om dien toestand te verbeteren, en gelukkig
kunnen wij zeggener wordt reeds veel ge
daan. Op verschillende plaatsen zien wij
inrichtingen toegankelijk gesteld voor »het
volk", waar het zich elk oogenblik vertrouwd
kan maken met zoovele zaken, die zijne ont
wikkeling zullen bevorderen; let slechts op
de volksleeskamers, de volksbibliotheken, de
^ambachtsscholen en wat dies meer zij. Goede
hersens moeten echter deel uitmaken van
een gezond lichaamook hiervoor wordt in
den laatsten tijd jop velerlei wijzen gezorgd.
De volksgaarkeukens, de kosthuizen voor
ongehuwden, de arbeiderswoningen en dier
gelijken zijn daar om zulks te staven. Een
penninkske voor slechte tijden kan gemak
kelijk worden overgehouden of verkregen bij
Spaar- en Hulpbanken. Al die inrichtingen,
waarvan onderscheidene ook reeds in Amers
foort zijn aantewijzen, zijn uitsluitend voor
»het volk" in het leven geroepen.
Evenzoo de volksvoordrachten. Wij noe
men deze in de laatste plaats, omdat zij ons
nog versch in het geheugen liggen. Woens
dag 11. toch werd daarvan de eerste in dit
wintersaizoen gehouden; het verslag daarvan
leest gij in ditzelfde nomraer. Geen middel
is zóó geschikt om het nuttige met het aan
gename te vereenigen, en daardoor zoowel
het zedelijk als het verstandelijk peil van
»het volk" te verhoogen. Wij behoeven dit
niet te betoogen, de laatste voordracht heeft
het weder genoegzaam aangetoond. Maar
het is ook om die reden, dat wij zoo gaarne
meerder belangstelling zagen betoond door
trouwer en grooter opkomst. De geringe
toegangsprijs kan daarvoor geen afschrik
king zijn; »het volk" dat (wij zeiden het
reeds in den beginne) prijs stelt op ontwik
keling, kan licht één dubbeltje in een gehee-
len winter afzonderen, hoe gering zijne ver
diensten ook mogen wezen. Dat geld daar
besteed voor het doorbrengen van den vrijen
tijd, zal in den regel zeker minder bedragen
dan het geld in denzelfden vrijen tijd elders
doorgebracht. Doch bovendien is het onze
ingenomenheid met deze volksvoordrachten,
die ons den wensch doet koesteren, dat zij
zich een volgend jaar niet tot maandelijk-
sche bepalen, maar elke week (en dan liefst
op Zaterdagavond, d. i. den avond waarop
het loon wordt uitbetaald) zullen kunnen
worden gehouden.
Hoe het zij, dit is slechts een wenk voor
de administratie, maar wij hopen door het
voorgaande aan »bet volk" tevens een wenk
te hebben gegeven.
AMERSFOORT, 14 NOVEMBER 1873.
Z. M. de Koning heeft aan den tegenwoor-
digen ontvanger der Directe Belastingen te
Amersfoort, den Heer I. P. Helmont, op ver
zoek, eervol ontslag verleend als lid van de
commissie van administratie over het veree-
nigd huis van arrest en provoost te Haar
lem en zulks met dankbetuiging voor de in
die betrekking bewezen diensten, en be
noemd tot lid van genoemde commissie mr.
A. J. Duymaer van Twist, rechter in de
Arrond.-Rechtb. te Haarlem.
De ontvangsten der Nederlandsche Cen-
traal-Spoorwegmaatschappij bedroegen in
de maand October 1873: f 49,969,23 tegen
f43,983,92 in die maand van 1872. Van 1
Jan. tot ultimo Oct. 1873 f534,727,39 of
f 66,623,78 meer dan in gelijk tijdvak van
1872.
Dinsdag 11. is het 550jarig bestaan van
het hoogheeemraadschap van den Ledijk,
bovendams, herdacht, met een feestmaaltijd
in het dijkhuis te Schalkwijk. Het hoog
heemraadschap werd ingesteld door Bisschop
Jan van Diest, des Dinsdags vóór St. Maar-
tensdag 1323, vernieuwd bij besluit van
Keizer Karei V den 23n dag van Mei 1537.
Op Woendag 12 November, had in de
groote zaal der sociëteit »Amicitia" de eer
ste der aangekondigde volksvoordrachten
plaats. Een honderdtal hoorders ongeveer
was opgekomen, en hieruit bleek, dat, zij het
aanvankelijk betrekkelijk weinig, toch het
- doel niet gansch en al werd gemist. Wel
licht, dat deze eerste poging den aanwezigen
aanleiding geeft om anderen, die er niet wa
ren, optewekken om in het vervolg te ver
schijnen. De Heer Dr. Menalda van Schou
wenburg trad eerst als spreker op, en han
delde naar aanleiding van de spreuk: »wie
niet eet, zal niet werken", over den bloeds
omloop en de werking in het bloed in het
menschelijk lichaam, over de organen voor
den bloedsomloop noodig, en de middelen,
die ter zuivering ons ten dienste staan, en
zoo de gezondheid bij mensch en dier bewa
ren en bevorderen. Een en ander werd door
proeven gestaafd. Het publiek mag den
spreker dankbaar zijn voor de onderhou
dende wijze, waarop hij alles voordroeg en
uiteenzette, als ook voor de moeite door hem
ter verduidelijking genomen. Die zelfde
dank komt toe aan Ds. Kalff, die het gedicht
van Ter Haar, Huibert en Klaartje getiteld,
met talent voordroeg en het gehoor zeer
boeide, gelijk ook aan Dr. E. D. Pijzei, die wel
willend met den bekenden smaak hem eigen,
eenige populaire muziekstukken voordroeg.
Het publiek verliet, naar men meende, dan
ook zeer voldaan de zaal. We wenschen de
andere sprekers en medewerkers een gelijk
succes toe.
Voor de vervulling der betrekking van
Kantonrechter te Rhenen is door de recht
bank alhier de volgende voordracht gemaakt,
als: lo. Mr. Kruijff, substituut griffier bij de
rechtbank, 2o. Mr. Hondius, griffier bij het
Kantongerecht te Maarsen, en 3o. Mr. Uijt-
ten bogaard, griffier bij het Kantongerecht te
Zalt- Bommel.
Ter correctionele terechtzitting der recht
bank van 13 dezer werd behandeld de zaak
tegen zekeren landbouwer II. van Soest aan
wien was te laste gelegd, dat hij dertien koei
en, die door den districts veearts van long
ziekte verdacht waren verklaard, uit eene
weide binnen het, met het oog op die ziekte,
getrokken cordon, op zes verschillende tijd
stippen, in Juli en Augustus jl. naar zijn,
buiten dat cardon gelegen, stal had vervoerd
of doen vervoeren.
Uit het gehouden onderzoek bleek dat die
koeien gewoon waren des zomers, wanneer
het verblijf in die weide, door de vele insec
ten, die zich bij de heerschende zonnehitte
vertoonen, lastig werd, gedurende eenige
uren van den dag naar den stal gebracht te
worden, en dat zij nu met geweld de weide
ontvluchtten door de drooge slooten en het
rasterwerk heen, en dat somwijlen ook door
verschillende personen het hek dan was
opengemaakt, om hen naar den stal te laten
gaan.
De beklaagde H. ontkende ooit dat hek
geopend te hebben of daartoe aan iemand
last te hebben gegeven.
De officier van Justitie vroeg de schuldig
verklaring van den beklaagde, op grond dat
zooal niet als bewezen mocht worden aange
nomen, dat hij zelf het vee vervoerd of het
hek geopend had of daartoe den last had ge
geven, hij eehter zou hebben toegelaten, dat
het vee uit de weide verwijderd werd, althans
dat hij niet de noodige voorzorgen zou heb
ben genomen, dat die verwijdering niet
konde plaats vinden en eischte veroordeeling
tot gevangenis van drie maanden en tot zes
geldboeten elk van f25,
De verdediger van den beklaagde, Mr. J.
van der Leeuw, concludeerde tot vrijspraak,
daar niet was bewezen dat de beklaagde het
vee vervoerd had of daartoe last gegeven, in
welke gevallen alleen de schuldigverklaring
kon worden uitgesproken.
Ter zelfde terechtzitting werd uitspraak
gedaan in de vroeger door ons vermelde
zaak tegen J. v. Z. en G. v. E. (vervoer van
een zak met zout zonder geleibiljet), en
daarbij de 2e bekl. G. v. E. vrijgesproken en
de le, J. v. Z., veroordeeld tot betaling van
den tiendubbelen accijns.
De voor wijk H. benoemde voorzitter der
wijkcommissie van de vereeniging tot be
strijding van epidemische ziekten te Amers
foort, de Heer I. J. Valewink, heeft voor de
eer dier benoeming bedankt.
Wij vestigen de aandacht op de hierachter
staande advertentie omtrent het St. Nico-
laasfeest door het Schoolverbond alhier te
geven.
Vrijdagmiddag zijn langs den Centraal-
spoorweg ruim 1000 stuks vee uit het noor
den des rijks te Utrecht aangebracht, waar
van een groot gedeelte voor de markt aldaar
bestemd was. De handel, die Vrijdagmiddag
gedreven werd, was zeer lusteloos, met lage
prijzen.
Uit Nijkerk wordt bericht: Door een fa
brikant en handelaar in sigaren te Amers
foort is dezer dagen bij eenige planters tot
f 24.de 100/2 kilo's voor het nieuwe
Zand- en Aardgoed geboden, echter tot he
den nog niets verkocht.
De planters stellen zich de elders besteedde
hooge prijzen voor, en zijn ook minder gene
gen liet Zand- en Aardgoed afzonderlijk te
verkoopen, liever verkoopen zij het Bestgoed
en Uitschot er bij dooréén.
Het was hier dit jaar vrij van hagelslag en
tamelijk goed van qualiteit.
Van oude tabak zijn uit de 1ste hand af
gedaan, 15000/2 kilo's Zandgoed- en Pluksel,
waarvan de prijs onbekend; nog 3000/2 ki
lo's Pluksel wordt thans verzonden, zoodat
van Zand- en Aardgoed bij de kooplieden al
hier niets meer voorhanden is.
In oud Bestgoed is weinig aftrek, en nog
in ruime mate voorhanden.
De hooge prijzen der tabak oefenen ook
zeer veel invloed uit op de prijzen van het
tabaksland. Onlangs werd in publieke vei
ling de onverdeelde helft van een perseel
Tabaksland met Schuur en annexe twee ka
mers, voor het geheel te zamen ter grootte
van 2 Hectaren 10 Aren en 60 Centiaren,
verkocht voor f 4480.zoodat die helft
met de daarbij komende onkosten a 13°/0,
boven de f 5000,beloopt.
In het laatst der vorige week ontstond te
Bussum brand in een der keeten bewoond
door werkvolk van de in aanbouw zijnde
spoorbaan. In een oogenblik tijds stond ook
de tweede in brand, met het ongelukkig ge
volg dat buiten den inboedel, die zoo goed
als geheel verbrand is, ook een kind, een
meisje van ruim anderhalfjaar in de vlam
men is omgekomen.
De Onderofficiers-vereeniging Oefening
kweekt kunst, die den ingezetenen van Naai
den reeds zoo menigen genoegelijken avond
verschafte, gaf Zaterdag jl. weder eene too-
neelvoorstelling, en wel ten behoeve van een
oud-krijgsmakker van 76 jaar, die in den
slag van Waterloo en in den tiendaagschen
veldtocht als trouw en moedig soldaat in de
gelederen streed, maar die thans met zijn
bejaarde vrouw, helaas! nog te strijden heeft
tegen tijdelijke behoeften. Eene gift van
bijna f27, als zuivere opbrengst, was dien
bejaarden dan ook hartelijk welkom, en tra
nen van aandoening de sprekende getuigen
van hunne dankbaarheid.
Te Barneveld is door den aldaar gestatio-
neerden veearts Overbosch de lijkschouwing
gedaan op een tweejarigen os van den land
bouwer Wouter Westerveld op de boerderij
Westerveld in Callenbroek, lijdende aan de
besmettelijke longziekte.
Sedert verscheidene maanden kwam in
deze provincie geen geval voor, de invoer
van jonge runderen uit de provincie Ut
recht was hier de oorzaak.
De besmettelijkheid dezer, onzeu veesta
pel zoo zeer teisterende ziekte is algemeen
bekend en raden daarom alle inwoners dezer
veerijke gemeente ten dezen de grootste
voorzichtigheid aan.
BURGERLIJKE STAND AMERSFOORT.
Bevallen 6 Nov. Anna Vetkamp, geb. Boshuizen, d.
7. Elisabeth de Wilde, geb. van Es, z. 8. Alijda
Smink, geb. Schoonderbeck, d. Johanna van Kouwen-
hoven, geb. Langras, z. 10. Bartavan der Velden, geb.
Geitenbeek, d. Neeltje Scholten geb. ten Hoove, z.
Catharina Peeman, geb. Vink, z. 12. Ottonia Wolfs
winkel, geb. van der Linden, d.
Ondertrouwd: 6 Nov. Jan van Voorst met Gerritje
van Dijk. Nicolaas Heere met Annetje van den Bor.
Gehuwd 12 Nov. Lambartus Ruitenberg met Hendrika
Prins. Leonard Wilhelm Oudraad met Gesina Prins.
Gerardus van Doornik met Johanna Catrina Smit. Pe-