Donderdag 13
Juli 1893.
No. 4266.
37e Jaargang.
Cijfers.
GENEZEN!"'
Binnenland
Uitgave
FIRMA A. H. VAN CIEEPP
te Amersfoort.
Dit blad verschijnt Maandag- en Donderdagnamiddag. Abonnement per 3 maanden f\.
Franco per post f4,15. Advertentiën16 regels (50 Cents.; elke regel meer '10 Cents.
Groote letters naar plaatsruimte. Legale-, officieële- en onteigeningsadvert. per regel
"15 Cents. Reclames per regel 25 Cents. Afzonderlijke nummers 10 Cents.
Bureau
MUURHUIZEN
hoek Kortegraoht, Wyk B. 60
Reis-abonnementen.
Wij zijn gaarne "bereid om, tegen
vergoeding van porto, aan geabon-
neerden, die voor korten of langen
tijd op reis gaan, de Am eraf oortsche
Courant en de bladen, welke zij door
onze tusschenkomst ontvangen, na te
zenden.
Opga-\
doende.
Bij het jaarverslag, dat de Regeering
onlangs aan de Stat en-Generaal heeft
overgelegd over het Onderwijs, is o.a. een
uitvoerige staat gevoegd van een bijzon
dere soort van schoolverzuim, nl. dat van
kinderen, die in 1891 de school te vroeg
verlieten.
In die tabel vindt men voor elke school
in elke gemeente opgegevenhoeveel
jongens en meisjes de school voorgoed
hebben verlaten onverschillig uit welke
klasse eer zij konden geacht worden
het gewoon Lager onderwijs volledig te
hebben genoten. Behalve die cijfers wor
den nog een aantal andere opgegeven,
die er mede in verband staau, bepaalde
lijk wat de redenen betreft.
De samenvatting dier opgaven voor
het geheele land leert het volgende:
De schoolbevolking bestond in 1891
gemiddeld uit rond 830000 jongens
en 309000 meisjes. Van deze hadden in
dat jaar 42 000 jongens en 35 000 meisjes
zoodanigen graad van ontwikkeling be
reikt, dat zij konden geacht worden vol
ledig het gewoon Lager onderwijs te
hebben genoten.
Het is voor velen zeker verrassend te
nemen, dat van die „uitgeleerden"
wat gewoon Lager ouderwijs betreft
nog 19 000 jongens en 14000 meisjes
op school zijn gebleven, om verder on
derwijs te ontvangen.
Nog grooter was iutusschen het aantal
dergenen, over wie het onderzoek heeft
geloopeuvan degenen die te vroeg
de school hebben verlaten. Tot die soort
beliooren 42 000 jongens en 40 000 meisjes.
Evenwel bleven die verreweg niet allen
van verder onderwijs verstoken. Niet
minder dan 18000 jongens en 17 000 meis
jes gingen naar andere scholen over of
kregen op andere wijze nog onderwijs.
Feuilleton.
Vrij naar het Duitsoh, door S
8.
Een oneindig verlangen naar zonneschijn, naar
de mensohen maakte zich van haar meester. Uit
den tuin klonke» haar vroolijk gelach en luide
kindcrotemmen te gemoet. Zij trad aan het ven
ster, maar zij kon niemand zien. Arme kleine
deugnieten! Wat was hot hun sinds lang ver
boden in dat gedeelte van den tuin te spelen,
waar do zieke mama hen hooron kon. Maar dat
is nu goddank uit; thans is mama weer gezond
dat gevoelt zij zelve, en het stemt haar tot dank
baarheid cn liefde.
Zij kan 't alléén niet meer uithouden. Zij
zaten zeker allen op het terras gezellig bij elkander.
Haar man,Hanna en de kinderen. Allen, allen
slechts écu ontbrakzijEn haar plaats, aan
het hoofd der tafel', haar gemakkelijke stoel, dien
haar man opzettelijk had laten maken voor zijn
verwond „prinsesje", zooals hij haar in 't begin
van hun huwelijk plagend genoemd had, zou
zeker onbezet zijn. Wat zou hij dikwijls zuch
tend naar die ledige plaats turen, en de kinderen
waagden het stellig niot, hem te vragen met
Weril door de bewerkster ook geplnatst in
De Teleyraaf,
Er bleven dus 23 000 jongens en even
veel meisjes over d.i. ongeveer Vii pCt.
van liet geheel aantal schoolgaande»
wier opleiding te vroeg werd afgebroken.
Wij vinden verder aangeteekeud, dat
daarvan slechts 1961 jongens en 1152
meisjes 6—8 jaar oud wareu, verder 4222
jongens en 6872 meisjes 9—11 jaar en ver
reweg de meesteu, 18 000 jongens en
15 000 meisjes, boven 12 jaar.
Het bedenkelijke bij deze cijfers is wel,
dat 28000 kinderen boven 12 jaar nog
niet ver genoeg gevorderd waren, dat zjj
konden geacht worden volledig Lager on
derwijs te hebben genoten. Te late plaat
sing ial bij velen wel de voornaamste
reden van die achterlijkheid zijn geweest.
Gaat men nu na wat gebleken is van
de redenen, waarom de kinderen te vroeg
van de school zijn genomen, dan vindt
men het volgende in de tabel vermeld.
De school verlieten
Jongens. Meisjes.
Wegens overlijden of ziekte. 656 1045
zwakke geestvermogens 124 120
wangedrag. 605 353
Aanleeren v. ambacht of beroep 3764 875
Voor huiselijke hulp. 425 11224
Wegens veldarbeid5955 1251
Iu dienstbetr. of bij ouders
werkzaam 6785 3279
Verre afstand der school. 19 48
Verblijf op een schip. 234 213
Onverschilligheid schoolgeld-
heffing 1167 1003
Vertrek zonder nader bericht 1928 1838
Andere of onbekende redenen 1973 1827
Onder veldarbeid is begrepen veehoeden
en veenarbeidde daarop volgende rubriek
luidt volledig: „in dienstbetrekking ge
gaan iu het beroep of bedrijf der ouders
behulpzaam, of op andere wijze tot het
aanbrengen van verdiensten gebezigd."
Uit dit lijstje ziet men, dat bij de jon
gens het leeren van een ambacht of het
gaan op ambacht (ook veldarbeid) de
meesten van school ho udt. Bij de meisjes
werd ongeveer de helft der te vroeg van
school genomenen gebruikt, om vader of
moeder in huiselijken arbeid behulpzaam
te zijn.
Deze cijfers xijn te belangrijk om niet
onder de aandacht te worden gebracht
van hen, die niet in de gelegenheid zjjn
hen te spelenHun moeder was immers zoo ziek,
reeds zoolang ziekwas het dus wonder, dat
vreugde cn levendigheid uit het huis gebannen
waren? O, die lieve kinderen bilden zeker eiken
avond, dat God hun moedertje weer gezond zou
maken, opdat zij spoedig weer hij hen kon zijn
„Ja, zij komt nu heel spoedig bij jolui," fluisterde
de jonge vrouw ontroerd, „Je hebt. lang genoeg
gebeden, mijn liove arme kindoron! Voortaan
mogen jelui weer overal spelenLaat de dokter
maar knorren en zuster Beatrix het hoofd schud
den, ik kan 't hier niet langer uithouden ik
moet ze allen weerzienik wil ze zelve 't heer
lijke nieuws vortellenWat zullen ze verrast
en verheugd zijn... die goede Hanna, ze zal blij
zijn, dat ze haar taak kan overgeven.
Zij zag in haar verbeolding, hoe haar man zijn
armen naar haar uitstrekte om haar aan zijn
borst te drukkenEn de kinderen drongen zich
om haar heen ze wilden haar allen tegelijk
een hand geven en haar vertellen, wat zij in
al die akelige, lange weken gedaan hadden,
waarin mama ziek was geweest. Zij hoorde een ieder
in 'thuis jubelen. De knechts cn de meiden
kwamen liiiur gelukwenseben cn Zondag zou
't geheele dorp feestvieren tor oero van haar
genezing.
Wat ging hot goed met het loopen! Zondor
moeite bereikte zij den anderen vlougol. 't- Eerst
betrad zij haar eigen kamer, die nu door Hanna
bewoond werdzc lag ook zoo gomnkkelijk tus-
sehen de vertrekken van haar man en de kinder
kamer. 't Was heel verstandig van Hanna gc-
de Regeeringsverslugen na te gaan.
Men ziet er uit, dat nog maar al te
veel ouders hun kinderen van school
nemen zoodra dezen maar even don leef
tijd hebben bereikt, waarop ze iets kun
nen gaan verdienen.
In plaats van de kinderen nog een
paar jaren het goed en goedkoop onder
wijs te laten genieten, exploiteeren de
ouders hen, die, niet goed onderlegd,
krukken blijven, omdat ze in den regel
uit valsche schaamte later niet durven
deelnemen aan herhalingsonderwjjs.
Er wordt in den tegenwoordigen tjjd
zóo veel gedaan om de kinderen aan te
sporen tot getrouw schoolbezoek, doch bjj
de ouders moest meer worden aange
drongen om de kinderen nog eenigen tjjd
op school te laten.
Wil men „het proletariaat" werkelijk
opheffen, het beschermen tegen de veler
lei praktijken, waaraan de minder ont
wikkelde dikwijls bloot staat, men beginne
met de ouders er op te wijzen hoe de
kinderen voldoende onderwijs moeten ge
nieten, willen ze eenmaal nuttige leden
der maatschappij worden
Menig onderwijzer zal 't u zeggen, hoe
het ontijdig vertrek van een leerling
hem smarttemenig werkgever, hoe hjj
van dien leerling, dien dezelfde onderwijzer
hem als een vlugge jongen aanduidde,
niet dan een brekebeen heeft kunnen
vormen, hoeveel moeite hjj ook deed een
knap werkman van hem te maken.
Het te vroeg van school gaan is voor
menigeen een onherstelbare ramp ge
weest; te veel vergeet men, dat
Jonk rijs is te buigen maar geen oude
boomen.
l)e Koning on de Koningin van Saksen
worden a.s. Zaterdag-avond omstreeks 9 uur
Ie 's-Gravenliago verwachten zulllen zich dun
naar Scheveningen hegeven.
De Groothertog van Saksen zal dit jaar
wederom een gedeelte van het seizoen te
Scheveningen doorbrengen en wordt aldaar
tegen 1 Augustus iu bet Kurhaus verwacht.
Het resultaat van de Dinsdag gehouden
verkiezing voor de Eerste Kamer is, dat alle
17 aftredenden op vier na herkozen zijn. In
Gelderland worden de heeron Thooft (lib.)
en Nagel (cons.) vervangen door mr. D.
Engelberts (anti-rev.) en mr. W. C. E. Dro
mers (kath.)in Zeeland verving jhr. Godin
de Beaufort (anti-rev.) den boor Six (lib.)
en in Noord-Holland kwam de heer De Jong
in de plaats van mr. Kappeyne, die bedankte.
In de Kamer heeft de anti-liberale partij
dus 3 stemmen gewonnen.
In do Dinsdagmiddag gehouden zitting
der Provinciu le Staten van dit gewest was
aan de orde de verkiezing van éen lid der
Eerste Kamer, wegens de periodieke aftreding
van jhr. Van Nispon. Er werden 38 stemmen
uitgebracht, waarvan 22 op jhr. Van Nispon,
0 op mr. B. Reiger, 3 op den heer l. N.
Bastert, 3 op jhr. J. E. fluydecqper van
Nigt.overht en Maarsseveen, 1 op G. H. L.
baron Van Boetzolaer en 3 in blanco, zoodat
jhr. mr. L. C'. O. M. vua Nispen is herkozen.
Als lid der Staten, ter voldoening van ar
tikel 89 der Prov.-wet (buitengewoon lid van
Geil. Staten) is gekozen de lieer VanGeuns
met 35 van de 40 stemmen, die onder dank
betuiging voor het vernieuwd blijk van ver
trouwen de benoeming aannam. De heer
Godin de Beaufort bekwam 3 stemmen, do
heer Bastert 1 en de heer Merkus 1.
Vervolgens werd overgegaan tot de benoe
ming van een griffier der Stalen, ter ver
vulling van de vacature, ontstaan door liet
overlijden van mr. IJ. I. II. de Koek.
Er werden 40 stemmen uitgebracht en
wel op mr. C. R. Merkus 30 en jhr. mr. W.
Röell 1, terwijl 3 briefjes in blanco waren.
Mr. C. R. Merkus, commies chef ter Pro
vinciale griffie van Utrecht, is aldus benoemd.
Aan de orde word nog gesteld de voor
dracht, om aan mevr. de wed. De Koek,
levenslang een pensioen toe te kennen van
f *1000 'sjaars, welke voordracht zonder hoof
delijke omvraag werd aangenomen, een uit
slag, die met toejuiching werd begroet.
Do volgende vergadering werd bepaald op
Zaterdag 22 Juli, des voormiddags 11 uur.
Vroeger kan die niot gehouden worden,
omdat nog geen rapporten zijn ingekomen
en over éen zaak de commissie van rappor
teurs nog moet vergaderen, zoodat by vroe
gere samenkomst aan Gedeputeerde Staten
geen voldoende tijd zou overblijven, om de
rapporten behoorlijk te overwegen.
Door den Staat zouden onderhandelingen
worden gevoerd inet de Exploitatie-maat
schappij omtrent het overnemen der exploi
tatie door het Rijk.
W. C. DIJKGRAAF, Horloger.
Langestraat 16.
wccst om zulk con groote ruimo kamer niet
ongebruikt te laten IEn toch had zij 't aan
genamer govondon, wanneer haar heiligdom door
geen ander, al was die andere ook huur zustor,
was in beslag genomen I Foei, begon zij senti
menteel te worden? Zjj begreepzionzelvoniot
maar zij gevoelde zich pijnlijk getroffen, toen zjj
in do welbekende ruimte rondzag. Alles was
daarin onveranderd gebleven en stond op do ge
wone plaats. De planton in de potten nnduen
zich geneel ontwikkeld; in zjjn kooi schommelde
Lorre, haar papegaai, zich behaaglijk heen en
weer. Niemand anders dan zij mocht hom lief-
koozen en hem in do hand nemen; elk ander
beet hij; maar nu, bjj haar nadering, week de
vogel schuw in het uiterste hoekje zjj nor kooi
en pikte haar in de hand, toon zij hom een
stukje suiker voorhield. Hij kende haar niet
meer. Zjj was een vreemdelinge in haar eigen
huis geworden.
Daar stond haar sleutelmandje, dat. haar man
haar bij het betreden van het huis, als jonge
vrouw, gegeven had. In do vazen op haar schrijf
tafel geurden sehoone rozen, de lievelingsbloemen
van haar man; hij had ze steeds eigenhandig
voor haar afgesneden, maar in do ziekenkamer
mocht zij zc niet hebben.het was toch beter zóo
dun dat zij verwelkten! Het huishoudboekje
lag op do sohrnftufol opengeslagen. Hannu hud
hot zorgvuldig bijgehouden, dat zag zij mot een
oogopslag.
Daar stond ook hot portret van haar manen
daarnaast nieuwe portretten van do kinderen.
Daar wist zjj niets van 't moest zeker oen
verrassing voor haar zjjn. Ze stelden Hanna
met do tweelingen voor en Hanna met de ge
heele familie hij, Hanna, de vier kinderen
en do honden. Zij knikte langzaam mot het hoofd.
Op hot hoektafeltje lagen zijn couranten muist
het asehbakjel Hji scheen gewend te zijn daar
zijn sigaar te rookon. Hjj las Ilunna dun zeker
voor, waarna zjj praatten cn musiceerden. Iljj
was eon groot muziekliefhebber en bezat een
goed geoefende stom. Do groote vleugel was
geopend, een muziekboek stond opengeslagen op
den lessenaar; het was 't liofdos-duet tusschen
Werner en Margaretha uit do „liuuapoter." Zjj
had het ook dikwijl» met hem gezongen. wat
was dat al lang geledenI llaar stem wasechter
spoedig te zwak geworden on do dokter had hoor
ten slotte liet zingen geheel verboden. Langzaam,
schuw als een indringster sloop zij vorder
naar do tuinkamer. Tweo stoelen stonden tegen
over elkaar aan do tafeleen strooien meisjeshood
mot lange, witte veer on een jaohtpot lugen
eensgezind naast elkaar op den schoorsteenman
tel do jonge vrouw zag dit alles dadelijk.
Een glazen deur leidde naar hot terras. Buiten
klonken stommon, nu en dan afgebroken door
het gerammel van porselein of een vroolijk ge-
golaoh. De jonge vrouw wankeldezjj moest
tegen de deur leunen om niet te vallen.
(«S'foi volgdt.)
