Donderdag 25 Juni 1896. No. 4574, 45e Jaargang. Amersfortiana. Een noodlottig geheim. Uitgave A. H. VAN CLEEFF te Amersfoort. Verschijnt Maandag- en Dondvrdagnamiddag met gratis '/.m (/sbliid. Abonnement per 8 maanden ƒ1.Franco per post ƒ1.15. Abonnement alleen op bet Zondagsblad voor .merefoort 40 et., voor het binnenland 50 ut. pei 3 ruaunden. Ad verten tiëu 16 regels 60 et,: elke regel meer 10 et. Groote lettors naar plaatsruimte. Legale-, officieële- en ontoigeni ugsadvert per regel 15 et. Reclames per regel 25 et. -Afeonderlijkc nummers 10 rent Dienstaanbiedingen en aanvragen, uitsluitend voor- en betreffende den werkenden stand, van minstens 5 regels, in het Zondagsblad, per regel5 cent. Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht. Bureau KORTEGRACHT 56 Telephoon 19. KENNISGEVING. Do Burgemeester en Wethouders van Amersfoort, ordening op de straal pol irie Doen te weten, dat de hoofdbewoner van een ge bouw, de gebruiker van een erf, de. eigenaar of be heerder van eenig onbewoond eigendom, of van eenig ongebruikt erf, verplicht zijn de straten vóór, achter en terzijde van hun pand gelegen, waar over buren zijn „ter halve breedte" en waar gecne over buren zijn of op pleinen en grachten „tot vijf meters uit den stoep" te doen wieden, zoodat de straat op Zaterdag, den 4. Juli aanstaande, des voor middags te 9 uren behoorlijk gezuiverd is, op straffe bij art. 37 der gemelde verordening bepaald. Amersfoort, den 23. Juni 1896. Burgemeester eti Wethouders voornoemd, De Burgemeester, F. 1). SCHIMMELPENNINCK. De Secretaris, W. L. SCHELTUS. III. Voor tie betoonde belangstelling in A mcrsfvrliana, I betuigt de ondergetee- kenile zijn oprechten dank. Zoo ook betuigt hi) bij voorbaat zijn dank aan ieder, die met hem, in het vervolg, door welwillende aan- eu opmerkingen, te rechtwijzingen, mededeeling van bijzon derheden, enz., tot opbouw van Amers- foort's roemrijk verleden wil medewerken. Het is niet wel mogelijk zulks bij iedere gelegenheid te herhalen. Een en ander tot toelichting van Amersfortiana I. Den Treek. Er staat duidelijk ge schreven Treckerhet. is echter volkomen waar, zooals de heer Frederiks opmerkt, dat de uitspraak zéér goed Treeker kan geweest ziju. In ieder geval moet het bewijs geleverd worden, dat de naam van de plaats afkomstig zou zijn van den eigenaareven goed kan het omgekeerde het geval wezen, en de naam van de plaats langzamerhand aan den bewoner gegeven zijn. Ik hoop mij niet aan on bescheidenheid schuldig te maken dooi de mededeeling, dat de tegenwoordige eigenaar en bewoner van den Treek, mij reeds den laden dezer geschreven heeft, o. a., dat er onder de vroegere eigenaars een Van den Treek voorkomt, maar dat het de vraag blijft, of hij zelf naar de plaats genoemd is, dan wel of hij zijn Feuilleton. naam aan de plaats gegeven heeft. De zelfde zéér ware opmerking geldt van Leendert Jansz van den Treek, die ge- uoemil wordt in een Urdonnantie-boek van het Weeshuis, gelijk majoor Heldring ons mededeelt. Ook nog in onzen tijd wordt, ter duidelijke aanwijzing van den persoon, die bedoeld is, de naam van de plaats of straat, waar hij woont, gebezigd bijv. Jan van deü Hof. In Amersf 777laSO II, bldz. S3, leest men, dat Jacob Dijer, burgemeester, den 29 November 1467 ziju huis, gelegen aan den kerkrooster bouwde bij (d. i. met goedvindeu van) den Raad van onze stad en van twee leden van liet kapittel. Oud tijds bevond zich voor den ingang van bijna iedere kerk een ijzeren rooster, waarvan de zeer practische strekking was de kerk zooveel mogelijk vrij te houden van het slijk en den modder, welke zich aan de klompen (schoenen was een groote weelde) over de zanderige wegen (besteeuing of bestrating der wegen dag- teekenen eerst van Uiteren tijd) had vast gehecht. Naar men. reeds jaren geleden mij verzekerd heeft, ligt nog voor de kerk te Bunschoten, het rooster, afkomstig uit de middeleeuwen. In 1340 brandde de kerk op den Hof, in Romaanschen stijl gebouwd, gro:tendeels af. Een herbouwing werd wel beproefd, maar al spoedig is daarvan afgezien. Eerst verscheidene jaren later is men er toe overgegaan, om, met behoud van het gedeelte, dat bewaard was gebleven, een Gothische kerk te bou wen. Ligt de onderstelling niet voor de hand, dat burgemeester Dijer zijn huis gebouwd heeft, naast of aan, misschien wel op de plaats, waarin in vroegeren tijd de rooster van de Romaansche kerk gevonden werd 1 Dr. Lteijnders, die op deze zaak in het bijzonder de aandacht geves tigd heeft, noodigen wij beleefd uit zijn onderzoek en mededeehngen te blijven voortzetten. Van Bemmel L 342. Regentesse van het St. Elisabeth-G-asthuisRijkeland (Richarda) Caen, wed. van Evert van den Boos. W. F. N. van ROüTSELAAR. Amersfoort, 24 Juni 189G. 40). Wij ssijn kennissen van mr. Paul Verity, voegde de graaf er bij, op veel vriendelijker toon dan hij anders gewend was tegen onbekenden aan te slaan. Wij zagen elkander bij het vertrek van den trein zón vluchtig, dat hij ons waarschijnlijk niot her kend heeft. Onze nieuwe predikant is met een zuster van hem gehuwd, cn nu dachten wij Mrs. Oartwright is al sinds veertien (lagen te Chatterly, antwoordde Beatrix. Zij en haar echtge noot hebben te Parijs met mij kennis gemaakt en daar zij wisten, dat ik gaarne naar Engeland zon gaan, boden zij mij de betrekking aan van orga- niste te Chatterly, die juist vacant was, en ik heb aangenomen. De graaf glimlachte. Mijn lieve, jonge dame, zeide hij, mr. en mrs. Cart- wright zijn jongetrouwde lui en die vatten daarom, zooals vanzelf spreekt, alles van den lichtstcn kant op. Gij zult ti bitter teleurgesteld vindenChatterly is een stil, eentonig dorp, waar gij u niot gemak kelijk thuis gevoelen zult. Nu zoo erg is het niet, voerde Gertrude hier tegen aan, maar daar wij nog een tamelijk vetre reis met elkaar moeten maken, zou het wel goed zijn, als wij ons wederkeerig aan elkaar voorstelden. Mijn echtgenoot, lord Chatterly. en daar wij een gedeelte van het jaar op bet kasteel wonen, zullen wig elkaar daar dikwijls ontmoeten. Beatrix beefde. Deze mensehen moesten dus naaste bloedverwan ten van Kenneth Ford zijn cn zij zouden ook zijn vijand, als lig dien had, wel kennen. Mijn naam is Beatrix Charles, zeide zij eenvoudig Mgn ouders waren Engelsehen, maar ik ben te Parijs geboren eu heb daar mijn geheelc leven door gebracht. Gij kunt u niet. voorstellen hoe vurig ik verlangde naar Engeland te kunnen gaan. Do graaf legde zijn courant neer om aan liet ge sprek te kunnen deelnemen en zeide Ik vrees, miss Charles, dat Chatterly u al een zeer slecht begrip van Engeland zal geven gij die aan Parijs gewend zijt, zult liet vreeselijk eentonig vindon. In welke wijk van Parijs hebt gij gewoond? De meeste Engelsehen vestigen zich te Neuilly. 01 Neuilly zou veel te voornaam voor ons geweest zijn, zeide Beatrix openhartig. Mijn groot moeder leefde in zeer bescheiden omstandigheden. Wg woonden in de nabijheid van Moutmarlre, in de rue Saint-Denis en daar ben ik ook geboren. Uw grootmoeder zal wel veel aan u missen, zeide de gravin zaoht. Zij is dood, anders zou ik Pargs nooit verlaten hebben, want zij had daar zoolang gewoond, dat zij geheel een Pargsche was geworden. Zij kon mijn voorliefde voor Engeland en mijn verlangen om er heeu te gaan, maar niet begrijpen. Nti merkte lord Chatterly aan, ik vrees dat ge berouw over uw ruil zult hebben, maar wij zullen al het mogelijke doen, om het u op Chatterly aan genaam te maken, Gertrude. Wij hebben redenen ont verheugd te zijn, want wanneer miss Charles oj) tegen heeft, privaatlessen DE NIEUWE KIESWET. Nu de wet regelende het kiesrecht en de benoe ming van afgevuurd igdeu ter Eerste en Tweede Kamer der Staten-Generaul, door den eenen tak der Vertegenwoordiging is aangenomen, zullen onze lezers zeker gaarne een beknopt overzicht van liet geheel ontvaugen, zooals het uit de smeltkroes der laugdurige beraadslagingen is te voorschijn getreden. In éen wet is het kiesrecht voor de Tweede Ka mer, de Provinciale Staten en de Gemeenteraden geregeld, tenminstewatde kiesbevoegdheid be treft, want het gemeentelijk kiesrecht berust voor namelijk op het plaatselijk belastingstelsel. Voor de Kamer zal men voortaan 5 klassen heb ben belastingkiezers, woningkiezers, loonkiezers. kapitalisten eu geëxamineerden. Zij moeten vóór of op 15 Mei deu leeftijd van vijf-en-twiutig jaren be reikt hebben, tot de mannelijke ingezetenen behoo- ren en Nederlanders zijn. Onder belastingkiezers verstaat de wet degenen die huu aanslag over het laalstverloopeti jaar in een of meer der Rijks-divecte belastingen vóór of op 1 Maart hebben voldaan, waarbij alleen voor de Grond belasting een minimum van fl per jaar vereischt wordt, terwijl, wat het Personeel betreft, de belasting op de rijwielen is uitgezonderd. Voor de Grondbe lasting worden hoofdsom en Kijksopcenten bijeen- Bij de belastingkiezers (die voortaan ook wel aan geduid zullen worden als A-kiezers nl. die onder lett. a. Van art. 1 der wet vullen) geldt de aanslag der vrouw iu de Rijks directe belastingen vóórhaar mandie van minderjarige kinderen wegens goe deren, waarvan hun vader het vruchtgenot heeft, voor huu vader. Evenals thans gelden aanslagen in de Grondbelasting wegens onroerende goederen eener onverdeelde nalatenschap óok voor den mede-eige naar, al is ziju naam bij den aanslag niet in het kohier vermeld, ntits hij niet minder dan fl voor zijn portie betale. Nu volgen de B-kiezers, dat zijn de zoodanigen, die sub. b. van art. 1 in vijf rubrieken zijn verdeeld. Ten eerste de woning- of huurkiezers. Dezen zullen om liet kiesrecht te erlangen, tus- schen 1 A ugustus en 31 J%puari niet meer dan één maal (en dan nog in dezelfde gemeente) hebben mogen verhuizen eu dan, hetzij als hooi'den van gezinnen of wel als alleen wonende personen moeten hebben bewoond een huis, ten minste van een huur prijs als vermeld is iu de tabel bij de wet behoo- rende en waarin de gemeenten in negen klassen zijn verdeeld De huurprijzen verschillen van f 2.50 voor de grootste gemeenten, tot 85 cent in de kleinste, alles per week. Huurkiezers zijn ook personen die krachtens eigendom, vruchtgebruik of huur, oen- zelide vaartuig van ten minste 24 kubieke Meter hebben bewoond gedurende het straks genoemde tijdsverloop. Bij de berekening van den werke- 1 ijken huurprijs wordt de maand geacht vier weken te hebben, en het jaar gerekend op vyftig weken. Dan volgen de zoogenaamde /oon-kiezers. Dezen zullen minstens gedurende dertien maanden bij éen patroon of onderneming of instelling iu dienstbe trekking moeten geweest zijn of, als inwonende zoons, in het bedrijf der ouders werkzaam moeten geweest zijn tegen een vast loon, dat alweder af wisselt naar den rang der gemeenten of gedeelten van gemeenten waar zij wonen en dat van f550tot f300 afdaalt. Met zulk een loon wordt gelijkgesteld een pensioen, dat men mocht genieten van een Wie echter 1550 te zamen ge- hebbet doei 1 Te i t gelegenheid o tonder dat zij" groote zeldzaamheid, dat lord Chat terly zóo aan zgn dochter dacht en Gertrude be loonde hem er voor met een dankbaren blik. Wanneer u privaatles geven wilt, zeide zij tegen Beatrix, dan zal ons dochtertje uw eerste leerlinge zijn. Zjj is negen jaar oud. En volgens de opvatting van haar moeder t pet je ft c dien hoofde aanspraak op het kiesrecht. Ilierhij valt nog aan te merken: ten eerste, dat niet afgetrokken behoeft te worden van het vaste week- of maandloon dat gedeelte hetwelk men we gens ziekte of verwonding gedurende hoogstens twee maanden heeft ingeboetten tweede, dat vrije wo ning of inwoning, vrije kost en inwoning, of vrije kost ook mogen meerekenen in het inkomen dat men aangeeft, met dien ver. tande dat de waarde van de vrije woning of inwoning wordt gerekend, naar ge lang van de klasse der gemeenten, op minstens f125 voor de grootste en minstens f37.50 voorde kleinste gemeentende waarde van den vrijen kost en in woning op f350 voor de grootste, op f200 voor de kleinste gemeenten, en de waarde van de vrijen kost alléén op f 225 voor de grootste gemeenten en f 162.50 voor de kleinste. Vervolgens heeft men de zoogenaamde bezit-kiezers, Wie niet genoeg belasting betalen, wie niet genoeg huur verwonen, wie niet genoeg inkomen genieten, hetzij aan loon alleen of aan loon eu pensioen te zamen, die kunnen toch nog bezit-kiezers worden. Daarvoor is het noodig, dat zij oi> den lsten Fe bruari sedert een jaar den eigendom met recht van vrije beschikking hebben van ten minste t'100 (nominaal) ingeschreven in de Grootboeken der Na tionale Schuld of van ten minste f50 ingelegd in de Rijkspostspaarbank. Eindelijk de zoogenaamde capaeileils-kiezers. Wie aan al de straks genoemde vernachten niet voldoet, kan nog kiezer worden, wanneer hij heeft voldaan, aan de eischen van bekwaamheid, door of krachtens, de wet gesteld, voor de benoembaarheid tot eenig ambt, voor dc vervulling van eenige betrekking of voor de uitoefening van eenig bedrijf of beroep. Maar tot liet kiesrecht tot samenstelling van ae Gemeenteraden worden toegelaten zoodanigen, die (behalve ingezetenen eener gemeente zijnde) óf iu de Rijksbelastingen zijn aangeslagen en dus tot de zoo genaamde A-kiezers behooren öf in een plaatselijke directe belasting betalen naar de cijfers van het inkomen, die in genoemde tabel zijn gesteld voor gemeenten of gedeelten van gemeenten. Voor het overige gelden de ander regelen voor de kiesbevoegd heid ook voor de Gemeenteraads-kiezers. Bedeelden of onderstand-genietenden zijn uitge sloten. Onder onderstand verstaat de wet elke on dersteuning, in geld of natura verstrekt, tot leniging van nood aan behóeftigen. Daar valt buiten het verschaffen van kosteloos onderwijser binnen valt liet verstrekken kosteloos van geneesmiddelen, maar niet bet ontvangen van kosteloozen geueeskundigen raad, meer bepaaldelijk iu polyklinieken. Voorts zijn, zoolang zij in actieven dienst zijn, geen kiezers de militairen bij zee- en landmacht beneden den rang van officier die in de kazerne wonen, daaronder begrepen de miliciens en de marine-reservisten; maar zijn wel kiezerB zij die den graad van sergeant bekleeden eu de „met hen gelijk gestelden", ook wanneer zij in de kazerne wonen (waarbij vooral gedacht is aan deadjuda"ten-onder officier) doch een en ander voor zoover zij aan art. 1 der wet de kiesbevoegdheid kunnen ontleenen, dus voor zoover zij mochten vallen onder de A of B kiezers. Er zal voortaan zijn een verkiezings- en een stem dag. De eerste is bestemd voor de inlevering van een voordracht van candidaten, die op straffe der gevangenis of boete door minstens 40 be voegde kiezers moet worden aangeboden. 19 er geen eaudidaat gesteld, dun moet een nieuwe ver kiezing worden uitgeschreven. Is er geen tegen can- didaat dan is dc alléén voorgedrageue wettig be- De kiezer krijgt uiterlijk 3 dagen vóór den stern- het volmaaktste kind van de wereld, voegde ile graaf er bij. Hier zijn wij echter te Peter-Borrow. Daar jij nu zulk een aangenaam gezelschap hebt, Gertrude, zult gij er hoop ik niets op tegen hebben, dat ik hier uitstap en de rook-coupé op zoek, want ik verlang er naar, een sigaar te rooken. Te York kom ik weer bij u en zal zorgen, dat ge een lunch krijgt. Toen de beide dames alleen waren, spraken zij veel vrijer en ongedwongener met elkaar. Lady Chatterly had in tegenwoordigheid van haar echt genoot steeds een gevoel van angst en onrust, en Beatrix was tot dusverre, zóo weinig met heeren in aanraking gekomen, dat de aanwezigheid van een vreemden man haar altijd eenigszins beschroomd maakte. Zij keek de gravin met zekere afgunst Jong, schoon, rijk, met een liefdevolle gade en een aanvallig kind. scheen het der jonge, eenzame organiste wel niet vreemd toe, dat zulk een vrouw te benijden was. Weinig vermoedde zij door welk verdriet het hart, dat onder dien kostbaren pels mantel klopte, gefolterd weid. en evenmin dat Gertrude somwijlen gebukt ging onder haar leed. Ik heb mrs. Cartwright liet laatst; gezien, toen zij nog een kind was. zeide gravin Chatterly. Haar familie woonde iu de gemeente, waar mijn vader predikant was. Het schijnt mij zoo zonderling toe, dat ik haar thans als een jonge vrouw zal terugzien. Is u goed met haar bekend, miss Charles? Ik heb haar slechts tweemaal gezienik ge loof niet, dat ik een juist oordeel over haar kan vellen, want toen ik haar zag, maakte zijn op mg alleen den indruk van een jonge vrouw, die straalde van gel tik. En hebt u nu bij haar moeder gelogeerd Ja, twee nachten mrs. Verity heeft mij recht hartelijk ontvangen, toen ik op mijn doorreis haar huis te Londen bezocht. Heeft, zij of haar zoon. mr. Paul Verity, u nog eenige merkwaardigheden van de hoofdstad laten Neen, mrs. Verity was door een verkoudheid genoodzaakt thuis te blijven. Mr. Paul heeft zich wel aangeboden om mij tot geleide te verstrekken, maar ik heb daarvoor bedankt; ik had er geen lust toe, merkwaardigheden te bezichtigen, nu mijn goede gr lOtmoeder nauwelijks drie maanden geleden be graven werd. Hebt u nog verdere familie? vroeg Gertrude. Mijn ouders zijn jonggestorvenen ik heb nooit ooms of tantes gehad. Mrs. Cartwright vreesde ook, dat ik mg te Chatterly eenzaam zou gevoelen maar ik zeide haar, dat ik te Parijs óok alleen op de we reld stond. Te York kwam de graaf in de coupé terug en nam beide dames mee naar de wachtkamer. Hij scheen Beatrix geheel onderzijn bescherming te wil len nemen en zorgde er voor, dat het haar niet aan spijs of drank ontbrak. Denkt u dat er iemand aan het station zal zgn om u of te halen? vroeg hij. nadat zij te Willruing- ton waren overgestapt en nu in een anderen trein naar Balton reden. Wanneer dat niet zoo is, dan- zou ik u willen voorstellen met ons mee te rijden, dan kunnen wij u onderweg aan de pastorie afzet ten. Vindt je ook niet, Gertrude,? Zeker, met genoegen, antwoordde de gravin, maar ik denk wel. dat mrs. Cartwright iemand zal zenden om n af te halen. Zij beloofde mij. dat zij het doeu zou, maar toch is het aanbod van niylnrd zeer vriendelijk, zei de Beatrix. Ik ga evenwel niet naar de pastorie, maar naar een klein huis, dat daar dichtbij staat en dat mr. Cartwright voor mg gehuurd heeft. Elm-Cottage, merkte de graaf aan. Ja, dat is dicht bg de pastorie en heeft sedert geruimen tijd leeg gestaan. {Wordt vervolgd).

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1896 | | pagina 1