MANUFACTUREN
v Schipper D. D. SMITS, le Rotterdam leed
H&eirwoordigen staat van zaken in Nederland
kent, moet de treilende overeenkomst inet dien
in Engeland, ten opzigte van Rome, in het oog
springen. Mogen onze Protestanten die les uit Enge
land ter harte nemen! Waakzaamh
Is dat alles toé te schrijven aan onze thans
vigerende grondwet
"Namelijk al wat daaraan toegeschreven wordt
door hen, die zich de liberalen noemen, met den
Amsterdamscheu hoogleeraar Veth aan het hoofd.
Wij veroorloven ons de vrijheid dat te betwijfelen.
Wij meenen reden te hebben van te mogen bewc-
im, dat men het post hoe verwart met het propter
hoc. Na de jongste grondwetsherziening is, ja, meer
poiitisch leven gekomen, is cr meer welvaart ont
staan, is 's Rijks finantiewezen verbeterdzijn wij
aanmerkelijk vooruitgaan, doch er mag wel eens
gevraagd worden: Is dat alles veroorzaakt door die
grondwetsherziening Niet alleendat wij zulks be
twijfelen, maar wij aarzelen zelfs niet die vraag
met neen te beantwoorden.
Er was immers reeds meer poiitisch leven zes
jaren lang voor dat nog de bedoelde groudwets
herziening tot stand kwamdan er b. v. van 1815
tot 1830 gebeerscht had. Vroeger was hel de
Koning, aan wiens wijsheid men alles overliet.
Doch tijdens den Belgischen opstand begon men
in te zien, dat ook de natie wat doen moest.
Het is die opstand geweest, waardoor de natie
uit haren politischen slaap is wakker geschud en
niet door de jongste grondwetsherziening. Door
middel van dien opstand leerde de natie hare
krachten kennen. Zij spaarde die. Zij hielp, zij redde,
ja zy bevrijdde zich zelve. Zij, met hare vrijwillige
wapening en geldelijke oilers verbrak zelve de kete
nen, waarmede zij zich aan België geboeid had
gevoeld. Het was niet de Koning, die zulks deed,
maar zij was het. En daardoor kwam zij lot be
wustheid van zich zelve. En het was deze bewust
heid, die het politische leven bij haar opwekte en
haar jaren lang naar eene eenigzins doortastende
grondwetsherziening sterk deed verlangen. De grond
wetsherzieningwelke in 1848 tot stand kwam, is
niet de oorzaak, maar het gevolg van hel voor lang
reeds ontwaakte politische leven. In dit opzigt wordt
niet eens hel post hoc met hel propter hoe \erward,
maar de oorzaak met het gevolg. Doch dit in het
voorbijgaan. Het is immers meer bijzonder ons
oogmerk om hen een weinig tcregt te wijzen, die
den thans gunstigen slaat van ts Rijks linantiën oij
uitsluiting toeschrijven aan de werking der thans
vigerende grondwet, gelijk de heer 8. In de K. C.
en de heef B. in de Oranje-woorden zuiks doen.
Wij zijn geenc tegenstanders van die grondwet. Bijna
te midden van de April-beweging, schreven wij in
de Falil-el het opstel: De grondwet is onze banier.
Geen reactionaire geest doel ons de pen opvallen
tegen de beweringen der hoeren S. 8. B.maar
zuivere waarheidsliefde. Die hceren overdrijven de
zaak. Dat de grondwet van 1848 in vele opzigten
weldadig werkt, althans dat zij aan de benoeften
van helditwaakt poiitisch leven veel meer voldoet
dan de grondwet van 1813; aan het misbruik, wel
eens gemaakt van liet oppermaglig bestuur en be
heer onzer Oost-Indische bezittingenpaal en perken
stelt, erkennen wij gereedelijk; maar dat het aan
haar toe ie schrijven zij, aan haar alleen, dat er
nu jaar op jaar batige saldo's zijn, zoodat er nu
schulden aTgelost en belastingen algeschalt kunneu
wordendat ontkennen wij. De batige saldo's sprui
ten immers niet voort uit bezuinigingen, maar uit
vermeerdering van inkomsten. De begroeiing der
uitgaven is immers thans niet lager, dan zij vóór
1848 was; integendeel. Maar de inkomsten zijn se
dert aanmerkelijk vermeerderd. Waardoor?
1. Doordat domeinen als bet Koegras, als de
Mijdrecbtsche droogmakerij en het Haarlemmer
meer publiek verkocht ziju, waardoor inillioenen
scbats in 'sIHjks schatkist zijn gevloeid;
2. Doordat de koloniale producten, met name de
kollij, de indigo, de suiker en de tin, iu waarde
bijna 100 pet. gestegen zijn;
3. Doordat de hoeveelheid dier producten ten
gevolge van het vroeger ingevoerde cultuurstelsel,
steeds toeneemt;
4. Doordat de vrije uitvoer naar Engeland en
elders van vee, van boter en kaas, van fruit, groen
ten en meer andere voortbrengselen van onzen land
bouw de waarde onzer landerijen zoo enorm beeft
doen stijgen, uit kracht waarvan het liegt van Over
gang thans soms millioencn meer in de schatkist
brengt dan vroeger;
3. Doordat ook de soliede effecten thans door
elkander, aanmerkelijk hooger genoteerd staan dan
vroeger; hetgeen bij boedelscheidingen veel ineer
suceessieregt afwerpt;
G. Doordat de steeds toenemende bevolking het
getal huizen, der dienstboden, der paarden als an
derzins dcet toenemen, waarvan belasting wordt
geheven; en
7. Doordat ons land in de jongst verloopen jaren
rijk gezegende oogsten heeft gehad.
Door al zulke dingen zamen zijn thans 's Rijks
inkomsten zoo veel aanmerkelijk hooger dan vroe
ger, zoodat men nu schulden aflossen en belastingen
afschaften kan. Dat die aflossingenafschaflingjuist
zóó geschieden, dat alleen is misschien toe te schrij
ven aan de thans vigerende grondwet. Wij zeggen
misschien. De vermeerdering der inkomsten zelf is
er volstrekt niet aan toe te schrijven. [Fakkel.)
Waach- en Badinrigting- te Grarenhage.
Binnen wciDige dagen zal te 'sGravenhage ecuc
wasch- cn bad-inrigliug geopend, en dc residentie
met eene instellingverrijkt worden, waaraan ook
daar sedert lang béhoefte bestond. Vele steden van
Europa, ais Parijs, Londen, Lieverpool,Hamburg,
Brussel enz. zijn reeds in hét bezit van zoodanige
inrigting, en ook in ons land vindt men haar te
Utrecht in werking- tt Wanneer mer de gunstige
resultaten nagaat, welke in die plaatsen verkregen
zijn, niet enkel wat het fiuantiële betreft, maar
vooral met betrekking tot de verbetering van den
gezondheidstoestand der minvermogenden'dan mag
men met regi, ook veel goeds te verwachten heb
ben van eeue onderneming, welke zich tot doel
stelt, hetwasschen van huislinncn goedkoop en ge
makkelijk te makenalsmede het nemen van baden
te bevorderen, De huismoeder zal nu in de gele
genheid worden gesteld op eene spoedige en weinig
kostbare wijze haar goed uit;», alleen te reinigen,
maar ook te droogen, te strijken en te mangelen,
zonder eenig gevaar te loopen, dat dit goed onder
de bewerking lijdt. Z\j zai dit niet langer behoeven
te doen in haar klein, dikwjjls van alle licht en
lucht beroofd vertrekje, terwijl b(j liet droogen uit
wascmingen ontstaan, voor de gezondheid van de
bewoners dier vertrekken allernadeeligst. Hierbij
voegt zich nog, dat dit wasscheu minder kostbaar
zrl wezen, dan bij mogelijkheid te buis geschieden
kan, daar het bestuur het gebruik der waschver-
trekkeu op G ets. per uur heeft bepaald.
De andere groote nuttige zijde, welke deze in
rigting zal opleveren, is het nemen van baden bij
den werkman te bevorderen. Niels werkt krachti
ger op de gezondheid, dan reiuheid, niets nadcc-
liger dan onreinheid, wegens de eenvoudige reden,
dat de eerste de poriën van het menschciyke lig-
chaani opent, do laatste daarentegen ze sluit. Het
is eene wezenlijke weldaad, welke men den werk
man bewijst, door hem in de gelegenheid te stellen
zijn ligchaain te zuiveren.»
Verdunde koemest.
De groote duurte der meststollèn (de koemest
werd eertijds voor /"JO do praam 21 a 22 voeren
bevattende verkocht, terwijl deze thans inoeijelijk
voor Go per praam is te bekomen) heeft een der
grootste vetweiders te 8teenwijk het besluit doen
nemen, om een gedeelte van zjjn weiland, zijnde
zandgrond, ter groote van ruim 3 bunders, met
tot gier verdunde koemest le besproeijenin pluals
van, zooals vroeger, niet zuiveren koemest over
deze te doen strooijen. Voor deze laatste bemesting
had hij vroeger 130 voeren koemest noodig, ter
wijl eene hoeveelheid van 23 voeren toereikende
is geweest, om het land op eene behoorlijke wijze
te begieren. Daar de slooten van het te begieren
land de bciioodigde hoeveelheid water opleverden,
om den koemest tot gier te verdunnen, heeft deze
laatste bewerking eene besparing van 103 voeren
mest, ter waarde van 138,33 opgeleverd, onge
rekend die van vervoerkosten van dien incst cn
van de bewerking, daar liet verdunnen der gier
en hei overhoozen van deze met schoppen uit den
gierbakveel mindere uitgaven heeft veroorzaakt.
De eigenaar was carer de uitkomst zeer voldaan,
en zal de proef in het vervolg herhalen, ten einde
de zekerheid le bekomen, dut liet land door het
begieren evenzeer in kracht toenemend is als door
hel meslen van gewonen koemest.
CORKKSrONDEKTIK.
de Amersfoorlsolie Courant van den 14den
dezer, wordt door NV. II. beweerd, dal dc Paasch-
Maaudutj avond een treurig bewijs heeft opgeleverd
van hel ontbrekende in hel Policte- lteglcment voor
Amersfoort, door het geschreeuw cn gelol langs dc
stralen aldaar.
liet is waar, hel Policie-Itcglemcnt heeft zulks
niet verboden.
Bevoegde beoordeelaars sullen dc reden daarvan
wel bevroeden. Doch voor lieden, die, als NV. II.,
redeneren over zaken, waarvan zij geen versland
hebben, zul het niet overbodig zijn op te merken,
dat hel Strafwetboeli daartegen reeds eene straf
bedreigd heeft, zoodat du Daad viel bevoegd was,
daarover iets te bepalen hetgeen trouwens ook over
bodig geweest ware.
Hij het lezen van zijn geschrijf kwam het ons
echter voor, dat de bewering aan liet slot niet ge
heel onjuist is, als zoude dc 1 'Mc eeuw minder
verlicht zijn dan men waant.
Amersfoort, 13 April 1837. II. V.
ADVERTENTIE N.
De ondergeteekenden hebben de Eer
•it4-**-3 te beriglen. dat zy hunne affaire in
hebben overgebragt iu liet huis E, No. 4, in
de Utrechtse lie straat, vroeger bewoond ge
weest door den Weilid. Heer J. Hart hoorn, en
blijven zich voortdurend bij hunne Geachte Be
gunstigers minzaam aanbevelen.
Amersfoort, 13 April 1837.
(19011) GEZUSTERS OKHUIJZEX.
De ondergeteekende beeft de Eer de
itfc»Dames te beriglen, dat zij de Nieuwste
EN
uit Parijs ontvangen heeft, alsmede de LINTEN
en BLOEMEN.
Amersfoort, 16 April 1837.
11. VAN SAXDBRINK,
(1910) Singel, hoek Spui.
iïJ
aan Rheumatisinus en bevond zich in eenen beklagena-
waardigen locstand: hij kon zich nuauwelijks voort beWe"
gen. Een éiotdbergerKetting heeft hem in
korten tijd zoo goed genezen, dat hij «naar den Haait
heen cn terug kou kuijcrcn.» 8
Do lieer HENDRIK OOMENS, te Oude T«wc bij
Rotterdam, i» door een €ioldhergerachen Ket
ting van hevige Rheumatische Pijnen genezen.
De Heer J. A. VAN DAM, Opticus te Dordrecht, van
verschillende Chronische Rheumatische Kwalen.
Jufvrouw C. IIEPP. Schildersteeg le Rotterdam, van
zware Rheumatische Pijnen door alle Leden.
Dc lieer C. A. BLIJER, le Rotterdam, van zware
Rheumatische Pijnen in den Rug.
Eene Dame, te Rotterdam, die 14 jaren aan aangezigts-
leedwaarvan Doctor noch Chirurgijn haar heeft
cn bevrijden is, volgeus de Un. Klinger en C°, door
tioldberger"1» Ketting in zeer korten tijd ge
nezen.
Een Heer te Schiedamvolgens d. Hr. E. van Bart
van langdurigeherhaalde Hoofdpijnen waaraan hij jaren
lang gesukkeld heeft.
Aan Goldberger* 8 Keilingen
danken velen hier te lande hunne genezing van rheumati
sche ziekten, hoofdpijn, doofheid, hartkloppingen, ver
lamming, toevallen .duizelingenpijn in dc lenden, ge
wrichtspijn, knuhbeijieht, aangcziglspijnkiespijn, kramp'
in dc borst cn in de kuitenoorpijnzwellingenenz.
Dc vete altestendie ons toegezonden zijnkunnen
belangstellenden in Goldbergcr's Brochure vinden, waarin
ook gebruiksaanwijzing, doctorale attesten cn goedkeurin
gen, verschillende wetenschappelijke verhandelingen over
de werking dezer Kettingen, enz., te lezen zijn. Deze
Brochure wordt gratis afgegeven in hel VEItKOOPIil'IS
n de Lekende Dépots.
Goldbergcr's Kettingen kosten ƒ1,80, 2.70.
3,60 5.40.
Oorinaguctcii ƒ1,80 het paar,
Oulv. Elcctr. ltiugen 1,20
en ƒ1,80 het stuk.
ELECTRO-QLVANISCHE
INDUCTIE-TOESTELLEN
VOOR GENEES- EN' NATUURKUNDIG GEBRUIK
Men kan er ook allerlui onderhoudende experimenten
mede maken, kagchciplaattang en pook clectriseren
water eleelriscren om er dan een stuk geld uit te halen
staal magnetisch maken, enz. Eene technische beschrij
ving cn aanwijzing van aanwending voor geneeskundige
doeleinden, vindt men in een Boekje, dat bij ieder Kistje
al'gegevcr
AmsterdamVerkoophuis.
Amersfoort, Gcbr. Bruuintj,
'"■E
Raam, E. i
Hilversum.
Alphen.
Schoonhoven, A. B. J'alk
En in de bekende Dépots in
Utrecht, T.Uhlenbroek.L. J.
H. Bosch en 1'. J. 1/uinck.
VianenA. Verkerk.
Wageningen, IV. J. Til/out.
NVijk^bij Duurstede, Wed.
dc andere Steden.
(I9"j
I)E PILLEN VAN 110LL0WAY. Verbazende genezing
van gal cn leverziekte. De Heer Bte Leeuwarden,
was scuert drie jaren lijdende aan zware hoofdpijnenbc-
dorvene maag leverziekte en zwakke zenuwen; hij raad
pleegde onderscheidene bekwame genecsheercn doch zijne
ongesteldheid nam telkens toe. Eindelijk ziende dat dc
aangewende middelen allen vruchteloos waren, begon hij
gebruik te maken van dc Pillen van llolloway. en a
dezelveu gedurende weinig weken tijds genomen tc hebben,
werd hij volmaakt hersteld, cn heelt sedert geen den
minsten aanval van zicklc meer gevoeld.
Door hel vermeerderd debiel zijn de prijzen als volgt:
Doosjes Villen a ƒ0,80. ƒ1,85. ƒ3.00. ƒ6.75. ƒ13.50, ƒ20.50.
Potjes Zalf ii ƒ0,80, ƒ1,85, ƒ3.00, ƒ7,05, 13.85, ƒ20,95.
Zijn op franco aanvragen a contant tc bekomen hij
L. J. GROOTKNDOUST, te Utrechthij tl. C. T.
vas de ROEMER, te Amersfoort, en bij J. stra^y-
MAN. hoofd-Dcpothouder te 's Bosch, alsmcdl-, .'c
Londen, Strand'244. en te New-York, 80 Maiden 1
2 Lane, HOLLO HA 1 'S TAB L/SSEM EJV TEN.
BURGERLIJKE STAND VAN AMERSFOORT.
BEVALLEN: 15 April. Dirkje Valislalgob. van Da;.!.
D.
ONDERSROUWD: 15 April, Martinus de Km:»
Christina van dcr 11 oef. 16 April, Adam WtJ
Hcndrikje Flick.
OVEll LEDEN: 15 April, Frans Bos, 50 j. "ffwd
met Johanna Boshuizen. llariueii Hoefsloot, 46 j..
Maria Bckkcr 17 m. 16 Rengerljc den Oude, 8 j.
ZITTING va8 het KANTONGEREUT AMERSFOORT.
uitspraak doendv in Strafzaken,
den 14 April 1837.
E.te Amersfoort, vrijgesproken van het na zons
ondergang een wagen te hebben laten staan op du open
bare straat tc Amersfoort, zonder vergunning.
C. K.tc Amersfoort, veroordeeld tot gevangenisstraf
van zes dagen, wegens enkelen diefstal van dor lioul.
J. M. en W. M.. tc Amersfoort, le eerste veroordeeld
lot twee geldboeten, ieder van ƒ3. en subsidiaire gevan
genisstraf van vijf dagen, wegens het zilten als geleider
op een hondenwagen, op ccnen openlia.'en weg onder Sor»t,
en het vervoeren van een persoon op dal voertuig; de
tweede daarvan vrijgesproken.
II. K.. II. v. d. L. cn P. W.dc ccrsle en tweede
veroordeeld tot gevangenisstraf van zes dagencn de
derde van een dagwegens enkelen dietslal van dor hout-
M. v. U.te Amersfoort veroordeeld tot twee geld
boeten ieder van 20cn subsidiaire gevangenis»!"'
van veertien dagen, wegens hut aanwenden van pog. -f'"
om wild tc hcmagtigcii op eens anderen grond, zond*
vergunning, door middel van wildstrikken.
Gedrukt hr llmk- cn Courant-Drukkerij
A. li. va» CLKEFF, te Amersfoort.
