AMERSFOORTSCHE
CODBAH
589,
mil DINGSD.4C,
Januarij é859.
Dit Mail verschijnt tweemaal in weck des Dingsdags en Vrijdags. - De Prijs van het Abonnement is ƒ1.50 in de S maanden. Van Advcrtentiënl tot 6 regels 60O.U,
elke regel meerder 10 Cruis, hehalve liet Zegelregt. Afzonderlijke nummers, ƒ0,10. Brieven franco. Bestellingen geschieden hij den Uitgever A. II. van CU*ff, te
Amersfoort, zoomede bij alle Boekhandelaren en l'ost-Directeuren in het Rijk.
Gematigd liberalisme.
Onlangs schetsten wij hoc in de Tweede Kamer
de herren van Hoêvell, Thorheeke.on ran llall op
St. Nikolansdag een parlementair concours hielden
omtrent helpeen verslaan dient te worden door de
woordengematigd liberaal. Vervolgenshoe de
lieer Thorheeke door den Voorzitter tweemaal aan
de orde herinnerd werd.
Dc Amcrsf Cl. onder onze redactie het gematigd
liberalisme aanklevende, mag dan ook niet onbe
antwoord laten hetgeen kort geleden de N. Hult. Cl.
mede naar aanleiding van gemeld parlementair
concours, omtrent liet gematigd liberalisme heeft
gezegd. Dal deze Courant het volkomen eens is
met den heer Tliorbrcke omtrent diens opvatting
van het liberalisme spreekt van zelf, doch laat
ons teruggeven wat zij (naar des professors Thor
berke betoog, dat de uitdrukking liberaal haren
vasten maatstaf in de grondwet vindt) aangevoerd
heeft. De iV. Holt. Cl., zegt dan: «er is slechts
cenc wijze om «Ie grondwet uit tc voeren, dat is
naar haren letter en naar haren geest: niemand
heeft het regt het milder of minder mild tc doen,
«Is (dan) zij hel vordert, evenzeer als ieder beginsel,
juist omdat het beginsel is, noch tempering, noch
overdrijving toelaat. In welken zin gij een beginsel
verandert houdt het op lieginscl tc zijn. Men denke
I». v. aan getemperde opregtbeidbraafheid, eer
lijkheid. regtvaardighei Jeen ieder zal onmiddclijk
antwoorden, dat is geen opregtbeidbraafheid,
rcrljjkhcidreglvaardighcid meer; waarom zon
bet anders met het lilieralisine zijn?»
Het doet ons genoegen, dat dc N. Hnli. Cl. bo
venstaande argumenten bezigt, omdat juist in
deze het onhoudbare barer stelling opgesloten ligt.
Wij antwoorden: wil men de grondwet uitvoeren
naar haren letter en naar haren geest, dan zal
er wel weinig of geen verschil oprijzen omtrent
dc naakte Idler, uiaar juist haar geest is het die
verschillend opacvat wordt, en naar de verschillende
opvatting regelt zich het milder of minder
mild.* want wal zij vorder! hangt af van ziens
wijze. Dc lied. van de A\ Holt. Cl. leze b. v. art.
«3 van «Ie Grondwet. Naar ons inzien, is de geest
van dat artikel: alle Nederlanders zijn gelijk voor
de teel. waaruit voortvloeit, dat allen die gelijkelijk
dc wet overtreden, strafschuldig zijn. «Neen.» zal
een Chef van de Justitie zeggen, «dat is verkeerd
opgevatalleen hij die door de Justitie aangegrepen
wordt, is strafschuldig; de wetsovertreders, welke
de justitie niet opmerkte tnnzen straffeloos My ven,
al zijn die bij het lezend publiek bekend.Gevolge-
Iijk wordt alsdan de laatste opvatting, als geest
van dat artikel, tegenovergesteld aan de eersie.
\Vjj stemmen toe dat ieder beginsel, in welken
zin liet ook veranderd wordt, ophoudt het primi
tief beginsel te zijn, en dus gewyzigd, getemperd
beginselof liever nieuw beginsel is. Een volkomen
zuiver beginsel is cene bepaalde onmogelijkheid
uit dc grondwet tc putten, evenmin als in de
maatschappij. Opregtbeid, braafheid, eerlijkheid,
reglvaardighciddie niet getemperd zijn, kunnen
in dc maatschappij geen toegang vinden. De wereld
wil bedrogen zijn. Daarom eene vraag: zijt gij
mijnhceren van dc N. Holt. Cl, opregt, braaf, eer
lijk regtvaardig Welaan, wie kan dat zijn.
al zou hij het willen; gij zijt waarschijnlijk zoo
opregt, braaf, eerlijk, regtvaardig als liet u moge
lijk is in uwe verhoudingen tot de maatschappij.
Men noeme dat dan: opregt met bijpaden, braaf
mei omwegeneerlijk met zijzakkenregtvaardig
met achterdeurtjes.
De begrippen of liever de geest van bet opge
somde, hangen even als deprest van do Grondwet
af van ieders eigene zienswijze, gcvolgelijk «meer»
of minder inila.Eenvormigheid van beschouwen
en denken by verschillende mcnscben is ondenk
baarevenmin als eenvormigheid van geestopralling
der Grondwet, want ieder inensch beeft zync
zienswijzeieder mensch beeft zelfs eene andere
zienswijze op verschillende tijden. De geest der
wetten (dus'ook van de Grondwet) is de slotsom
van eene goede of slechte redeneerkundevan de
hevigheid der hartstogtcnvan minder of meerder
zwakte des lijdenden, van eene gemakkelijke of
tnocyelijkc spijsvertering, van dc bel rekkingen des
opvatters, en van al die kleine krachten, welke
dc zaken een geheel ander aanzien geven in 's mcn
scben veranderlijk gemoed. Van daar ziet men dan
ook (en is bet nog onlangs by dc ministeriëele
tirade nopens de Ossendrcchtsche processie geble
ken) dat bet lot van zaken cn mcnscben meermalen
verandert by den overgang tot .verschillende geest-
opvatters; dat dit lot afhangt van dc valsche rede
neerkunde of de «ogenblikkelijke gisting der vochten
van den opvattcr, die do slotsom van geheel die
verwarde reeks van begrippen, welke hem in het
hoofd speelt, voor cenc opvatting neemt in den
zin der wet.
Ziedaar ons antwoord aan den geachten schrijver
van het artikel in de N. Holt. Cl. Tegenover zijne
akademischc kunde en regtskennis hebben wij
niets anders in dc weegschaal te leggendan dat
eenvoudige en gewone gezond verstand hetwelk
dikwijls minder faalt, dan dc kennis van eenen
regtsgeleerdedie hijna [alles weeft tot een gekun
steld stelsel aan zijne studiën ontleend.
AMERSFOORT. 10 January 1859.
Vrijdag jl. is een ingenieur van de llecren van
boekhorst c. s. te dezer stede geweest, om eenige
inlichtingen in tc winnen betrekkelijk de rigting.
die aan den spoorweg zou moeten gegeven worden,
welke die llecren langs deze stad zouden willen
aanleggen. Tot dusver is bet nog niet gebleken,
dat zij daartoe reeds de definitieve concessie zouden
verkregen hebben, of io bet bezit zouden zijn van
de noodigc kapitalen, ofschoon bet mogelijk is dat
beiden het geval is. Naar liet schijnt zou hun voor
nemen zjjnom den weg aan te leggen van Utrecht
tot dc rivier de JJssel, zonder daarover (althans
aanvankelijk) eene brug daartestcllen.
Op Donderdag 20 Januarij e. k. zal in de
correctionele teregtzitting der Arr. Regtb. te Amers
foort behandeld worden dc zaak van Charles Steij-
laars. Hij wordt beschuldigd van het aanwenden
van bcdriegelijkc middelen om inteekeningen te
verkrijgen op het werkje Licht en Zegen, volgens
zijne bewering uitgegeven ten behoeve eener pro-
tcstantschc school te Brussel.
Donderdag jl. is uit de rivier de Eem nabij
«Ie kleine Melm getild en op het drooge gebragt,
het lijk van den beer S., voormalig bakker, later
industrieel tc Amersfoort, sedert primo December
vermist.
Zaturdag avond j.l. bad in het lokaal van den
heer Schimmel. Utrochtsche straat alhier, eene
buitengewone vergadering van de kiesvereeniging
Amersfoort plaats, waarbij dc opkomst talrijk was.
Het presidium werd waargenomen door den heer
L. A. van Reek, lid van den raad dezer gemeente.
Dc Voorzitter gaf den leden kennis dat, wegens
het vertrek van Mr. Zegers Veeckens het bestuur
slechts uit twee leden, zijnde de heer van Achterbergh
en spreker bestonden het bestuur gemeend had deze
buitengewone vergadering te moeten beleggen, ten
einde met goedkeuring der vergadering, daarbij drie
bestuurders met vrije stemming te doen verkiezen,
zoodat hetzelve uit vijf leden zamengesteldde
verccniging alzoo op volkomen vaste grondslagen
kon constitueren cn gcvolgelijk meer kracht
ontwikkelen.
De vergadering dadelijk aan dat voorstel hare
warme adhaesie gehecht hebbende, werd, nadat
eenige nieuwe leden binnengeleid waren en zitting
hadden genomen, overgegaan tot het verkiezen
van drie nieuwe bestuurders en verkrezen reeds
bij eerste stemming de lieeren Dr. W. C. van
Lock horst en M. J. von Essen de volstrekte
meerderheid, terwijl bij derde stemming tusschen
de lieeren NV. 11. J. Breyll en E. E. Visser, laatst
genoemde gekozen werd.
De lieeren van Lockhorst. von Essen en Visser,
die zich hunne benoeming lieten welgevallen,
namen zitting bij het bestuur, waarna werd over
gegaan tot het onderling verdeelen der posten
hetwelk tot resultaat haddat de lieer van Beek
tot president en de lieer von F.ssen tot secretaris
werden verkozen, zullende bij eerstvolgende bestuurs
vergadering uit de overige drie leden, de penning-
ineester, de commissaris van orde en ook de
plaatsvervanger gekozen worden.
Vervolgens werdnaar door een lid der verccniging
ingediend voorstel, hetwelk de Voorzitter aan de
overweging der vergadering onderwierp, het Bestuur
gemactigd tot het ontwerpen van een Reglement
der Verccnigingten einde hetzelve bij eene eerst
daags te houden algemeene vergadering ter tafel
te brengen en na discussie tc kunnen vaststellen.
Na de behandeling van eenigc punten van onderge
schikt belang werd dc zitting door den Voorzitter
gesloten.
Sedert hebben weder eenigc kiezers bun verlangen
te kennen gegeven leden der vereeniging tc worden.
Naar men verneemt, zou eergister te 's llage
een gepensioneerd generaal ruim 83 jaren oud,
zicli aan een zware misdaad schuldig hebben ge
mankt. Ily zoude, naar de geruchten die in omloop
zjjnvoor den broeder zyncr vriendin eene worst
in gereedheid gebragt en daarin rattenkir.id gemengd
hebben. Deze zouden dal heblien genuttigd, en
ongesteld geworden, naar het gasthuis overgebragt
en nog denzelfden avond overleden zijn. De dader
moet in hechtenis genomen zijn en getracht hebben
zich door vergiftiging van het leren te berooven.
Gedeputeerde Staten in de provincie Groningen
hebben benoemd tpt hoofd van het bureau voor
statistiek ter provinciale griffie, den heer L. AU
Cohen, med. doctor tc Groningen.
De houthandel is te llarlingen io het afge-
loopen jaar niet minder levendig en groot geweest
dan in liet vorige. Met 337 ladingen werden
aaogebragt 144,666 balken, waarvan uit de Oost
zee 57 en uit Noorwegen 280 ladiDgen werden
aangebragt.
Het Paasclifeest valt dit jaar op den 24sten
April in, hetgeen sedert het jaar 1791 niet het
geval was en niet weder vóór het jaar 2011 zal
-laats heblien. Sedert de invoering van den Gre-
goriaanschen kalender is dit slechts in de jaren
1639, 1707 en 1791 geschied. De lente moet
altijd tusscheu 22 Maart en 25 April beginnen,
zoodat in het algemeen slechts 35 kalendervormen
mogelijk zjjn. De laatstgenoemde datum zal als
aanvang der lente gedurende deze eeuw slechts
eenmaal en wel in 1886 voorkomen.
Woensdag had het provinciaal geregtshof
in Groningen uitspraak moeten doen in de zaak
der weduwe, die in een stuk land onder de
gemeente Grijpskerk haar tweejarig dochtertje ver
worgt! haden tegen welke door het publiek
ministerie de doodstrafgeëischt was'; die uitspraak
behoefde evenwel niet te geschiedenaangezien
dc ongelukkige vrouw Dingsdag in de gevangenis
aan eene ziekte bezweken was.
De sterke drank gaf op nieuwjaarsdag te
Rrcda aanleiding tot een betreurenswaardig feit.
Een jongeling, die reeds ten gevolge van dronken
schap eene maand gevangenisstraf had ondergaan,
thans weder in beschonken toestand te huis komende.,
werd daarover door zijnen vader ernstig onderhou
den. Woedend brengt hij zijnen vader daarop eenige
wonden toe, tot dat hei dezen eindelijk gelukte
hem te ontkomen, en de maréchaussees ter hulp
te roepen. Onmiddelijk werd de ontaarde zoon in
hechtenis genomen, terwyl de arme vader zich
nog bitter beklaagde in zijn angst hulp geroepen
en daardoor de arrestatie te weeg gebragt te hebben.
Het misbruik van sterken drank heeft te
Meppel. op de zoogenaamde Nieuwjaars-Donderdag,
tot schandelijke tooneelen aanleiding gegeven. Aan
zeker persoon moeten eenige vingers zijn afgesneden
een ander is zeer gevaarlijk gewond; een derde
is bijna het oog uitgestokenterwy: bovendien een
paar personen belangrijke wonden aan hoofd en
neus heblien bekomen.
Te Lisburn in Ierland heeft zich het schan
daal voorgedaandat twee reglers bij de teregtzitting
in twist geraakten over het presidium, dat ieder
hunner voor zich meende te moeten eischen. De
twist liep, in tegenwoordigheid van beklaagden en
aankjagersvan verdedigers en getuigenTan rust
bewaarders en publiek, zeer hoog, en werd van
de regtszaal op de straat voortgezet. De twee ma
gistraten moesten gescheiden wordenanders waren
zij stellig handgemeen geraakt. Dat de zitting ge
schorst werd nog vóór dat de achtbare heeren de
zaal verlieten, spreekt van zelf.
Op den nieuwjaarsdag is door den Koning
der Belgen receptie gehouden.
Bijzonder opgemerkt werden de woorden,
door Dr. Loeb, opperrabbijn van België, tot Z. M.
gerigt. waarin deze geestelijke herinnerde, dat,
terwijl aan de Israëlietische onderdanen in België
dezelfde regten gewaarborgd waren als aan hunne
medeburgers der andere gezindtenzjjne geloofs-
genooten elders in verdrukking en leed verkeerden.
Deze bljjkbare zinspeling op de Mortara-aange-
lcgenheid is door den koning wel begrepenzoo
als bljjkt uit het antwoord, den opperrabbyn door
Z. M. gegeven. Men verzekert, dat de regering,
bij "de eerstvolgende hervatting van de werkzaam-
hedcu der kamer, aan do afgevaardigden de door
velen hunner verlangde ophelderingen zal geven,
nopens de stappendie zjjop verzoek van
het Israëlietische consistorie, ten. opzigte van de
treurige zaak te Rome heeft gedaan.
Zonderlinge Dialectiek.
Do Redactie van de Utrechtsche Courant wordt
in der daad al snugger cn snugger! Sprekende
van het half dozijn vrouwen, welke in Zweden
van de Luthersche tot de Roomsche kerk zyn
overgegaan, zegt die Redactie, dat genoemde
vrouwen «zich niet meer aan oude en afgeslelene
geloofsformulieren houden.
Was dc Redacteur ook nog bedwelmd door het
houden van het oude in liet nieuwe Men zou
