AHERSFOORTSCHE
r$Ë)
V ikk J
M «50.
van Y RIJ DIG,
61 Augustus d859. -
Dit IHa.1 verschijnt tweemaal in dc week des Dingtdag, en Vrijdags. -De Prijs van het Abonnement is 1.50 in de 3 maanden. Van Advertentiën1 tot 6 regels60Cents
elke regel meerder 10 Onts, behalve het Zegelrcgt. - Af-.ouderlijke nummers, ƒ0,10. Brieven franco. Bestellingen geschieden bij den Uitgever A. H. Ctee/f, te
Amersfoort, zoomede bij alle Boekhandelaren en Post-L)irectcuren in het Rijk.
Het RAPPORT der RAADS-COMMISSIE.
ter wegruiming of wijziging van den
Hoofdolijken Omslag to Amersfoort.
Aan den Gemeenteraad van
Amersfoort.
In (ln vergadering van den Gemeenteraad van 1 7/j Oct. 1857
werd eenc Commissie benoemdum tc onderzoeken in boe verre dc
Hoofdelijke Onnlag door andere belastingen zou kunnen vervangen,
of wol de beslaande H. O. op meer billijke grondslagen gevestigd
worden.
Die Commissie moet lot vcrschooiiing van baar langdurig stilzwij
gen aanvoerendal eerst verandering van het personeel harcr leden
vertraging in bare werkzaamheden heeft veroorzaakt, terwijl later,
door de bands Regering, gedurig do hoop werd opgewekt, dat van
dien kant maatregelen zouden worden voorgesteld, om tc gcnioct
tc koineu in die financiocle bezwaren, onder welke zoo vele ge
meenten gedrukt gaanwaarvan de Commissie vermeende, eerst den
oiulag tc moeten afwachten, als natuurlijk ook van invloed zullende
zijn op de geldelijke aangelegenheden van deze stad. Tol dus verre
is die hoop niet verwezenlijkt, en zoo cv aan de plannen der Regering
gevolg zal worden gegevenwaaraan uog al wordt getwijfeld
is zeker onder de tegenwoordige omstandigheden, thans dal tijdstip
n.».r «sr verre verwijderd. pc Commissie beeft dan ook nu gemeend,
z__. - lonKcr
met de voldoening aan het haar
te mogen wachten, inaar den uitslag harer overwegingen den
Raad te moeten mededeelenhierop nederkomende:
In de ocrate plaats heeft zij zich afgevraagd, of de II. 0. door
andere belastingen zon kunnen worden vervangen, waaronder
wel niet anders te verstaan is, dan indirecte belastingen of plaat
selijke belastingen op voorwvrpcu van verbruik. Daar de bestaande
heffingen op dergelijke vooiwerpcn, met uitzondering van den wijn
en liet geslagt, hier reeds hit het maximum zijn opgevoerd cn dus
niet kunnen worden verhoogd, zonde men lot het belasten van
andere of nieuwe middelen moeten overgaan. En dan is er, naar
het oordeel der Commissie, geen ander dat in overweging kan wor
den genomen, dan eeue belasting op het Gemaal; want de Koffij
Thee, Tabak, BoterBouwmaterialen cn dergelijke leveren teveel
bezwaren daartoe op en zouden *- weinig renderen, dan om daar
aan te denken. Alle leden liet het, dat de Lands Regering
gemeend heeft, door de belas....0 op bet Ccmaal uit de rij harcr
middelen van heffing te ligten, een offer te moeten brengen aan
den geest des lijds, door welken maatregel, dc gemcentc-finanticn
in dc meeste plaatsen, die dat voorbeeld gevolgd hebbensulk ren
gevoel igen schok hebben verkregen cn het verband lusschcn ilcr-
zclvcr middelen cn behoeften geheel is verbroken. Maar het is nu
de vraag, of dit middel thans als geschikt voor dc heffing van
Crne eigene, geheel plaatselijke belasting kan worden geacht. De
meerderheid der Commissie vermeende dio vraa0 ontkennend tc
moeten beantwoorden. De redenen die vnor ruim vier jaren, na zoo
ulerzoekcn bij het in- cn vooruit-zien
r nit zonden voortvlocqen, den Raad heb
ben genoopt om het voetspoor, door het Rijk betreden, te volgen,
he staan nog en zijn van volle kracht. Afgescheiden van den ongnn-
Migen indruk die de wedcr-invoering van ecne belasting zoude te
Weeg brengen, die, hetzij te regt of te onregt, door den tijdgeest
wor.lt gewraakt, is, bij dc regelen die volgens dc Gemeentewet
moeten worden in acht genomen, de ophef dier belasting voor de
hom of bet geagglomereerdc gedeelte der gemeente hoogst moeijc-
lljk, voor het gedeelte dat daar buiten ligt, ia bet geheel niet to
verzekeren. Dc belasting zoude dus niet gelijkmatig gedragen wor
den, een eerste verciscnte bij allo te heffen belastingen, terwijl een
groot gedeelte van de opbrengst, door de meerdere kosten van
toc/igt zoude verslonden worden.
De minderheid vcrecnigdc zich echter niet met deze zienswijze,
maar wcnschte, in navolging van andere steden, het voetspoor door
'het Rijk in deze helroden (echter door velen betreurd) en door ons
gevolgd te verlaten cn racende dat, niettegenstaande al deze be
zwaren, dc heffing eener matige belasting, niet alleen hoogst wen-
schelijk, maar ook zeer uitvoerbaar zoude zijn, en verlangde dst
deze zaak op nieuw door den Raad in beginsel werd beslist, waar
mede dc meerderheidofschoon voor zich zelve niet gestemd zijnde
voor die belasting, zieh vereenigt, omdat zij de zaak van tc groot
belang acht, om niet op nieuw door den Raad in overweging to
worden genomen.
Volgens haar oordcel (van dc minderheid der Commissie namelijk)
zoude eeno belasting op de 100 Ncd. jmnilcn, voor tarwe van
ƒ8,00, voor spelt van ƒ1,00, cn voor rogge van f 0,75 niet druk
kende zijn cn volgens de uitkomsten van vroegere jaren een bedrag
kannen opleveren van 14 a 15 duizend gulden, cn al ware bet ook
dat door gchecle ontduiking van den k-nt der ingezetenen die buiten
do kom der gemeente wonen, dat cijfer thans niet werd bereikt,
het bedrag echter nog voldoende zoude zijn, oin den II. 0. of dc
Jlhatm.dljku dircetc belasting zoo veel tc verminderen, dat dc veel
vuldige klagten, die nu over liet bezwarende er van worden ge
hoord', voor het grootste gedeelte zoude kunnen wegvallen.
Do Commissie licef» verder onderzocht op welke wijze de thans
bestaande plaatselijke directe belasting op meer billijke grondslagen
zoude te vestigen zijn.
In dc eerstu plaats heeft zij nagegaan, of door de toevoeging
van dc dienstboden en paarden, eigenaardig meer als voorwerpen
van weelde moetende beschouwd worden, tolde grondslagen waarop
do belasting rust, hierin zou kunnen worden voorzien, liet be
trekkelijk gering aantal, daarvan te ilezer slede gehouden, maakt
echter, dat zonder de daarop tc drukken belasting, hovhnmate
hoog op te voeren, die bijvoeging daarop van zeer weinig invloed
tljtt kan. Tot bewijs kan strekkendal ilc rijks-belasting over het
dienstjaar I8S8/d in principaal, slechts heeft opgebragt, voor de
dienstboden ƒ2732 en voor de paarden do som van ƒ715, wclko
opbrengst voor bet thans aangevangen dionstjaar door vertrek
v«n belastingschuldigen naar elders meer ilan ƒ300 minder zal
z»n zoodat, om die grondslagen van cenigen merkbaren invloed
10 uoeB zijn, op de som van ƒ25000, die direct uiocl worden
gehevenbet quantum van dc rijks-belasting ten minste verdrie
voudigd zonde moeten worden.
Verder heeft do Commissie nagegaan in hoe verre dc wijze,
waarop in andere gemeenten, ton nansion van dc P. D. B., wordt
ie werk gegaan, alhier zoude kunnen worden toegepast. Zij heeft
zieh daarbij bepaald let dc steden Leijden cn Utrecht, in welke
beide gemeenten men, volgens dc reglementen, die hiernevens
worden overgelegd, al dc zes grondslagen der Rijks personcelc
belasting, in aanmerking hoeft genomen.
Altijd uitgaande van de vooronderstelling dat voor Amersfoort
eenc som van p. m. ƒ25000 moet worden verkregenheeft men
Op hel kohier der pl. D. B. over het lonpondo dienstjaar van
deze slnil, dat nis bijlage mede hierbij wordt gevoegd, eenc
juiste berekening gesteld van hetgeen, naar den maatstaf Leijden
door ieder ingez.tcn zoude liehooren te worden bijgedragen.
Daarbij lijn echter de verhoogingen of verlagingen, naar mate van
het meerder of minder aantal kinderen, niet in aanmerking geno
men, xnodat hij de toepassing van hel aangenomen beginsel, in
de aanslagen onderling «enige, hoewel niet noemenswaardige ver
anderingen zullen ontstaan, liet eindcijfer van hey kohieraal
echter nagenoeg hetzelfde blijvendaar de verminderingen aan den
oenen kant, door dc vermeerderingen «au de andere zijde worden
opgewogen. De generale uitkomsten naar den maatstaf van Utrecht
verkregenwaarvan het reglement mede wordt overgelegd
zijn vervat in eenen staat, als bijlage hiernevens govocgd. Daar ter
plaatse bestaan, volgens art. 3, veertien klassen, die men voor
Amersfoort op twaalf heeft teroggebragtterwijl ook in de cijfers
van die klassec ccaige wijziging is gemaakt, omdat hel bedrag
der belasting, aan hel Rijk verschuldigd, daar cn hier, een mer
kelijk verschil oplevert. Men heeft voor de bepaling dier klassen
nagenoeg denzclfden maatstaf gevolgd, die in de tarieven vervat
in de wet op dc personcelc belasting, is aangenomen voor de
hoegrootheid der belasting op zoodanige voorwerpen, die afhan
kelijk is van het zielental der gemeenten.
Die uitkomsten voor iedcren belastingschuldige tc Amersfoort uit
tc trekken is minder noodzakelijk voorgekomen, vooral dc moeite
in aanmerking nemende, daaraan verhouden. Yan iedere klasse is
de hoogste, de gcmiihloldo cn de laagste aanslag op het kohier
aangeteckvndwaardoor bereids een voldoend orerzigt ontslaat,
terwijl men ieders aanslag gemakkelijk kan berekenen, omdat do
aanslag volgens Leijden, op het kohier voorkortende, juist aanwijst
het bedrag van dc personcelc belasting en dc rijks-opecnlenen
dus die som vermenigvuldigende met het aangewezen klasse-cijfer
en van dc uitkomst 4'/s pCt. berekenende, men dan ieders ver
schuldigde gevonden heeft; ook hier, even als hij Leijden, zal het
zielental der huisgezinnen, eenige wijziging in dat verschuldigde te
weeg brengen, liet «loet der Commissie leed tc moeten verklaren,
dat net onderzoek aangaande de toepassing van de grondslagendie
op andere plaatsen worden gevolgd, op onze stad, tot geen gunstig
resultaat heeft geleid; maar dat naar haar inzien, do verdceling
van de son, die direct van dc ingezetenen moet worden geheven,
volgens de beide bewerkte regiemesten, die ip hoofdzaak overeen
komen met hot aangenomene in vele andere gemeentenniet alleen
niet billijker zonde zijn, maar welligt nog tot meerdere klagten aan
leiding geven en nadeeliger gevolgen kunnen na zich slepen. T Ont
spruit hieruit, dal de som, die hier moet worden geheven, in
verhouding tot het bedrag der rijks-belasting veel grooter is, dan
in opgenoemde plaatsen. Waar te Leijden 3 pCt. wordt geheven,
moet het hier j pCt. bedragen, cn tot Utrecht is het verschil nog
grooter, zijnde daar l'/# pCt. on hier 4'/» pCt.
Er zijn tc Amersfoort te weinig huisgezinnen, Aio cenigen staat
of stoet houdenblijkbaar aan de geringe opbrengst der rijksbelas
ting op dc dienstboden cn paarden. Het gevolg van het aannemen
der beginselen, elders toegepast, zoude voor hier niets anders zijn,
dan dat dc ontlasting met eenige gnldens, die de meerderheid
ondervindt, geheel wordt overgebragt op Je enkele individuendie
zoodauigen staat of stoet houden. Zoo zoude de hoogstaangeslagenc
io den boofdclijken omslag alhier, thans betalende ƒ202,50, met
locpassing van het reglement Leijden worden gequotiseerd voor eenc
som van ƒ502,62, volgens Utrecht voor 723,73s of hel in het
wezcntlijk belang van dc burgerij raadzaam is, tot zoodanige ver
dceling over te gaau, dc Commissie moet het betwijfelen cn maakt
harerzijds bezwaardaartoe bet iniaticf te nemen. Er komen toch
op het kohier van Amersfoort meer dan vijftig hoofden van huis-
gezinucn voor, waaronder velen bchooren, wier inwoning voor de
neringdoenden alhier ganseh niet onverschillig zijn kan, die hoé-
genaamd door gccnc betrekkingen aan deze stad gebonden zijn, cn
aic op ieder oogenblik, naar verkiezing, hnn domicilie kannen ver
anderen. Bij overmatige belasting staat het te vreczendat velen
hnnner daartoe dc toevlugt zullen nementerwijl dc zoo zeer gc-
wenschlc vestiging van soliede nieuwe inwoners er zeker veel door
zal worden geweerd; cn dan zou de ontheffing van dc burgerij of
neringdoende klasse, voor het oogenblik met enkele guldens, voor
haar bestaanmiddel, inde gevolgen een onberekenbaar en onherstelbaar
verlies kunnen opleveren.
Wil men in de behoefte der stads-kas, die steeds op pl. m.
ƒ25000 kan worden geraamd, niet door belastingen op voorwerpen
van verbruik, maar op ccnc directe wijze voorzien, dan is zeker
de meest billijke grondslag, waar zoodanige belasting kan geheven
worden, die der jaarlijksche inkomsten of vertering van de inge
zetenen op welken laatstcn grondslag eenc belasting sedert 1°. Ja
nuary 1857 te Rotterdam is ingevoerd. Zij is bij nwc Commissie wel
ter sprake gekomenmaar deze moet rondborstig bekennendat zij
daaromtrent geene dc minste berekening of becijfering heeft kunnen
maken, omdat het inkomen of de vertering van hot mcerendeel der
ingezetenen alhier, door haar zelfs niet in de verte kan worden
geraamd. Zij gelooft Ook tevens, dat bij den afkeer, die er bij onze
natie bestaat, om hetzij zijne bezittingen, hetzij zijne inkomsten of
verteringen openbaar te maken en bloot te leggen, of door eenc
Commissie daarop getaxeerd tc worden, deze wijze van belastingheffing
weinig of geen bijval zoude vinden.
Wanneer men i'a aanslagen op het kohier der pl. dir. bel. onder
ling vergelijkt, dan komen do grondslagen die men tot verdceling
van de te vinden som bier heeft aangenomen cn tot dus verre ge
volgd, zoo geheel onbillijk niet Toor, en kannen de klagten, die
daarover worden aangeheven, minstens als overdreven worden be
schouwd. In den regel toch bewonen de gegoudsten de beste huizen
en komen dan ook als dc hoogstaangeslagenen voor. Daarcubovcn
men beschouwt deze directe belasting, enkel cn alleen als strek
kende tot equivalent voor dc afschaffing van liet gemaalmaar
men -chijnt zich niet meer te herinneren, dat vroeger hier ecne
directe belasting werd geheven, onder den naam van Brand- cn
Lantaarngcld, cn een marktgcld op dc Boter, dat wel indirect
werd betaald maar toch door de ingezetenen werd gedragenterwijl
deze tevens zijn ontheven van het onderhoud van kaaijen of werven
voor hnnuc huizen, thans geheel voor rekening van dc gemeente
kas verblijvende. EiSn bezwaar wordt cr tegen de bepalingen van
het reglement ingehragt, volkomen gegrond, welks uit den weg
ruiming door dc billijkheid gevorderd wordt, liet geldt namelijk
dit, dal dc eigenaars of eerste huurders van huizen, gedeelten
daarvan aan derden afstaandeeerst zclvcn in verhouding tot dc
gehecle huurwaarde van hc' huis worden aangeslagen, terwijl de
inwonenden daarenbovennaar gelang van dc gedeelten die zij ge
bruiken, mede worden belast. Voor dc billijkheid dier bepaling
bestaat naar het oordeel der Commissie gccu enkele redelijke grond
cn ze wordt ook niet gevonden in eenc der bewerkte reglementen,
terwijl zc mede in strijd is met het beginsel hij ile Rijks-wet op
Ac pers. bel. aangenomen, volgens 't welk, do hoofdbewoner de
belasting van dc vier eerste grondslagen verschuldigd is, doch dc
,in- of bijwonenden daarvan zijn vrijgesteld. Datzelfde beginsel diende
ook voor do pl. dir. hel. te worden aangenomen, waardoor (lc
Burgerstand, die in den regel het meeste kamers verhuurt, zeer
zoude worden gebrfat, cn (lc gegronde ontevredenheid bij die klasse
grootcndcels worden weg genomen. Dc eigenaar of eerste huurder
kan dan de belasting van het gedeelte, dat hij zelf niet in gebruik
heeft, maar aan anderen afstaat, bij bepaling van de huur op den
inwonenden rccouvreren. liet verlies, dat dc stads-kas hierdoor zon
lljilcn, bedraagt ruim ƒ900. De Commissie vermeent, dat bij de
voortdurende stijging van de opbrengst der belastingen op (le
middelen van verbruik (lie cr in de laatste jaren en voortdurend
plaats vindtdit verlies zonder groot bezwaar kan worden geleden.
Als dc slotsom harcr overwegingen heeft de Commissie alzoo
dc eer, dc navolgonde voirstellcn aan uwe vergadering tc doen
1 oDat du Hand in beginsel vaststelle of crop een nadar
wordende
i -i/tii cut nana, ui wginsvi rajoitw cy er, op
te. bepalen tijdstip, ten behoeve der stads-kas op
belasting op het gemaal en op het van elders ingevoerd i,
■meel, brood en koek, nl of niet :al morden geheven, in verhou
ding van f 3,00 voor de' tarwe, van 1,00 iwr de spelt en
van ƒ0,75 foor de togge op elke 100 JVrd. jionden. fi/ogt dit be
ginsel worden aangenomen, dan stelt de Commissie voor, het ont
werpen van een daartoe strekkend reglement aun de Commissie
van IVctgoving op tc dragenen, hetzij van eene nieuw te be
noemen, hetzij van de tegenwoordige Commissie, nadere voor
stellen te verzoekenaangaande de wijzigingendie er alsdan ten
aanzien nan de heffing der pl. dir. bel. zoude kunnen worden
gemaakt.
2'. .Voert de Raad, zieh in beginsel met de weder-invoering
van eenc belasting op het gemaal niet kunnen vereenigen, dau
stelt de meerderheid der Commissie voor, om aanvankelijk de
bestaande pl. dir. bel. te bestendigenmaar daarin die wgziging
te brengendat voortaan alleen de eigenaars of eerste huurders
zullen v/orden belast en de bij hen inwonenden daarvan vrijgesteld.
J. P. SCHLUITER,
29"3ubi001859 L" A- VAN BEEK'
29 July 1859. L> E_ LAGER WEI J.
De Nationale Spoorweg*Oorlog.
IV.
Dc Groninger Courant heeft ons dezer dagen vergend
een blik achter de schermen te werpen, door kenbaar
te maken de missive door dertien (een ongeluks getal)
leden van de Tweede Kamer op den 14 Julij aan
haren president gezonden. Het blijkt nu dat dc heeren
Duymar van Twist en van der Linden hehooren onder
hen die Nederland de Spoorwegen misgannen. De
heeren Sirens, Olivier, Meeussen, Slicher van Dom
burg, Dommer van Poldersveldl en Sander, hebben
op den 25 Jnlij het initiatief genomen, om het besluit
op den 12 Julij genomen, krachteloos te maken,
en den Noorderspoorweg, die onmiddelijk na de op
den 12 Julij aanhangig zijnde zaken, in openlijke
behandeling zoude worden genomen, onbepaaldclijk
uittestellen.
Maar wie zit au fond van al die uitstellen? Nie
mand anders dan de heer Thorbecke. In 's Gravcnhage
is het bekend, dat hij geen spoorwegen wil. Ook
zijn de woordendoor dat lid gebezigd in de zittingen
van 23 November 1857 en van 18 Fcbruarij 1858,
niets anders dan woorden bestemd om het publick
wat zand in dc oogen te strooijen.
De Noorderspoorweg was in staat van wijzen sedert
het begin van Mei, doch toen heette het, dat men Noorder
en Zuiderspoorweg tc zamen wilde behandelen.
Al wederom een voorwendsel tot uitstel. Dit even
wel zou hebben kunnen gebeuren, maar het lid
Thorbecke was voorzitter yan dc commissie van rappor
teurs, cn door hem werd het bijeenroepen der com
missie uitgesteld. Eenige leden daarover ongeduldig
geworden^ schreven op den 14 Julij aan den president
der Vergadering. Nu moest dc heer Thorbecke wel
de leden der commissie bijeenroepen, maar in plaats
van zelf het rapport op tc maken, werd het aan
den Griffier der kamer opgedragen, cn nu waren de
heeren van der Linden cn van Twist bcreidwaardig
om het opmaken van het rapport over den Zuider
spoorweg te doeu uitstellen.
Ziedaar op welke wijze het den heer Thorbecke
gelukt alle afdoening van zaken over de spoorwegen
onbepaald uitstellen. En de ministers hebben daaraan
toegegeven
AMERSFOORT. 11 Augustus 1859.
Dc vergadering van den Gemeenteraad op Woens
dag 10 Augustus gehouden, is niet bijgewoond
door de li. II. Schccrcnberg cn de Jong, die aan
den Voorzitter hadden kenuis gegeven, dat zij
daarin verhinderd waren.
Na het vaststellen der notulen van dc vorige
vergadering, was aan de orde het onlwerp-besluit
tot wijziging van het reglement tot helling van
den gemeente-accijns op het gedislcleerd enz.
De Voorzitter zcide, dat bij de wet van 15 Mei
1859. Slaatsblad N°. 38, de hoofdsom der rijks
belasting op het gedistclccrd was verhoogd; daf
diensvolgcns liet getal opcenten, dat daarop tot
nu toe geheven is voor de gemeente, eene wijziging
moest oudergaan overeenkomstig de voorschriften
dier wet; dat nu werd voorgesteld deze ook voor
het vervolg te hellen tot het maximumdat door
dc wet werd toegestaan, zijnde 90 opcenten voor
het hinncnlandschen 57 voor het buitenlandscli
gedislcleerd; dal het gevolg zou zijn, dat de ge
meente-belasting eenigzins werd verhoogd, hoezeer
slechts tot een gering cijfermaar dat de uitgaven,
die in het volgend jaar door de wet op het lager
onderwijs zouden gevorderd worden, dit allezins
uoodig maakten; cn dat hij daaron» voorstelde
het concept-besluit goed te keuren.
De hoor Scliluilcr merkte op, dat de heffing
van den rijksaccijns op den wjjn met betrekking
tot dc gemeente-belasting geene verandering had
ondergaan, omdat deze laatste als eigen belasting,
en niet door middel van opcenten np de rijks
belasting geheven wordt, zoodat hij van oordeel
