ze
ker niet misplaatst, en kan wellicht, dooi
den vinger op de wond te leggen, grooter
kwaad worden voorkomen.
In het jaar '66 werd hier de cholera van
buiten aangevoerd door de bemanning van
leen schip. Zij vertoonde zich weldra vrij
hevig, en het hevigst in die gedeelten der stad
waar talrijke mesthopen zijnwaar dus het
pomp- en welwater door infiltratie bedorven
was. Op het kleine Spui was Markenhoef
sterk aangetastverreweg het grootste deel
der aangetasten bezweek daar. Dezelfde na-
deelige invloed deed zich gevoelen in de
Groote Haag, de Vingerhoedsteeg en de
Slijkstraat. Slechts enkele meer gegoeden
zijn aangetast, en daaronder, naar wij verne
men, slechts één in de Langstraat.
Voor eenige jaren heerschte hier eene
hevige typhus-epidemie, en ditmaal niet
alleen in de sloppen en stegen, maar ook in
de ruimere achterbuurten, de Pothkamp,
Achter de Kamp, de Koningstraat enz. In
die straten woonde een groot aantal perso
nen, die in den regel voor eigen gebruik
mestvaalten hielden. Was de ruimte op de
plaats of in het tuintje onvoldoende, dan
werden daarvoor de zonderlingste berg
plaatsen gezocht. Ze zijn gevonden tot op
den zolder en onder de bedstede! Op den oor-
sprong dier meststoffen werd natuurlijk niet
gelet maar zij behoefden niet eens van
cholera- of typhuslijders afkomstig te zijn
om brandpunten van besmetting voor ge
heele buurten te worden.
En die brandpunten van besmetting be
staan nog schoon het jaarverslag der ge
meente vermeldt, dat er toezicht op wordt
gehouden. Ieder kan er, met geringe moeite,
persoonlijk de minder aangename ervaring
van gaan opdoen. De spuiiug van het water
in de grachten, die in hetzelfde verslag »ge-
regeld" heet, geschiedt bijna altijd door de
beeken langs het plantsoen, en niet door de
stadsgrachten met hare talrijke riolen, die
het toch waarlijk vrij wat meer noodig heb
ben De laatste bijzonder lage waterstand
bij gelegenheid der schouw heeft den jam
merlijken toestand der grachten op vele
plaatsen duidelijk doen uitkomen; het helpt
weinig, of men de tamelijk onschadelijke, en
slechts voor de scheepvaart hinderlijke Elo-
dea Canadensis (de zoogenaamde waterpest)
al uit de grachten haalt, zoo als thans ge
schiedt; het water zal daardoor niet zuiverder
worden. Voegen we bij dit'alles nog de aan
wezigheid van groote mesthoopen buiten de
Bloemendaalsche poort, en de gevaarlijke
emanaties der Israëlitische begraafplaats, die
niet, zoo als de algemeene begraafplaats,
van tijd tot tijd geruimd wordt, dan is het
geen wonder, dat onder de rubriek »heer-
schende ziekten" in hetzelfde jaarverslag
wordt gezegd»de gezondheidstoestand in
deze gemeente ivas ongunstig."
't Is niet alleen de cholera, die bij voor
keur hare offers zoekt op plaatsen waar on
reinheid wordt geduld. Een tal van andere
ziekten tiert op dien weligen bodem. De
snelle werking der eerste echter deed velen
uit hun onverschilligheid opschrikken, en
gaf aanleiding tot de oprichting dier welda
dige vereenigingen, die in den regel als cho-
lera-commissie s bekend staan. Op vele plaat
sen echter, en inzonderheid daar, waar die
commissies permanent zijn, bepaalt zich haar
werkkring niet tot de bestrijding der ziekte;
haar te voorkomen is juist het hoofddoel dat
zij zich voorstellen. Dergelijke commissies
zijn onder anderen in Rotterdam, Groningen
en Dordrecht sinds jaren met uitnemend
gevolg werkzaam. De Plaatselijke Gezond
heids-commissies kunnen, zooals de adjunct
inspecteur van het geneesk. staatstoezicht
Dr. van Overbeek de Meijer, nog onlans in
zijn officieel rapport opmerkte, slechts wei
nig invloed uitoefenen. Zij hebben slechts
eene adviseerende stem, en zijn wel is waar
verplicht om rapporten uittebrengen over
alle onderwerpen, waarbij hare voorlichting
noodig is, maar hebben niet de minste zeker
heid dat die rapporten in den Raad zullen
worden behandeld, en nog veel minder, dat
men zich daarnaar gedragen zal. Ook in dit
opzicht ontbreken in Amersfoort de voor
beelden De cholera-commissies daaren
tegen zijn onafhankelijk; zij werken door
persoonlijken invloed, en kunnen, mits het
haar aan geldelijken steun niet ontbreekt, zel
ve tenuitvoerleggen, wat hun in 't belang dei-
openbare gezondheid nuttig en noodig voor
komt. De gezondheids-commissie kan, als
officieel lichaam, zeer wel naast haar blij
ven bestaan, en haar in vele opzichten ook
ter zijde staan.
De taak der cholera-commissie is veelom
vattend. Door persoonlijk onderzoek, door
huisbezoek, moet zij zich overtuigen, of niet
in eenige woning de kiemen schuilen van
ziekten, die voor velen gevaarlijk, ja doode-
lijk kunnen worden. Zij moet aandringen
op zindelijkheid en reinheid van huis en
lichaam, en zoo noodig, de kosten der rei
niging op zich nemen. Zij moet zorgen,
dat overal goed drinkwater verkrijgbaar is
en opeenhoopingen van stoffendie voor de
gezondheid schadelijk zijn, voorkomen of
doen wegruimen. Zij moet, in geval van
epidemie, zorgen voor behoorlijke verpleging
en afzondering van de lijders.
Voor dit alles heeft zulk eene commissie
geld, en veelgeld noodig. Maar dat is het
geringste bezwaar; wie zou eene kleine bij
drage weigeren, waar het de bevordering
geldt van de algemeene welvaart en daardoor
tevens de zorg voor eigen veiligheid
Er is echter meer noodig. Er moeten ook
buiten de geneeskundigen, mannen gevon
den worden, die de hand aan het wérk dur
ven slaan en het kwaad onder de oogen dur
ven zien. Zij moeten vastheid met geduld
vereenigen want er moeten verouderde
vooroordeelen bestreden worden. Zij moeten
zich voorbereiden op teleurstelling en mis
kenning, zonder het vertrouwen te verliezen,
dat het spreekwoord: »de aanhouder wint"
in hunne zaak zal worden bewaarheid. Zij
moeten kundig en verstandig genoeg zijn
om de middelen ter bereiking van hun doel
met juistheid te kiezen.
Zouden er niet vele zulke mannen in onze
stad zijn? We twijfelen er niet aan eu
evenmin, dat er vele anderen zullen zijn, be
reid om hen met raad en daad te steunen.
Moge ons schrijven er iets toe bijdragen, om
de vereeniging van velen onzer burgers tot
dit nuttig en weldadig werk te bevorderen
AMERSFOORT, 9 AUG. 1872.
Donderdag 8 dezer heeft de nieuw be
noemde griffier der Arrond.-Rechtbank
alhier, de Heer Mr. C. A. van der Leeuw,
den bij de wet gevorderden eed ter zit
ting van het Prov. Gerechtshof te Utrecht
afgelegd.
De aanbesteding door B. en W. van
Amersfoort van de vernieuwing van het
houten Blaauw-brugje over den Wever-
cingel is voor ƒ575 gegund aan W. van
Doornik, en van het schilderen, behangen
en stukadoren van de kamer voor den
den burgerlijken stand ten raadhnize voor
ƒ98,50 aan W. van Groenestein.
