Stadsnieuws.
Gemengd Nieuws.
van die kogels verzocht om ze óok eens te
beproeven op de inlanders Ih onzen Indi-
senen. Archipel. Engeland echter gaf ze niet.
Daarop bestelden wij bij een Duitsch huis te
Tubingen dum-dura-kogels, en toen van die
kogels die een zoo slechten naam hebben,
omdat zij (le vreeselijkste verwoestingen in
het lichaam van den getroffene aanrichten.
AMus verhaalde de heer Stead.
Men verzekert ons, dat dit fraaie verhaal
pure phantasie is. De kogels, die ons In
disch leger gebruikt, zijn volmaakt dezelfde
als die welke in Nederland worden gebruikt,
en bet Departement van Koloniën heeft er
zelfs nooit aan gedacht, dum-dum-kogels te
bestellen. De leverancier van het Departe
ment van Koloniën is Gebr. Roth, te Wee-
nen en Presburg, en een Tubingsche firma
is daar geheel onbekend. Met het ellect der
gewone kogels zijn wij in Indië volkomen
tevreden.
Bij de samenstelling van haar verslag naai
aanleiding van de nieuwe overwegingen in de
afdeelingcn van het wetsontwerp houdende wet
telijke bepalingen tot regeling van den Leer
plicht. heeft de Commissie van Rapporteurs in
aanmerking genomen, dat dit tweeae onderzoek
heeft plaats gehad ter behandeling van de nieuwe
bepalingen die, ten gevolge van de omwerking
van de oorspronkelijke voordracht in het gewij
zigd wetsontwerp zijn opgenomen.
Zij constateert dat men vrij algemeen inge
nomen was met den betoogtrant der Memorie
van antwoord en dat de tegenstanders van den
Leerplicht de tegemoet komende houding des
Ministers waardeerden, even als den aangena-
men toon waarop hij de aangevoerde bezwaren
bespreekt. Ook erkenden zij, dat in het wets
ontwerp verschillende niet onbelangrijke tech
nische verbeteringen zijn aangebracht.
Intusschen werd aan de erkenning, dat ver
schillende verbeteringen in het wetsontwerp
waren gebracht, door velen de opmerking toe-
tevoegd, dat het zeer groot aantal wijzigingen
ewijst hoeveel aan de voorbereiding van liet
oorspronkelijk wetsontwerp heeft ontbroken.
Wie leden verklaarden, dat hun primitieve
bezwaren tegen het wetsontwerp met waren
opgeheven. Het gewijzigd wetsontwerp tast in
nog meerdere mate dan het oorspronkelijke het
recht der ouders aan, in zoover thans voorge
steld wordt de kinderen ook tot het ontvangen
van herhalingsonderwijs te Iwingen.
Met dit voorstel stemt weinig overeen de
vroegere bewering des Ministers, dat liet wets
ontwerp niet verder zou gaan dan den ouders
te verbieden de opvoeding hunner kinderen te
verwaarloozen door hun zelfs het meest nood
zakelijk onderwijs te onthouden.
(Jok meende men dat het wetsontwerp het
doel verre voorbijstreeft, wanneer dit doel ia,
zooals de Regeering zegt, aan de ouders voor
te schrijven hun kinderen eeuig onderwijs te
doen geven.
Nevens invoering van Leerplicht aan de Ge
meentebesturen de verplichting op te leggen
tot liet verstrekken van herhalingsonderwijs,
achtte men in eik geval onnoodig. Leerplicht
maakt, naar men meende, het herhulings-onder-
wijs en dit laatste maakt den Leerplicht onnoo
dig.
Hiertegen werd aangevoerd, dat het wetsont
werp ook na de daarin gebrachte wijzigingen,
enkel het doel heeftverwaarloozing van de op
voeding der kinderen door hun ouders tegen te
gaan, Het gewijzigd wetsontwerp wil dit doel
alleen op (enigszins andere wijze bereiken dan
het oorspronkelijk wetsontwerp.
Door het gewijzigd wetsontwerp is de a'an
het schooltoezicht met betrekking tot de zorg
voor naleving dor wet opgedragen taak aanmer
kelijk verlicht. Die zorg is daarbij voor een
goed dee! aan de onderwijzers overgedragen en
hiertegen bestond hij vele voorstanders van '.et
bijzonder onderwijs bedenking ook omdat de
bijzondere onderwijzers daardoor worden behan
deld als ambtenaren van den Staat.
Hiertegen werd aangevoerd, dat de admini
stratieve werkzaamheden, die den bijzonderen
onderwijzers zullen worden opgelegd, niet van
groote bettekenis zijn.
Verscheidene leden waren van meening, dat de
inle idingen rit.- Ministers ter zake van het re
latief schoolverzuim en van de financiecle ge
volgen van de voorgestelde regeling niet vol
doende kunnen worden geacht.
En wat de financieele gevolgen der aanne
ming van la t wetsontwerp betreft, men achtte
de onderstelling des Ministers, alsof 15 000 leer
lingen. die thans geen Lager onderwijs genieten,
onder de werking der nieuwe wet wel school
zouden gaan. geheel uit de lucht gegrepen, ter
wijl men ook geenerlei waarde hechtte aan de
schat t ine van de uit de wet voortvloeiende ver
meerdering van uitgaven voor Rijkstoezicht en
gelegenheid tut le'ding van onderwijzer» op
een bedrag vin f 100000. Men betreurde, dat
ter zake van de financieele gevolgen der voorge
stelde regeling geen deugdelijker ramingen zijn
verstrekt.
Hiertegen werd betoogd, dat het onmogelijk
is te dezer zake andere dan zeer globale ramin
gen te geven. Bovendien meende men, dat de
vermeerdering van de uitgaven voor bet Imager
onderwij-, die de aanneming van het wetsont
werp met zich zal brengen, in elk geval niet
van zoodanige betcckenis zal zijn, dat daarin
overwegend bezwaar kan zijn gelegen. De be
oogde verbetering van het volksonderwijs werd
van zoo groot belang geacht, dat men zich de
daarvoor noodige uitgaven behoort te getroosten.
Vérder bevat het verslag vele opmerkingen
van „sommige" en „enkele" leden, benevens
verschillende beschouwingen over de afzonder
lijke artikelen van het wetsontwerp, waarvan
wij alken nog vermelden, dat zeer vele leden
zich met liet voorstel tot invoering van ver
plicht herhalingsonderwijs niet konden vereeni
gen. Zij betwisten de opportuniteit vanhet voor
stel, terwijl ook onder de voorstander» van het
herhalingsonderwijs er waren die meenden dut,
voordat invoering van Leerplicht voor dat on
derwijs wordt besloten, afgewacht dient te wor
den dat het geven daarvan meer in de zeden is
doorgedrongen en nader is overwogen op welke
wijze en op welke uren dat onderwijs het best
gegeven kan werden.
In de tweede plaats werd door vele leden te
gen de verplichting tot deelneming aan het her-
halings-pnaerwijs bedenking geopperd wegens
het gevaar dat 'het zaraen naar school gaan van
jongens en meisjes van 13 tot 15 jaren in
de avonduren uit een oogpunt van zedelijk
heid zal opleveren.
Ten derde werd gewezen op de bezwaren die
de opdracht tot het geven van herhaliugs-onder-
wijs aau het onderwijzend personeel der open
bare en der bijzondere scholen met zich brengt en
voorts bezwaren van finanoieelen aard geopperd.
Daarentegen konder vele andere leden zich
met het voorstel der Regeering wel vereenigen,
waarbij de meening werd uitgesproken, dat aan
vele bezwaren kan worden tegemoet gekomen
I door het herhalingsonderwijs over dag te ge
ven.
Bij het verslag is een nota gevoegd van den
heer Van Alphen, waarbij de bezwaren tegen
het voorgesteld herhalingsonderwijs op verschil
lende gronden worden uiteengezet.
Aan 's Rijks Munt te Utrecht zijn in 1898
vervaardigd en afgeleverd: voor Nederland
éen millioen kwartjes, anderhalf tnillioen
dubbeltjes, anderhalf millioen 21 2 cent-stuk
ken: vijf millioen halve centen; voor Indië
drie millioen kwartjes, twee en een half
millioen dubbeltjes, zeven en een half mil
lioen 2' 2 cent-stukken en 30 millioen cen
ten. Voor rekening van particulieren werden
168 771 gouden tientjes geslagen. Het totaal
aangemunte geld heeft een nominale waarde
van f3143 710.
Het monument, dat te Buren wordt opge
richt ter herinnering aan het voormalig
kasteel, nadert zijn voltooiing. Zaterdag 8
Juli zal het met een toepasselijke rede ont
huld worden door den heer J. A. HeulTAzn.
Deze dag leent er zich eigenaardig voor,
wijl den 8en Juli 1551 op het kasteel te
Buren het huwelijk werd voltrokken tusschen
Anna van Buren en Prins Willem van Oranje,
den Zwijger.
Vele autoriteiten worden uitgenoodigd, en
de inwoners zullen doe* het uitsteken der
vlag van hun belangstelling in het gedenk
waardig feit doen blijken.
In de «Apeldoorn-che C.'' wordt door den
heer J. Wilbrink Wzn., Directeur van het
«Hoogeland", het plan ontwikkeld om een
toevluchtsoord in het leven te roepen voor
de ontslagen gevangenen van Veen huizen.
Daar zou een oppervlakte van 2000 H. A.
goede, doch woeste gronden moeten gekocht
worden, waar, in 100 daar te bouwen toe-
vluchten, te zamen 1500 mannen zouden
kunnen geborgen worden. Het Rijk zou de
instelling moeten subsidreeren: Gemeenten
en Armbesturen of Diaconieën, waarvan de
verpleegden kwamen, zouden ook het hunne
in de kosten moeten bijdragen; familieleden
zouden zoo mogelijk moeten steunen, en de
inrichting zou wijders voor liefdegaven kun
nen worden aanbevolen. Het plan wordt in
het genoemde blad verder in bijzonderheden
ontwikkeld.
In een naschrift wordt gezegd, dat ook de
heeren mr. J. P. A. graaf Van Limburg Sti-
runi te Oosterbeek, H. J. Koper, te Mees
bij Nijmegen, en H. A. J. Leembrugge, te
Brummen, met het denkbeeld homogeen zijn,
den Directeur van het Hoogland" in deze
willen steunen en tevens berichten van in
stemming en medewerking willen in ontvangst
nemen.
Uit het eerste jaarverslag van den »Alge-
meenen Nederlandschen Geheelonthouders-
bond" blijkt, dat de Bond, die hij zijn op-
rchting 43 algemeene leden en 7 afdeelin-
geu met 243 leden telde, op het eind des
vorigen jaars 50 algemeen? lcdon en 14 al-
deelingen met 783 ledun had.
Naar aanleiding van de vele spoorwegon
gelukken die i.i den laatsten tijd hebben
plaats gehad, is door de directie der Maat
schappij tot Exploitatie van Staatsspoorwe
gen ter kennis van het stations- en tramperso
neel gebracht, dat de verschillende instruction
en veiligheidsbepalingen minder nauwkeurig
nageleefd worden en rnet nadruk er op ge
wezen, dat een opvolging dier voorschriften
oen gebiedende eisch is.
Dinsdag diende voor de Rechtbank te
Breda een eisch van een inwoner van Bcr-
gen-op-Zoom tegen een Verzokeringinaat-
sehanpij tegen inbraak. Daarna werd door
de Rechtbank aan don advocaat der tegen
partij een tegen-enquête toegestaan en deze
bepaald op 30 Januari 1900.
Op die manier heeft men wel wil van zijn
verzekering.
Een reisje tegen wil en dank maakten
Maandag twee jongens uit Groningen. Omdat
ze Zondagavond wegens het lute uur niet in
de ouderlijke woningen durfden komen,
gingen ze slapen in een ledigen kolenwagen.
Ze werden eerst wakker toen de goederen
trein uit Groningen Maandagmiddag om
streeks 2 uur te Deventer arriveerde. Toen
ze uit den wagen klauterden, werden ze
ontdekt; ze zagen er uit als morianen. De
f stationschef gaf ze over aan de politie, die
ze direct als hulpbehoevende minderjarigen
weer naar Groningen transporteerde.
I Bij de onlangs te Oud-Beijerland gehouden
j inspectie van verlofgangers trad bij een eflëc-
lentiandelaar aldaar een milicien binnen,
j »\Vat wou je, vriend vraagt de kassier.
I «Een glaasje sterkedrank" zegt de milicien
»l)an ben je verkeerd, dat verkoop ik niet",
I zegt (le eci-sle.
»Hè", is het antwoord oer staat
toch kouwe pons (coupons) op het bordje
maar als je 't niet verkoopt, ga ik maar
been". Historisch.
Ds. J. W. Meiuers, uit Eibergen, die het
beroep bij de Ned. Hervormde gemeente
hier heeft aangenomen, hoopt Zondag 20
Augustus zijn intree-rede te houden, na in
den ochtenddienst bevestigd te zijn door zijn
ambtsvoorganger ds. G. Mansvelt, thaus te
Scheveningen.
Wij lezen in de «Zwolsche Crt"
Door de Prov. Synode van Overijsel der
Gereformeerde kerken in Nederland is be
sloten, mede te gaan met het vooi-stel van
prof. Bavinck, te Kampen, om de Theologi
sche school aldaar op te hellen en met de
vrije Universiteit te Amsterdam te verplaat
sen naar Haarlem of Amersfoort."
Naar Amersfoort'?
Indien dit ernst te, zou het wellicht zaak
zijn, nu reeds stappen te doen, althans de
hand te reiken.
üuze stadgenoot de heer D. H. G. Ittmann
heeft aan de Rijks-universiteit te Leiden
met met gunstig gevolg afgelegd het eerste
geneeskundig examen.
Onze vroegere stadgenooten de heeren J.
Langenbach en K. W. Rauh zijn onderschei
denlijk bevorderd tot luitenant-kolonel der
infanterie en luitenant-adjudant der cavale
rie O. I. leger.
Het studs-telephoonnel is al wederom met
éen aansluiting vermeerderd en wel voorde
Factorij van Vau Gend Loos, aan de Lau-
gestraat, wier nummer 1. 56.
De bruto-opbrengst vau de van 31 Mei tot 2
Juni te Utrecht gehouden Fancy-fair ten bate
van een Volkssanatorium voor borstlijders,
bedraagt in het geheel ruim f 10 llOO, waar
onder ruim f24000 uit de verloting, die er
aan verbonden was.
Nadat generaal-majoor W. L. de Petit
Dinsdagochtend het bevel over het 5e re
giment op hoogst indrukwekkende wijze
had overgedragen aan overste G. vau Essen,
is hij des avonds 6.13 naar Breda vertrokken,
aan het Centraal-station uitgeleid door bijna
alle officieren van de verschillende wapens en
dienstvakken in dit garnizoen, enkele bur
ger autoriteiten en particulieren.
Luitenant H. J. Ticman, van 7e regiment
infanterie te Amsterilem, is op zijn verzoek
overgeplaatst bij het 5e regiment hier en in
gedeeld bij het 2e bataljon.
De wieier-weg wedstrijd, tegen aanstaanden
Zondag uitgeschreven, zal gehouden worden
bij de uitspanning «De Piramide" en Aus-
terlitz.
Van verschillende zijden is reeds meerma
len gevraagd of eerst een ernstig ongeluk
moet gebeuren voor en aleer ook op de
zelfbewegers (automobielen) toegepast zullen
worden de bepalingen voor andere rij- en
voertuigen, die niet anders dan in matigen
draf zich langs de straten mogen bewegen.
Eergister is weer oen huzaar het slacht
offer geworden van zoo'n pahoenenden en
in dolle vaart over den weg slingerenden
»puf-puf", doordien zijn paard schrikte van
het geweld (lat liet vehikel maakte.
Ditmaal kwamen man en paard, die een
leelijken val deden, er nog af met den schrik
en onbeteekenendesclirammen, maaralsstraks
zoo'n rijtuig eens in een colonne reoruten
verdwaalt, dan zal 't licht niet zoo goed af-
loopen.
De ruiters klagen zeer over den overlast
hun door nog onhandige «chauffeurs" aan
gedaan.
Vermoedelijk om onderdak te komen, hoe
wel hij zulks bij de instructie ontkende,
hec-ft de 43-jurigo J. Gr. uit Amsterdam,
Maandagmiddag het kastje afgehaakt waarin 1
de goudsmid Kraan, aan de Kamporbirinci:-
poort, enkele sieradiën aan zyn gevel placht
uit te stallen en waarin zich voor f 160 aan
waarde bevond.
Door een der buren gewaarschuwd, zette
de heer Kraan den dief na, dien hij op de j
Langcstraat inhaalde en deed arrest eeren. I
Na een eerste verhoor op hei Politie-bu- j
reuu, werd de dader naar Utrecht geleiden
daar in hechtenis gehouden.
Door de politie is proces-verhaal opgemaakt
tegen een winkelbediende uit Utrecht, die i'
Zondagmiddag dom-onachtzaamheid een klei- j
nen bosclibrund veroorzaakte aan den Vlas- i
akkerweg, en tegen vier jongens, die het Plant
soen beschadigden.
Bij de door architect Salomons ge
houden aanbesteding van het bouwen van
een dubbel woonhuis aan den Amersfoort-
schen berg werd ingeschreven als volgt: A.
van den Brink, te Amersfoort, f7300; A.
van Genderen, Nijmegen, f6060; N. Wolfs
winkel, Amersfoort, f5050; 11. van Laar,
Zwolle, f5492.
Hot werk werd den minsten inschrijver
gegund.
Blijkens advertentie in dit nummer is
voortaan ook de uitspanning «De Hertekop"
's Zondags gesloten.
Eeu mededeeling die vooral hen zal leed
doen, die slechts Zondags kunnen gaan wan
delen.
Maandagnacht brandde onder Soest, bij
het fort «De Roode Haan", een boerderij af.
Het vuur verspreidde zich door du langdurige
droogte zóo snel, dat bijna niets kon worden
gered. Een hit kwam in de vlammen om.
Blijkens advertentie in dit nummer wordt
het Zendingsfeest op Meer-en-berg dit jaar
gehouden op 5 Julihet gewestelijk Zen
dingsfeest op Lockhorst op 20 Juli.
Een vonnis van het Beroepshof te Gent
dat veel besproken wordt, zegt het te Brussel
verschijnend dagblad «Het Laatste Nieuws,"
is dat, uitgesproken in de zaak van den dood
slag op Stevens, te St. Amandsberg en vol
gens welk de patroon van Van Vossum, ver
antwoordelijk wordt verklaard voor den mes
steek aan het slachtoffer toegebracht.
Indien men inderdaad de verantwoorde
lijkheid, volgens artikel 1384 van het Bur
gerlijk wetboek op die wijze uitlegt, dan valt
het niet te betwijfelen, of dan zal de patroon,
in alles wat er voorvalt, verantwoordelijk
verklaard worden.
Het is natuurlijk, dat men een patroon
verantwoordelijk kan maken als zijn knecht
of een persoon, in het uitoefenen van zijn
bedrijf, een ongeluk veroorzaakt; maar is
dat hetzelfde als die knecht of bediende een
misdaad pleegt
Dit is het gcd geweest in de zaak van
St. Amandsberg Twee voerlieden komen
in twistzij verlaten hun wagens en een
hunner geeft aan zijn tegenstander een mes
steek, ton gevolge waarvan de laatste be
zwijkt.
De dader wordt daarvoor tut vijf jaar ge
vangenisstraf veroordeeld en zijn patroon,
die er niets mede te maken heeft, moet
aan de weduwe en kinderen 10 00Ó franc
als schadeloosstelling betalen
De patroon is niet rijk en door dit vonnis
geruïneerd
De lengte van den dag op de planeet
Mars, met andere woorden haar duur van
omwenteling, is onlangs weder en nu door
den bekenden Engelschcn astronoom Den-
i?ihg, nauwkeurig vastgesteld geworden. Er
werden verscheidene waarnemingen by be
nuttigd, die in 1809 en 1884 ter gelegenheid
van de grootste aard-nabijheid der planeet
gemaakt waren. Als fixeerpunt gold de zoo
genaamde groote Syrte, een der bekendste
landschappen op de Mars-oppervlakte. De
laatste waarneming geschiedde 7 Maart 1899.
Tusschen deze en de eerste waarneming op
4 Februari 1869 lagen 10987 dagen, 21 uren
en 31 minuten, gedurendo welken tijd de
planeet Mars 10 710 as-omwentelingen vol
voerde. De duur van éen enkele wenteling
bedraagt diensvolgens 24 uren, 37 min. en
22.7 seconde, alzoo ruim een half uur meer
dun van den aardschen dag.
llnrgerlijke stand vau Amersfoort
van 15 tol en met 21 Juni
GEBORENDirk. z. van D. Hovostad en
J. 11. Schuik. Melis, z. van A. Versteeg en
A. van Essen. Johanna, d. van J. van der
Linde en L. Hof. Jantje, d. van H. Tot.
Sophia, d. van J. van Wessum en M. Wakel-
kamp. Hendrik, z. van G. van Beek en
G. van der Hengel. Hendrik» Johanna, d.
van J. Floor en II. van do Kuilen, Johan
nes, z. van G. Luseur en B. den Enting.
Jacobu, d. vat: J. van Korlanr en G. van
Lokhorst. Hendrikus, z. van II. J. Bou-
huis. Teunis Antonie, z. van A. Vahstal
en 11. van Eldert. - Clasina Wilhelmina Ja-
coba, d. van J. Jlellevoort en A. van Doorn.
ONDERTROUWDJ. 11. Hulst en E. van
Beusekom. W, van Dijken en A. J. Len
stra. H. Krabben en H. van Eijs. E.
S. Bytelaar en J. Kreikamp.
GETROUWD: 6. P. iLtman en W.L. van
As.
OVERLEDENGerrit van Doornik 07 j.
echtg. van G. Mol. Brand de KruyIT 62 j.
echtg. van E. van den Berg. Johannes
Cornelia vail Bolderen 14 m. Hendrik
Barend van Dicrrnen 14 m. Hermanus
Lensing 66 j. echtg. van 11. Veonondual.
