Donderdag 19
Jan. 1893.
n
No. 4215.
37e Jaargang.
OFFICIERSEER.
Uitgave
FIRMA A. H. VAN CLEEPP
te Amersfoort.
Dit blad verschijnt Maandag- en Donderdagnamiddag. Abonnement per3 maanden/"4.
Franco per post f4.45. Advertentiën16 regels 00 Cents.; elke regel meer 40 Cents.
Groote lettere naar plaatsruimte. Legale-, officieële- en onteigeningsadvert. per regel
45 Cents. Reclames per regel 25 Cents. Afzonderlijke nummers 10 Cents.
MUURHUIZEN
hoek Kortegracht, Wijk B. 60.
HULPBANK TE AMERSFOORT.
Tot het geven van relden tkii leen zal
eene Commissie uit het bestuur op MAAN
DAG, den 23 JAN. aanstaande,'s namiddags
van halftwee tot halfdiue, zitting houden
in een der lokalen van het Raadhuis, alwaar
de belanghebbenden zich kunnen aanmelden,
ook voor het teruggeven van gelden.
IJERM. P. VAN IIASELEN,
Secretaris-Penningmeester.
Kamers van Arbeid.
Zooals we reeds in een vorig nummer
meedeelden, hebben de heeren Pyttereen en
Schirnmelpenninck van der Oye, leden van
de Tweede Kamer, voor eenigen tijd ieder
afzonderlijk een Ontwerp ingezonden tot in
stelling van Kamers van Arbeid en Nijverheid.
Met groote ingenomenheid werden deze
wetsontwerpen ontvangen, daar zij uit «len
aard der zaak een gansche ommekeer zullen
brengen in de verhouding tussehen patroon
en werkman, inderdaad zullen voorzien
in een lang gevoelde behoefte en zoowel den
werkgever als den arbeider ten goede zullen
komen.
In sommige gemeenten waar deze Kamers
of Raden van Arbeid reeds werden opgericht,
in den geest der Kamers van Koophandel,
hebben ze tot zeer goede resultaten geleid,
lang vóór de ontwerpen waarvan hier sprake
zal zijn, werden ingediend.
Met nog meer vreugde werd in de bladen
gewag gemaakt van bet feit, dat de beide
vooretellers hun ontwerpen vereenigd hadden
en deze, tot éen geheel saumgesmolten, hadden
ingediend aan de Tweede Kamer.
Thans is door hen de Memorie van Ant
woord ingediend op de verslagen der Af-
deelingen.
Volgens het nieuwe wetsontwerp kunnen
%van Regeeringswege in iedere gemeente, of
voor verschillende gemeenten gezamenlijk,
een of meer Kamers van Arbeid worden in
gesteld, wier doel zal wezen het bevorderen
dei-gemeenschappelijke belangen van patroons
en werklieden, het verzamelen van inlich
tingen en gegevens en het -uitbrengen van
adviezen over arbeidsaangelegenhedenvoorts
zullen zij trachten de goede verstandhouding
te bevorderen tussehen patroons en werk
lieden, geschillen te voorkomen en te beslech
ten, een scheidsrechterlijke uitspraak tot stand
te brengen tussehen de partijen die de Kamer
van Arbeid niet heelt kunnen verzoenen.
Verdeeling van de Kamer kan plaats heb
ben in evenveel afdeeliugen als daartoe be-
Feuilleton.
Vrij naar 'tDuitsch door S
9).
Op- zekeren dag werd het gebeurde tussehen
Wedig en Klura opnieuw in een restaurant tus
sehen eenigc jongelieden ter sprake gebracht en
beproefde een jong assessor eh reserve-luitenant
te bewijzen, dat de houding van Wedig vonder
Liihe de ware geweest was, dat hij en de
overste Von Bornstedt. van hun standpunt niet
anders hadden kunnen of mogen bandelen.
Deze redeneeringen, zoowel als de toon, waarop
zij geuit werden, prikkelden dokter Mobius. Hij
viel hcitig uit tegen het oflieierskorps in het
algemeen en tegen luitenant Von der Liihe in
het bijzonder. Ja. hij ontzag zich niet oiu de
woorden „karakterloosheid" „lafheid" en derge
lijke uitdrukkingen te gebruiken, hetgeen ten
gevolge had. dat de assessor opstond en met
nauw merkbaren groet het lokaal verliet.
Na met zichzelf te rade te zijn gegaan, besloot
de jonge man om in zijn hoedanigheid van
reserve-luitenant hot oflieierskorps in kennis van
het gebeurde te stellen.
Wedig von der Liihe govoolde zieh zeer onaan
genaam getroffen door deze modedccling, want
dat voorval braeht opnieuw zijn naam op aller
lippen, doch geen uur na het vernomenebraoht
een zijner vrienden uan den dokter een uit
drijven geschikt worden bevonden; gelyk-
soortige of verwante bedrijven, die ieder op
zich zelve de noodige elementen tot verte
genwoordiging niet bevatten, kunnen samen
een afdeeling vormen.
Elke afdeeling is samengesteld uit een gelijk
aantal patroons en werklieden. Het aantal
leden der afdeeliugen wordt bepaald zooveel
mogelijk in verhouding tot liet aantal patroons
en werklieden, werkzaam in de bedrijven, die
door de afdeeling vertegenwoordigd worden.
De vereenigde vertegenwoordigers der pa
troons en die der werklieden vormen elk een
sectie der Kamer van Arbeid.
De leden der Kamer en hun plaatsvervan
gers (die 30 jaar moeten zijn en gedurende
de laatste twee jaren in een gemeente, tot
het ressort der Kamer beboerende, in het
zelfde of een verwant bedrijf werkzaam
moeten zijn geweest) worden gekozen door
hen, die op de lijst van kiezers voor deze
Kamer zijn gebracht en met de meeste stem
men benoemd. De werklieden, wier, bedrijf
door een zelfde afdeeling wordt vertegen
woordigd, kiezen uit hun midden bun ver-
vertegenwoordigers voor die afdeeling. Op
dezelfde wijze worden de vertegenwoordigers
«Ier patroons door laatstgenoemden verkozen.
Mocht hun aantal onvoldoende zijn voorliet
in de afdeeling gevorderde getal, dan wordt
het door de patroons aangevuld uit ingeze
tenen, die dezelfde vereischten moeten be
zitten als de leden. Deze bepalingen gelden
evenzeer ten opzichte van de plaatsvervan
gers, wier aantal minstens de bellt moet be
dragen van dat der leden.
De leden der Kamers en hun plaatsver
vangers worden benoemd voor drie jaren.
Zij treden tegelijk af en zijn dadelijk lierkies-
kaar. Bij overlijden, bedanken, ontzegging
van het lidmaatschap of verlies van eender
vereischten voor het lidmaatschap, treden de
plaatsvervangers op.
De kiezers moeten voldoen aan dezelfde
vereischten als de leden, behalve dat hun
leeftijd op minstens 25 jaar wordt gesteld.
De patroons, wier bedrijf door een afdeeling
wordt vertegenwoordigd doen jaarlijks
op straffe van een boete van ten hoogste
f400 opgave van alle in hun dienst zijnde
personen, die het kiesrecht kunnen uitoefenen.
Iedere afdeeling vergadert jaarlijks min
stens driemaal en voorts zoo dikwerf de
voorzitter of minstens een derde der leden dat
verlangt. Is de tot voorzitter benoemde een
vertegenwoordiger der patroons, dan moet
de secretaris een vertegenwoordiger dei-
werklieden zijn, en omgekeerd.
daging tot een duel met luitenant 'Von der Liihe
over.
De arts was een verklaard tegenstander van
het tweegevecht, maar hij begreep ten volle, dat
hij niet weigeren kon ot mocht, want hoe zou
de wereld-, hoe zou vóór alles Klara zijn han
delwijze beoordeelen.
Den volgenden morgen, eenige minuten vóór
achten, ontmoetten de beide partijen elkander
op de afgesproken plaats. Buiten de twee genees-
heerenen de wedevzijdseheseeondan was er nie
mand tegenwoordig dan een kapitein van het
in de stad in garnizoen liggende regiment, de
president van don raad van eer der officieren.
Zonder veel woorden te verliezen, namen de
beide jonge lieden hun plaats in en Wedig
scheen uiterlijk zeer kalm, maar de bleekheid
zijner wezentrekken en het fonkelen zijner oogen
verrieden den opmerkzamen besehouwer toch,
dat die rust slechts schijn was. Al de voorbe
reidselen, welke de kamp voorafgingen, waren
hem niet nieuw, want als secondant had hij
reeds eenmaal een duel bijgewoond. De afloop
was toen zeer treurig geweest, wijl een der vech
tende gedood werd.
Duidelijk stond thans den jongen oflicior het go-
heelo toonccl voor oogen. Nauwelijks was liet-
pistool afgeschoten, of een gil weerklonk de
getroffene zonk op don grond, sloeg nog eenmaal
het oog op en alles was voorbij.
Eu heden heden kon dat zijn lot ook wel
wezen. Wellicht voordat er vijf minuten ver-
loopen waren, had hij opgehouden te leven.
Plotseling wekte het luid uitgesproken „voor
waarts" van een der secondanten hem uit zijn
overpeinzingen. Wedig moest het eerst vuren.
Ilot bestuur der Kamer bestaat uitde ge-
combineenle besturen der afdeeliugen of uit
ton minste twee leden van elke categorie.
De voorzitter moet respectievelijk den patroon
of de werklieden vertegenwoordig^. De
cretaris wordt bezoldigd.
Hot bestuur vergadert jaarlijks minstens
eenmaal en voorts zoo dikwijls als depresi-
of minstens een derde der leden dit verlangt.
Jaarlijks wordt een verslag aan deRegee-
ring uitgebracht en aan de S tuten-Generaal
overgelegd.
Ilot bestuur roept de Kamer mi:-stens een
maal 'sjaars tot een vergadering bijeen (of
een gecombineerde vergadering van twee of
moer afdeelingen) en voorts zoo dikwerf het
(lit uoodig acht, ter bespreking van onder
werpen die de belangen van den arbeid
raken, of als een den le of meer der leden
schriftelijk daartoe het verzoek doen.
Elke afdeeling benoemt uit haar midden
(voor óen jaar) een verzoeningsbureau, sa
mengesteld uit een gelijk aantal vertegen
woordigers der patroons en der werklieden.
Deze kiezen uit de overige leden der afdeeling
iemand, die als voorzitter van bet bureau
optreedt. Dit. bureau vergadert eenmaal
's inaands tot het onderzoeken en afdoen van
alle geschillen en voorts zoo dikwijls dit wordt
gevorderd. Bij liet dreigen of bet ontstaan
van een geschil, geven partijen daarvan
schriftelijk kennis aan den voorzitter van het
verzoeningsbureau der betrokken afdeeling.
liet bureau wordt dan zoo spoedig doenlijk
bijeen geroepen. Geschillen vr,n geringe be-
teekenis en omvang kunnen ook mondeling
ter kennis van bet bureau worden gebracht.
De tussehenkomst van het verzoenings
bureau eener afdeeling kan ook worden ge
vraagd voor een geschil in een bedrijf, dat
niet door een afdeeling is vertegenwoordigd
of wel uitgeoefend wordt in een gemeente
niet beboerende tot liet ressort eener Kamer.
Ook een Commissaris der Koningin of een
Burgemeester kan in buitengewone gevallen
de tussehenkomst van een verzoeningsbureau
inroepen.
Indien door het bureau geen overeenstem
ming wordt verkregen tussehen partijen, dan
wijst elke partij een lid aan uit de haar in
de afdeeling vertegenwoordigende categorie,
dat als tijdelijk lid zitting neernt in het bureau,
welk laatste alsdan na vernieuwd onderzoek
uitspraak doet.
Als de genomen beslissing de goedkeuring
van partijen niet verwerft en de belangrijk
heid van bet oordeel van het bestuur dei-
Kamer, een oplossing wenscbelijk, maakt
biedt genoemd bestuur zijn bemiddeling aan
en lokt een scheidsrechtelijke beslissing uit
De vergaderingen hebben in den regel in
het openbaar "plaats. Bij herhaalde staking
van stemmen beeft de voorzitter een beslis
sende stem. Wanneer het aantal der aanwe
zige vertegenwoordigers der patroons niet
overeenkomt met' dat der vertegenwoordigers
van de werklieden, hebben zóóveel leden
("aanvangende met het iongste lid in jaren
aer talrijkste categorie) als het verschil
tussehen beide categorieën bedraagt, slechts
een raadgevende stem.
De Regeering kan een Kamer, het bestuur
eener Kamer, een afdeeling, of wel verschil
lende Kamers, besturen en afdeelingen tot
een buitengewone vergadering bijeenroepen,
teneinde advies in te 'winnen over maatre
gelen, vooretellen of onderwerpen, welke de
belangen van den arbeid raken. Zulk een
buitengewone vergadering kan ook door een
Regeeringsgemachtigde, met adviseerende
stem, worden bijgewoond.
De leden genieten geen bezoldiging, maar
wel een schadeloosstelling voor het bijwonen
van de algemeene vergaderingen der Kamer,
van de straks genoemde buitengewone ver
gaderingen of van die van de verzoenings-
bureaux, die in appel bijeenkomen, of een
scheidsrechtelijke beslissing geven. Voorts
wordt aan elke Kamer een toelage verstrekt
tot bestrijding van huishoudelijke uitgaven-
De Regeering bepaalt in hoever deze Wet
van toepassing zal zijn op personen in werk
plaatsen staande onder direct beheer van
een openbaar bestuur. De Regeering kan ook
nadere voorschriften geven tot uitvoering
van de bepalingen dezer wet, die op een
nader tijdstip zal in werking treden.
BINNENLAND.
Hij mikte, schoot dokter Mobius stond on
gedeerd.
Nu was het de beurt van den jongen genees
heer. Ook hij schoot haar; Wedig werd evenmin
getroffen.
Opnieuw keerden zij hun plaatsen terug.
Thans had de dokter net eerste schot. Het trof
Wedig in het been, doch voordat deze bewustloos
ter aarde gleed, drukte hij zijn pistool snel als
de bliksem af... dokter Mobius viel zondereen
kreet te slaken achterover.
„Een schot in de borst," luidde het oordeel
van den geneesheer na een kortstondig onderzoek.
V.
Dokter Mobius zweefde weken lang tussehen
leven en dood. Het treurige ongeval, hem over
komen, verwekte algemeen groote deelname in
de stad, te meer, toen de oorzaak van het duel
bekend werd. Vooral de heer Fahlana gevoelde
zich tegenover den gewonde zeer verplicht. Dage
lijks kwam hij in persoon naar den toestand
van den lijder vernemen, en later, toen de dokter
wat beter was, wist hij zijn vrouw en zijn dochter
tot het besef te brengen, dat het niets meer dan
haar plicht was om den gewonde te verplegen.
De dames deelden volkomen zijn meening en
verwijlden uren lang in het ziekenvertrek, ook,
toen dc jonge man zichtbaar in beterschap
toenam.
In Klara greep langzamerhand oen volkomen
verandering plaats, liet gebeurde bracht haar
veel nader tot dokter Mobius. Om harentwil
had hij immers geduelleerd, zijn leven op liet
spel gezet; was liet. wonder, dat zieh aan hot
gevoel van dankbaarheid ook dat van vereering
paarde? Bovendien had hot doorleefde haar
De Commissie van rapporteure voor de
kiesrechtontwerpen kwam Dinsdag bijeen en
zal ook de volgende dagen der week haar
arbeid voortzetten.
Naar De Telegraaf verneemt, heeft de
Nederlandscbe regeering het vaste voorne
men, de Tweede Kamer te ontbinden, indien
de kieswetontwerpen niet in hoofdbeginsel
worden aangenomen.
De afdeeling Leeuwarden van het Alge
meen Nederlandsch Werklieden-Verbond
heeft Zaterdagavond 11. den heer C. V. Ger
ritsen als candidaat voor het lidmaatschap
van de Tweede Kamer geproclameerd.
geleerd om de menschen meer naar hun inner
lijke dan uiterlijke hoedanigheden te beoordeelen.
En zoo werd er schier onmerkbaar tussehen die
beide jonge menschen een band geknoopt, welke,
hoewel hij Klara meer op achting voor dokter
Mobius' karakter dan op liefde voor hem be
rustend, toch hecht was. In haar herinneringen
aan Wedig mengde zich gaandeweg een zekere
bitterheid. Had hij niet als man, als denkend
wezen met een eigen vrijen wil, krachtig moeten
beproeven om elke zwarigheid uit den weg te
ruimen
Tengevolge van het duel maakten de burgers
het den officieren, waar zij konden, zeer moei
lijk, hetgeen den overste Von Bornstedt boven
mate prikkelde. Hij maakte er dan ook geen
geheim van, dat hij alle mogehjke moeite aeed
om met zijn bataljon naar een andere stad ver
plaatst te worden.
Nauwelijks was dat van algemeene bekendheid
geworden of men had berouw over zijn heftig
heid, want de aanwezigheid van het garnizoen,
welks officieren voor het grootste deel zeer be
middeld waren, braeht veel welvaart in de stad
zoodat dus het bericht van de pogingen des
oversten ontnuchterend werkte. Een zoo nauw
de belangen der burgerij treffenden maatregel
had men niet verwacht en het duurde niet lang
of het was aller oordeel, dat men alles beproeven
moest om den overste te bewegen tot het staken
zijner bemoeiingen; ja, een deputatie uit den
gemeenteraad wendde daartoe krachtige pogingen
bij den hoofdofficier zelf aan.
(Wordt vervolgd