COÜBAN
M 460.
33 October 3867»
Dit Blad verschijnt tweemaal in de weck des Dingsdags en Vrijdags. -De Prijs van het Abonnement is ƒ1,50 in de 3 maanden. Van Advertentie»van I tot 6 regels 60
Cents, elke regel meerder 10 Cents, behalve het Zegclregt. Afzonderlijke nummers, ƒ0,10. Brieven franco. Bestellingen geschieden bij den Uitgever A. II. wan Cteeff
te Amersfoort, zoomede bij alle Boekhandelaren en Post-Directeuren in het Rijk.
KENNISGEVING.
BURGEMEESTER E* WETHOUDERS des GEMEENTE
AMERSFOORT,
Gezien art. 11 van 's Ronings besluitd. d. 9 Novem
ber 1851 (Staatsbl. No. 142),
Doen te weten, dat de vergadering van Riesgercgtig-
den tot de benoeming tan twee leden voor de Kamer van
Koophandel en Fabrieken alhierom de plaatsen aan te
vullen van de lleeren J. F. LAGERWE1J en G. N1EUW-
LANDdie met het einde dezes jaars aan de beurt «-in
aftreding zijnten Raadhuize dezer gemeente zal gebonden
worden op Donderdag den 12 November aanstaande, des
voormiddags ten tien ure, en dat de lijst der Kiesgcreg-
tigden gedurende acht dagen (met uitzondering van den
in te vallen Zondag) dagelijksvan 10 tot 1 uurop
de plaatselijke secretarie ter inzage zal liggen.
Wordende een ieder, die meent tegen voormelde lijst
bezwaar te hebbenuitgenoodigddat binnen voormelden
tijdte rekenen van den dag dezer aankondigingbij het
Gemeentebestuur in te leveren.
Amersfoort, den 7 October 1857.
Burgemeester en Wethouders voornd.
A. G. WJJERS.
De Secretaris,
W. L. SCI1ELTUS.
De E e m.
II.
(Ingezonden.)
Ofschoon cene woordelijke mededceling van het
rapport van den lieer van Diggelen anders de meest
volledige wijze zou zijn om den lezer met diens
plannen bekcud te maken, zoo is zulks echter ten
deze niet mogelijk, daar het is ingerigt als eene
toelichtende memorie tot de plannen, alzoo niet te
begrijpen als men die teekeningen er niet bij heeft.
Wü zullen ons dus bepalen bij hel raededeelen
van den inhoud.
Uit de peilingen op de plannen aangeduid is de
bodem der zee vóór en om den mond thans naauw-
keurig bekend geworden, hoezeer hel welligt te
wenschen ware geweest, dat die peilingen nog iets
verder regis en links van den mond waren uitge
strekt, waardoor de toestand vollediger zou geble
ken zijn.
Daaruit is het nu duidelijk geworden, dat de
toestand niet is zoo als men dien gewoonlijk hoort
voorstellen, t. w. eene hank of verhooging juist
vóór den mond. Integendeel de bodem der zee is
juist vóór de rivier hel laagst en ter wederzijde
van den mond hooger. De Eem zou dus reeds
lang door de aanslibbing uit zee aldaar geheel
onbevaarbaar geworden zijn, ware het niet, dat de
stroom van het rivierwater eene diepere geul in
den bodem der zee had uitgehold, welke, ofschoon
steeds flaauwer en breeder wordende, echter op
1400 N. Ellen afstand van den mond nog te her
kennen is.
In die geul, welke ook het vaarwater is om
binnen te komen, heeft zich echter, ongeveer ter
hoogte waar de tegenwoordige hoofden eindigen
eene kleine ophooging gevormd, waardoor aldaar,
in het vaarwater, slechts eene diepte van 1,43 el
op de ondiepste plaats gepeild wordt, echter altijd
nog eene grootere diepte dan op die zelfde hoogte
ter wederzijde van den mond wordt aangetroffen.
lJehalve die plaatselijke verhooging loopt de bodem
der zee van den wal af steeds langzaam glooijend
af, zoowel in als buiten die geul. In ronde getallen
kan men die afglooijing voor de geul stellen op
een verschil van eene halve N. el tusschen den
mond der rivieren 1500 ellen zeewaarts in. Volgens
de peilingen van den lieer van Diggeleit zoude op
omstreeks 1400ellen, bijeenen gemiddelden water
stand of zoogenaamd dagelijks water, een diep
gang van omstreeks 1,94 el gevonden worden,
bij den mond gemiddeld slechts 1,50, altijd in
het vaarwater.
Echter behoort hierbij onder het oog gehouden
te wordendat die gemiddelde waterstand slechts
is genomen naar den moet of afteekening van de
oppervlakte des waters op het paalwerk en andere
voorwerpen in de zee aldaar aanwezig, en dus
niet als zeer naauwkeurig kau beschouwd worden.
Ook kon die niet in Amsterdamschc peil uitgedrukt
wordenwaardoor de vergelijking met elders moejje-
ïyk wordt.
De Heer van Diggelen leidt uit den toestand van
den bodem af, dat de Rivier zich wel eene bedding
in zee beeft uitgeschuurd door de kracht van zijnen
stroom buiten den mond, doch niet by magte is
de aanslibbing geheel te overwinnen, zoodat de
verhooging gaandeweg erger zal worden. Ten einde
echter den stroom te versterken en daardoor dc
aanslibbing te boven te komen, wil hjj door twee
hoofden of zoogenaamde leidammen den mond der
Rivier vernaauwen cn tevens dieper in zee bren
gen, dan zulks door de tegenwoordige hoofden ge
schiedt. Zyn plan is alzoo, om de thans reeds
bestaande werken, die wel eenige, doch niet ge
noegzame werking hebben, te versterkenwaardoor
zich dan ook eene meerdere kracht van den stroom
zal vertoonen.
Ten dien einde wil hy de tegenwoordige hoofden
van paalwerk, ter wederzijde van den mond aan
wezig, vervangen door dammen, met sleenen zink
stokken, die digter bij elkander zyn en zich ver
der in zee uitstrekken. De westelijke dam zal eene
hoogte van 0,60 el en de oostelijke van 1 el boven
den gewonen waterspiegel hebben. Deze laatste zal
op steenen basalt-bevloering een houten jaagpad
hebben, ter breedte van 1,50 el, met eenen rol
paal aan het einde. Deze houten bevloering van
het jaagpad wordt verkozen boven eene bepuining,
om geen hinder van het wegspoelen te hebben,
als ook tot gemak bij het jagen.
Tusschen die leidammen zal de bodem der zee,
nadat het werk voltooid zal zijnmoeten uitgediept
worden tot gelijke diepte als de zee-bodem buiten
dezelve. De Heer van Diggelen verwacht, dat de
aldus ingesloten en daardoor sterker geworden
stroom alsdan voldoende zal zijndie diepte voort
durend te onderhoudenzonder dat er in het ver
volg verdere uitbaggering zal noodig zyn.
De lengte der dammen, en by gevolg ook de
kostenhangen af van den meerderen of minderen
diepgang dien men verlangt. Uit dien hoofde zyn
er vier verschillende berekeningen gedaan.
1°. Een diepgang van 1,60 Ned. El (5J- Amst.
voet ruini) zal kosten ƒ80000. 2°. 1,70 El (6
voet) ƒ115000. 3°. 1,80 El (circa 6£ voet)
ƒ149000. 4". 1,90 El (nagenoeg 7 voet) ƒ178000.
In het eerste geval zal de lengte der leidammen
bedragen 700 ellen in zee, in het tweede 950 el,
in het derde 1175 e! en in het vierde 1375 el.
De afstand der leidammen van elkander is bij N°.
141 N°. 2. 39. N°. 3, 36, en N#. 4, 34ellen.
Ten slotte wordt er in het rapport nog een zeer
nuttige wenk gegeven, die vooral dient behartigd
te worden door hen, die geroepen zyn of zullen
worden, in deze eene beslissing te nemen, waarop
wy alzoo met den meesten nadruk de aandacht
vestigen. Eene verplaatsing der leidammen, wordt
er gezegd, kost nagenoeg evenveelals cene nieuwe
(iaarsteliing. Indien de dammen te ver van elkan
der gelegd zyn, dan kan later eene verlenging niet
of weinig baten, zoo niet tevens de dammen dig
ter by elkander gebragt worden, met andere woor
den, dan zal men het werk geheel moeten opbre
ken cn op nieuw leggenom eenen meerderen
diepgang te verkrijgen. Zyn echter dc dammen
reeds dadelijk digter by elkander gelegd dan eigen
lijk noodig was voor dio diepte, doch met betoog
op cene latere uitbreiding, die in het vervolg vun
tyd misschien kan wenschelyk geacht wordenoin
meerderen diepgang te hebben, dan behoeven zy
slechts verder in zee uitgebragt te worden.
Mogt er dus worden overgegaan tot het daar-
stcllen der werken en men daarbjj reeds dadeljjk
eenen diepgang van 1,90 verlangen, dan is het
ten minste van het hoogste belang, om de lei
dammen echter reeds dadelyk slechts 34 ellen van
elkander te leggen, zelfs al mogt men die voor
als nog niet tol op 1375 el in zee willen uitbren
gen. Deze grootere engte moge misschien eenig
meerder ongerief veroorzaken by het binnenvallen
en opvaren tegen den stroom, doch zulks staat
niet over tegen het bezwaar, dat bjj verzuim hier
van, men zich als het ware den weg beeft afge
sloten, om later meerderen diepgang te verkrijgen
en daardoor grootere uitbreiding aan de scheep
vaart op de Eem te kunnen geven. Naar zoodanige
uitbreiding zal zich, zoo al niet nu, dan zeker
later en spoediger dan men welligt verwacht, den
wensch doen hooren, ten gevolge van meerdere
welvaart en daardoor meerdere behoefte aan ver
voer voor dit deel der provincie, door de ontgin
ningen en vooruitgang van den landbouw, by
vermeerderde navraag naar de producten.
(Wordt vervolgd.)
Alkmaar. Leijden. Amersfoort.
Hoe dikwyls de liberale dagbladen op de over
winningen hunner partij boogden, waar het een of
ander verkiezingstryd goldde drie laatste ver
kiezingen voor de Tweede Kamer hebben ontegen
zeggelijk met cjjfers bewezen, dat by lang niet
het geheel stemgeregtigd Nederland hun gil inge
zogen heeft.
De Heer Mr. R. J. Schimmelpenninck werd te
Alkmaar bij herstemming met den Heer Poortman,
niet gekozen. De Heer Poortman behaalde met eene
meerderheid van, drie en veertig! stemmen de
overwinning, en zulks nadat de Heer Mettnan,
geheel ongeroepen zich in den stryd had gemengd
en bjj de kiezers, die op hem hunne stemmen
uitgebragt hadden, aandrong hunne stemmen op
den Heer Poortman over te brengen. De Heer
Poortman, de aanbevolene van het Handelsblad, en
van tie Tijdoverwonnadat deze bladen den kie
zers op het geweten gedrukt hadden: geen hofbe
ambte te kiezendie van zijnen beroemden grootvader
niets had dan dient naamnadat de Nieuwe Rot
terdamse he Courant aangekondigd had: den Heer
Schimmelpennick niet te kennen! Er zijn belee-
digingen, die, wanneer zy zoodanig geschieden,
hem wien ze geldenin het oog der Nederlandsche
natie des te hooger in achting doen ryzen, en alleen
de zijde schandvlekken, die tot zulke middelen hare
toevlugt nemen inoet. De Ueer Poortman verkreeg
te Alkmaar 888, de Heer Schimmelpmnxnck 845
stemmen; wegens die geringe meerderheid bliezen
de Ultra-liberale bladen op de schetterendste wjjzc
de loftrompet.
Indien de nederlaag te Alkmaar, eene nederlaag
mag gevoerd worden, dan is zy te Leijden met
glans gewroken. Ook daar riepen het Handelsblad,
de Nieuwe Rotterdamse/ie Courant, de Tijd en de
Arnhemsche Courant den ban en achterban op, om
den Heer Olivier, Wethouder te Leyden, de over
winning te doen behalen. Alles ydelDe geest der
Natie laat zich niet straffeloos beleedigen. Hoe
kunstmatig ook in de laatste jaren de liberale
kamerleden in hunne kiesdistricteu gekozen zyn,
niet altijd laat a het kiezers-volkzich door de
holle theoril'n der Ultra-liberale bladen met de
zweep naar de stembus leiden. Neen! hunne schyn-
schoone theoriën kunnen niet alle kiezers in Neder
land verlokken tot onderdrukking van hun karakter,
tot verloochening van het Hollandsch Volkskarakter,
en de uitslag der herstemmingen te Leijden en te
Amersfoort is daar het bcwjjs van. Te Alkmaar
eene nederlaag door drie en veertig, te Leyden
eene overwinning door twee honderd negen en vijftig
te Amersfoort eene overwinning door twee honderd
drie en vijftig stemmen.
Waarom niet altjjd zulke overwinningen? Het
is, omdat de aloude geest der vaderen eerst dan
doorstraalt, wanueer de nood aan den man is.
Eerst dau vereeuigeu zich zij, die zich onder de
partij vau gematigden vooruitgang scharenmet hen
die tot de anti-revolutionnaire school bchooren en
waar die vereeniging volkomen plaats heeft, over
wint die gecombineerde Vadcrlandsche kracht. Zou
den deze zich by de vrye verkiezingen vereenigen,
dan ware menig Ultra-liberaal candidaat niet in
de Tweede Kamer gekomen, dan ware dc Heer
Thorbeckewederom verpligt geweest zich in de
armen der Limburgers te werpen, dan ware een
S. A. van Hoogstraten of een Graaf G. Schimmel
penninck in Overyssel gekozen.
In het kiesdistrict Amersfoort kon de liberale
party onmogelijk overwinnen; het is waar. de Tijd
oefent daar veel invloed uit, maar niet de Nieuwe
Rotierdamsclie Courant cn niet het Handelsblad.
Hoe hevig ook de lleeren van Hoogstraten cn Asci
van Wijck aangevallen werden, heeft de Amert-
foortsche Courant noch den Heer Engelen, noch
den Heer van Hasselt besprokeu. oin daardoor
haren candidaat, of later by de herstemming, den
candidaat der anti-revolutionnaire school meer aan-
pryzenswaardig te maken. Wy hebben onze can
didaat hy dc verkiezing verdedigd, daarvoor hadden
wy niet noodig zyue tegenstanders aan te vallen.
Ry dc herstemming toch hebben wy den kiezers
de leidraad aangegeven, die zy bjj zulk eene ge
dwongen stemming volgen moesten, en zelve laten
oordeelen of zy den Heer Engelen, den man der
Ultra-liberale bladen konden kiezen. De goede moed
van het Handelsblad kon noch den kiezers noch ons
doen duizelen. De profetie van het Handelsblad i»
beschaamd geworden, want zjj die den Heer van
Hoogstraten in de kamer wenschten. stemden voor
den Heer van Asch van Wijck, toeu hun geen an
dere keuze dan eene gedwongen keuze voorgelegd
was. De ''er van Asch van Wijck zal het vertrouwen
dergencn die hunne stemmen op bcm vereenigd
hebben op prys weten te stellen, en wjj voorspel
len, dat hjj in fle Tweede Kamer eene waardige
plaats zal innemen.
Zoo is dan te Leijden en te Amersfoort schitte
rend geblekenwat noch het aloude element vermag.
Daarom laten wy ook thans volgenMen zegtdat
de partjjen die den Heer Schimmelpenninck on van
Asch van Wijck in de Tweede Kamer bragteu, zvrak
zijn. Do cjjfers by de verkiezingen en herstemmingen
te Alkmaar. Lcjjdcn cn Aniersloort bewjjzen liet
tegendeel. Het is waar, de party die te Amersfoort
getriomfeerd heeft staat op gcisolcerd terrein, doch
is alleen van die, welke te Lejjden overwon, ge
scheiden door te ver gedrevene consequentie in het