AMEBSFOORTSCHE
COORA^
M 015.
ynu DINGSDAG,
JZ April
Dil Uliul verschijnt tweemaal in de wiek"den Dingsdags on Vrijdags. - De l'rijs van het Ahonnement is ƒ1.50 in de 3 maanden. Van AdverlentiënI lot G regel* 60 (<ents,
elke regel meerder 10 Centsbehalve het Zegelrcgt. Afzonderlijke nummers, ƒ0. 10. Brieven franco. Bestellingen geschieden bij den Uitgever A. II. wan CUeff, te
Amersfoort, zoomede hij alle Boekhandelaren en l'ost-Direc.teurcn in liet Kijk.
De Amersfoortsche Spaarbank.
111.
Dij liet vastgestelde reglement is bepaald, dat
aanvankelijk tweemalen per maand, en wel op
den 2en en 4cn Maandag, des namiddags van 12
tot 1 nre. door ten minste twee Commissarissen
zitting zal gehouden worden tol liet ontvangen en
uitbetalen van gelden. Zoodra de behoelïc aan
meerdere zittingen zich doet gevoelen, zullen deze
wekelijks plaats kunnen hebben, doch voorloopig
rekent men dat twee per maand voldoende zullen
zijn. Zij worden gehouden op liet Raadhuis met
vergunning van het gemeente-bestuur, leder een
kan alsdan gelden inbrengen, doch niet minder
dan 23 cents le gelijk. Sommen van fi0 zijn
icdcrcn zitdag ter tig vorder baar; die van 10 tot
100 gulden moeten 14 dagen, van 100 tut 500
eene maand, en van ƒ300 of meer, drie maanden
ie voren opgevraagd worden. In eens gestorte
sommen van f'JOO ol' daarboven kunnen niet
worden teruggevorderd vóór zij gedurende een
jaar in de hank hebben berust.
Deze laatste hc|>ci kinnen zijn voorgeschreven
om misbruiken te voorkomen, en tevens oi.t liet
eevaar aOewcndfn. dat uit eene plotselinge opvor
dering van mooie sommen voor de bank kan
ontstaan. Daar zich echter omstandigheden kunnen
voordoen, waarin van deze voorschriften zonder
gevaar kan worden afgeweken, en de strenge
opvolging derzclvc voor cenen inbrenger lioonst
bezwarend zou kunnen zijnis aan Commissarissen
toegestaan in bijzondere gevallen en bij liet bestaan
van gewigtige redenen die termijnen op verzoek
der belanghebbenden te verkorten, maar eveneens
om de betaling van terstond opvorderbarc sommen
des noods uil te stellen tot de eerstvolgende zitting.
Ook mogen Commissarissen, wanneer zij mcencn
dal daartoe genoegzame gronden bestaan, aan
jccncu inbrenger de deelneming weigeren of op
zegden. waartoe zij zeker niet dan in hoogst
zeldzame gevallen zullen behoeven overlcgaan.
Van gelden, die minstens 4 maanden aan de
bank waren toevertrouwdbetaalt zij 3 ten hon
derd in het jaar. Deze renten gaan in op den
eersten dag der maanden Jantiarij, Mei en Septem
ber, met dien verstande, dat gelden ingebragt hij
do eerste zitting na die dagen (en dus op den
tweeden Maandag van Mei enz.) gerekend worden
op den eersten Mei enz. te zijn ingebragt. Die
renten berekend over den vollen gulden worden
bij liet kapitaal van den rcglhchhcndc bijgeschre
ven zoodra zij zijn verschenen. Hetzelfde geschiedt
op het boekje, <lat ieder inbrenger tegen betaling
van 10 cents ontvangt, en waarin bet reglement
is opgenomen.
De ingebragtc gelden worden door liet bestuur
belegd in prolongatie of op beleening, op hypotheek,
of eindelijk in Ncdorlandschc rentogevende lands-
effecten. Voor zoo ver liet ingebragto Kapitaal
meer dan ƒ5000 bedraagt, mag hiervan niet meer
dan '/s i" effecten worden belegdomdat deze
somtijds aan belangrijke daling onderhevig zijn,
en wel liet meest juist op die tijdstippen, waarop
vele inbrengers hunne gelden opvorderen uit vrees
voor oorlog, omwenteling, gelderisis of dergelijke,
zoodat een gedwongen verkoop alsdan velen aan
belangrijke verliezen zou blootstellen. .Het Departe
ment tot Nut van 'tAlgemeen is aansprakelijk
voor de ingebragte gelden, terwijl daarenboven
het bestuurder spuarbauk verantwoordelijk is voor
zijn beheer. Dit bestuur bestaat uit zeven leden,
zijnde thans de II.II. Mr. A. R. van Rel. Pres.,
Mr. A. N. J. van ile Poll. Secret.. II. Kruijff Gz.
Thesaurier, C. L. tic Barren, Mr. J. tic Louter,
A. I). Melhorst cn J. P. Schluiter, van welke cr
jaarlijks op 1°. Mei twee aftreden, die evenwel
herkiesbaar zijn. In de maand April van ieder
jaar doet dit bestuur rekening en verantwoording
van zijn beheer- Het geeft daarbij verslag van den
staat der deelneming, en van den stand cn liet
beroep dei deelnemers. Vooraf moet die rekening
worden opgenomen door 3 leden van liet Departc-
inents-bcstuur, die verpligt zijn zich daarby de
waarden en gelden der bank te doen vertoonep.
Deze worden bewaard in een ijzeren kist voorzien
van drie verschillende werkende slotenwaarvan
dc sleutels respcctivclijk zijn onder berusting van
den voorzitter, den penningmeester, en den secre
taris. terwijl gccnc gelden mogen worden belegd
dan op dc wijze door liet bestuur vastgesteld in
eene vergadering waarin minstens 4 leden tegen
woordig moeten zijn.
Dc overige bepalingen van bet reglement zijn
incest van huishoudelijke!! aardof vcreischcu
thans gccne afzonderlijke vermelding. Alleen willen
wij liicr nog bijvoegen, dut ook lid geval voorzien
is, dat het Departement mogt ophouden te beslaan
op een tijdstip, waarop de voortduring der spaar
bank wcnschelyk scheen. Alsdan zal namelijk
deze inrigting voorloopig bestuurd worden door de
bestaande Commissie,' die gehouden zal zijn zich
binnen 3 maanden lot Z. M. den Koning te wenden»
om een inmiddels door baar vastgesteld reglement
aan Zijne goedkeuring te onderwerpen, en de erken
ning der spaarbank als regtspersoon zoo mogelijk
te verkrijgen.
Ziedaar den boofdzakelijkcn inhoud van het
reglement. Gaarne zou liet bestuur reeds in den
loop dezer maand dit in toepassing hebben gebrugt
door liet openen zyncr zittingen. Daar echter liet
l'aasclifcest juist invalt op Maandag 23 April,
besloot men deze liever te doen aanvangen op den
eersten dag in de maand Mui, welke daartoe door
liet reglement wordt aangewezen, zijnde Maantlao
11 Mei. Op dien dag zullen Commissarissen alzoo
des middags ten 12 ure op hei raadhuis hunne
eerste zitting houdenen nu reeds heeft het be
stuur de toezegging van sommigendat zij alsdan
hunne spaarpenningen uan de spaarbank zullen
toevertrouwen.
Maar zal deze inrigting waarlijk aan haar doel
beantwoorden, dan is de krachtdadige medewer
king 'noodig van allen zonder onderscheid, die
rcgtstrceks of zijdelings liet inbrengen van gelden
door dienstboden of handwerklieden kunnen be
vorderen. Het tijdstip waarop de bank zal geopend
worden is daartoe bijzonder gunstig. De dienst
boden hebben dan juist bun loon ontvangen. Dc
handwerkslieden kunnen door het lengen der dagen
meer verdienen dan des winters, en hebhen
daarentegen minder ueliocften. ledereen die wil.
kan werk bekomen, als bij niet door ziekte wordt
verhinderd, en bijna allcu, die althans geene
oude schulden moeten afdoen, kunnen iets bespa
ren tegen den naderenden wintertijd, of misschien
zelfs tot het vormen van een kapitaaltje, waarvan
zij bij een voorgenomen huwelijk of in hunnen
ouderdom nog de vruchten knnncn plukken. Be
hoeven wij het wel te herinneren welk een geze-
penden invloed de spaarzaamheid uitoefent op de
huisgezinnen, waarin zij wordt aangetroffen? Hoe
aldaar weldra meer orde, zindelijkheidzedelijkheid
en beschaving beginnen te lieerschen Dikwijls
ziet men dat, waar de vrouw begiut met in de spaar
bank 'te brengen, ook spoedig de man zich van
vroegere uitspattingen onthoudt, en beiden de
gelden, die weleer in brasserij en dronkenschap
werden verkwist, nu zorgvuldig bewaren om het
kapitaaltje te vermeerderen. Het is ook hiermede,
even als met zoo vele andere goede zaken, de
eerste stap is de moeijelijkste, maar is die een
maal gezet, dan volgen er weldra meerdere, en
men vordert ongemerkt, eerst langzaam, doch
weldra sneller en sneller1. Maar die eerste stap
naar de spaarbank zal zeker door velen worden
gezet, indien de meer g.-goedcn cn meer beschaaf
den, die deze opstellen lezen, of door andcien
met de oprigting der bank zijn bekend geworden,
daartoe, zoo veel zij kunnen, hunDe onderge
schikten of bekenden uit den minderen stand
aanmoedigen en dringen. Op velerlei wijze kan
dit geschieden. Nu eens zal de enkele mededeeling
van het bestaan der spaarbank voldoende zijn.
Dan weder zal de uiteenzetting van het nut der
zaak, het wijzen op sommigen die door spaar
zaamheid van armoede tot gegoedheid zijn geko
men, het aantocnen van liet «ernederende van
bedecling voor lien die door eigene inspanning
in eigene behoeften konden voorzien het herinneren
aan dc gevolgen van onmatigheid en verkwisting,
tot het gewenschte doel leiden.
Vooral kunnen wij aanbevelen, hetgeen zeer
dikwijls in Nederland en elders met vrucht is
geschied, namelijk het ^even van een boekje voor
de spaarbank waarin eene kleine gift is ingeschreven
op naam van den begiftigde, in plaats van fooijen.
Door dit middel werd mcnigmalen zulk een
persoon gevormd tot een getrouw bezoeker der
spaarbank. En welk een invloed kunnen niet dc
hoofden van fabriek- of andere werkinrigtingen
groote grondeigenaren, enz. uitoefenen op allen
die in hunne dienst zijn. Wij zouden voorbeelden
kunnen opnoemen van arbeiders, die krachtens
zulk eene aansporing van hunne landlicercn, in
eene naburige spaarbank soms tot ƒ500 achter
eenvolgend hebben ingebragt, cn wij hopen dat
eerlang, al is liet ook sleehls in de verte, te
Amersfoort iets dergelijks niet meer vreemd zal
zijn. Het zal wel overbodig wezen aan dc invloed
rijke personenwoonachtig in de gemeenten
LcusdenSloulenburiiHoni/lami enz., de verzekering
te geven, dat ook buutte arbeiders welkom bij dc
Amersfoortsche spaarbank zullen zija, en dat wjj
dus ook op hunne medewe-king durven rekenen.
Misschien gaat Amersfoort in vele opzigten eene
betere toekomst te gcmoct. Veler wenscben zijn
althans ten aanzien van meerdere straatwegen die
tot deze stad voeren, gaz-verlichting, misschien
welhaast ook van stoombooten en spoorwegen hunne
vervulling nabij. Moge ook de wcnsch vervuld
worden van hen, die zich gelukkig zullen rekenen,
indien zij erin mogen slagen mede eene bloeijende
spaarbank in die gemeente te helpen vestigen.
Daartoe herinneren wij ten slotte nog eens, dat
dc eerste zittingen door commissarissen zullen
gehouden worden op 9 en 23 3Iei, ties mitldags
ten 12 urn. A. R. v. B.
De Hadjies en de wijsheid van den Heer
Duijmar van Twist.
De personen, die door heiligen ijver gedreven,
het graf van Mohamet gaan bezoeken, verkrijgen
wanneer zij op Java terugkomen den naam Tart
Uadjie. Zij zijn doorgaans zeer dweepziek, cn de
wijl liet volk hun beschouwt als heiligen, zoo
wordt veelal door milde giften in hunne behoeften
voorzien. Zij leiden derhalve een lui leven, en
waar er eenige zweem van oproer bestaat, zijn
zij het door wie bet is aangestookt. Dit is op Java
alcemeen bekend, enten einde die bedevaart naar
Mekka wat te beperken, moesten zij een' verlofpas
hebben, welke vrij duur moest betaald worden.
De heer Duijmar van Twist beeft in zijne hooge
wysheid in der tijdop grond van de bevordering
vau vryheid van godsdienst (ou la sublime sagesse
va se uicher?) die verlofpas afgeschaft, althans
die van de geldelijke verpligting ontheven. Wat
is het gevolg daarvan? Dat het getal bedevaart
gangers naar Mekka in 1855 bedroeg 1674, en
in 185G nagenoeg tot dubbel, namelijk 3037. Java
zal dus eerlang van Hadjies overstroomd worden,
en door hen getal het voorzien in hun onderhoud
min gemakkelijk zijnde, zullen oproeren onvermij
delijk wezen! O wijze Mijnheer Duijmar van Twist/
De beer Duijmar van Twist heeft zeer verkeerd
gedaan, het lidmaatschap der Tweede Kamer te
verlangen, althans met bet te accepteren.
Tijdeus die heer gouverneur-generaal van Neder-
landsch Indië was, bleven zyne daden door den
afstand, als met een zekeren nevel omgeven, of
wel men beweerde, dat "hij handelde "ingevolge
hooge bevelen, of dat hij aan den leiband liep
van den Raad van Indië.
Thans, nu hij lid is van de 2e kamer, komen
zijne redevoeringen geheel voor zijne rekening,
en, och arme! na eenige jaren in Indië de hoogste
betrekking te hebben bekleed, toont hij in de
Indische zaken nog zeer onbedreven te zijn. Om
zijne onkunde te bemantelen, komt bij tusschen
beide met de allervreemdste en onbegrijpclijkste
zegswijzen voor den dag.
Vrije cultuur, in den zin zooals wij dat ver
staan. bestaat op Java niet. Nu plaatst zich dc
lieer van Twist aan het hoofdvan hendie de
vrije cultuur van de suiker op Java willenyzien
ingevoerd; maar deor de tegenspraak welkgr'aat
onmogelijk denkbeeld uitlokt in de engte gebragt,
zegt bij, dat de vrije suiker-cultuur zal kunnen
worden daargesteldwanneer wij zullen zijn ge
komen door eene periode van voorbereiding
lot eene regeling van overgang in ecnen
toestand dat de tusschenkomst van bet Gou
vernement niet langer noodig zal wezen. De heer.'
van Twist geeft ons dus eene onbekende X als
oplossing. Maar wie zal ons helpen die oplossing
te vinden? Wij twijfelen er aan of de grootste
mathematici van Nederland daarin wel zullen slagen.
AMERSFOORT. 11 April 1839.
Gisteren is, tijdeus de morgendienst, in de St. Joris-
kerk alhier, iemand plotseling onpasselijk geworden;
hoewel sjioeclig geneeskundige hulp werd verstrekt
overleed bij kort daarna.
Men meldt uit Amsterdamdal in de afgeloopen
week op dc werf van de beeren van Rossuni
cn Wurtz is van stapel geloopen, de Stoomboot
Slatl Amersfoort.
Woensdag namiddag is ten huize van den
beer Dulillivux in de Molenstraat le Rotterdam,
voor de vierde maal een militair ingelegerd, om
dat die heer heeft geweigerd zijn aanslag in dc
gemeente-belasting te voldoen. Even als vroeger
is een papier voor hel glas der winkeldeur ge
plaatst. waarin wordt geprotesteerd tegen den
willekeuriger» aanslag. De lieer Dutillieux eindigt
wederom met te verklaren, dat niets hern zal
kunnen bewegen om den aanslag te voldoen.
