het gewigt van het onderwerp der interpellatie,
dienstig acht dat de President der Republiek
in de discussie gehoord worde sal de Verga
dering over dit voorstel beslissen."
Volgens het Journal des Débats hebben verschei
den leden der Commissie aich gunstig over dit
amendement uitgelaten.
Wat sij, die den President vrijheid van spreken
willen geven wat anderen, die eene wacht
btj zijne lippen wenschen geplaatst te sien, ten
gunste van hunne meeniug aanvoeren, blijkt
uit het onderstaande:
De voorstanders der beperking1 van het regt
vau den President om te spreken voerden aan,
dat die noodig waswilde men nietj ieder
oogenblik aan de gevaren eener Gouvernementele
crisis blootstaan en de Ministeriële verantwoor
delijkheid in Je daad en niet slechts in naam
bezitten. Waar bepaalde wetsontwerpen behan
deld werden en de discussie dus tot speciale
en concrete onderwerpen beperkt waskon
tie persoonlijke deelneming van den President,
met zoovele oudervinding toegerustniet anders
dan gunstig werken maar bij de*behandeling
van interpellatien kon zij niet dan nadeclig
zijn. Deze leden herinnerden hoe ligt een Minister,
naar aanleiding eener interpellatie, door een
afkeurend votum getroffen werd. Was dit het
gevalen bleet deze stemming eene zaak tus-
schen de Nationale Vergadering en den Minis
ter, gelijk de Ministeriele verantwoordelijkheid
eisclue, dan was met de aftreding van den ge
troffen Minister het conflict beëindigd. Maar
zoo men den President hel regt gaf om aan
de beraadslaging over eene interpellatie deel ie
nemeneen regtwaarvan bij bij gewigtige
kwestien ongetwijfeld gebruik zou maken om de
gedragslijn der Regering te verdedigen, dan zou
het afkeurend votum niet slechts den betrokken
Minister, maar de geheele Regering en zelfs
den President treffenen eene Gouvernementele
crisis ware dan onvermijdelijk.
De tegenstanders gaven de juistheid "'dezer
redenen in liet algemeen toe, maar bragten in
herinnering dat men een voorloopigen toestand
regelen en derhalve met de eischen van het
oogenblik rekenen moest. En wanneer men nu
in aanmerking nam, hoe nuttig de raadgevende
stem van deu heer Thiersy niet alleen over wets
ontwerpen, waaromtrent bij niemand eenigen
twijfel bestond, maar ook bij gelegenheid van
interpellatien en incidenten van allerlei aard
gewerkt had dan moest men, naar zij meenden,
uit een doctrinair begrip zijne tusschenkomsl
niet afweren, welke zoo goede gevolgen had
voor 's I.ands belang. Zij deden verder een be
roep op den concilianten geest hunner mede
leden om dit punt toe te gevenalthans tot
dat er eene Tweede Kamer zou ingesteld zijn,
welke, in zekeren zinals scheidsregler lusschen
de Regering en de andere Kamer zou kunnen
optreden.
In de hoofdstad van Paraguay, Assencion
is eene heftige anti -Spaansche beweging ontstarn.
De president had de meeste openbare ambten
bezet met Godes zooals het volk de Spanjaarden
noemten daardoor den haal der bevolking
gaande gemaakt. De Spanjaarden wapenden zich
en vormden een «Spaansch legioen" van 400
man; zij stelden zich daarenboven onder be-
-scherming van den Braziliaanschen gezant, die
wegens het keizetlijk bezettingsleger den mees'.en
invloed bij de regering heelt. Tevens heeft de
Spaansche gezant den président verzocht een
oorlogschip ter beschikking te stellen om zijne
landgenooten veilig buiten het land te kunnen
brengen. Alle Spanjaarden hebben terstond hnnne
openbare betrekkingen ncdergelegd.
Te Petersburg is de organisatie van het leger
aan de orde.
Men wil in plaats van de bestaande divisie
commando's, armeecorpsen vormen.
Men moet inderdaad toch instemmen met hen,
die de vrede in Enropa heerscheudeeen ge
wapende- vrede noemen.
Generaal von Manleuffel hield by de onthulling
van het Monument te Melz, ter eere van de
gesneuveldeneene lofrede op de dapperheid
van Baiaine en van het Fransche leger.
Die rede trekt ook in Frankrijk groote attentie.
Wie weet wat zij bewerken kan
Zou zij welgemeend zijn.
Aan onjuiste berichten ontbreekt liet nooit
een dezer is nu de tgding, uit Weenett onlangs
medegedeeld, dat de Nationale Bank haar dis
conto met een half procent had verlaagd.
Die Rank had er volstrekt geen plan op
gehad. Anders is het met de Engelsche Bank.
De weekstaat geelt hoop, dat het disconto
binnen veertien dagen op nieuw zal verlaagd
worden.
De RoUerdamsc/ie Courant meldt
Geen nieuws, ook wat het Haagsche moord-
geval betreft Neen want alles wacht op de
voortzetting der instructienadat Behagel en
Verlind herwaarts zullen zijn getransporteerd.
Inmiddels zou ik kunnen beoroeven de kunst
der fantaisie wat te laten werken op grond van
losse gegevens en toevallige combinatië, die men
kan maken. Zulk een fantaisie zou hare aange
name zijde alligt kunnen hebbenmaar ik
zie er geen nul in daarvoor uwe kostbare ruimte
in beslag le nemen.
Ik moet daarentegen nog constateerendat
ditmaal, in strijd met. veler verwachtingen de
opera-zaak in den raad al zeer laconiek is be
handeld. Een eenvoudig voorstel is aangenomen
om «gegadigden" op te roepen, zonder subsidie
uit te loven. Men denkt, dal de heer Marck
wien de Burgemeester den lof bragl. dat hij
speculatief genoeg geweest was om de ƒ12,000
schadeloosstelling in zijn zak te steken en
elders dan in den stads-schouwburg de gele
genheid le zoeken lol spelen niet zal mede
dingen, als men op het besluit om geen subsidie
te geven niet weder op een of andere wijze
mogt terugkomen, hetgeen best mogelijk is. Maar
nu blijven ook de zaken met den koning en de
koninklijke familie op den ouden, gespannen
voel. Inmiddels heeft men mij medegedeeld,
dat een vijftal aanvragen om naar de directie
te dingen, zijn ingekomen. Tusschen hel aspi-
reeren en het aannemen op de gestelde condi
tie en vooral tusschen het aannemen en vol
houden ligtzooals iedereen weet, een groote
afstand. Maar ik heb toch ook vernomen, dat
eene zeer belangrijke onderneming uit den vreem
de welligt aanbiedingen zal kunnen doen, die
in verband slaande mei bijzondere plannen een
ernstiger karakter zouden kunnen hebben. Ik
mag daarover niet verder spreken want ik zou
daardoor welligt de zaak benadeelenwaaruit
iets goeds kan voortspruiten. Later zal ik waar
schijnlijk gelegeuheid hebben daarover nadere
mededeelt'ngen le doen."
1 ugezoiideu.
DE NEUTRALE SCHOOL.
De voorstanders «Ier neutrale school miskennen
de behoetien aan godsdienst niet, maai zij wiilen
hel godsdienstonderwijs niet op de school heb
ben, en wel om deze redenen.
1*. Het godsdienstonderwijs heeft dit niet
noodig, want de keik en de katechisatie zijn
daarvoor bestemd, en als iemand die nog niet
voldoende vindt, dan belet niemand hem dage
lijks een minuut of vijf ai te zonderen, om een
kapittel in den Bijbel te lezen. Die hier geen
lust in heefter. toch de neutrale school be
schimpt, toont weinig hart voor de zaak, die
hij zegt voor te staan.
2* De school heeft geen tijd voor godsdienst
onderwijs. Door de concurrentie van andere
volken wordt hoe langer hoe meer kennis van
onze jongelieden geêischl. Vooral de Duitse.hers
zijn vaak bijzonder goed onderwezen en hierbij
mogen onze jongelieden niet achterstaan, anders
worden zij, zelf in ons eigen land, door vreemden
verdrongenen de Duitschers veroveren ons
zonder één geweer al te schieten.
5*. Het godsdienstonderwijs zou er door lijden,
als het op de school kwam. Niets is moeielijker
dan goed godsdienstonderwijs te geven. Daarom
wordt van toekomstige godsdienstleeraars veel
studie gevorderd. Zelfs de partij, die het meest
het godsdienstonderwijs op de scholen wil bren
gen heelt eene hoogeschool voor godsdienst
leeraars te Kampen gevestigd, waaruit tij laat
opmaken, dal haar vertrouwen op den Geest
niet zóó sterk is, dat zij de menschelijke weten
schap voor overbodig zou houden. Daarom is
het dan ook veel beter, dal dit godsdienston
derwijs alleen door bevoegde personeu gegeven
worde, en niet door rnenschen, die, hoezeer in
andere zaken '.eer knap, evenwel van den gods
dienst nooit eene bijzondere studie gemaakt
hebben.
4°. Het godsdienstonderwijs op de scholen
kweekt verdeeldheid, haaien burgertwistwant
op elke school, waar godsdienstonderwijs gegeven
wordt moeten de kinderen het denkbeeld krijgen,
dal zij zelve de alleen zaligwordenden zijn,en
al de anderen verdoemde ketters. Die zulke liefe
lijke denkbeelden in zijne jeugd heeft ingezogen,
zal nader hand een onverdragelijk mensch worden,
en voor rnenschen van ander geloof zal hij een
tiran of vijand wezen.
5°. Als men de kinderen te veel met godsdienst
vervolgt, krijgen zij er tegenzin in en worden
juist ongodsdienstig. VoltaireGioberli en Renan
waren immers op geestelijke scholen onderwezen.
Natuurlijk, want hel is onmogelijkdat kinderen
altijd in die stemming zijn, die bij godsdienst
oefeningen noodig is. Door strengheid kan men
hen wel dwingen die te huhhelenmaar als
zij vrij zijn, dan zeggen zij: zie zoo, nu is het
gedaan met al dat gekwezel
Wil men dus kerk en school beide behouden,
dan vcreenige men ze niet, maar late elk haren
8'"S 8aa" D. BURGER.
AMERSFOORT 27 Januanj 1873.
Woensdagavond 29 Januarij wordt in Amicilia
te Amersfoort eene lezing gehouden van wege
de Afdeeling Amersfoort van hei ANTI-
SCHOOL WET VERBOND.
Wij verheugen ons daarover.
Zóó moet de zaak worden aangegrepen, door
dat Veibotid voorgestaan.
Openlijk de banier ontroldwaaronder wordt
gestreden'. Oog in oog, en met kalm, doch
krachtig argumentatief woord de voorstanders
der schoolwel t* gemoel getreden I
En daarvóór zal alsdan optreden niet een dier
middelmatigheden, zooals alle rigtiugen tellen
maar een man Professor Druinmelkampuit
Kampen wiens talenten als volksredenaar groo-
telijks worden geroemd.
Als voorstanders der Schoolwet en rui
terlijk en ridderlijk verklaren wij dat te zijn
zoo verheugt het ons dat vertegenwoordigers
van alle rcligieuse politieke en andere rigtingen
hier ter stede in de gelegenheid worden gesteld
openlijk te kunnen hooien wat een der er kende
sommiteiten hoogleeraar op theologisch gebied,
legen de Schoolwet zal aanvoeren.
De zaal dient eivol te zijn.
Maardu choc des opinions jaillil la vérilé.
Professor Drummelkamp zal toch zeker niet
alleen willen spreken. 't Is hem en eenieder
immers te doen om waarheidom licht te
verspreiden en te verkrijgen.
VVie alleen spreektheeft altijd gelijk.
Men mag zich dus voorstellen datni de
pause, gelegenheid wordt gegeven aan de aan
wezigen om met den Hoogleeraar over den inhoud
zijner voordragt in discusie te treden.
En wèl op gezellige wijs, op oud-nationale
wijs, in uitgespannen kring om den haard als
anderszins, en omgeven door een drom van
aandachtsvolle hoorders.
Welk een intellectueel genot! De Hoogleeraar
met medestanders, en een aantal Drs. en Mrs.
Leeraars en Onderwijzers, voorstanders der
Schoolwet, vonken en stralen van bekwaamheid,
vernuft, genie kruisende, om ééne kwestie,
maar 'lis wel eene levenskwestie tol klaarheid
tot reinheid te brengen.
Des Hoogleeraars tank zal dan zwaar zijn.
Doch, hoe zwaarder de taak, des It glorierijker
de overwinning, en overwonnen wordende, zal
ook dat eervol zijn.
Als vrije mannenin een vrij land in
Nederland bakermat der vrijheid en als zoodanig
eene erkende wcreldreputatie hebbende, door
eeuwen achtereen geijkt zij aan eenieder
die daarvan met gematigdheid gebruik wenscht
te maken het vrije woord verleend om zijne
denkbeelden en gevoelens in de kapitale school
wetkwestie op gepaste wijs uittedrukken.
Reeds nu tintelen wij van vreugde bij het
genot dat ons wachtals een ol ander welwillend
hoorder, daartoe geschiktheid en bekwaamheid
bezittende ons een verslag van de voordragt en
de discussie ter plaatsing voor het volgende
courantnummer zal willen aanbieden.
Door het Bestuur van de Vereeniging tol be
vordering van het Volksonderwijs in Nederland is
aan renige ingezetenen dezer gemeente een
circulaire gezonden het verzoek behelzende
pogingen aan le wenden om in Amersfoort een
afdeeling tau die vereeniging in het leven te
roepen.
Het doel van bovengenoemde vereeniging is
a. bescherming en verdediginö der beginselen
van de wel op het lager onderwijs van 1857.
b. verbetering van het volksonderwijs en ver
heffing van de onder wijzers door betere opleiding
en voldoende jaarwedden
c. het vestigen eener volksovertuiging van
de onmisbaarheid van opvoeding en onderwijs
en het nadeel van schoolverzuim
d. grondig onderzoek naar- en zoo mogelijk,
opheffing van de bezwaren tegen een lusschen
komst van de regeering om het onderwijs algemeem
en verpligtend te maken.
Naar wij vernemen bestaat het plan weldra
een vergadering van belangstellenden bijeen te
roepen.
Hel 2e concert van den Heer Wnjl op moreen
dingsdagavond, zal «orden opgeluisterd door
diverseobligaal nummers, waaronder vooi contra-
bas door een uitstekend executant uil Arnhem.
Waar wij met genoegen vernemen zal het
gezelschap «are .Nul n Cmo,g.." Ame,
Maandag 3 February e. k. een tneede tooneel-
voorstelling geven bestaande uil TalamaU
ven Oom dan, blijspel in vier bedrijscn ett
Een Duelkluchtspel.
