Maandag 27
Aug. 1894.
No. 4383.
38e Jaargang.
Ter herinnering.
VON BENDA Sr. en Jr.
Binnenland.
Uitgave
Firma A. H. VAN CLEEPP
te Amersfoort.
Verschijnt Maandag- en Donderdag/namiddag met gratis 'Aondageblad, Abonnement per 8 maanden 1,Franco
per post ƒ1.16. Abonnement alleen op hot Zondagsblad voor Aniorsfoort 40 ct., voor binnenland 60 et. nor
8 maanden. Advertentiën 1—6 regels 60 ct.elke regel meer 10 ct. Grooto letters naar plaatsruimte. legale-,
ollicieële- en ontoigeningsadvert. per regel 16 ct. Reclames por regel 26 ct. A/tonderH/ke nnmmm 10 cent.
Dienstaanbiedingen en aanvragen, uitsluitend voor- en betreffende den werkendon stand, van minstens S regels, In het
Zondagsblad, per regel5 cent
Bij advertentiën van buiten do stad worden de incassecrkosten in rekening gebracht.
Bureau MUURHUIZEN
hoek Kortegracht, Wijk B. 60
Tolophoonnuninier 19.
Reis-abonnementen.
Wij zijn gaarne bereid om, tegen
vergoeding van porto, aan geabon-
neerden, die voor korten of lange ren
tijd op reis gaan, de Amersfoortsche
Courant en de bladen, welke zij door
onze tusschenkomst ontvangen, na
te zenden.
Opgave van duidelijk adres is vol-
d oende.
Veel wordt er tegenwoordig gepraat
en geschreven over den slechten tijd, de
werkloosheid en al hetgeen daartoe be
hoort of daarmee in verband gebracht
wordt. Nu is het een zekere waarheid,
dat alles niet zoo rooskleurig is als ook
wij het, in liet belang van allen, zouden
wensclien, maar de aandacht dient ook
gevestigd te worden op de treurige feiten.
Zoo nu en dan moet het geheugen eens
worden opgefrischt, daar men anders ge
vaar loopt zich blind te staren op de
eene zijde van de medaille en dienten
gevolge de keerzijde niet meer kan zien.
Lezen wij, om maar bij Nederland te
blijven, dat in onze gevangenissen van
de 100 opgeslotenen 75 tot de alcoholisten
behooreu; dat van de in 1878 tot 1882
in ons land verpleegde krankzinnigen 16
pCt. personen waren, waarvan de krank
zinnigheid moest worden toegeschreven
aan het misbruik maken van sterkedrank,
dan valt zeker niet te ontkennen, dat er
heel wat geld beter kou besteed zijn, dan
om in de gevangenis of het krankzinni
gengesticht te komen.
En durven wij verder eens eenige
cijfers onder de oogen te nemen, dan
zien wij, dat in Nederland, volgens een
zeer gematigde berekening, jaarlijks 80
millioen gulden aan gedistilleerd wordt
opgedronken.
Nu weten wij heel goed; dat het vol
strekt niet alleen de werklieden zijn, die
daaraan schuld hebben, maar ook zeer
zeker en voor een groot deel de heeren
en de dames er aan meedoen om die 80
millioen door het keelgat te jagen, doch
het treurige feit is en blijft er, dat een
zóo groote som jaarlijks, alleen in ons
Feuilleton.
Naar het Duitsch.
1.)
Als gewoonlijk zat generaal Kilian von Benda
na het diner in zijn ruiine studeerkamer, dronk
hij zijn kopje koffie, rookte hij daarbij zijn pijp
en las hij zijn courant.
Zeer ongewoon was het echter toen hij daarin
plotseling werd gestoord door Miska, zijn oppas
ser, die, na geklopt te hebben, vrij onstuimig
binnentrad. Hij salueerde op militaire wijzeen
terwijl hij recht als een kaars voor den generaal
ging staan, rapporteerde hij, ondanks zijn hevige
gemoedsaandoening, op korten stelligen toon:
Generaal, we hebben een kindje gekregen
Generaal Von Benda keek op en zag het ont
dane, hoogroode gelaat van Miska.
Miska, je bent weer dronken.
Generaal!
Vier dagen arrest
Maar generaal
Acht dagen I
Miska maakte geen tegenwerpingen moor on
verliet do kamer.
De generaal zonk weer achter in zijn leunstoel,
nam zijn courant weer op, dronk zijn koffie en
rookte zijn pijp, alsof er niets gebeurd ware!
Miska was een man uit duizenden, een op
passer zoouIb men ze tegenwoordig niot veel
klein landje wordt besteed aau een artikel,
dat in geen enkel opzicht als tot de
levensbehoeften behoorende beschouwd
kan worden en waarvan het misbruik
maken in elk geval zeer afkeurenswaar
dig is.
En is het nu niet een treffende tegen
stelling dat daar, waar zoo geklaagd wordt
over den slechten tjjd, zooveel onnut wordt
uitgegeven Als wij bijvoorbeeld een
Eskimo, met een gezond verstand begaafd,
zeiden „hoor eens, vriend, vele bewoners
van Nederland lijden armoede, maar er
wordt jaarlijks tachtig millioen zoo goed
als onnut uitgegeven," zou hjj ons dan
niet bartel jjk uitlachen en zeggen: „welnu,
geef die tachtig millioen dan nuttig uit
en zorg dat er geen armoede geleden
wordt" 1
En wat er voor dat geld wel gedaan
zou kunnen worden Wij willen dit bij
benadering ook nog eens onder cijfers
brengen, omdat die het best spreken.
Men zou voor die 80 millioen guldens
kunnen koopen
500 000 mann.-oosr, a f25.— f12500000
500000 vrouw, dito 12.— 0000000
1 000 000 kinder 0.-» 0000 000
400000 p. m. sc hoen. 3.— 1200000
400 000 vr. dito 2.50» 1000000
400000 kind. 2.— 800 000
1000000 manshemd. 0.80» 800 000
1000 000 vrouwehemd.» 0.80» 800 000
500000 ij/., ledikant 8.— 4 000000
500 000 veer. bedden
met peul en
2 kussens 25.— 12 500 000
Linnengoed voor:
400 000 huisgezinn.
per gezin 20.8 000 000
Houten huisraad voor:
400000 huisgezinn.
per gezin 50.20 000 000
20000 000 Kilo brood 0.13» 2 000000
1000 000 H.L.aardapp.» 2.— 2000000
1000000 Kilo boter 1.— 1000000
1000000 rundvl. 0.80» 800000
Totaal f80000 000
Zouden op die wijze de gelden niet
beter besteed zijn?
Maar nu komt er nog iets bjj
Behalve de 80 millioen, die worden
opgedronken, moeten jaarljjks misschien
nog wel 40 millioen worden uitgegeven,
meer vindt. Bij overlevering hoort men wel
eens vertellen van die oude trouwe soort van
dienaars, die hun meesters al in de wieg hebben
liefgehad, die over hun jeugd hebben gowaakt
en bun het leven hebben gered. Miska was wel
trouw, maar van dat alles had hij toch niets
gedaan. Zijn grooto verdiensten bestonden daarin,
aat hij nauwgezet zijn plicht deed en onvoor
waardelijk en onmiddellijk gehoorzaamde.
Hij had maar éen fout een lastige fout,
waarvan hij maar niet te genezen was. Hij was
namelijk iedere maand éen dag dronken, 't Was
maar een dag, maaral tijd den loden den loden
met astronomische zekerheidOnveranderlijk ver
schoon hij op dien datum in min of meer ken-
neljjkcn staat voor zijn meester en naarmate die
Btaat min of meer kennelijk was, gaf de generaal
hem arrest. Als het heel erg was, werd hij zelfs
naar een donkeren kerker verbannen! In deuren
sliep do boosdoener zijn roes uit en by ieder
ontwaken was ook een zeer levendig berouw
in hem wakker geworden over zijn eigen laag
heid en naiu hij zich vast voor, zich te boteren.
Een gehoelo maand wist hij zich daaraan te hou
den, tot hot weder do 15de was! Want wat was
het geval?... Op den léden van iedero maand
kreeg Miska zijn loon! Wol had de generaal al
beproefd of hot niet to verhelpen was door hom
op den 14den of op don lGden zjjn maandgeld
uit te betalen, maar dat hielp niets want dan
was Miska of reeds op den l4den dronken of
pas op don tGdenl liet was waarlijk alsof een
geheime macht Miska dreof, zonder dat deze zelf
er zich van bewust was. En toch was Miska
volstrekt geen gewono drinkebroor, die niets
beters wist te doen dan zijn maandgeld in de
om de gevolgen van drankzuchtarm
wezen, politie, krankzinnigen- en idioten-
gestichten, misdrjjf, landloopery. onge
lukken, ziekten enz. te bekostigen
Is dat niet verschrikkelijk?
Maar \v?j zullen nog meer cijfers geven,
alleen, zoo wy zeiden, omdat het noodig
is, het geheugen zoo nu en dan eens op
te frisschen.
Nederlaud drinkt per jaar voor 80
millioen guldon aan gedistilleerd,
dat is iederen dag voor f219 000
ieder uur 9 000.—
elke minuut 150.—
iedere seconde 2.50
dat is per seconde, let wel, per seconde
een rijksdaalder.
't Is meer dan erg, hooren wy ieder
welgemeend lezer zeggen, en wy geven
hem dit van harte toe.
Wjj zjjn nu nog in den zomer, maar
als straks de wintermaanden weder aan
breken en het gebrek grooter wordt, dan
zouden wij het niet ongeschikt vinden,
dat men overal, ter opfrissing van 't ge
heugen, kon lezen.
„Eén eukele dag in Nederlaud zonder
alcohol doorgebracht, zou minstens 219
duizend gulden bespareu."
Met bovenstaande cyfer3 voor oogen,
laten wjj het over aan de mannen, die
er zich voorspannen den bloei van het
Nederlatidsche volk te bevorderen, naai
de beste middelen te zoeken om deze
onnoodige uitgave van 80 millioen gulden
te doen ophouden en daarvoor nuttige
uitgaven in de plaats te doen treden.
De datum van 27 Augustus is voor ge
heel Nederland, doch vooral voor onze
Marine een gedenkdag. 27 Augustus 1816
had de gedenkwaardige slag van Algiers
plaats, zooals het heet in het Koninklyk
Besluit voor de benoeming te dier zake
der Bidders van de Militaire Willems-
ovde thans spreken wy juister van
het boinbardemeut van Algiers.
Onze Marino heeft by dat bombarde
ment een zeer roemrnk aandeel gehad,
en van Engelsche zijde wordt nog met
IV. F. A. GROENHUIZEN,
Havik, hoek LavendeltlraaL
HORLOGE- en INSTRUMENTMAKER.
den meeaten lof over de verrichtingen
van het Nederlandsche smaldeel gesproken.
Het Nederlandsch eskader onder bevel
van den vice-admiraal Theodoor Erederik
baron Van Cauollen, wiens vlag woei op
Z. M. fregat Melavvpiut, gecommandeerd
door den kapitein ter zee Anthon Wil
helm de Man, oestond uit 6 oorlogsschepen,
te samen voerende 270 stukken geschut
eu heeft een onderneming helpen vol
voeren waarvan eenmaal Neerlanda
grootsten zeeheld De liuy ter getuigd had,
dat het „genoegzaam ontnogelyk was,
de schenen van den Dey van Algiers
achter hun inoe\je (havendarn) te ver
nielen."
Door het bestuur der «Zuiderzee-Veroonl-
ging" is aan de leden, donateurs enz. der
Yereeniging oen schrijven gericht, wasirby
is go voogd oen overdruk (met kaart) vun hot
rapport, door de Staatscommissie, ingesteld
bij Kon. besluit van 8 September 18!>2. inde
eerste hel tl van dit jaar aan II. M.de Koaingin-
Rogentos uitgebracht.
Zoouls onze lozers weten, is do vraag, of
oen a fel uiting en een droogmaking vun de
Zuiderzee op een wuze als door do Ver-
eeniging is voorgesteld, in 's lands belang
behoort te worden ondernomen, door de
Staatscommissie mot ovorgroote meerderheid
toestemmend beantwoord.
Ten einde te overwogen wat door de
»Z.Z.V." kan worden verlicht om do zaak
verder vooruit te brengen, zal tn de Octo-
ber-vergadering dit punt aan do orde komen,
en is derhalve oen talryke opkomst dor loden
gewenscht.
Inmiddels hoeft het algemeen bestuur ge
meend zich in een adres tot II. M. de Rogentea
te moeten wenden, mot verzoek zoodanige
maatregelen te willon riemen, als het spoedig
tot stand komen van het nationale werk kun
nen bevorderen.
De voor do examinatoren verre van aange
name bewering in de jV. R. Ct. als zou de
hoofdakte te Breda gemakkolykcr tc ver
krijgen zijn dan elders, is niet de eerste in
dat blad welke onjuist blijkt.
Ook in liet N. v. d. D. komt thans een
schrijven uit Breda voor, waarin het feit
wordt tegengesproken op grond van cyfers.
To Breda slaagden vorleden jaar 37.8 pot., to
Arnhem 43.5, in Den Haag 37.7, te Amsterdam
30,5, te Deventer 48 en te Groningen 50 pet
kroeg to verteren, zoodra hy hot in handen krueg.
IntegondeolMiska was heel zuinig van aard,
en had al een aardig duitje overgespaard voor
zyn ouden dag. Do oenigo verklaring, dio men
aan de geregeld maandelijks terugkeerondedron-
konschap kon geven, was deze, dat Miska, bij
wijze van zoenoffer, iodcre maand een klein dool
van zijn traktement aan Baeohus wijdde, opdat,
deze noru vorder mot rust zou laten en niet
in verzoeking brengon. En hot scheen wol, dat
zijn hoer, bij wion hij nu al vijf en twintig jaar
indionst was, vredenam motdozerogolingvan zaken.
De generaal had zijn kopjo uitgedronken en
de courant gelozon. Nog oen oogonblik bloofhh
peinzend voor zich uitstaren, toen zhn blik viel
op een scheurkalender, waarop met dikke cijfers
stond 131
Hij stond op en wilde, door twee blaadjes af
to scheuren, den kalonder golyk zetten. Miska
was dronkon, ergo was het de 15de I Maar
naderbykomende zag hy hoven dendutmu Vrydag
staan. En het was vandaag immers Vrijdag 7
Hij nam de courant om er zich van te overtui
gen cn jawel daar stond; Vrijdag 13 October.
Dat was een der onaangenaamste ontdekkingen,
die hij had kunnen doen: de 18dolcn Miska
dronken?... liet ging toch niot aan, dat Miska
nu al tweemaal in de maand beschonkon was!
Op die manior kon hy hem niot houden, 't Was
een ernstig geval en hy zou er op /.yn wande
ling eens goed over nadenken.
Zeer onstomd dat hy zich zondor de hulp van
Miska moest klecdcn, ging de goneruul zich voor
zyn gewone wandeling gereedmaken.
Uit zyn kamer komend en juist toen hy de
trap wilde afgaan, zag hij op liet portaal eon
klein kind liggen op een kussen en zorgvuldig
in eon dokon gewikkeld
Eon kind? Een vondeling? Hij kon zyn
oogen niot gelooven. Hy bukte zien en schoof
do doken eon weinig op zy om hot gezichtje
boter to kunnen zienoen rond, rood bakkesje
mot dicht geknepen oogjes.
Kilian von Benda bloof geruiraen tyd naar
het kind staren, ton prooi aan do zonderlingste
gewaarwordingen. En toon hot kleine wurm in
zijn slaap zyn mondjo vortrok, toen grinnikto
de gonoraal van ploizier
Zoo voorzichtig mogelijk noru hy hot hoopje
op on bracht het naar zijn slaapkamer, waar nij
hot op eerste het beste plaatsje neerlegde, dat
hy vry zag op zijn grooto wasohtafol.
Toen bleef nij weder eonige oogenblikkon pein
zend noar het wicht staren en ging hy nu wat
er nu vorder zou moeten gebeuren.
Eigenlijk paste zoo'n klein kind ullos behalve
in zijn huishouding! En dat zal ieder begry pen
dio met de huishouding on do levensomstandig
heden van den gonoraal bekend is.
Toon men zoooven hoorde, dat do generual zyn
oppasser zoo maar ineens naar den provoost zond,
moot men natuurlijk gedacht hebben dat het
tooneel der handeling een kuzerno was, maar
dat was volstrekt niet hot geval. Do generaal
woonde niet alleen niot in con kazorno, maar was
zelfs al sedort jnron niot moor in aotieven dienst.
Wordt vervolgd.)
