Stadsnieuws.
Ingezonden.
Correspondentie.
Marktprij ze n.
in hoi geheel gesneuveld of aan bekomen
wonden overleden twee militairen beneden
den rang van officier, en vermist (vermoedelijk
gesneuveld) éen fuselier, terwijl 32 militairen
beneden den rang van officier zijn gewond.
Het Handelsblad ontving Vrijdag uit Bata
via dit telegram: «Onze zeemacht schoot
Lepong in brand" en Zaterdag het volgende
«De Marine onderzocht mogelijkheid eener
landing bij Lepong. Het weder begint slecht
te worden."
Er is een wetsontwerp in bewerking
misschien zelfs al gereed waarbij de pen
sioenen van veroordeelden tot gevangenisstraf
van meer dan drie maanden worden geschorst
voor den duur der straf.
Bij Kon. besluit zou afwijking van deze
bepalingen kunnen worden toegestaan ten
behoeve van vrouw en kinderen van den ver
oordeelde.
De vrouw vau een hovenier te Utrecht die
weinige dagen geleden liet. ongeluk had, zich
met. een vischgraat in een der vingers der
linkerhand te steken en bij wie daardoor
bloedvergiftiging ontstond, is aan de gevol
gen daarvan overleden.
Ter gelegenheid van de verzending van
het millioenste pakket van en naar Engeland
via Vlissingen, zal te Londen op 29 dezer een
feestmaaltijd plaats hebben, waaraan vele
spoorweg-autoriteiten, ook Nederlandsche, zijn
genoodigd.
Terwijl Vrijdagmiddag te Gramsbergen vijf
gehuwde personen (drie vrouwen en twee
mannen) allen veenarbeiders in een zooge-
naamden keet schuilden voor on weer en regen,
sloeg de bliksem in die keet, en doodde allen.
Men schreef ons Vrijdag uit Arnhem
Generaal-majoor E. C. C. Bloem, comman
dant der 2e divisie infanterie, overkwam
hedenochtend, toen hij wilde uitrijden, het
ongeluk vóór zijn woning in de Hertogstraat
met zijn paard dat steigerde, achterover te
wordt door hem gebogen on groeit op t»t een fierei
stnni of tol een onnut, plantje.
Hij moet. de jeugd voorlichten en vooruitbrengei
op zedelijk en geestelijk gebied, en daarvoor mooi
hij 1,-lf goed zijn, wil hy de hinderpalen wegruimen
die tic verbetering van den leerling belemmeren,
Onder deze hinderpalen bekleedt het alcoholism
met zij" puiini luit suugeme, numero ver te i wn emtü ,jUUs H(.t ^i^oibe/.oek, de huiselijke
vallen, waarbij hij met het hoofd en den j opvoeding, kleeding en voeding lyden onder dit alles
In de Donderdagavond gehouden verga
dering der Kamer van Koophandel en Fa
brieken werd zonder discussie en met alge-
meene stemmen besloten adbaesie te ver-
leenen aan het adres der Kamer te Haarlem
aan de Tweede Kamer der Staten-generaal.
inzake het gebruikmaken door handelsfirma's
van namen en voornamen en de invoering
van een handelsregister
Ken missive van koffieplanters aan den
Gouverneur-generaal van Nederlandscb-Indië,
waarin hun belangen worden voorgestaan,
werd voor kennisgeving aangenomen. Onder
steund werd een adres van de Nederlandsche
Kamer te Londen aan den Minister van
Buitenlandschc zaken, waarin wordt aange
drongen op het aanknoopen van handelsre-
Jatiën met China, door vestiging van Neder
landsche firma's aldaar te bevorderen en er
beroeps-consuls te vestigen. Een missive van
de Kamer van Koophandel te Oklenzaal
aan den Minister van Buitenlandsche zaken,
waarin wordt verzocht een versnelde ver
binding van Noord-Nederland met noordelijk
Duifscblund bevorderlijk te willen zijn, werd
aangehouden tot. een volgende vergadering.
Ten slotte kwam in behandeling een door
de Twenfsche kamers aan de regeeringinge
diend adres, waarin gewezen wordt op
de belemmerende inwerking die de nieuw
ontworpen bepalingen ter uitvoering van de
Arbeidswet op de industrie zullen hebben,
en op den verlammendeu invloed daarvan,
waar zóo talrijke en evenveel onpractische
au vrijwel onuitvoerbare maatregelen van
•Ion fabrikant ten l.clmeve van den werkman
worden gevergd. Na een toelichting dooi
den heer "Visser die op enkele der nauwelijks
na te komen voorschriften wees, werd
met algenieene stemmen besloten, liet adres
te ondersteunen.
Wegens het gevorderde uur werd een
beschouwing over de boterwet door den heer
Sinnige uitgesteld tot een volgendevergadering.
Nogmaals bevelen wij dringend aan de
collecte van de vereeriiging «Het Vaderland
getrouwe", welke hier heden is aangevangen
en die morgen en overmorgen wordt voort
gezet.
Men vrage niet «met hoeveel kan ik er
af" maar «hoeveel kan ik missen".
Onze lezers zullen zich herinneren, dat
er verschil van meening bestond tussehen
het Rijk en de erfgenamen van wijlen den
heer C'. Scheltus Izn. en dat over de betaling
van een kleine halve ton aan successie-rech
ten geprocedeerd werd.
Vrijdag nu heeft de Hooge Raad heslist,
dat geen successie-rechten verschuldigd zijn
voor gelden ol' goederen waarvan een erf
later bij testament eert stichting opricht, welke
eerst, na zijn dood in werking komt.
Op dien grond werd toegewezen de vor
dering van den predikant der Gereformeerde
gemeente li. te Amersfoort tot terugbetaling
door het Rijk eener som van 40 OHO, geheven
van de gelden en goederen door den erllater
bestemd voor liet Gereformeerd Burgerwees
huis en het Tehuis voor dames, hier.
Om den nieuwen maatregel nopens de
post- borderellen juist, op tijd te kunnen
doen invoeren, zond de hoofd-administratie
der Postrijen naar het kantoor hier hel enorme
aantal van zes stuks!
op den trottoirband terecht kwam. De
géneraal werd in bewusteloozen toestand met
éen bloedende wonde aan het hoofd zijn wo
ning binnengedragen. Ernstig moet ook de
kwetsing van het bekken zijn. Bijna drie uren
bleef hij bewusteloos. De nacht, werd zeer
pijnlijk doorgebracht. De toestand was Zater
dag iets beter.
Üp ons telegrapbisch verzoek op nadere
inlichtingen seinde men ons hedenmiddag:
«De nacht was iets rustiger, doch de pijnen
blijven aanhouden."
Luitenant-kolonel G. van Essen, van het
oe regiment infanterie hier, zal van 10 tot
15 Augustus de prac-tische oefeningen der
veld-artillerie in de Legerplaats bij Olden-
broek bijwonen.
Luitenant-adjudant J. L. van der Moer
is belast met de leiding van en het toezicht
op de onderofficieren van liet Oost-Indisch
leger die voldaan bebben aan het admissie-
examen voor den Hoofd-cursus en weldra,
gelijk we reeds meedeelden, zullen aankomen
bij het 5e regiment infanterie hier
De le luitenants F. H. A. A. Wagner
en P. M. Oversluijs, van het 5e regiment
infanterie hier, worden gedetacheerd te
's-Gravenhage om voor den verkennings-
dienst te worden opgeleid.
Luitenant J. J. KorndfirfTer. van het 5e
regiment infanterie hier, heeft detacheering
aangevraagd bij bet leger in Oost-Indië.
De bronzen medaille voor 12-jarigen trou
wen dienst is uitgereikt aan korporaal-tam
boer J. K. Imminkhuizen. van het, 5e regi
ment infanterie bier.
Onze stadgenoot de heer W. A. van Zijst
is Vrijdag aan de Rijks Universiteit te Utrecht
gepromoveerd tot doctor in de Rechstweten-
sehap, op stellingen.
Onze stadgenoot de beer G. Muys heeft
met 59 punten den 4den prijs behaald in
den nationalen schietwedstrijd met cylinder-
geweer, gedurende de maand Mei gehouden
door de Utrechtsche Schutterij Kader Ver-
eeniging «Graaf Jan van Nassau" te Utrecht.
De eerste prijs werd gewonnen met CO
punten.
De ook hier ter stede zeer bekende kape
laan E. A. van Hinsbergh, thans te Hengeloo,
is door Z. D. II. den aartsbisschop van
Utrecht benoemd tot professor in de dogma
tische theologie aan het seminarie te Rijsen-
burg.
De -17jarige T. IJ, looper bij de firma
Van Gend Loos hier, is gisteren bij het
baden in de nabijheid van dé Viashut in de
Eem verdronken.
Een pleidooi voor een zwemschool.
Vrijdag werd door de politie in de stad
zwervende gevonden een U-jarige knaap,
beboerende by de in «De Piramide" te
Woudenberg vertoevende vacantie-kolonie,
aarheen hij is teruggeleid.
De 49ste Jnarlijksehe vergadering der Gewestelijke
ereeniging „Utrecht" van het Noderlnm'.sch Onder
ijzers Genootschap werd hier Zaterdag gehouden
Ainmtia, onder leiding van den heer H. Hnalc,
tn Anicrongen.
Ter afzonderlijke vergadering van het gewestelijk
bestuur en de algevaardigden der afdeelingeti, die
i 9 uur 's ochtends aanving, bleek uit de
Rekening en verantwoording van den penningmees
ter dat de tïnancicele toestand der kas bevredigend
mag heeteu. Daarna werd Utrecht aangewezen als
de plaats waar in 1897 de 50ste vergadering zal wor
den gehouden. Als gewestelijke afgevaardigden zul
len daar heengaan de hh. H. Haak, voorzitter; of
J, L. Bosnia, secretaris van het gewestelijk bestuur,
t om hal feil werd do Jaarvergadering geopend
rd bijgewoond door de schoolopzieners A. J.
Nijland en dr. K. W. van Gorkom, do beide wet
houders van Amersfoort en wat wel vermelding
verdient eenige dames.
Na zijn welkomstgroet herdacht de voorzitter de
heeren A. van Willigen, penningmeester der Ver-
eeniging en L. Freem, penningmeester van h :t
Ondersteuningsfonds, wier overlijden zeer betreurd
wordt. Ook werd hulde gebracht aan den lieer A.
W. Haks. tien ijverigen correspondent der Levens
verzekering Maatchnppij van het genootschap.
Uit liet verslag van do toestand der G. V. bleek,
dat liet ledental slationnnir is gebleven, behalve te
Utrecht, waar het van 41 tot 59 klom en dan ook
een afdeeling Utrecht II is gevormd.
Even gunstig luidde het verslag vau den penning
meester der Vereen, en dat van den secretaris van
het Ondersteuningsfonds, hoewel een opwekking tot
steun en deelneming niet uitbleef, ofschoon over
1895 niet minder dan ƒ708 is ingekomen.
Daarna bracht de heer J. L. Bosnia, gewestelijk
secretaris, verslag uit over de provinciale commission
van de Vereeniging tot verkrijging van Rijkspensioen
voor weduwen on. weezen.
Na deze lange inleiding sprak de bekende propa
gandist de heer Th. M. van der Wonde, uit Amsterdam,
over het belang der drankbestrijding voorde school,
tl<m onderwijzer en liet kind. Zijn rede, met gloei
ende overtuiging uitgesproken en met treffende
voorbeelden opgehelderd, oogstte warmen bijval. In
de zaal waren vanwege de Ned. Onderwijzers Pro
paganda Club geschriften op het gebied der drank
bestrijding verkrijgbaar, die veel koopers vonden.
•Sor. leidde zijn verhandeling in met de vraag:
welke is de tank van den volksopvoeder
Den volksopvoeder, want dit m de onderwijzer,
•lie zijn schoone tank begrijpt; hij heeft (lo toekomst
van het komende geslacht in minden het jonge rijs
iie kwaad, dat als een rein werkt op licha-
i melijk, zedelijk en maatschappelijk gebied en ecu
sociaal gevaar mag genoemd worden. Als opvoeders
i moeten de onderwijzers van hun leerlingen zedelijk
I willenden maken, die hun eigen geluk kunnen be-
1 vorderen. Moet de drankbestrijding op de L. S. gc-
i bracht worden? Zeer zeker, daar de school opvoeden
j moet voor het leven, en in eiken leerling den man
of de vrouw moet zien. Bij de bestrijding op de L.
j S. komt men wel met enkele bezwaren in strijd,
I doeh indien met voorzichtigheid en bedachtzaam
heid te werk wordt gegaan, zijn de moeilijkheden
i zoo groot niet. Aan de leerlingen moeten juiste
denkbeelden over de werking van den alcohol aan
gebracht worden en medegevoel met de drinkers,
die voortaan als zieken en niet als zondaars dienen
beschouwd te worden. Moeten wij op de school het
drank vraagstuk als afzonderlijk leervak brengen, of
zal het occasioneel onderwezen worden Spr. acht
dit laatste verreweg het beste, waarvoor bij aan-
schouwings-onderwijs (lezen, rekenen, aardrijkskunde
en vooral natuurlijke historie) meer dan gelegenheid
genoeg bestaat, wat spr. in bijzonderheden naging.
Evenals indertijd in Volksheil opperde de lieer Van
Veen enkele bedenkingen, die o.n. meende dat op
school liet meest gedaan moet worden aan karakter
vorming van den leerling, het opvoeden tot inensch.
Na de pauze hield dr. 11. Blink, uit Amsterdam,
een improvisatie over de wensehelijkheidom ook op
de Lagere school onderwijs te geven in de Wis-en
Natuurkundige aardrijkskunde, welke voordracht
eveneens zeer werd toegejuicht.
Dit onderwijs moet vooral oen practisch karakter
hebbeniedereen, die op 13-jarigen leeftijd meestal
voor goed de school verlaat, dient te kunnen begrij
pen wat hij dagelijks waarneemt, omtrent jaarge
tijden, zonnestand, «mansgestalten. Dit toch is van
oneindig meer nut dan duistere begrippen van zee-
stroomingen in verre Oceanen, dan van buiten ge
leerde dingen als isothermen, isotheren, isoehimenen
enz.
Ook de natuurkundige aardrijkskunde welke
het eerst beoefend werd door een Nederlander,
Bernard Varclius dient op de Lagere school be
oefend. niet echter als afzonderlijk leervak, doch uit
aanschouwing, waartoe schoohvandelingen met een
klasse van hoogstens 10 of 12.
De leerling hebbe een begrip van hoogte en laagte,
eenige hydrographische kennis omtrent polderland
en lioogo' streken, eeni;; besef van het ontstaan vau
beken en rivierenmot geen geleerde zaken als
alluvium on dilivium valle men hem lastig, doeh
men doe hem zand- en grilltgrond, veen en klei
onderscheiden, wijze hem op dinudatie en delta
vorming, op hoogveen en laagveen. Men vertelle
hem van 't klimaat; hoe algemeen is niet de lief
hebberij voor weerkunde Maar dan ook het
schoolkind gewezen op invloed van zon,bewolking,
regen, wind, bodem, enz. Zulk onderwijs, uit eigen
aanschouwing zal zijn een begin van geestelijk genot
voor do jeugd, een bron van groote pvactischc waarde
voor den rijperen leeftijd.
Ten slotte sprak de beer I'. H. Mulder, uit Utrecht,
over de vereenvoudigde spelling, in hoofdzaak over
het stelsel—Kollewijn. Niemand nam deel aan het
debat; wel zeide de lieer A. M. Kollewijn Nz., dat
sedert kort te Edam een tweede afdeeling der
„Vereniging" is gesticht, zoodat Amersfoort niet
langer de eenige is.
De districts-8choolopziener, de heer Nijland betwij
felde het nut der vereenvoudiging uit ptedagogisch
oogpunt. Op ile eerstvolgende vergadering zal de
heer Mulder hierover spreken en de heer Nijland
„zal dan óok iets zeggen."
Do vergadering werd daarna met de gebruikelijke
plichtplegingen even na 4 uur gesloten.
Zaterdagochtend is door Burgemeester en
Wethouders ten Raadhuize bij enkele in
schrijving in het openhaar verpacht hel jacht,-
recht op de bosch- en heidegronden bestemd
voor schiet- en oefeningsterrein voor het
garnizoen, uitmakende oen gedeelte van den
Leusderberg. tot een uitgestrektheid van on
geveer 873 Hectaren, voor den tijd van drie
jachtseizoenen, en wel in 1896,1897 en 1898.
Twee billettea waren ingekomen, nl. van
de heeren J. H. Heijer, te Amsterdam, voor
f 07, en jhr. E. de Pesters, aldaar voor f51.
De hoogste inschrijver is als pachter aan
genomen.
Aan de gisteren bij «De Hertekop" ge
houden wielerwedstrijd over 10 K. M. door
de leden van de W.C. A. (Wielrijders Club
Amersfoort.) werd deelgenomen door Sleden.
Het gold meer een proef-race, om de krach
ten der leden te meten voor een weldra te
houden handicap-wedstrijd.
Er waren heel wat belangstellenden.
De tijden waren: W. Ittmann 1S.2V5;
«New Rapid" 19.12/-J. Ittmann 20; ,1.
Kleber 22%A. van Vollenhoven 23, hoe
wel hij kort na het afrijden viel.
De prijzen een kunstvoorwerp (hoorn
des overvloeds), een groote voelpomp en
een gerecdschapstasch werden des avonds
uitgereikt in het Clublokaal, in de «Place
royal" des heeren Smulders van Osch.
omdat bij liet vragen naar het daartoe benoodigjp
kapitaal bij de ingezetenen van Amersfoort, die naar
zijn iiicening bij den aanleg liet meeste belailgliad-
den, niet de minste belangstelling viel te bespeuren.
Toch wordt mot waardocring gemold, dat de (ie!
mecnternad van Amersfoort, de belangen der inwo
ners boter begrijpende, een jaarlyksch' subsidie heeft
toegezegd. Voorloopig is het bestuur niet voorne
mens, voor de lijn SoestAmersfoort de inmiddels
vervallen concessie opnieuw aan te vragen, tenzij
toezegging van krachtige medewerking van Amcrs-
foortschc ingezetenen, wijziging iu dat plan mocht
brengen, krachtige medewerking vooral ook van de
zijde der Provinciale Staten van Utrecht, die, ondanks
de gunstige adviezen van den hoold-ingenieur van
den Provincialen Waterstaat, ondanks de pleidooien
van deskundige leden voor een provinciaal subsidie
aan den oOrspronkoljjkoii concessionaris, dit subsidie
weigerden, omdat zij, naar het oordeel van liet. be
stuur, zeer verkeerdelijk meenden, dat het belang
van twee of drie gemeenten geen provinciaal belang
kan genoemd worden.
Aan den belungryken Steun van H. M. de Konin
gin Regentes wordt warme hulde gebracht,
De resultaten van liet eerste jaar der exploitatie
van de lijn BiinmSoestdyk—Soest (Kerkehumt)
hebben aan do verwachting beantwoord en die in
veel opzichten zelfs overtroffen, Vervoerd werden
46 752 sectie-passagiers legen 11',, cent hoofd, ge
middeld 4675 por maand, of ruim 150 per dag, on
danks de weinig gunstige zomermaanden, terwijl
het goederenvervoer ƒ527.45 of ruim f 50 per maand
opbracht. De. toekomst wordt dan ook met vertrou
wen tegemoet geiicn.
Het verslag is goedgekeurd, en daarua werd be
sloten tot uitkeoring van ƒ10 pér heel en 5 per
half aandeel. De aftredende commissaris de heer
P. J. Rauymakcvs word herkozen.
Verleden week werden te Eemnes afgekon
digd eenige verordeningen, waarin onder meer
is bepaald, dat het venten op of aan den
openbaren weg of aan de huizen is verboden
zonder voorzien te zijn van een bewijs van
vergunning afgegeven door den Burgemeester,
en dat het verboden is langs de openbare
ivogen afsluitingen te maken van prikkeldraad,
of wel afsluitingen van anderen aard daar
van te voorzien, terwijl wielrijders verplicht
zullen zijn. bij bet uitgaan der kerken daar
langs rijdende, of iu het algemeen wanneer
zij op hun weg door de gemeente een bui
tengewone verzameling van personen ontmoe
ten, van hun rijwiel af te stijgen en zich
te voet door die volksmenigte te bewegen.
Prinses Bentheiin-Steiufurt wordt 22 Juni
op Soestdijk verwacht en zal gedurende eeni
ge dagen de gast zijn van H. M. de Konin
gin-Regentes. De Koninginnen zullen liet
ridderhofspel te Utrecht bijwonen. Andere
bezoeken aan inrichtingen worden dien dag
niet gebracht en er zal geen rijtoer door do
stad gemaakt worden.
De eerste groote algameene vergadering
van den Boerenbond zal plaats hebben op
4 Juli a, s. in bet Gebouw voor Kunstenen
Wetenschappen le Utrecht.
We nntvinpon het eerste Jaarverslag van don
Sooster-l'nnrdmitvninwcgliet loopt slechte over 10
maanden, en <le exploitatie omvat nog slechts het
gedeelte Baan..Soest (Kerkebuurt) terwijl de con-
esssio ook hot gedeelte SoestAmersfoort omvat
Het bestuur beeft echter gemeend tot den aanleg
van het laatste gedeelte niet te mogen overgaan.
Het plaatsen van Ingezonden stukken brengt niet
altijd mede, dat de Redactie inet den inhoud daar
van onvoorwaardelijk instemt.
Kopij van geplaatste of ongeplaatste stukken wordt
nimmer teruggegeven.
Geachte Redactie
In het Handelsblad van heden las ik, dat
door de heeren Heldringen Tromp van Holst
do Donl-om-bergh, in de 17de eeuw door
Meyster ontworpen, op nieuw zal worden
aangelegd. Terwijl het mij verheugt, dat
Amersfoort zulk een zeventiende-eeuwschen
tuinaanleg rijk zal worden, meen ik een en
kel woord te moeten zeggen over een ander
gedeelte van het bericht, dat, uit Amersfoort
aan het Amsterdamsche blad geschreven, waar
schijnlijk ook in uwe stad de rondte doet. Er
wordt n. 1. gezegd, dat de heide bovenge
noemde? heeren ontdekt hebben, dat de zoo
genaamde Olieberg de plaats is van den
vroegeren Dool-om-hergh en de tegenwoor
dige naam dus eene verbastering van den
vroegeren.
Het komt niet in mij op, die heeren de
eer van hunne ontdekking te betwisten. Maar
dat Olieberg en Dool-om-bergh precies het-
zclfde is. werd mij meer dan twee maanden
geleden geheel ter loops meegedeeld door
den kuudigen Archivaris van Amersfoort,
den heer Rootselaar, toen hij mij op de meest
welwillende wijze allerlui 'inlichtingen gaf
over Nirnmerdor en Dool-om-bergh, die hei
de in een gedicht van ConstanUjn Huygens
genoemd worden.
Geloof mij hoogachtend,
Uw dienslw.
dr. J. A. WORP.
Groningen, 9 Juni '96.
(Herplaatst wegens misstelling.)
De heer Soranus gelieve even zijn naam
le noemen; zonder dat kunnen wo zijn stuk
niet plaatsen.
Amersfoort. Vrijdag 12 Juni 1896.
Appelen CO.— it ft).— Peren ft).—10.—
Kleiaardappelen f 0.— 0.— per heet.
Zundaurdappele» f 1.10 a f 1.60 p. heet.
Hoemleveiuran 1'3 a f3.50 p. 100 st. Boter
10.85 a I I.— p. k. Kippen 10.60 it f 1.10
- Kuikens f U.— a TO.Piepkuikens
10.40 a 10.90 - Eenden 10.- a 10.-
Jonge eenden 10 a 10.— Hazen
a i0.— Wilde konijnen f0.a
f 0.Tamme konijnen f 0.30 a f 1.p. st.
Duiven f 0.40 a 10.70 p. paar Zeugen f 25.—
a f35— Biggen 14.— a f8.— Schrammen
f 10.a f 15.
Aangevoerd waren ongeveer 0 heet. Ap
pelen, 0 heet. Peren, 0 heet. Kleiaardappe
len, 80 heet. Zandnardappelen B2O0O st.
Hoendeveieren, 1650 kilo Boter, kilo Mar
garine, 30 zeugen, 300 biggen en 5schrum-
men.
