man mr. J. RThorbeckewien gij zooveel ver
schuldigd zijl."
Met verbazing zeggen wijomdat wij niet
handen gedacht, dat jongelui van eene 8 de en
4de klasse eener H. B. 5. in staat waren iets te
doen, dat veel heelt van naschreeuwerij.
Wij viagen u: Zijt gij in staal de verdiensten
van eenig staatsman te beoordeelen Wij geloo-
ven dit uiet en verklaren tevensdat wij het
«Ikeurcndat gijdie nog maar toekomstige
staatsburgers zijl, reeds nu io het openhaar
uw oordeel over het gedrag va* een staatsman
uitspreekt. Gij will niet nagaan welke de
oorzaak der weigering is. Zoudt gij dat wel
kunnen? Bovendien: Is hel niet dwaas uwe
afkeuring over de weigering uil te spreken
zonder de oorz&ak er van in aanmerking te
nemen Gij hebt waarlijk een zeer onhan
dige dienst bewezen aan de zaak Thoibecke want
gij hebt bij menigeen niets verwekt dan een
spotachtig Ueiijeol eene ontboezeming als «wat
pedant." Hol schijnt, dal gij bepaaldelijk als
H. B. S. leerlingen hebt geschreven. Gij hebt
dus niet alleen titelven maar ook ons en alle
andere II. B. S. leerlingen bespottelijk gemaakt.
Daarom vootal hebben wij gemeend u dit te
moeten schrijven, opdat het publiek wete, dat
er ook H. B. S. leerlingen rijn, die uwe gevoelens
niet deden. Bovendien Genoemde weigering
en uw adres zullen aan den loetn van Thorbecke
niets afdoen.
Ghu.m.vgk.v 25 Januari'1875.
De leerlingen der li. H. BS. 'óde klasse
Lit lumièrc nous uient du Nord. Of de
Groninger schooljongens dit manifest met of
zonder medeweten hunner onderwijzers hebben
gepubliceerd is nog onbekend en liet is wel
wetenswaardig, ook in het belang van het Mid
delbaar Onderwijs, dat dit word! opgehelderd.
De Nieuwe Belt. Cl zegt daarvan
«De leerlingen onzer Hoogere Burgerscholen
schijnen n:el hunnen vrijen tijd geen weg te
weten nu liet weder lot wandelen weinig uit
lokt. Zij gaan zich, net als groote menschen
tnet de openbare aangelegenheden bemoeijen.
Kerst hebben wij gehad een adres in oplima
forma van leerlingen der hoogere burgerschool
te Dordrechtdie hun booge afkeuring meenden
te moeten uitspreken over de beslissing van
den minister van binneniandsche zaken terzake
van Thorbeckes standbeeld, en thans is in de
Groninger dagbladen een manilest verschenen
van de leerbngen der hoogste klasse van de
Dijks H. B. school te Groningen die daaiin
hunne vet baring ie kennen geven over het adres
van de Dordsc-he jongcheeren.
Van welke school nu de leerlingen aan de
beurt zijn oui een advies te geven
ingezonden
Mijnheer de Redacteur
Een kort woordje s. v. p. over een en ander
dal in uw blad gevonden wordt omtrent de
laatst gehouden vergadering van de afdeeling
Anti-schoolwetverbond. Door vacantie en bezig
heden werd ik verhinderd dit vroeger te doen.
Op het artikel van den heer A. M. Kollewijn
wilde ik gaarne het volgende antwoorden
hoewel het niet mijn doel is te polemizeeren,
ik wil slechts aanvullen.
1*. Wanneer de discussion ter verg. op theolo
gisch terrein gekomen zijnhoewel ik het niet
inzie dat we daar huilen kondenzijn zij
daarheen geleid door de tegenwerpingen van
de twee Israëlietiscbe hceren en Ds. kul ff.
2°. Moet ik er nogmaals tegen opkomen
wanneer de heer K. en passant neutraliteit met
volmaaktheid gelijk slclL Wij eischen niet dat
de menschen volmaakt zijn. Veel minder eischen
wij volmaakte neutraliteit, want neutraliteit
is per sc een onmogelijk onbestaanbaar ding.
liet is voor ons reeds veel gewonnen wanneer
men de z. g. neutrale onvolmaaktheid, d. i.
het éénzijdige sectarisme der modern-religieuse
lichting van de Staatsschool erkent.
3°. Het valt mij ietwat tegen van den heer
k. dat hij, schoon welligt onopzettelijk, mij
andermaal eene absurditeit in den mond legt
Althans voor rnij is het eene ongerijmdheid,
wanneer ik die den Slaat het schoolmeesteren
bestrijdvan dien Staat zou eisehen een school
voor mijn kind naar mijn godsdienst. Mijn
ouderhart zoekt als elkeen de beste inrichting
die ik voor rnijn kind krijgen kannaar mijne
godsdienstige overtuigingmaar de Staat bezet
eerst alles, zoodat de weg tot vrije handeling
▼oor mij en een ander totaal versperd is in
dezen zin redeneerde ik.
De peroratie van den heer K. zelf komt mij
helpen. Zij sluitrede ismen moet tegenwoordig
meer weten dan men betalen kande burger
kan dit niet, dus moet de Staat het doen;
de Staat kan niet voor elke gezindte scholen
oprichtenergohij sliclrte openbare neutrale
scholen A W. z: de Staal verbicde elke
karakteristieke uiting eener godsdienstige lich
tje in zijn school, bezette eerst geheel bel
land met zijn inrichtingenen de parucuheren
of gezindheden doen de rest zoo oncludeet
de heer K. lloch ik besluit daarentegenergo
waar de consciëntie begint, eindige de wet
dal de Staal eerst particulierencorporaties en
kerkgenootschappen late werken cn daarna
■too noodig aanvullc. Dit is veel liberaler.
Staat houde er geen onderwijs-monopolie op na.
Wie toch geelt den Staal het recht een ze-
delcer nit de aanwezige gezindheden te extra-
heerenen mij, door spreken en zwijgendoor
doen en laten te dwingen daarmede te yreden te
ziin1 Doch liet is oud nieuws. Ook Thorbecke
sprak het in de Kamer uit dat zim pohtiek
Christendom boven geloofsverdeeldheid liet eene
licht waswaarvan alle confessies stralen wa
ren 1 Is dit nu neutraal cn liberaalof éénzijdig
en lieerschzuchtigDe Staal late zijn aiover-
heerend stelsel varenlate eerlijke concurrentie
open voor elkeen, cn bekostige alle onderwijs
zooveel mogelijk uit den zak der gcbiutkers.
Voorts moet ik zeggen, nu de heer K. zijn
historische kritiek herhaaltdat ik niet wil ge
acht worden in te stemmen met zijn oordeel over
twee door hem genoemde feiten. Daarom een
enkele opmerking hierover. Omdat de tijd toen
te ver heen was heb ik ter verg. slechts den
indruk willen gevendat ook wij de historische
kritiek niet schuwen.
De redenen van het wegzenden der schepen
door Prins Mauritsvind ikgelijk de heer K.
die aangeeft, ook in Wynne's Vad. Gesch. 3e
druk. In den 2en druk echter niet. Hierin heeft
hij de nationaal bekende beschouwing van het
feiten doet Maurits dapperheid daarin uitko
men. Motleyeen historicusdie toch vrij wat
beteekentwijst in dezen geest herhaalde malen
op liet feit. Hij zegt o. a.(naar mijne vertaling)
Maurits had inderdaad een grootsch besluit
genomen. Geheel uit eigen beweging, zonder
met iemand te raadplegen, geelt hij kalm bevelen,
dat oorlogs- en transportschepenbooten en
schuiten te gelijk in zee zouden gaan. Daar het
reeds lang gevloeid hadwaren de weinige sche
pen die aan den grond waren geraakt vlot ge
worden en de gansche groote bijna ontelbare
armada stak weldra in zee. Nimmer werd door
een krijgsman heUlhaftiger besluit genomen."
Enz. Tot we nader met de gronden van den
heer K bekend zijnhouden we het met Motley.
Van meerdere gezaghebbenden zullen we nu maar
niet spreken.
Het oordeel van den hr. K. over drijfveér
ooraaak en doel van den 80jarigen oorlog raakt
kant noch wal. Deze casus belli laat zich door
geen cijfer termineeren. Hoeveel Roomschen
en niet-Roomschen er waren, doet er niet
toe. Evenmin het feit, dat in dien oorlog eerst
later het motief duidelijker werd en ontwikkelde.
Ik zou kunnen vragenwas de vrees voor de
Spaansche inquisitie gegrondHoelang duurde
die vreestot 1648Immersals men
zich eenvoudig de vraag steltwaarop stuitten
de onderhandelingen telkens af, lost de strijd-
kwestie zich opwordt het brandpunt aange
wezen. Wij staan dus nog niet toedat
de Calvinistische zelfstandigheid en drijfkracht
voor louter polilieken vrijheidszin aangezien
worde.
Ten slotte nog dit. Ik heb op 't laatst der
discussiën de Moderne heeren gewezen op het
goed recht der menigte als ze hen ongeloovigen
noemen, daar zij het eeuwenoude voorwerp
des geloofs verwerpen. De woorden moeten
hun beteekenis behouden. Laat de Modernen
eigen namen geven aan hun eigen begrippen
van «geloof, doopwedergeboorte etc.' Nu
goochelt men er mede. Ik heb ook geloof,
zegt men. Goed. Maar welk geloof? Geloof,
dat vleesch beter is dan been is ook geloof.
Intusschen M. de R.dank voor uw geduld.
Kampen, 12 Jan. '75 C. MULDER.
Ondergeteekende betuigt gaarne zijne Instem
ming met bovenstaand schrijven.
A. BRUMMELKAMP.
P. S. Hel ligt niet aan de bereidwilligdheid
der Redactie dat mijn artikel eerst nu geplaatst
wordt.
Kampen, 27 Jan. C. MULDER.
(Volgens onzen regel, aan alle rigtingen
ter vermijding van eenzijdigheidgelijke publi-
citeitsregten in de Amersf. Ct. toekennende
plaatsen wij het bovenstaande stukofschoon
artikelen, die 'tzij direct of indirect godsdien
stige of kerkelijke zaken aandoen, ons gansch niet
aangenaam zijnzoodat wij inzenders dringend
moeten verzoeken zooveel mogelijk builen dat
terrein te blijven.
Hel stuk is niet vroeger dan gisteren. Woens
dagnamiddag, dooi ons van den Heer C. Mulder
ontvangen.
Red. Amersf. Ct.)
AMERSFOORT, 28 Januarij 1875.
De verkooping van hoornen, brandhout en
palenDingsdag jl. door Hceren Burgemeester
en Wethouders van Amersfoort gehoudenheeft
f 1011.— opgebragt
Mevrouw J. C. W. van Werkhovenvan
Zinnincq Bergmann isin plaats van wijlen
Mevr. Wed. van Werkhoventot regentesen
de Heer Mr. J. van der Leeuwis in plaats van
widen Dr. A. van der Leeuw Cm. benoemd
tot regent van het St. Pieters- en Bloklands
gasthuis te Amersfoort.
Het kasteel Stoutenburg is, voor afbraak,
uit de hand gekocht door de Heeren Koek te
Lienden en Tonissen te Tiel. Koopprijs is ons
niet bekend.
Eenige dagen geleden is door de politie te
Amersfoort in bewaring genomen een beschonken
persoon die, op de langestraat te Amersfoort,
zich het hoogst zeldzaam amusement veroor
loofdeom milddadig onder het publiek geld
te werpen en alzoo een concours van geldgrab-
belarij te organiseren.
Later is gebleken, dat dit geld afkomstig
was van den verkoop van gouden kettingen
welke door hem te Amersfoort warén verkocht
en toebehoorende aan een ander persoon in
wiens gezelschap deze dorstige geldstrooijer
actief was geweest.
Eenige weken geleden werd uit een lessenaar
op het goederenbureau van het station des Cen
traal- en Oosterspoorwegs te Amersfoort geld
ontvreemd en is hijdie verdacht wordt deze
ontvreemding te hebben gepleegdthans naar
de gevangenis te Amersfoort overgebragtzijnde
te Utrecht aangehouden, nadat hij zijn kost
huis te Amersfoort verlaten had en sedert niets
meer van zich liet hooren.
Gisterenmiddag is door het omvallen van een
pot met kokend vel in eene kleineook brand
stoffen inhoudende keuken van een huis aan
de Langestraat te Amersfoortbelangrijke vlam
ontstaan. De bewoner en zijn echtgenootdie
zich onmiddellijk met het hlusschen der vlam
bezig hielden en daarin weldra slaagden, hebben
echter daardoor hier en daar beduidende brand
wonden bekomen.
Woensdag 3 February aanst. zal blijkens
achterstaande advertentie, de vierde openbare
uitvoering der Rederijkersvereeniging tJoosl van
den Vondel" in bel gebouw Annciiia ten voor-
deele der algemeene armen plaats hebben. Het
doeldat deze vereeniging zich heeft gesteld
namelijk deze voorstelling in het belang der
armen te geven is zeer loffelijk.
En nu de op te voeren stukken «De oude
klokkenist", een tooneelstuk in flinken gespier-
den stijl geschreven, den geest der episte Fi an -
scbe revolutietijden aan het einde der vorige
eeuw, zouder ruwheid, krachtig wèergevende
mag, naar wij vernemen, worden waardig ge
oordeeld de aandacht der tooneelminnaren te
boeijen. Met levendige verbeeldingskracht ge
schrevenwordt die tijdgeest daarin met aan
trekkelijke duidelijkheid afgemaald. Hoewel nog
nimmer ten tooneele gevoerd, zijnde manuscripi,
mag men evenwel vertrouwen, dat dit stuk
uitermate zal voldoen.
Het kluchtspel hetwelk de voorstelling be
sluit, is eene aaneenschakeling van komieke
scènes en traveslis, waarbij Oom Pelshank op
eenen goeden morgen allerhande onaangenaam
heden overeenkomen.
Het is dei halve te verwachten dal hel goede
doel, hetwelk de Rederijkersvereeniging zich
voorstelt, door beduidende opkomst van het
publiek zal worden bevorderd.
Burgerlyke stond vau Amersfoort.
GEBOREN: 21 Jan. Aalt, z. van llarmen
van den Hoorn en Maria Kraan Rijk, z.
van Rijk van Bennekom en Johanna van der
Velden. 22 Jan. Jacoba d. van Teums vao
Qoik en Rikje Veenschoten. Fiancina d.
van Theodorus Suuilljee en Maria Fenna Hen-
drika. Evert, z. van Aart de Wijs en Eli
sabeth Elberls. Meijer, z. van Levi Seelig
Stern en Alida Goudsmil. —26 Jan. Gerritje,
d. van Jan Frederik van Diermen en Kornelia
van Diermen. Albertusr. van Wouter van
Groeneslijn en Glasina Waterkoorl. Rijk, s.
van Jan Wester laak en Gerafda Donkerman
ONDERTROUWD 22 Jan. Theodorus Ver
heuvel en Elisabeth Margriet» van der Maath.
GEHUWD 27 Jan. Herrie Michels en Rachel
van Gelder.
OVERLEDEN 22 Jan. Een levenl. aang. k.
m. gesl. van Barend van de Water en Jannigje
van de Kamp. Een levenl. aang. k. m. gesl.
van Hendrik Coiuelis Lambregts en üeuiruida
