sdag- 26
October 1875.
2552.
Ding*
Nederl. Centr.-Spoorw. (Winterdiensi).
Vertrek van Amcufoort naar Utrecht
7.20 alleen Zat., 9.19, 11.08, 2.28, 8.24.
Vertrek van Amersfoort naar Zwolle
8.44, 9.43, 1.43, 6.10, 8.52
Oostbrspoohweg. (Wintftrdienst.)
Vertrek van Amersfoort naar Amsterdam
7.35 0.35 11.10; 8. 8.30.
Vertrek van Amsterdam naar Amersfoort
8.30; 12.20; 5.— 7.16; 0.15.
comm.
DIMGEMCB-DIENSTKN
van don Heer A. SCHIMMEL.
Van Amersfoort naar Maanbergen 'smorgens
6 45op den eersten trein naar Arnhem en
's namiddags 2nor.
Van Maanbergen naar Amersfoort 's morgens
8.19 en 's avonds 8.34 nor.
Van Amersfoort naar Barneveld 6.15 avonds.
Van Barneveld naar Amenfoort 7'/« 's morg.
Dit blad verschijnt Maandag en Donderdagavond. Abonnementsprijs per kwartaal/Ifranco per post 1.15. Prtjs der Advertentifn van 1 tot 6 regels 60 f\'«; elke regel meerder 10 Ctslegale, offleide
ea onteigen. Advertontifin per regel 15 Cts. Reclames per regel 25 cents A/s. nummert 10 cents; Bestellingen bij den Uitg. A. II. van CU.-ffte Anv;rsfoort 'eau AmerstoorUekt Courant. Stoovestnat bij
de Langestraat. Wijk B. No, 33, en oij alle Boekhandelaren en Postdirecteuren in het Rijk. Brieven franco. - Uitsluitende Agenten voor Frankrijk G. L OaCBB A Co. (E. Elsbicb) te Parijs.
Advertentie voor dit blad uit Rotterdam worden Aangenomen door het Algemeen Advertentiebureau van Nuifli en vax Dim«u Wijnstraal, Rotterdam.
ONS DRINKWATER.
Hoe staat liet met uw drinkwater, Mevrouw
Och, ik geloof, dat het nogal goed is; het ziet
wel een beetje geelcn somtijds is het een weinig
troebel cn smaakt het niet heel lekker, inaar daar
heb ik verder nooit over gedachtwij hebben het
altijd gedronken. Kn hoe is de gezondheidstoe
stand van uw gezinDat gaat nogal. Pieten
Anna hebben wol eens last van de ingewanden
en Koosje ziet dikwijls bleek, maar wij hebben
toch niet te klagen; erg ziek zijn wij bijna nooit.
Dal laatste is zeker gelukkig; maar zijn uw kin
deren ook vronlijk en opgeruimdhebben zij ook
lust om te zingen en 1c springenzijn zij dartel en
tevens weetgierig, in één woord zijn zij werke
lijk gezond'.' Nu, daar kan ik niet bijzonder
op roemenzij zijn meer aan den stillen kantik
zou zelfs zeggendat Koosje nu en dan wel wat
zwaarmoedig wasmaar u meent toch niet
mijnheer, dat dit eenigszins in verband zou staan
niet ons drinkwaterdal kan daar immers toch
geen invloed op hebben? Ja Mevrouw, dat
meen ik zeer bepaaldik wil niet bewerendat
dit de eenigc oorzaak is van de doorgaande minder
goede gezondheid van u en uw kroostdaar zul
len ook wel andere redenen voor bestaanmaar
het is zonder tegenspraak dat goed drinkwater
een vereischte is voor een goede gezondheid en
dat iemand die slecht water drinkt onmogelijk
werkelijk gezond kan zijn. Och Mevrouw er be
staan duizend trappen tusschcn werkelijk gezond
wezen en ziek zijn; veel menschen weten niet eens
wat werkelijk gezond zijn isomdat zij dien ge
lukkigen toestand nooit gekend hebben, deze zijn
erg te beklagenwant zij missen veel van het
geen het levensgeluk verhoogt. Maar is het
drinkwater te Amersfoort dan niet bestik heb
altijd geboorddat wij hier zulk goed water
hadden. Neen Mevrouw, het drinkwater is
hier niet besthet laat over het geheel zeer veel
tc wenschen overhet zal u wel bekend zijn, dat
voor cenigc jaren door onzen Koring een com
missie is benoemd tot onderzoek van het drink
water in Nederlandin verband met de versprei
ding dei choleraen dat daardoor allerwcgo de
aandacht op het drinkwater is gevestigd. Aan
deze Commissie nu is het geblekendat overal
waar de cholera erg gewoed heeft, liet drink
water slecht was te noemencn dat men een epi
demie niet heler kan bestrijden, dan door sluiting
van de pompen en aanvoer van zuiver drinkwater.
In het rapport van deze Commissie van het jaar
1808 vindt men zes analyses van drinkwater uit
Amersfoort hel is een feit, dat al het onder
zochte water uil de stad door haar werd a/ge
keurd en dat niet om een enkele redenmaar
om alle vier redenenwaarom die Commissie
drinkwater afkeurde. Laler heeft, op uilnoodi-
ging van 'l Dagclijksch Pestuur dezer Gemeente
een uitvoerig onderzoek plaats gehad van liet uw-
tcr van alle openbare pompen tc dezer sledeen
ook hieruit is geblekendat het drinkwater te
Amersfoort niet alleen veel te wenschen overliet
inaar dat verscheiden pompen vlecht water lever
den. Opmerkelijk is hel hierbij te vermelden dat
juist op die plaatsenwaar de cholera en an
dere besmettelijke ziekten vroeger het hevigst
geheerschl hebben, het drinkwater hol slechtst
werd bevonden. Neem mij niet kwalijk .Me
vrouwmaar hot verwondert mijnadat dit alles
geschied is uit uw monil nog te moeien verne
men «ik heb altijd gehoord, dal wij hier zulk
1*1 Wijk K No li>8, St. Juuaki'rUiof idnxc put i» Mtdorf vr-
nimiwill, St. AmlrirewijK «Jro.it.- II-:.,;, Wijk A .-.i cn Hrcul
(tin lUipiKirt iu.n don Kouiag bi. 41 nn 27»,
best water hadden." Maar wat moet ik dan
doenMijnheerde gezondheid van inijn kinde
ren is mij alles waard, maar heusch ik heb nooit
aan het drinkwater gedachtmoet ik dan ons wa
ter laten onderzoeken? Dit zou zeker wen-
schelijk zijn om 11 volkomen te overtuigenmaar
overigens geloof ik dat het overbodig zou zijn
een goed onderzoek van drinkwater is een moei
lijk en zeer tijdroovende bezigheid en vandaar
nogal kostbaaren aan een oppervlakkig onder
zoek hebt gij nietser is hier al zooveel drink
water scheikundig onderzochtdat ik u met een
groole mate van waarschijnlijkheid voorspellen
kanwat het resultaat van het onderzoek zou
wezen uw drinkwater zou worden afgekeurd
en dan zoudt gij moeten doenwaartoe gij
evengoed terstond kunt overgaan, dan zoudt
gij moeten zorgendat gij goed drinkwater
krengt. Maar hoe kan ik daarvoor zorgen, moet
ik dan een nieuwe pomp laten maken Dit
zou zeer wenschelijk zijnen als gij niet tegen de
kosten opzietmoet ik u dat bepaald aanraden
misschien kunt gij u met een paar huren verslaan
en samen een pul laten boren dan kost het u
ieder ongeveer 200en dan krijgt gij uitste
kend drinkwater voor 1 in 'tjaar, dat zal
het udie misschien 200 per jaar aan wijn
en bier en koffie en thee uitgeefttoch wel waard
zijn. 0 zeker, maar ik wilde niet gaarne wach
ten kan ik niet dadelijk goed water krijgen
want nu gij er mij eenmaal attent op gemaakt
hebt, zal ik geen uur rust meör hebben die
arme kinderen Ook wel Mevrouw, en zelfs
zeer gemakkelijk laat eenvoudig bij uw kuiper
een vaatje makenen neem een jongen aan die
u eonige kecren per week een emmer of tien wa
ter bren*^. Maar waar moet die jongen dat dan
vandaan halen; is hier in de stad dan goed drink
water? 'Ja Mevrouw; wist gij dat niet? De
toestand van den bodem onder Amersfoort is voor
het verkrijgen van uitstekend drinkwater huilen-
gewoon gunstig Utrecht zuu er duizenden voor
over hebben, wanneer het daarvoor hetzelde kon
verkrijgen. Op een betrekkelijk geringe diepte
op ongeveer 15 meter ontmoet men hier onder
het zand een dikkevaste kleilaag, die hoege
naamd niets doorlaaten daaronder vindt men
een overvloed van kleurloos, zuiver drinkwater
dat waarschijnlijk reeds aan de helling van den
berg daaronder schiet, en tengevolge daarvan
hoog in hel boorgat naar boven geperst wordt,
zoodat het bijna gelijk komt met den beganen
grond en op laag gelegen plaatsen zelfs daarover
heen stroomt. Uit de oude pompencn dus ook
uit uw poinp Mevrouwverkrijgt men zak- of
grondwater uit do bovenste aardlagendus uit
den bodem die boven do kleilaag gelegen is
en als gij nu eens even wilt bedenken hoeveel
onreinheden in een stad als de onze onophoude
lijk in die bovenste aardlagen gebracht worden
dan zal het u waarlijk niet verwonderendat
zulk water geen goed drinkwater kan zijn. tk wil
uw gevoel niet gaarne kwetsencn daarom zal ik
u niet in bijzonderheden schetsenwat gij zoudt
te zien krijgen als wij Amersfoort eens ten on
derste hoven keerdenmaar wij zouden ons toch
ook aan slruisvogeltaktiek schuldig maken, wan
neer wij ons oog sloten voor hetgeen werkelijk
om ons heen geschiedt, llij eenig nadenken zuil gij
u zi lvc een beeld al is het dan ook een flaint
beeld kunnen ontwerpen van den toestand van
den bodem, waarop wij worn n cn hoorde ik 11
straks zeggen #die arme kinderen", ik geloof, dat
gij dan zult uitroepen: »maar dat is akelig«lal is
vies; hoe heb ik ooit zonder walging hrt water
kunnen drinken, dat door zulk een bodem vloeit".
Ja Mevi duw, he! is vies, cn het is erger nog, het is
nadeelig voor uw gezondheid! Gij zult u nu wel
kunnen voorstellen, dat ik het Raadsbesluit, ten
gevolge waarvan het tonstelsei weldra zal wor
den ingevoerd, van harte heb toegejuicht, en dat
ik het een groole weldaad voor Amersfoort heb
genoemdtoen hier op het voorbeeld van den
Heer Oüockewit cenige oude welputten werden
gesloten cn nieuwe bronnen van goed zuiver
drinkwater werden geopend. Jammer is hetdat
de gemeente-finantiëu niet schijnen toe te laten
alle oude pompen op eenmaal te vervangen
wij zijn dankbaar, helaas niet voldaan
maar meer jammer is liet nog. dat zoovelen, zelfs
van de meer ontwikkelden in deze stadniet
genoeg overtuigd zijn van het groote belang,
dat alle inwoners hebben bij goed drinkwater;
dal vele onkundigen de schouders ophalen,
en dat nog zoo weinigen het goede voorbeeld van
het Gemeentebestuur volgenen hun woningen
voorzien van zuiver drinkwater. Sta mij toe
Mevrouw u ter toelichting van het gesprokene
de uilkomsten mede te deelen van het scheikun
dig onderzoek van eenige soorten van drinkwater
te dezer stede laten wij, oui niet te veel hooi op
onze vork te nemen, eens vergelijken de analyses
van het water uit de pompen in de Scherbierslraat
en in de St. Jorisstraaten wel van de vroegere
en van de tegenwoordige. Het eerste water werd
verkregen uit den grond boven de kleilaaghet
tweede uit den bodem onder de kleilaag. Mis
schien zullen deze cijfers u wat al te geleerd voor
komen maar ik zal u daarvan aanstonds het een
en ander vertellen wees zoo goed maar eerst
eens te vergelijken.
Analyses van drinkwater (per liter in grammen).
pomp
raste stof v'nr gloeiing 1.302
•i na gloeiing 1.222
Gloei eerl tel 0 080
Totaal dor Anrdzoulcn O 375
Daarvan Gips 0.216
Totaal der Aikalizouten 0.617
Daarvan chloriden O.S87
Ammnuiakreaetie. duidelijk
Sal/telersnnrrea tieduidel.ik
Ontkleurde chamaelcon 0.00"J
pomp.
0.200
0 175
0 025
0.000
0.023
0.0S5
0.032
1.305
1.275
a 120
0.416
0.100
0.859
0.433
duidelijk
sterk mets
0 020 niet»
sterk geel kleurloos.
Ft-ui- ran het waler licht geel kleurloos
De stofieh, waarop het helmeest aankomtzijn
onderschrapt (cursief gedrukt); vooreerst bemerkt
gij, dal het totale gehalte aau vaste bestanddeelen
in hel water uit de oude pompen ongeveer zeven
maal grooter is dan uit de nieuwe een gehalte
van meer dan één gram per liter maakt het water
verdacht gij ziet dat het water uit de beide
oude pompen aan dat euvel inank gaat. Van
grooter belang is echter het verliesdal deze
vaste stof door gloeiing ondergaat (dit gloeien
moet met veel voorzorgen gebeuren); als ik eens
weder aan eetr wateromlerzoek bezig hen, wilde
ik II wel eens uitnoodigen in mijn laboratorium
te komen en U verzoeken uw neus boven de pla-
tinaschaa! te brengenwaarin de gloeiing plaats
hcefl; als het water slecht was, zoudt gij mij zeker
na dato niet vriendelijk aanzien helaas Me
vrouw het is mijn schuld niet er zijn nog
altijd een massa uvrischen, welke zulk watei
willen drinken. Welnu liet gloei verlies is_ bij de
oude pompen viermaal grooter dan hij de nieuwe,
en dil verlies moet hoofdzakelijk gesteld worden
op rekening «lei aanwezigheid van rottende orga-
ntsclie sloffen. Voor drinkwnte) zijn de aardzou-
l 'ii ^hoofdzakelijk kalkzouten), behalve het gips,
van ondergeschikt belang, maar als men het
water wil gebruiken 0111 mede tc wasschen
dan spelen zij een hoofdrol, liet zal u hekend zijn,
