AHERSFOORTSGHE
COURANT,
ran Y R ÏJ D A G,
i
i
8 July 8857.
Bi. Mad verschijnt in dn v»k to Dingutag, en fK/dnj,. - De Wj. van h.t Abonnement i,ƒ1,50 in de 3 maande». - V„ Ad.nrtnnti» 1 to. 6 re,eU60
Cent,, elite regel meerder 10 Cent,, b.balve h.t Zegrlrrgt. - Af-^krUjk. ..mmtr.fO,U>. - Uneven /W. - totellmgen ge.ch.edenbi, den U.tgever A. II. Oaff,
te Amersfoort, zoomede bij alle Boekhandelaren en foat-Directeuren in het Kijk.
Waarom moeten acht en dertig duizend
Nederlandsche Kinderen geen Onderwijs
ontvangen
De discussiëa over het onderwijs zijn Maandag
jl. aangevangenen met bijzonder genoeger heb
ben wij gelezendat verscheidene leden over een
onderwerp het woord voerdenniet minder gewigtig
dan de schoolwet zelve, namelijk over de school-
pligtigheid.
Dc Heer van Deinse wenscht in dc wet op het onder
wijs het beginsel te hebben opgenomen van sehoolpligtig-
heidvooral bij de ongunstige verhouding van liet aantal
schoolgaande kinderen in vergelijking niet het buitenland.
Terwijl in andere landen 1 scholier op de 358 oi 10
inwoners is, is er bij ons slechts 1 op de 14 inwoners.
38000 kinderen tussclien dc 6 en 18 jaren ontvangen in
liet beschaafde Nederland geen onderwijsen dit is geen
voorbijgaand, maar een regelmatig verschijnsel schier over
hel gelieele land. Waar ouders hunne kinderen als rede
loos vee tot last en pest der maatschappij laten rondloo-
pen moet de Staat tusschen heide komenom die ouders
te dwingen, in het belang van orde, hun pligt te doen.
Daardoor wordt geen inbreuk op de persoonlijke vrijheid
gemaakt; immers de militie-wet verpligt wel de kern der
jongelingschapom onderwijs in den wapenhandel te ont-
'vangenen zou dan voor de jeugd het schoolonderwijs
niet verpligtcnd zijn? Hij zou ook weiiscUendat het
jttf onderwijs aan die school pligt igen kosteloos plaats had,
waardoor het laatste voorwendsel aan de nalatige ouders
worden outnouicn. Hij acht het ook wcnschelijk dat
het onderwijzers-personeelwat de lag;re school betreft,
wierd bezoldigd door het Ilijk, en dit zoowel in het belang
der onderwijzers als van den staat.
De lieer I\<jltlienius heeft gezegd, dat bet liem leed
heeft gedaan zulk een tegenstand tc zien tegen school-
pligtigheid maar hij acht toch de aangevoerde bezwaren
niet van overwegenden aard. Het hoofdbezwaar was gele
gen daarindat men door het stelsel van scboolpligtig-
Jicid zou komen in eene overmatige beperking van vrijheid
u daardoor zou treden in het familic-rcgt, in het
regt van de ouders op hunne kinderen. Maar wanneer?
Wanneer zij daarop aanspraak maken, door trouwe ver
vulling huni.er pligten. Hoen zij dat niet, dan durft hij
gerus» dat heilige fainilie-regt aantasten, als dit slechts
op een hollen klank ucérkomt en de ouderlijke bezorgd
heid ten deze geheel achterwege blijft. In zoodanig geval
acht hij hel noodzakelijkaat de staat tussclien beide
trede. Dc wet treedt wel tusschen heideals de ouders
hun kind ligchamclijk mishandelen, en zou er dan geen
tusschenkoiiisl mogen beslaan, als men de kinderen ze
delijk verwaarloost, door hen aan het onderwijs te ont
rukken. Zoo wijst bij onder anderen op de treurige
omstandigheiddat er in 1851 nog 230ÜÜ kinderen wa
ren. en in 1854 38Ü00, die geen onderwijs genoten. Hoe
wilt gij. vraagt men. schoolpligtigheid invoeren? Ilij
antwoordt deels door cene kleine school-bclasting of bij
'den door andere maatregelen.
De Heer Gevers De ju ooi bad ook gaarne gezien dat
in bet ontwerp op hel onderwijs eene bepaling aangaande
de schoolpligtigheid was opgenomen.
WMMiWilWV'Mi
Zoodanig hebben onderscheidene Volksvertegen
woordigers bij de discussie over bet oudenvijs,
over de schoolpligtigheid gesproken. Wjjen velen
met ons, hadden gewensclit, dat de schoolpligt
in het wetsontwerp ware opgenomen geworden.
j; Moet men niet verbaasd staan, nu jaren achtereen
rzoo veel gesproken, zoo veel voorbereid werd, tot
regeling van het onderwas en eindelijk de tijd
daar is, nu hut hij dc wet zal geregeld worden,
thans nog niet geregeld wordt, dat 38000 kin
deren die niets wetendie gelijk het vee opgroeijen
onderwijs zullen moeten bekomen? Negen jaren zyu
rvoorbygegaan, sedert alinea 1 van art. 194 der
'«■Grondwet van 1848 geschreven staal: liet openbaar
onderwijs is een voorwerp van aanhoudende zorg der
regering, llecft men in negen jaren tijd niet kun-
•nen begrijpen, niet alleen dat onderwijs moet
igegeven, maar ook dat het moet kunnen genoten
worden? Heelt de «onfeilbare grootmeester,die
een der kardinale artikelen van Jijne Grondwet,
dit artikel 194, onuitgevoerd liet, waarschijnlijk
dewijl hij begreep, dat hij in dc uitvoering van
die bepaling zijner Grondwet noodwendig moest
falen zich wel ooit oin die 38000 wezens be
kommerd? Wat zal toch, zoo vragen wij, van die
ongelukkige wezens wordenwanneer zij volwassen
j de maatschappij intredendevoedsel voo el ligcliaam
1 nullen eischen, zij, die gedurende hun groeitijd
van voedsel voor den geest verstoken werden? Een
i->LA. .8,üot Snelle dezer kinderen wordt gebruikt voor
qfiVjaiidbouw en fabrieken, tot voordeel van het gezin,
in plaats dat zij ter scbole gezonden worden. De
vader moet gedwongen worden, zyne kinderen aan
het lager onderwijs te doen deelnemen, bijaldien
1ii vaderpligt verzuimt, door deze met opzet
^an uetzelve verstoken te houden. Gy, wetgevers!
vraagt niet. waarom van jaar tot jaar het getal
f^rmen, landloupers, dieven, misdadigers, zoo
«lj£ik barendtrots uw bogen op de hedendaagscbe
(Ytësetiaving, toeneemt. Het niet aanwezig zijn onder
uv»c wellen, eener wet van schoolpligtigheidis daar
van eene der oorzaken. Gij dwingt ouders, om
hunne kinderen bij de geboorte als burgers van
den staat te doen inschrijven; gij dwingt die kin
deren als volwassen meuschen opgegroeidtot den
krijgsdiensttot den schuttersdiensttot den brand
weerdienst waarom schrapt gij den schooldienst uit
uw register? Gij, wetgevers! dwingt ouders, om
hunue kinderen te voeden, waarom dan niet ouders
gedwongen, om hunne kinderen op te voeden?
Laudgeuootenzoo veel wordt door U gedaan
en gegeven voor de godsdienst, de liefdadigheid,
de afschaffing van den sterkeu drank, de eiscben
van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, ook
op de emancipatie der West-Indische slaven wordt
in en builen de vertegenwoordiging zoo krachtig
aangedrongenwaarom dan zoo veel onverschillig
heid bij het opgroeijen als heidenen, als redeloos
vee, van acht en dertig duizend lands-kinderen?
Nederlanders! uwe academiën, athenaeums, doof
stommen-instituten zeemanshuizen, gasthuizen,
dierentuinen, gedenktcekenen, maatschappijen, ge
nootschappen, bijbels, zendelingen en wat dies meer
zij, hebben millioenen schats gekost en blijven
millioeneu na zich slepen; gij wilt met andere
volken in beschaafdheidin vooruilgaug wedijveren
is dat beschaafdheidals hier te lande slechts één
scholier op de veertien inwoners is Waarom ook
geene schoolpligtighehl en verpligle volks-sclioleti,
voor de tienduizenden hulpelooze wezens, die regt
hebben van u eiscben, dat gij hun niet onthoudt,
hetgeen schepsels tot menschen hervormen kan?
Volksdankbaarheid en vermeerdering van volks
welvaart zullen de uitvloeisels van de invoering
der schoolpligtigheid zijn.
Bij eene wet van schoolpligtigheid verdwijnt alle
secten- en partij-haat. Protestanten, Boomschen,
Israëlieten eti zelfs de aanhangers der natuur
godsdienst moeten, ingevolge hunue gewetensover
tuiging, de invoering van den schoolpligt willen.
Zoogen tarnde ultra-liberalen constituliouelenre
actionairen, anti-revolutionairen, en met welke
benamingen de aanhangers der verschillende par
tijen ook gedoopt wordenkunnen niet anders dan
de iinoering der schoolpligtigheid willen. Waarom
dan i.oo lang gedraald?
Dc groote bladen hebben, voor zoo ver ons
bewust is, nog geene artikelen over de invoering
van den schoolpligt geleverd; onze plaatsruimte is
beperkt, doch reeds meermalen bespraken wij dit
onderwerp, en vele andere bladen, ofschoon van
kleinen omvang, namen het geschrevene over. Wy
hopennu in de Tweede Kamer onderscheidene
leden daarover spraken, dat de groote bladen, met
meerdere plaatsruimte gezegend dan wijweldra
artikelen mogen bevatten, die leiden kunnen om
de regeringde volksvertegenwoordiging en de
Natie omtrent eene wet op de schoolpligtigheid
voor te lichten.
Dan zullen weldra Regering en Volksvertegen
woordiging de handen ineenslaan, ten einde straf
bepalingen daar te stellen, legen ouders, die hunne
kinderen het onderwijs onthouden, dat bij wet
verpligtend gemaakt wordt. Is die wet eenmaal
daar ,j dan zullen met der tjjd duizendendie
anders voor tuchthuis en schavot zonden opgroeijen
als brave burgers op eerlijke eu nijvere wijze hun
brood verdienen. De sterke drunkdie verschrik
kelijke pest, zal alsdan oneindig minder ongeluk
kige gezinnen en slagtollërs veroorzaken eu eene
maatschappij van weldadigheid niet meer eene
kweekschool voor brandstichters zijn!
AMERSFOORT, 2 Julij 1837.
liet ontwerp van de voorwaarden der openbare
aanbesteding van de straat-verlichting iu de ge
meente Amersfoort, door middel van loopend gaz
uit steenkolen, is bereids in de afdcclingcn van
den gemeenteraad in behandeliug genomeu.
Op Dingsdag den 21 sten Julij zal de inleve
ring van stembilletten plaats hebbenter verkiezing
van vyf leden voor den Gemeenteraad van Amers
foort, opdat als dan worde voorzien in de vervul
ling van de plaatsen der Heeren Leden Mr. A. G.
Wijers, M. Brouwer, Mr. L. Zegers Veeckens,
G. Nieuwland en G. J. G. van Bockoin Maas, die
met den eersten Dingsdag van September aan de
beurt der aftreding zjjn.
Te Staandaardbuiten liggen twee meisjes van
8 en 9 jaren met den dood te worstelen ten ge
volge eener aanranding, door twee 17jarigeknapen
gepleegd. Beide jongelingen zijn door de maré
chaussee aangehouden.
In de ijzergieterij van de heeren D. A. Scbrellen
Co.op Heereugracht te Leiden, had een vreeselyk
ongeluk plaats. De strop eener met gesmolten yzer
opgevulde bak bezweek op het oogenblik dat een
zestal werklieden zich in de nabyheid bevondslechts
één kon zich redden; de vijf overigen zijn deerljjk
gebrandterwijl men zegt dat reeds een daarvan
zonde overleden zyn.
In de Purmermeer heeft een treurig ongeluk
plaats gehad. De landman L. met twee achter
elkander gebonden wagens met steenen rijdende,
geraakte zijn 3 a 4jarig zoontje, door welke oor
zaak is onbekend, onder den achtersten wagen en
wel zoodanig, dat een wiel hem dwars over het
ligchaam heenging en het kind onder de hevigste
pijnen weldra bezweek.
Te Venlo werd aan den sergeant P. W. Onstenk
van het 4de batalj. 4de reg. inf.op eene plegtige
wijze de zilveren medalje met getuigschrift uitge
reikt, hem door den Koning geschonken voor zijn
edelmoedig on onverschrokken gedrag op 3 Febr. II.
toen bij met levensgevaar een soldaat van onder
het ijs uit de gracht der vesting heeft gered.
Eene verschrikkelijke misdaad heeft het Pruis-
siscbe dorp Huls, nabij Creveld, in ontroering ge-
bragt. Onlangs vermiste zekere landbouwer zyn
zesjarig dochtertje en vond, na lang zoeken, haar
lijkje tusschen de hooge korenvelden. De ongelukkige
bleek met een snoer van haar eigen voorschoot
gewurgd te zijn. Alras bleek ook, dat eene niet
minder gruwelijke misdaad de oorzaak van den
moord was; bet meisje toch was op eene afschuwe
lijke wijze verkracht. Vermoedens vielen dadelijk
op eene aldaar wronenden dienstknecht, in hetLim*
burgscbe te huis behoorende, wien men in dien
avond ook niet bad teruggezien. Onmiddelijke kennis
geving aan den ijverigeu commissaris van politie,
en .gevolge daar» welingerigte nasporingen,
hehbeïT het gelukkig gevolg gehad dat de booswicht
in den nacht van 24 op 25 dezer in het gehucht
Amerikagemeente Horstis gearresteerd geworden
alwaar hij zich in eene schuur had verborgen. Hij
is onmiddelijk door de koninklijke maréchaussee
voor den officier van justitie te Roermond gebragt.
aan wien hij zijne dubbele misdaad reeds moet
hebben beleden. De beschuldigde is slechts 22 jaren
oud, en van een dom en onverschillig uiterlijk.
Als Nederlandsch onderdaan zal hij niet uitge
leverd wordenmaar voor den Nederlandscben regter
teregt slaan.
Zalurdag morgen zijn in het huis van arrest
te Winschoten, onder behoorlijk geleide, overge-
bragt D. S.G. E.F. M. en IJ., allen wonende
te B.de twee eerstgenoemden als verdacht van
zich te hebben schuldig gemaakt aan vergiftiging,
ter zake waarvan tegen hen door de arrondisse-
ments-reglbauk te Winschoten regtsingang met be
vel tot gevangenneming is verleend, en de twee
laatsgenoemden ter zake zy verdacht worden ge
houden van zich te hebben schuldig gemaakt aan
brandstichting in het naburig koningrijk Hannover,
en ter zake waarvan door den üntersuchungsrich-
ter te Aurich een Haftbefehl tegen hen is uitge
vaardigd.
Voor een paar dagen werden in Koliumerland
aangehouden eu naar Leeuwarden getransporteerd
twee inanueu, die op het gevoel en de beurs van
audereu speculeerden. Ze gaven voor ongelukkig
te zjju geworden, de een door 't verlies van zijn
schip, de ander door dat van zyn vee, hetwelk
moest worden gestaafd door een stuk van H.H.
Gedeputeerde Staten, hetgeen echter by nadere
beschouwing bleek te zyn eene voor lang genomene
beschikking, waai by Teen of ander verzoek van
de hand was gewezen.
Te Roozeudaal bragt zeker jongeling J. Voer-
maat eene kruik gest in den kelder, waarin zich
een waterput bevoud. Hij schijnt voorover daarin
gevallen te zijnwaarschijnlijk door de koelte des
kelders onpasselijk geworden zjjnde. Zijn Ijjk werd
later opgehaald.
Te Middelburg ontstond in het Lage Delft
een hevige brand, welke zoodanig toenam, dat in
korten tijd zeven huizen zyn afgebrand. Vyf brand
spuiten met de marinespuit, onder geleide van
een officier en eenige matrozen, zijn onmiddelyk
van Vlissingen ter assistentie derwaarts vertrokken
terwijl men den braud eerst ten twee ure na mid
dernacht meester was; het is nog onbekend of
hierdoor ougelukken zyn ontstaan en evenzoo hoe
groot de schade zy, daardoor veroorzaakt
Uit vele oorden vau ons vaderland komen
treurige berigte» inwegens de aanhoudende droog
te, waardoor zelfs het te veld staande graan en
boekweit, vooral in het Gooiland, zeer moeten
geleden hebben. Iu onderscheidene gemeenten in
den omtrek van Delft komt gebrek aan voedsel
voor het vee, wegens de aanhoudende droogte.
Vele landlieden bieden hun vee ter verkoop aan,
dat dan tegen verminderden prjjs wordt afgezet.
