AMERSFOORTSCÏIE
COURANT
M i rir.ri.
van DIRGS DAG 7 April 8868.
Dit blad verschijnt de» >1 aan Jagt en Donderdag» avonds. De Abonnementsprijs is ƒ1.50 in de 3 maanden. Van Advertcnliën 1 tot 6 regels 60 Centselke
10 Cents; legale Advertcnliën per regel 15 Cents behalve het Zcgclregt. Aft. nummert /0.10. Brieven franco. Bestellingen bij dsn Uiig. .4. II. van Met ff, te
Bureau Amen/oorticke CourantLangcslraut, Wijk F, N«. 13, over de Du Ie VisoUiuirktsoo mede b j allo UookliandeUreis en Fost-llirccteurcn in hel Rijl
AMERSFOORT. 6 April 1808.
Op Dingsdag den 7. April 18G8', des namiddags
te ééo uurlal de Raad der gtmeeule Amersfoort
weder ecue Vergadenng houdeu waarin de punten
van behandeiiug zijq
1°. Rapport van Burgemeester en Wethouders
nopens hel rekwest van eenige ingezetenen
betrekkelijk de burgerschool.
2#. Ontwerp-besluiten tot het doen van af- en
overschrijvingen op de gemeeute-begrooling
over 1867.
3°. Benoeming van eeneo gemeente heel- en
vroedmeester. a
4°. Benoeming van leden en plaatsvervangende
leden voor de Commissie bedoeld by artt.
11 en 15 der wet op de Schutterijen.
De Tweede Kaïner der Staten-Generaal heeft
Vrjjdag jl. de begrooting voor Nederlaudsch-ludifi
1868 aaugeuouieu als: de uitgaven iu ludid met
60 tegen 23, die in Neder laud met algeineeue
stemmen.
Z. M. heeft benoemd lot commies by het
departemeul der Hei vormde Eeredieustent. den
beer Mr. J. F. Altwijn. thaus commies bij bel
l'ruv. Bestuur van Utiechl. met ingaog van 1 July e.k.
Er zijn thans in werking 32 boogerc burger
scholen, van welke 12 rykssclioleu. namelijk 7 met
vyljangen en 5 met driejarigen cursus. Vau 10
gemeenii sclioleu zijn er 15 met fijarigeu 2 met
♦jarigen2 met 3jarigeu cursus. De eenige by-
toudere hoogere buigeiscliool heelt 5jarigeu cursus.
Hel getal ieerliugeu bedroeg iu 1807 20üi, dat
der leeiareu 351. welke gezamenlijk ecue bezol
diging genieten van /"53G.107.
De in verhouding meest bezochte school is die
te Sueek iiamelyk 115 op de I0.ÜÜÜ inwoners,
verder Roermond met 114 en Enschedé met lOl)
op de lOllOO zielen. Te Leeuwarden is hel verge-
lykcod cyfer 23. ie llarliugen 67, te Amsterdam
slechts 6 op 10000 inwoners.
Het uitzetten van aardappelen in de Veen
koloniën is reeds eeiugc dagen op uilgebreide schaal
aangevangen. De gunstige resultaten daarmede in
de laatste jareu veikregeu zyn eugetwyleld oorzaak,
tlat de auiduppelbouw thans zulk ecu grooleu om-
vang beeft. .Meu berigl zelfsdal twee laudgebi uikers
28 en 3l) halve bunders met aardappelen bezeilen.
De bibliotheek van hel Nul te Zutpbeo bestaat
thans uit 1500 decleiiIe zameu u'uiakeude j07
werken, waaronder vele bijzonder voorjougeliedeu
geschikt. Van enkele nommers heeft meu zells meer
dan twee eiemplaren, eu van lil uommers iseeu
dubbeltal aanwezig. Vooral werken vau tustOrischen
cu rornautischen lulioud worden zeer druk gelczeu,
zoodal het bestuoi ui 40 zittingen niet iniudcr dau
7JZÜ boekdeelcn lei lezing heefi uitgereikt. Uil alles
geschiedt gratis, en oefeot een goedeu iu vloed uil.
Aan een particulier schrijven omtrent het on
geluk Ie llarliugen onileeneu wij Heden morgeu
heeft hier een tneikwaardig ongeval plaais gehad.
De trein was gereed om te reiuekkcu de stoker
bevond zich op de locomotief en de machinist stond
met een voet op de trede gereed om op te stijgen
toen plotseling een lievige slag werd gehoord. De
personen op het terrein waren op eens iu donker
gehuld eu als door den donder geirolleii. Na ver
loop van eenige miuulen was alles opgclicldeid eu
toen men lol hezmuiog kwam, bleek bel dal de
locomotief van deu (rein gesprongen eu totaal ver
brijzeld was. De vuurbol schijntdoor welke oor
zaak is niet juist bekend bezweken te zyu zoodit
door de plotselinge vermenging vau water en vuur
eeoe oogenblikkelyke hevige stuouioutwikkeluig
plaats vond die de outploiling veroorzaakte. Men
zou verwacht hebbendal de ketel aan Harden ge
slagen wasrnaar die is miegemleel iu zijn geheel
gebleven, behalve de inwendige deelvu. Bij de
ontploffing is de schok achterwaarts vau weinig
beteekems geweestslechts de voorste wagen eu
tender zjjn van de rails geduwd en ligt beschadigd.
De personen iu den treiu eu op het perron zyu
allen ongedeerd gebleven eu aan het station is
niets beschadigd, lie machinist die, zooais gezegd
is. op de trede stuud is als door ecu wonder on
gedeerd gebleven eu slechts door den schok om
geworpen. De volle werking der ontploffing heelt
plaats gehad naar voren, lie stoker is totaal ver
tnorseld en lussclun de wagens teruggevonden
byna uaakl en letterlijk gekookt.
De verschillende dcclcu van de machine en den
ketel zijn op groote afstanden weggeslingerd de
ketel is iu ziju geheel niet hel voorste gedeelte
van de machine cu de vuorwielen als ecu blad
papier vau het achterste gedeelte afgescheurd ver
volgens een voel of tien verder op de rails te rcgl
gekomenbeeft die verbryzeld en is na herhaalde
buitelingen hetwelk duidelyk af te leiden is uit den
staat waarin hij gevoudeu isin het gnud vast
gewroet.
Ue kracht die ontwikkeld werd moet onbegrijpelijk
geweest zyn. Be ketel ligt circa 50 voeteu vau de
plaats waar de locomotief stond. De deeleo der
machine, de zware frame, alles is afgerukt al»
bladen papier, eu de losse stukken zooals schoor-
steen, koperen ketel cuz.zyn bier en daar ver
brijzeld gevonden. Doch hel verwonderlijkste vau.
alles is het volgende
De voorwielen met de as, te zamen een gewigt
hebbende van 2400 Ned. ponden, zyn van de plaats
af waar He locomotief stond zoodanig weggesliogerd
en tol aau de rylpigeuloods geworpen op ecu af
stand vau 120 voet, boven legen den inuur, boven
de ingungdcurendus 25 voet hoog door deu
muur heengeslagen en midden in de loods diep in
deu groud geboordwaar tij uogtans iu bun ge
heel zyu neergekomen. Een groot sluk van deu
muur hebben zij in huone vaart medegeooineo.
Gelukkig dal hel onheil niet op de reis heeft
plaats gehaddau waren er misschien vele men-
adieu bfj omgekomen thans is de rarnpoa ir om
standigheden u >g gelukkig ufgcloopcn.
Uil Lundsberg by Holle wordt gemeld dat
Donderdag namiddag de kruidtoren iu de lucht is
gevlogeu. Tot nu toen zyn zeven lyken ontd kien
worden nog verscheiden personen vermist. Ecd
jong inau is zwaar gewond en zal waarschijnlijk
een been verlieten* De oorzaak van het ongeluk
wordi toegeschreven aan een steenwerker, d'« oi»
buskruid te baleu mei eeoe braudcude sigaar deu
kvuidlorcu blo ue n trad.
I»e Wins bij Hcillgcrlee.
liet leggen »a dm eerden an-.-a na net monument ter berdenkiag
een den slag l.g llriligrtlce aal geKbredro op 23 Mn e. k. dea
gedenkdag ran dien flagde eerale vrhlalsg ran den SOj.rigen
woiavelitrij.l unaer vooroudera legen de Spaauschc dwingelandij
die plaats iiad op 23 Mei I bGS.
I wee Spaanvclie legeraf delingen onjer de graren ran Mrgcn
en Aremberg tnklen i.aar Groningen na Lo-icwtjk ran Aamu te
U-vecUleiv. Ten gevolge ran inn.u-rij onJer aijne troepen moed
Mrgrn ecmgiiua .cblerbly.cn. Iu bei lie roenul r werk >an Motley.
de uil.iekeoile gcacbiejachrijrer Ue Opkomt dor X edorland*c/ie
IttpuUiok'a llage bi) I'. rail S(o.Aum een werk waardig
in aller banden ie zji» wordt deze rnldtlag alt rolgl bcacbrevca.
Lodcwgk <an Aaauu bad onlrrnl mid lemacbl r.n kamp bq Ap-
ping.dam opgebroken. .Nadal bg in erne «uidrl jke rigUug langt den
Wold-weg leroggrlrnkkcn waa een amal booger gelegen pad Ie
mul.lea .an een ntocreaig land, b.d b j nmtrcni drie mgleu ran zgoe
rerige legerplaau pot» gerei. Digi bg bel klooalrr Heiligcrlee, of do
heilige houvA. bad b.j igne «laadplaats grkozea. ken wernig handgeld,
rgkn-.ke belnfien en hoop op buit liaddeo werkeljk een em.l gemaakt
aan do uiuiterg, die ook in tgn Irgi-r uilgebaralen waa. Verrekerd, dal
Mcgen zich mei mn Aremberg bad kunu- n rrrrvnigeu en bereid om
ten minde- ecu' braliiecodru slag eoof rigbei.l en ra Ierland le wagen,
wacblie Lodewijk de aankomat randen airg.lluaiigen tijaod af. Zgne
ilellmg waa bgzotider sterk en gcaelnki om hoop en vertrouwen in ie
boezemen. Ilclligerlee wat een uicl boot Drwaaae-n heuvel, door Prae-
montiralenaer monniken kuualrol aangelegdliet waa de eenige- boogie,
welke- in die groote uilgesircklhti-l ran oio.-rauigc weilanden uilalak,
welke .lont dc bot en de Lipp* ingralulen waren de rverra lerlgke
relden" tan l'actlus. Uier bad Herman, de cerate- der ïeulumiche bel
den, drie legioeuen oudgediende- krggers ran hel heerscbruchtig Kome
ernieiigd. Iber waa de actum ran rarua, uietsl-jk en bloe-d bezoedel.I,
ail hei moeras gereten, om Gvrotvnicu», die hrm kwam wrrkea, le
waarschuwen, dat de Uuitache vrjbcl.l een gevaarlijke legenparlg waa.
En thans, «on sialics de getchie lem* gedurvud herbaalt, hield eeu
ander DuiUcb krijgsman in dicirlflo gevaarvolle streek eene roordee-
lige stelling beaet. Ue dwingelandij dio hg bovlrec.l Iracbilccren
Igcineco le i |ii als .lie ran I' luieeu bad hare uiaguge rl.-ugclen
uilgebreid nrer werelden, waarvan deCaeaira n-ioil hadden gedroomd.
Ook iij was m de wapenen, met nlevhl* om dc reglco ran deu mruscb,
maar dc reglen ran God te verguizen. De slag der vrijheid sou geleverd
worden >oor vaderland en geweten. Hei was zelfs ecu heiliger laak,
dau die welke llcrmaus arm bezield had.
Hoewel ilc moerassen ran dien langrcrrlogco tijd in vruchtbare
weiden en op andere wjze herschapen waren, was toch dc ganaehe
streek vochtig, bcdurgelgk en hsgchelgk. Heiland was in vierkante
slusk-.-n afgt'lecld, uielilooi heggen uiaar door sloolcn, die meu niet
kon overtrekken. Staketsels door ooeren Ier bescherming van hun erf
opgeworpen, hadden dc si reek b-jua ontoegankelijk geinaakl, terwijl de
knilen was. Voor dnl bij de Helling bemagiigea kon,
onvermijdelijk rerswolgen werden.
Hij bicld ren oorenblik sund. Hel ontbrak hem aan ruiterij, Anne hij
alleen Marlioengu i bende bad, din le naanwernood rivrkvnderd ansa
beliep. Hij waa zeker, dat Megen bianaa dn rier-en-twinbg area saw
aankomen. Indien bij doe de opaundeliagea beug kon bowlen
zonder bnn de miuate geteganbeid legeren oman elkander la gaas.
dan zon hij dan volgenden dag in staal lijnom ban rolgana
bet roertien dagen ie voren beraamd plan ia de paa la v-
Maar de Craaf had eau dubbclea binder saai le koren Ie komen. Zijoa
eoldalen waren beet op dea elrijd, da vijand oiterat koelbloedig. On
Spanjaarden, din den avond te voren een duizend ut moaketien sao
gemakkelijk ran achter hna molen rerdrnrea hadden, dienden
nacbl zelve van hnaneaaukoflai roor Appiagadam da gaaacbe magl
der opslaadcliegen met de niterfie baset hadden tien opbrekoa
waanden aich reeda geheel op weg om la oterwiaaen. U dc mmning
dal op den naam alleen der oude legioenen deu Cosaca de achrik am
'l kart get lagen wae, ea dat het onmogelijk t
penen wedraund te bieden, beacbouwden zij
minachting wegens aijne roomgtigbeid. Wal hameoaari
oitatel, waa ban aea prikkel lot apord. Waarom i
terblij renden en muitende troepea aii zij eer al lei
de zegepraal en dan bait met beo dcelen fliemi
beter, dm Aremhorg, een inboorling der Nederlanden, de Sudhooder
der provincie. Lal uarngbeid alleen of keiurscbe geam-lbeid koo bom
•r lot aandrijven, in-lirn bij ben ibina, nu k«t unr dar orarwmaiag
geslagen was, lerugbield. In drift ontvlamd door dn* oniragelijka
tergingen, aich lerridig geiroffen rocleude in iija' aationalentrotoeo
begrrng om ie loonen, dal een Nederlander wilde aanroeren, waar
Spanjaarden slccblj durfd-n volgen, Hel Aremoerg och b<
dien gro.cn miasup la begaan, dien bij too swaar naiaa i
de slem zijner eigene oaderriadiag ea da acbikmagea mjaa gi W
gaf bij aan da snoeken; aijnar aaldaieu toe, «<ISc bij nzel, aooaïa
Alra bad lecrca bwlwiagaa of raracblen.
Undertuiachcc. lag men des koop der laglgrwapanden, welke aso
bet vuur der Spaaasche stukken ran Croniogca biooigesiald was ga-
weasi, wankelen. Het gcachot werd daarop .an achter bet bowb rooe
den dag gebaald en nn vollediger op de twee boofdafdcelinge* dea
rij sola g.rigt. Weinig acbotcn trulea kort daarop waken da —firt-
porriu* ball over kop terug «a lieian bunae stelling gebcal ia dan
loop- Up dat scbijabaar .oordeel, hetwelk slccbia cena .«eraf beraamd*
krijgilsel waa, koaden da Spaojaardaa tick otcl meer badwiagan. Zij
snelden losiig «oorwaaru om de siaod boudeada carré» aaalavaltaas
hun berelhebber tras niet langer in at\ai buaoa drift te beteugelen, in
een oogeablik waa da gaaeche roarhocda in boa moeras geaeekea.
W'aiaign minuiro later lagen zij bitlpeloos en bopeloua ia da poelen
ie wonlalen. i-irwijl de vijandelijke maakeiieia can doodelijk mor ap
ben onderbielvleiisunder dat dezen eelfa da zolea aal maakma. lie
piekcaiera, die k«i .oornaamste deel der grooiaw afdeeliag unmaaklea,
storten zich au Oo* op allen die sl«b au de pneltn toebtea ia redden,
en dreven ae naar bel doojclgk moeras terug. Ter arlfder lijd daagda
de kleinste afdcaimg van bel leger der opaiaodeliagea die lol daarer
beschut hadden gestaan san achter daa ben.el op trok om dan raat
er tan been, ooiiingrhle da Spaaneche achterhoede raordaldaaen
hunne sict.eude makaera konden te hulp komen, en brak bijna oogea-
bliakelijk hunne gelederen door. Coaaaio de nraccamoaw detelfde
Spaanse be kolonel, die de eerste wss gewccsi om Aremberg ta beschul
digen dewijl deze gezind wss bel gerecht uil ie «lellen, was an da
eerste om te rlugten. Aan zijn laaghartig gedrag schreef man kat ter-
liea ran den slag loe. Zoo hiUig Was Aira's tnoru, up het vernamen can
hel gebeurde, dal bij den bevelhebber ter dood zou veroordeeld hebben,
waren mei zijne menden en landgenuolca voor hem lomchtnbaida
gekomm. He nederlaag was plotseling en volkomen. Ue Spanaarde*
waren vloor hunne dwaasbeiin deu kuil gevallen, dien de vijand
bun gedolven bad. Ue slag was verloren. Niels bleef Aremberg
o.er, dan een eervollen doo.1. Hg slelda zicb aan het hoofd snaar
handrol ruilenj casloriciicb iahethcel.l van des narij I.Ileachokword
Uiig. bonjan door Adolf van Nasaan, aan hel hoofd ran een gelijk aantal
rollers. Ue aaarocrdeia leiden hel ixide op eluan I- r loc Zij atn lea op
elkander, zoo als hel wakkere strijder» pasi, juial m het hart ran bat
gerecht. UnUekommerd om een pistoolschot, dal hij van zijne tegen
partij ontving, vel te Aremberg Adolf neder, mei een' kogel door het
lijf ea oen sabelhouw aan het noofd. Twee ruiiera ia de onmiddellijke
•lie-nsl van den jongen Graaf oudergingen hetzelfde lol van desalfda
band. kort daarna viel Arembergs paard, door een musketkogel ge
wond, neder. Eenige getrouwen uuiijn gerolg bragtea het ren weder
op de been en beurden den roller >n den zadel. Zij poogden ban ge-
it ouden bevelhebber ran het slag void ts voeren. Hel paard steigerde,
deed nog eeu paar slappen en viel toen dood. Aremberg worstelde ciek
>ao ouder hel paard Ion en deed eenige stapper, naar den rand tenor
weide, i'igi bij den weg. In den slrijd gekwetst, door de jicht ver
lamd die heus zoo laug gefolterd bad en naauw.-lijks in staat
iaogcr het wigt lij eer wapeornating te dragen, wachlie hij hier
nisiig zijn einde af. Kort daarop naJerde eene ijandclijke bende
co Aremberg viel, mei woudeu orerdeki alrijdeude als ren held
van Homerus, bij alli en tegen eeg- bende, mei een' moed die eene
bclere zaak eu een beter lot waardig waa.
eg n den Oce.
zen legen
een onverzoenl jki-r, utentcbcli.k
Terwgl Aremberg zijn volk langt hel smalle pad leidde, heet op de
vervolging van den opgeraapleu hoop rnorlvlugligc Geuzen, zoo ais
zij ben iiuciudeo, tn-rcikic hg weldra Winschoten. Hier ontwaarde hg
den verachten <gand. Ludcwjk en Adolf ran .Nassau hadden, terwgl zg
in het klooster lleiligerk-e aan den atnldagdisuh uleu, dooreen wel
gezind landmail vau de aauiiailcring der dpaujaarden kennis gekregen,
(lil iu tg Is uuivangen herigi had den aauroenler der opstandelingen
lijd gogi-vcu om de nuodige aalistallen tc maken. Hij had door drin
gende beden zijne uianscuappen over hun oproerig gedrag randen
rongen dag beschaamd gemaakt, en zij waren uu zoawel gewillig als
gereed om slag le leveren. Hel dorp lag niet ver ran de abdy, en in
den omtrek der alidij had Lodewijk ran .Nassau Ihans poll gerat. Hij
had aan zijne linkerzijde een'heuvel vau uit.IJclbare boogie, achlcr
zich een bosch, voor zich e.-ue uitgestrekte en dransige vlakte. Voor
die vlakle vaa ecu pad, dal naar hel klooster «oerd.Ual was dc weg,
dien roosberg utoest ori-rsiaken. Up de vlakte, welke tusscheu hel
husch eu den heuvel lag, was bel voornaiinste gedeelte van del Geil»
zeiili-gcr in slagorde gi-scliaard. Zij waren na twee vierkanten of «a-
kadru is gvrangsi-hikt, uvvl meerder diepte dan hrecille, waardoor hun
aantal minder scheen, dau het werkelijk was. Het kleiusto vierkant,
waarin twi-ciluizeiid acblbunilenl m in lieral waren, werd gedeeltelijk
door den heuvel besehui; licidc waren ter zijde door oinikelicrsge-lt kl.
Up de kruin van deu heuvel was eene groole uveuiglc Ivglgewapend
volk, en/rrus pvrilua van hot leger. He ruiterij, die niet uu-cr dau
driehonderd man bedroeg, was vooraan geplaatst, mei hel front naar
deu wegwaarlangs Aremberg komen moest.
Uie weg was oiuzooutd door eeu bosclt, dal zich bgua lot ami den
roe» des heuvels uiislreklv. roeit Aremberg aan den rand gekuuic-n
was, liet hg zgn geschut voorkonien au opende hel t unr op de ligige-
wapuodc iroepuu. I> heuvel beschermde ecu grool deel dier iivu.io
lagen dt-zi-n annrsl. Toen Areotberg bemerkte hoe alerk de opsluidc-
liugen in gelal e.. door hunne elolliug waren, was hij tan pla.. «nvhis
eene scheruiulsvling ie wagen, H.j keilde beier dau zijne soldaten du
verraderlijke gesteldheid van deu grond li-gotiorer de vijaud. Hij zag
dal hei eene dier strekeu was, waaruil men brecde vieraanto stukken
turf had gehaald roor brandstof, ou waar een bedrtegolijk, groenachltg
schuim op dc oppervlakte rail dtrpe poelen naar do lurf geleek, die
rr nit wat gehaald. Hij zag, dat hul slagveld, hem door deu schraudc-
ren vijand aangeboden, ecue doorgaande recks van strikken cu bcdvklv
l'olilic-ke Ikcvuc.
Ue correspondent vau deu Lundensche Timet
scUryft uit i'lnladelptiia vau den 17den Maart, dal
presideut Joliusou ijverig beng is »yne verdediging
gereed le inakeu eu daaivoor seiner alle audere
zaken liggen liet. Het puuliek denkt, dal de senaat
hem volslagen vijaudig is eu 100 spoedig doeulQk
en veroordeeleud vuuuis zal uitspieken; du is
allliaus toor bel legeuwcordige de algeineene indruk.
lutussclieo zii de heer Slautuii steeds als tniuisier
aau bel departemeul van oorlog. Yreeicude dal de
geueraal Ttiomas, die door den president in zjjoe
plaats gesteld iszich door overrompeling meester
tau dc positie vvtl maken teilaal Sianton hel lokaal
nu bet ministerie zeldeu of uooil, en toen hy by
geiuctile veruain dat er ceue gewapende bende uil
Viigiina iu aaulogtwas, om lieiu de plaats le doeu
luimen, lieell by ceue wacht tan viercotnpagoiéQ
n.ildaleo roudotn liel gebouw geplaalsi. Ue pr.-sideal
«il uicis mei S autou te doeu hebben en handelt
steedsulaol de generaalTuoiuas wei keiyk minister
van oorlog ware. lutussclieo staan de wetgevende
vierkzaauiiiciJcu hy bel congres nageuoeg gebeel stil.
't Geruchtdat de Koning van Italië door eene
bei oei le zou zyu overvallen, is ongegrond.
Als eeu »oisi slechts even buikpyn beeft, wordt
dit soms per iclegrain lol eeoe beioerle herleid.
Dc Miuisicr vau Fioaotihu 111 Oostenryk heelt m
deu Ryksiaad verklaard, dal. zal hel dcficil 10 de
achalkisl iu drie jtreu tyds gedekt zyu eeoe be
lasting op hel inkomen geéiscbt wordt.
Hetjeren ile cijfers de wereld? jYeeu, maar tij
zeijijen hoe tij geregeerd wordtzegt Gdihe