Amersfoort in 1898?
Langestraat had weggebroken en een over
dekte groente- en botermarkt had opgericht.
Ook St. Joris kwam nu veel beter uit nu al
de huisjes die er tegen aan stonden wegge
broken waren. Yerder zag ik dat al de kleine
straatjes en stegen, die ik als armoedige
buurten gekend had, plaats gemaakt hadden
voor breede straten met winkel en woon
huizen en dat voor de arbeidende klasse aan
den weg naar Leusden eene geheele buurt
gebouwd was, naar het model der woningen
van de algemeene bouwmaatschappij. Aan
de andere zyde, langs de Eem zag ik een
aantal fnbriekssclioorsteenen en besloot
daaruit dat er vele fabrieken waren opge
richt. Volgens zeggen van mijn ouden vriend
was dit ook werkelijk het geval en ontston
den er na het bevaarbaar maken van de Eem
verscheidene spinnerijen en weverijen met
de noodige bleekerijen, én zelfs een machine
fabriekje en een broodfabriek. Het bleek
hoe langer hoe meer, zeide hij, dat Amers
foort voor industrie zeer gunstig gelegen was
en voor de mingegoede bevolking was het
een heerlijke uitkomst geweest. Bedelarij be
stond niet meer en door al de goede voorzor
gen die er genomen waren, zoo wat verbree
ding van nauwe straten betreft als met be
trekking tot rioleering en het verschaffen
van drinkwater, overal had ik in de stad
al flinke pompen met heerlijk water opge
merkt, was er geen gezonder stad in het
geheele land. Naar mijn oude vriend vertel
de, had het in den aanvang wel eenige
moeite gekost om die nieuwigheden in te
voeren, doch door de krachtige houding van
het gemeentebestuur en do medewerking
van de sedert de opening van den Ooster
spoorweg steeds toenemende bevolking, was
men in staat geweest in korten tijd alles tot
stand te brengen wat ik met zooveel verba
zing aanschouwde.
Terwijl ik over dit alles nadacht kwam ik
tot de overtuiging dat ik droomde, want ik
was toch niet plotseling zooveel ouder ge
worden. Mijn vriend scheen mijne gedach
ten te raden althans hij vroeg mij of ik
niet moe was en naar huis en de vrouw ver
langde. Op mijn bevestigend antwoord,
drukte hij mij een papiertje in de hand,
pakte mij bij den kraag en wierp mij zonder
complimenten van den toren.
Toen ik neerkwam was het pikdonker en
bevond ik mij op den Galgenberg, terwijl het
juist van den toren elf uur sloeg. Het papier
tje had ik echter in de hand, en ik heb dus
niet gedroomd; daarop stond:
AMERSFOORT, 6 DECEMBER 1873.
Benoemd tot mederegent van het gesticht
der armen Poth te Amersfoort: de Heer P.
Schuijt, en tot secretaris-penningmeester
van de Afdeeling Amersfoort van het
Utrechtsch-Genootschap van Landbouw en
Kruidkunde: de Heer J. Keijser.
Z. M. heeft op verzoek, eervol ontslag
verleend, te Njjkerk, aan R. G. S. baron
van Rhemen van Rhemenshuizen, als 2e
luit. a la suite;
Bij kon. besl. is benoemd tot ontvanger
der registratie en domeinen te 's Hertogen
bosch J. Scheltema, thans te Wijk bjj Duur
stede;
Tot secretaris van de Waterschappen
Zeist en de Bisschops wetering is benoemd,
de Heer H. M. van der Mersch te Zeist. Nog
was op de voordracht gesteld de Heer Jhr.
A. T. M. van Asch van Wijck aldaar.
De Tombola, van wege het Bestuur der
Amersfoortsche Afdeeling van het Nederl.
Schoolverbond door de bekende Commissie
georganiseerd, werd heden voor het publiek
opengesteld. Vele personen, van allerlei
rang en stand, maakten van die gelegenheid
gebruik, en de Commissie mocht de voldoe
ning smaken dat zoowel de ten toon gestelde
prijzen als de wijze van étalage aller tevre
denheid wegdroegen. Evenals ten vorigen
jare is de groote zaal van Amicitia in twee
helften gescheiden, de eene bestemd voor de
kinderen die recht op eene belooning heb
ben, de andere voor de Tombola zelve en het
publiek. In de laatste helft zijn vier groote
tafels geplaatst in den vorm van twee T's,
waarvan een bestemd is voor de pjijzëh uit
te reiken aan de jongens, en een voor de
meisjes. De tafels zelve zijn sierlijk met
vlaggedoek gedrapeerd, en op de tafels staan
vier chassinetten met de volgende opschrif
ten: »Nederlandsch Schoolverbond." Af
deeling Amersfoort." »Voor getrouw school
bezoek. 6 December." en i>Opvoeding.
Onderwijs. Licht. Leven. Volksbeschaving^
Volksverëdeling."
Morgen (Zaterdag) geschiedt de trekking.
Aanvang 1 uur. De 415 prijzen zijn bestemd
voor: 332 leerlingen van de Stads-Armen-
school (nl. 170 jongens voor de dag- en
avondschool, 154 meisjes van de dagschool,
en 8 meisjes van de naaischool; voorts 54
leerlingen van de Diaconieschool (34 jon
gens en 20 meisjes), en eindelijk 29 meisjes
van de school van de Damesloterij, te zamen
204 jongens en 211 meisjes, of 415 leer
lingen.
Hedenavond 4 Dec.'is alhier in het huis
van arrest gevankelijk binnen gebracht ze
kere A. Aalten, woonachtig te Utrecht, ver
dacht van verwonding toegebracht aan een
O O
ander persoon te Baarn.
Na daartoe van de zyde van andere Recht
banken te zijn aangezocht, heeft ook de Ar-
rondissements-Rechtbauk te Amersfoort
voor eenigen tijd een verzoek om tracte-
mentsverhooging aan Z. M. den Koning
ingediend.
De Heer O. Scheltus van Leusden vierde
Zondag 11. zijn 25 jarig huwelijksfeest, en
heeft bij die gelegenheid de kinderen in het
Burgerweeshuis, de verpleegden in het St.
Pieters- en Bloklandsgasthuis en in het her
vormd diaconie oude vrouwenhuis feestelijk
en mild onthaald.
Uit Harderwijk bericht men aan de N. A.
Ctdat met de driehonderd vrijwilligers die
aldaar vertoeven om op 6 Dec. met de Madu
ra en de Cosmopolict naar Java te vertrek
ken, het getal van 3000 voltalig is, die se
dert het uitbreken van den oorlog met
Atchin in dienst getreden en overgevoerd
zijn. Personen van allerlei slag zijn er onder,
zoowel de Duitsche Graaf en Freiherr als de
Fransche communeman en Zwitsersche
bergbewoner. Vreerad zegt de schrijver
is het dat ons gouvernement deze parias
der maatschappij het handgeld vau f200
uitkeert en ze daarna nog de meest volledige
vrijheid geeft om te gaan waar zij willen.
Dat niet allen heengaan om niet terug te
komen, kan alleen daaruit verklaard worden,
dat zij niet weten waarheen. Hun vaderland
is voor hen gesloten; en wellicht wacht ook
in andere landen de rechter op hunne komst.
Sommigen hebben toch van de vrijheid ge
bruik gemaakt om goed gevoed, gekleed en
met f 200 in den zak ons gastvrij land te ver
laten. Enkelen hebben zelfs dit herhaalde
malen gedaan; een Lotharinger, die als Mar
tin zijn handgeld had ontvangen, en daar
mede was weggeloopen, kwam als Lcfebure
weer terug en ontving op nieuw het hand
geld, dat hij deze maal echter niet over de
grenzen mocht brengen, daar hij in de infer-
merio door een oppasser herkend werd, 't
geen de zaak aan het licht bracht.
Een ander ging met zjjn handgeld naar
Parijs, zond van daar uit zijne kleederen aan
den commandant van het werfdepot terug
met een vriendelijk schrijven, waarin hij de
zen beleefd bedankte voor de genoten gast
vrijheid en het verkregen handgeld. Wij
haasten ons er bij te voegen, dat deze be
leefde heer een hollander was, opdat zij, die
overal nationalen roem in zoeken, zich ook
in dezen beleefden landgenoot kunnen ver
heugen.
Dit detachement suppletietroepen, sterk
300 man, waaronder 20 onderofficieren, zal,
blijkens later bericht, eerst 8 December naar
het nieuwe diep vertrekken, om dien dag
aldaar te embarkeeren aan boord van het
via Suez naar Java bestemde stoomschip
Madilra. Het bevel over dat detachement
is opgedragen aan den kapt. der inf. van het
O.-I. leger E. Heek, onder medegeleide van
den Ion luit. der inf. U. H. L. Himpe, de 2e
luits. der inf. W. Dumortier en J. J. S. Van
Kempen, den 2n luit. der art. K. G. A. Ve-
mer, en de 2e luits.-kwartierm. H. L. Diecke
en F. L. J. De Jeer, allen van het O.-I.
leger. Kapt. Heek, de le luit. Himpe en de
2e luits. Dumortier en Van Kempen, keeren
van verlof naar Java terug.
Met voormeld stoomschip zal ook de offic.
van gez. 2e kl. E. de Wolff zijne bestem
ming naar Indië volgen. -
In ons nummer van 23 Augustus 11. deel
den wij een bericht mede omtrent een dief
stal van een paard, ten nadeele van S. Boer,
nabij Weesp't bericht eindigde: »de dief is
niet meer gevonden". Het N. v. d. D. deelt
hieromtrent thans het volgende mede: Tot
ons genoegen kunnen wij mededeelen dat
het slot thans zou moeten luiden»de dief
is gevonden". Na lezing van ons bericht
toch heeft de brigadier der rijksveldwacht
J. Kolber, te Amersfoort, nasporingen in
het werk gesteld, en, naar hij ons meldt, is
het hem in vereeniging met den brigadier
majoor te Utrecht, den 25n Nov. 11. gelukt
den persoon in quaestie op het terrein van
den Ooster-spoorweg te Utrecht, te arres
teeren, van waar de man naar Amsterdam
is overgebracht. Hij heeft langen tijd in de
omstreken van Amersfoort onder allerlei
namen en onder verschillende titels rondge
zworven, waaraan vooreerst nu wel een einde
zal gemaakt worden.
VERGADERING van den Raad der gemeente Amers
foort op Dinsdag, den 9. December 1873des na
middags ten écn ure.
Punten van behandeling:
1. Voorstel tot verkoop van den grond der Ned. Israc-
lietischc begraafplaats aan het Kerkbestuur dier gemeente.
2. Voorstel tot wijziging van het reglement voor het
bcurtvecr op Amsterdam.
3. Missieve van den Majoor-Kommandant in de elfde
Genie-stelling tot het in gebruik afstaan van grond voor het
bouwen van een ziekenstal.
4. Tweede aanvullings-kohier van den hoofdclijkcn om
slag over 1873.
5. Voorstel tot wijziging der jaarwedden van Ambte
naren ter Secretarie, in verband met eene reorganisatie.
6. Benoeming van twee leden voor het burgerlijk armbe
stuur, wegens periodieke aftreding der lleercn M. van
Beek en B. W. van Burgsteeden.
7. Idem van een lid der commissie van toezicht op het
middelbaar onderwijs, wegens periodieke aftreding van den
Heer Dr. L. C. E. E. Fock.
8. Idem van een lid der plaatselijke schoolcommissie
wegens periodieke aftreding van den Heer A. J. Bos.
9. Idem van leden der commissie van fabricage.
10. Idem van eenen curator der latijnsche scholen.
HULPBANK TE AMERSFOORT.
Tot het geven van gelden ter leen zal eene Commissie uit
het bestuur op MAANDAG, den 8. DECEMBER nanst.
's namiddags van halftwee tot halfdric, zitting houden in
een der localen van het Raadhuis, alwaar de belanghebben
den zich kunnen aanmelden. Inlichtingen zijn te bekomen
bij de ondcrgcteekcndcn, en bij de verdere leden van het be
stuur de hecren B. E. Herschel, VV. A. Croockcwit, Jhr.
Mr. II. J. L. van Sassc van Ysselt en W. Maas Gecsteranus.
Mr. J. VAN DER LEEUW, President.
M. VAN BEEK, Penningmeester.
J. C. LEINWEBER, Secretaris.
SPAARBANK.
Het Bestuur zal zijne eerstvolgende zitting
houden op Maandag 8 December e.k. ten
Raadhuize te Amersfoortdes namiddags
van 12 tot 1 ure.
A. J. BOS, Secretaris.
BURGERLIJKE STAND AMERSFOORT.
Bevallen: 26 Nov. Aaltje Waunink,
geb. Daatselaar, d. 28. Maria van Mou-
rik, geb. Kok, z. 29. Johanna de Vos,
geb. van der Veer, d. 30. Johanna Kooij,
d. 1 Dec. Aartje van Binnendijk, geb.
Gerritse, d. 3. Gersina Vitskie, geb. van
der Horst, z.
Ondertrouwd: 27 Nov. Gerrit Kraats
met Antonia Veenendaal.
Gehuwd: 3 Dec. Johannes Christiaan
Kreuzer met Hendrika van Lummel.
Overleden: 27 Nov. Albertus Westhof,
18 md. 27. Barend van Eijs, 52 jr. geh.
met Elsje Grootveld. 29. Andries Collee,
2 jr. en 5 md. 30. Wijmpje Roest, 63 jr.
en 11 md. wed. Jacob Hoksbergen. Jan
Wijnands, 2 jr. en 11 md. Wandert Jag-
tenberg, 66 jr. wedr. van Aartje Hopman.
2 Dec. Frederik Frederikse, 78 jr. wedr.
van Margaretha Hartskamp.
