A1BRSF00RTSGHI
C 0 U R A 8 f
M 666.
,r;:.dc: "rz .4.1—
ran VRIJDAG,
7 October 48S9.
'''i1'1 '--""-"-('ndn week, inDhtgulaqim Vrijdag,. -De I'riis yan liet Abonnement is /1,50 in 3c 3 maanden. Van AdverMntico, 1 lot 6 re^io 6U Cents
ta „gel memd.r 10 fants. n- i i--g^, „^bieden bij im Uftge.er 4. IL Ma dmf. t.
,H„ 'Tri dc ,otld» OA,.,fa3. en rei/dajs. - De I'tijs yan I
AmeZ a b t' h" - 4^k,lik. .„m,ftM.
b'J boekhandelaren en l>o,l-Di,eeteu,on in het Rijk
It ™,r. kennisgevingen.
êr«ic//rde staten d" provincie
Celet op art. 100 dor provinciale
Brengen tor kennis van di
begrooling tier cnkcl proviucik.„ uu,i
tKTZS lM0i Kon",kl"k -
Wo.^31,,goedyAogrd,tegoB beulingran 40 cents ,t(.- provinciale
1 do daarbij belang hebbenden, dat do
inciale on huishoudelijke inkomsten
gucugucurU, ICpiL
RviBo algemeen verkrijgbaar i. gesteld.
Utrecht, den 22 Scnlcmbcr 1839.
De Geae/mteerile Staten voornoemt,
R K I. I. Voorzitter.
c. w. moorrkes Griffier.
BUnGBMEKtTF.ll u WETHOUDERS ntn GEMEENTE
AMERSFOORT
Brengen ter kennis van dc Ingezetenen, dat dc Commisie,
die welt gedurende verscheidene jaren heeft belast met
de verzorging van spijsen aan de behoeftigenzich wederom
heelt bereid verklaard, om gedurende den aanstaanden
winter hare pogingen lot leniging van tic armoede voort
te zetten.
Burgemeester en Wethouders openlijk hunnen dank
Itcltiigetulezoo wel aan de hovengrnoemde Commissie,
voor hare lielaiigeloozc en edelmoedige werkzaamheidals
aan dc Ingezetenen voor Imnnc milddadige medewerking
maken levens hekenddat de Commissie voornemens is,
nm np Manndag den 10. Ortohrr e. k. aan le vangen
mei liet openen der Inschrijvingen aan dn huizen der
Ingezetenen lot deelneming in de uitdcrling van spijzen
gedurende den aanstaamleii winter; terwijl zij dc Inge
zetenen dezer gemeente dringend aanspormom door
ruime inti-cLruing de heilzame pogingen dier Commissie
te ondersteunen en daardoor hunne belangstelling in deze
zoo nuttige inrigling tc loouen, waaraan dit jaar wederom
groote MnwTle beslaat.
Amersfoortden 4 October 1839.
Hiinjeim citrr cm If houden voornoemd
Da RuraeiMi iler
A. 6. W IJ K n S.
De Sreretarit
w. I.. scit ei. r 0s.
r.
AMERSFOORT. C October 1839.
VERGADERING van tl'tt Gemtvnltratul te
Amersfoort op Dimjsdwj 4 October 18j9.
Afwezig de lieer de Jong. die kennis heeft gegevendat
hij wegens afwezigheid tic vergadering niet kon bijwonen.
Ma liet voorlezen en goedkeuren der notulen van dc
vorige vergadering kon t in behandeling liet rapport der
Commissieliclast mei het onderzoek, in hoever ue Hoof
delijke Omslag door andere belastingen vervangen, of op
meer billijke grondslagen zou kunnen gevestigd worden.
(De meerderheid der Commissie had deze vragen ontken
nend beantwoord.)
He eerste spreker, du heer ran Reek, betoogt dc wen-
selirlijklieid van liet invoeren cener belasting op het gemaal
waardoor dc hoofdelijke omslag voor een aanzienlijk bedrag
zou kunnen verminderd worden. Deze laatste toen is vol
gens hem als Masting onbillijkomdat daardoor vooral dc
mingrgordc burger getroffen wordt, en zelfs iemand die
een gedeelte van zijne woning verhuurt, evenveel moet
betalen nis bewoonde hij die alleen met zijn gezin. Zij is
-ok drukkend, want zij is voor velen nog hoogcr dan de
ersonelc rijksliclasti.ig. Dok is zij nadeeligwant zonder
naar zouden zieli hier uwer personen van elders vestigen,
terwijl nu sommige ingezetenen de gemeente verlaten heb-
Ik-ii of dit eerlang zullen doen. bene belasting op dc rogge
van CO cents (niet f 0.75) dn 100 ponden, en van ƒ3 voor
de tarwe zou ecne belangrijke som opbrengenen niet tc
drukkend zijn. In vele andere gemeenten bestaat zulk eenc
Matting. Tc Gorinchetn bijv. werkt zij zeer goed. Ook te
Arnhem, lb- sluikerij kan men tegengaan door meerdere
ambtenaren e.» bclcrc surveillance. Dc kosten daarvan
zouden spoedig gedekt zijn door meerdere opbrengstvooral
van liet gcdisloïecnl. Alsdan zouden ook liet garnizoen en
de vreemdelingen bijdragen lot hel onderhoud der gemeente.
|)e lieer van l.ockhorst spreekt mede tegen het rapport
•rooien,leels op dezelfde gronden als dc vorige spreker. 1 c
gronden in het rapport aangevoerd komen hem met vol
doende voor. Men zegt daarin, «lat men betreurt dc af
schaffing der gcmaalbclasliiig door hel Kijken toch aarzelt
men om die voor dc gemeente tn te v,K-ren. Dit is meon-
«eaurat. Volgens dc wet heeft dc gemeente dc bevoegdheid
m, die belasting voor zich to heffen. De ondervinding m
on'lcro gemeenten opgedaan leert, dat z,j zeer goed «it-
is Dat de hoofdelijke omslag ongunstig werkt,
Iwnt hij 'lour vpmcliiHimdc yom-bclOcn. Som. hMn.lt
Jubtelt dor hctolinj v« n-oMlinon do laalMo
yr'ol riik.r i. do., hij. AU l..j ccn groot »e«,n hooft, moot
in ccn „root huis wonen, en dus veel belasting
l'ïïohn. Hen kou ooi gi-makkelijk hot lor.obrood nlichnf
«„.ffehrood in dc plaats daarvoor nemen, maar
K'is mociiïk een kleiner huis tc betrekken. Dc kosten
1» do Toning dor hUilinjon .ouden IcU l.ongnr «orde»,
niet in evenredigheid van dc meerdere opbrengst.
Ho"..» into.™ hier -orgront. Do bototingrchnlSi,.
V r -Ier* moeten bli kens het rapport tweemaal zoo-
vceThrtnlrn in dr directe betaling »l> in nndcrc nla.t.en,
,.oo. t:<kt ingetetenen mooloi. die betaling npbrongen
M S2 doo, min. 900 hooiden Ugo.
en Ii.cn die door elkander ieder op vijf personen bc-
nr."' Ie linnen zelve lijden daardoor, want hij kent
Sti, die «-dort do inyoering v»n dril hoofdelijk™
vele gegoc. n)s vr„Cg,:r nan dc nruien geven,
omslag niet nwer zoo 0,,|kn«per brood eten, en
daar zij wgg dj_ lebben. In Amersfoort zijn vele
bet dus me tji|.cn. Het is dus in een cxreptionelen
belasting invoeren. Dc groote meerderheid der belasting
schuldigen verlangt zulk ecne verandering. De arbeidende
klasse zal alsdan slechts weinig opbrengen, wnnt deze eet
slechts roggebrood, en dit zou zeer laag belast zijn.
De Vooniller heeft met belangstelling gehoord wat dc
beide vorige sprekers hebben voorgelezen tot verdediging
van het gevoelen der minderheid van dc Commissie.
Sedert 1833 is bij niet veranderd van mccning. Toen
even als nu, oordeelde bij, dat er verband moest beslaan
tusschcn dc Uijks- en ue gemeente-belastingen. Nu dc
gcmaalhclasting voor bet Kijk is afgeschaft, is bij in
beginsel legen dc invoering daarvan voor dc gemeente.
De bezwaren daartegen komen hem niet zoo ligt voor.
Al wordt dc belasting op de rogge op CO cents gesteld,
dan zal dit toch voor de arbeidende klasse een vrij hoog
cijfer moeten zijn, (laar deze alleen rogge brood eet.
Natuurlijk zal liet eindcijfer der Masting minder ziin
dan men lierckcnd bad, indien men van ƒ0,75 tot fO.tnl
afdaalt, liet gevolg zal dus zijn, dat liet totaal kleiner
is, en daarom de Hoofdelijke Omslag nog voor ccn
aanzienlijk bedrag in wezen moet blijven. Kun deze door
de gcinaalMasting geheel wegvallen, dan zou hij er
misschien voor zijn. Nu i» bij er tegou. Ilij betreurt,
dat dc (iommissic niet ecne andere directe belasting heeft
kunnen voorstellen, die op betere grondslagen berust,
maar hij verwachtte dit, daar Kurg. en NVeth. reeds
sedert lang daarnaar le vergeef» hadden uitgezien. Op
zich zelf zon hij de vooikeur geven aan eenc belasting
op do vertering, doch deze is zoo inocijelijk in dc
uitvoering, dat inen daarvan te Rotterdam nu moet
afzienom tc komen tot de grondslagen van het personoa^
Ik invoering der gemaal-belasting zou wel voor sommigen
voordeden opleverenmaar voor anderen nadeden, liet
zou slechts eenc verplaatsing zijn van den druk der
belasting, en wel naar dc zijde, waar men dien het
minst kan dragen. Dc zaak is van het hoogste gewigt,
en ieder handde naar zijne overtuiging. Ten slotte
merkt hij opdat dc voorsteller der gi-maallwlasting
wil. dal alt het beginsel is aangenomen, het outwerpru
der noodigo verordeningen worde opgedragen aan de
C.miiiiuic voor de itrafverordeningen, doch alt lid dier
Commissie mort hij daarlegcu protesteren, daar dit
hare roeping niet is.
11c lieer van Ijoc.khortt hervat, dat de belasting op
de rogge vroeger slechts ophr.igt /3H00; dat deze dus
niet drukkend kan zijn voor dc armen, als verdeeld
over ecu groot aantal personen, terwijl zij dan ook zeker
meer ondersteuning zouden genieten vau Je niccrgegocdcn
dan nu.
Dc heer L. E. Lagenrcij, lid van dc meerderheid
der Commissie, verdedigt alsnu hire zienswijze. Hij zal
niet spreken van de voordeden verbonden aan dc vrijheid
van handelnoch herinneren welk eenc waarde daaraan
onlangs zelf is gehecht in de vergadering van onze
Provinciale Staten hij gelegenheid der verkiezing van een
lid voor de Ie. Kamer der Staten-ticneraal. Evenmin
wil hij uitweiden over dc denkbeelden der l-Tidboiiw-
Congressen, ofschoon reeds op het Congres tc Deventer dc
gelukkige gevolgen zijn aangetoond van de afschaffing
der gcmaalbclastingblijkbaar uit Ie vermeerdering van
den larwebouw. Maar hij merkt -p dat uien nu, door
die belasting weder in le voeren, do armen wil drukken,
en evenzeer hen. die aan de armen grenzen. Deze eten
nu nog tarwebrood. Zij zullen dan gedwongen worden
roggebrood te eten, cn du* minder krachtig voedsel tc
gebruiken. 11e nieuwe belasting zal ook niet regelmatiger
drukken dan de Uoofdulijkcii Omslag. Integendeel; do
rijken zullen minder Malen. Deze wonen wel in den
regel in de grootste huizen cn betalen dus veel in den
Omslag, maar zij eten betrekkelijk weinig brood en
zulten dus weinig heialen voor hot gemaal. Ecu uohttc
deel der ingezetenen woont buiten dc kom der gemeente
waar ook do blcekerijcn liggen met hare talrijke nijvere
bevolking. Dc sluikerij zal hou langer hoc meer toenemen.
Dc meerdere kosten, die dc belasting na ziclizal slepen,
zullen niet zoo gemakkelijk worden gedekt als men
zich wel voorstelt.
Meermalen licclt hij hooren bewerendat de hooldelijke
omslag ondeugdelijk is, doch gewoonlijk worden slechts
weinig gronden daarvoor aangevoerd; cn hier, nu dc
grondslagen daarvan besproken worden, moet incn dio
ondeugdelijkheid bewijzen, daar blootc woorden niets bc-
tcckenen.
Do beer van Lockhorit antwoordtdat de vorige spreker
beweertdat roggebrood minder gezond voedsel i» dan
tarwebrood; dat deze wel anders zou spreken, uls bij des
kundige was, cn het hier ook geldt: «Schoenmaker,
houd u bij iiwc leest." De liocren eten meestal roggebrood
cn zij zijn juist dc kraebtigsteu van allen. Ue belasting op
liet gemaal is in 1830 alhier als eigen belasting geheven
waarom zou dit ook nu niet kunnen geschieden? Amers
foort is in ccn ezceptioiiclen toestandzoo als hij reeds
vroeger iridc. Wal dus elders tegen deze belasting wordt
aangevoerd, geldt hier niet.
Dc heer E. Lagcneeij herneemtdat die boeren
waarvan dc vorige spreker gewaagt, hier althans niet mede
zullen betalen in dc Masting, daur zij alten huiten dc
kom der gemeente wonen; terwijl zoo deze stad werkelijk
is exceptioneel, hot is in dat optigt, dat er veel gemak
kelijker dan elders kan gesmokkeld worden. Dn gronden
door den vorigen spreker aangevoerd voor dc belasting,
pleiten dus juist daartegen.
11c heer SchluiUr (lid der Commissicl wil bii het ge
sprokene nog ceiiigo gronden voegen. In 1830 bestond
hier wel ecne eigene belasting op net gemaal maar dc
omstandigheden waren toen ander* dan nu. Er bestonden
toen slechts '1 molensheide binnen dc gemeente. Nu is
er een derde in de nabijheid, doch op het grondgebied
der gemeente Hooglanddie hel incest beklant is. Kr
zou naar zijn oordeel eenc sluikerij ontslaan, waarvan
men geen denkb«cid beeft. Tijdens de wet op het geniaal
bestonden er allerlei beperkende bepalingen lew aanzien
van molensgrullerijenbet hebben van handmolena tmt.
liij gelooft niet, dat de Gemeentewet toelaat dne op
nieuw in het leven tc rocncn. Hü erkent dat er bezwaren
la-staan tegen den hoofdelijkcoomslag, maar hij weet geene
betere grondslagen daarvoor aan te geven.
Dc lieer van Reek herhaalt nog eens, dat hij niet kan
begrijpenwaarom eenc gemaal Mastingdie op mo vein
vele andere plaatsen bestaat, hier niet sow kunnen beslaan.
In 1830 bragt zij hier op ƒ21009.
Dc heer Diemont is legen cene gemaal Maaling, omdat
deze hoogst immoreel ia door de aanleiding die aij geeft
tot sluikerij. Hij weet bij ondervinding hoeveel er vroeger
toen dio belasting bestond, werd gesmokkeld. De leden
van den Raad, die tegen nare wederinvoering zijn, ban
delen tegen hun eigen financieel belang, maar zij doen
dit uit volle overtuiging, in het belang der gemeente.
Ilij houdt zich verzekerddat die belasting de helft niet
zou opbrengen van dc raming, en dat er daarenboven lork
een zware hoofdelijk-! omslag zou moeten geheven m
Dc heer Hcrichrl zegt, dat ook hij van oordeel is,
dat men den Hoofdelijk™ Omslag niet mag wijzigen of
verminderenzonder dat cr bewijzen geb-verd vardra
dal hetgeen men in de plaats wil stellen heler is.
De Voorzitter meent nog era grond le nmeten Muudcten
die tegen den llixifdclijken Omslag is aangevoerd, liet
is dezedal die Masting den koopprijs ra ara huurprija
der woonhuizen zoozeer zou hehlx-n doen verminderen.
Dit moet hij tegenspreken. Hij heeft die prijzen nn-
scdert bet laatste twintigtal jaren, ra bij kast
u-kering geven, dat de teruggang dier priizra
reeds liegoniicn is lang voor den Hoofdelijk en Omslag.
r
Integendeel, als cr nu cenig verschil I<ctlo.il tusschcn
dc bedoelde koopprijzen met die van bet tijdstip der
invoering dier belasting, dan is dit eerder in het voor
deel van zijne bewering. 11e huurprijs der Imicrn hangt
af van het verschil van navraag op verschillende tijd
stippen. Nu ccna is er gebrek, dan ecus overvloed, hap
kan cr bijvoegen, dat indien er rakeln fainilira van
bier sijn vertrokkenal mogt het don misschim ïijw
Ur sake van den Hoofdclijkcn Omslag, het hem daaren
tegen bekend is, dat cr in den loop van dit najaar
weder anderen zich hier zullen vestigen.
De lieer L. E. Ligenee] wil nog era rakel woord
zeggen ten aanzien van hel ingekomen adres tot ondersteu
ning van het gevoelen der minderheid van de commissie.
Hij heeft gesproken met vele personen, die dit onder tee-
kend hcblicn, en die erkenden, dal zij niet genoeg bekend
waren met den waren stand der zaak. Ook een aantal
personen geloofdendat dc geheet* hoofdelijke omslag sow
afgeschaft worden, als cr cene gcniaalbel sling werd in
gevoerd.
Hij betreurt het, dat er zoo vele rijken hebben gcleckeud
op dat adresmaar hij verbeurt zich daarentegendat
terwijl al do leden van den llaad er persoonlijk Mang
bij heblien om den hoofdclijken omslag le doen afschaffen
of verminderencr zoo velen onder hen zijndie zich
tegen de belasting op hel gemaal verklaren, ra alaoo
iooncndal «ij alleen het belang der gemeente voor oogra
houden.
Niemand meer bet woord vragende, sluit dc Voorzitter
deze discussie, cn stelt hij vóór, alsnu bij stemming wit
te makenof cr ecne belasting op het gemaal zal worden
ingevoerd, zoo als die door de minderheid der Commissie
wordt verlangd, niet dc daarin gebraste wijziging ten
aanzien der rogge. Bij do stemming verklaren zich 4 stem
men vóór, en 19 tegen, zoodat het is verworpen. Vóór
stemden dc 11.11. van Reekvan LoohhorU, SchrUtu cn
wdir.
Da Voorzitter scgt, ilzt «lino in behandeling zon moeten komen
het twoelo gedeelte der conoloiiu van hel rapport, waarhj wordt
voorgesteld in d« wijze van invordering van den hoofdclijkcn omzlag
dio Wijziging lo brengen, dal voortaan alleen de eigenaars of
ueralo huurders zullen worden belast, on do bij bon inwononden
daarvan vrijgesteld. Ilij meent echter dat brt doelmatiger ia, het
geli 'olo reglement op do invordering aan erao herziening le onder-
wvrpen. Miuchien konden dan die personen worden ontheven, die
nu In de laagste klaisc van bolutliare huurwaarde vcrkecrcn, ew
of meestal tot do nonvalours U-hooren, of door do belasting hcS
meest gedrukt wordou. Dit stolt hij dos voor.
Do heer Horsehol zegt zioh nu rcedi to moeten verklaren legen
hot voorstel der eotnaniiio. Vrlo ongehuwde»die op k«mert wonen
souden dan vrijgesteld worden, en uiel lo. Mei o. k. zouden dan
misscbieu nog con twintigtal porsonon, dio nnnog hnizen bewonen,
eveneens op kaïnort gtan wouen.
Dc hoor ScUuitcr antwoordtdat do commiano de wijtiging krek
voorgesteld, omdat dit voor do administratie gemakkilijkcr wan,
cn do hoofdbewoner dan van ilu huurders ken terug erlangen, wal
hij naincn* hol door hen bewoonde gedoelto bad betaald, aoo ala
bij do rijksbolaating.
Do heer van Vcoh gelooft dat dit laatste mocijcillk zou >4a, cn
ondersteunt daarom het gevoelen van den boor Herschel. Do Voor
zitter merkt op, dat zulks ook eeoigrin* ia strijd schijnt se iijn
met hel begrip van cou hoofdclijkcn omslag, waarbij mou do he-
Uslingsehuldigen diroct bekoort to troffen, cn niet langs een omweg.
Mot algomcene stemmen wordt alsnu besloten bel rogtemrnt
aan oeni- herziening lo onderworpen.
Do Voorzitter stelt voor dit aan dezelfde commissi* optedrigon,
bost-vindu uit do 11.11. van Bn-k, Schluiler cn L- K. kagcrwcij.
Do heer ■-<>>■ Beek zegt, dat hij meent zich daarvan le moeten
versehooncn, daar h|j niet wil medowerkea, op welke w«zv dan
ook, om de belasting to helpen hojtcnJicen.
Do heer Ijigerwvij verklaart, (lal bij vroeger de hem op
gedragen taak, na hot vertrek van den keer Veeekens, heeft aan
vaard, ofschoon niot zonder tegenzin, dsir hij reeds te voroa wist,
dat hel een droombeeld was, indien men meende dat noen den
hoofdclijken omslag zou kunnen doen ophouden. Ook nu wil h(j
zich niet onttrekken, en hoopt h|j hot verlinkt», zoo goed hij dis
vcrinag, te tallen vervullen.
In plaats ven dun hoer van Reek woedt daarop doos dsn Raad
tot lid der cntmiuuiu benoemd de hoer ScAoarvnkciy met tegew
5 stemmen (die zich hij do tweode stemming op den heer imps met
hadden voreonigd).
Vervolgens is aan de orde hel vavlstrllen van den route-standaard
voor da bank van leaning voor hel jaar tMO. Dei» wonll (Uar»p
zonder discussie vastgesteld gelijkvormig aan den tegenwoordignn.
Dc ingekomen stukken sijs:
