BIJVOEGSEL
Stadsnieuws.
Binnenland.
Damast-Zijdé 75 cent
behoorende bij de
van
Maandag 25 Dee. 1899.
KEN N1SGET I N 6.
BTOSEMEESTER en WETHOU
DERS van AMERSFOORT doen te weten,
dat door den Raad dier gemeente in
zijne vergadering van den 21 December
is geuomen het volgende besluit:
1°. De gemeente-ambtenaren zijn ge
houden bunne woonplaats en werkelijk
verblijf te hebben binnen de gemeente.
2». Burgemeester en Wethouders zijn
bevoegd om, in buitengewone gevallen,
tijdelijke ontheffing van deze verplichting
te verleenen.
3°. Aan de gemeeute-ambtenaren, die
op 18 December 1899 hunne woonplaats
of werkelijk verblijf of beide buiten de
gemeente gevestigd hadden, zal vrijstel
ling van de bepaling van dit besluit ge
durende ten hoogste éen jaar, te rekenen
van genoemden datum, door Burgemees
ter en Wethouders kunnen worden ver
leend.
Gedaan ter openbare vergadering van
den Raad der gemeente Amersfoort van
den 21. December 1899.
De Voorzitter,
E. L. VISSER,
De Secretaris, Weth., 1". Br.
B. W. TH. SANDBERG.
Gedaan te Amersfoort den 23 Decem
ber 1899,
Burgemeester en Wethouder» voornoemd,
De Burgemeester,
E. L. VISSER,
De Secretaris, Weth., R Br.
B. W.Th.SANDBERG,
HECLAMKB1UKTTEN.
Onze negentiende eeuw mag, wat althans het
laatste deel ervan betreft, met volle recht de
eeuw der reclame genoemd worden. De recla
me is de groote drijvende kracht, die door geen
enkele uitvinding of onderneming kan ontbeerd
worden; zij lokt dc bezoekers uil alle deelen der
wereld naar de haar ter eere opgeriehle ten
toonstellingen zij heeft, als ootmoedige diena
resse, de pers in haren dienst en verheft hare
doordringende stem in alle couranten en week
bladen zij bezoldigt tal van eerste kunstenaars
en staat luid schreeuwend aan de hoeken van
straten en pleinen der groote steden!
Met net oog op de in de volgende
dagen in Aniieitin te houden expositie van reclame-
biljetten, willen wij een enkelen blik werpen op
deze luchtige scheppingen eener artistieke fan
tasie, op 'leze misschien wel meest kenmerkende
uitingen van onzen tijd.
De aestheliek van hut affiche of aanplnkbil-
ct is, naar wij meunen, nog niet vastgesteld.
Maar aan een paar eigenschappen zal het toch
zeker moeten voldoen: liet zal in het oog moeten
vallen en bekoren. Luidsprekende kleuren en
grillige lijnen moeten er ons reeds van uit de verte
heen roepen, originaliteit en harmonie van kleur
en lijn er ons een poos voor doen verwijlen.
Ook zal dc bedoeling ervan in letters moeten
zijn uitgedrukt, die, zoowel wat vorm, kleur als
Elaatsing betreft, in overeenstemming zijn met
et geheel. Want met een aangenamen indruk,
die eenigen tijd aanhoudt, moeten wij hetafiiohe
verlaten, zal het zijne bestemming vervullen.
Overigens kan wel de meest onbeperkte vrijheid
hecrschen. Want in tegenstelling met liet
schilderij, de aquarel en de ets of do staalgra
vure, (iic sleehts in lokaliteiten voor een bepaald
doel, van gegeven vormen en afmetingen tot
hun recht kunnen komen een waarheid waar
tegen maar al te dikwijls, ja bijna altijd gezon
digd wordt is het affiche overal op zijn plaats,
waar leven, beweging en bedrijvigheid heerschen.
Sleehts in de natuur en op monumenten, die
door verhevenheid en grootschheid, grijzen ouder
dom of historische beteekenis het ontstaan
door mcnsclienlianden bijna verloochenen, is
het aanbrengen van affiches een groote ergernis,
dikwijls een heiligschennis, steeds een voorbeeld
van monstrueusen wansmaak.
Daarentegen zijn deze biljetten eerst recht op
hun plaats in onze groote moderne steden, in
de werelstcdcn vooral, wier eigenaardigste ken
merk iuist liet ontbreken van alle harmonie is.
Waar de schrceuwendste, de meest oontrastee-
rende kleuren, de uitcenloopendste vormen, waar
liinen nu eens majestueus, dan weer grotesk,
verbonden met oorverdoovende klanken en ge
luiden, en een onophoudelijk krioelend dooreen-
geiaiiL' van mensohen cn voertuigen, samen
werken tot een geheel, dat in zijn eigenaardige,
groolKhlwid,- om ineesleeft
met machtige, poëtische bekoring, waar de sub
jectieve aandoeningen verdwijnen en alles zich
oplost in oen nerveusen roes, die geen analyse
trillende, palpiteerende leven, in deze
reusachtige kuleidosooop, waarin tinten, kleuren,
liS vormen en klanken als razend rondwen
telen, schitteren de levendige kleuren der affiches
als even zoovele vlaggen, schreeuwt het pioen
rozenrood, het opwekkende geel van Chéret mede
met toomeloozen hartstocht.
Daar het affiche voor een groot deel opwek
tot het bezoek van opera's, tooneelvoorstelhngen
bals en skating-rinks, tot pleizier en zingenot
aldus, kan het ons niet verwonderen, dat met
voorliefde de vrouw er op wordt afgebeeld mett
al het gewicht, dat men haar in onze dagen,
toekent.
Bij Chéret, den grooten reformator, den alom
erkenden meester van het reclame-biljet, is de
vrouw niets anders dan het symbool van het
vermaak, dat te koop is voor ieder en zich
schertsend aanbiedt, een wezen geheel en al be
staande uit zenuwen, beweeglijkheid en beval
ligheid.
Bevalligheid vooral en kleurenpracht 1 Ché
ret heeft als in een artistieken roes langs de
muren der groote straten van Parijs een élan
van lijnen en kleuren doen opgaan, geheel in
overeenstemming met de stad der uitgelaten
vroolijkheid en daaruit ziin groote kracht put
tend. De kleuren ervan lijken als in een kos-
telijken boeket neergefladderd op het papier tot
die zwevende en voltigeerende figuren van eene
verleidelijke theater-onwaarschijnlijkheid, juffers
in fantasie-kostuum van op en top Pranschen
zwier, caprisieuse gedaanteverwisselingen van
een bonte vlugge vlindervrouw, die keer op keer
de apothéose van de Parijsche vreugd verbeeldt.
Achter die vrouwen groepjes van mannen,
Pierrots in zwarte rokken, dotnlachende half
dronken viveurs, in al de glorie van huu gebre
ken of belachelijkheden, knielend voor de opera
bekoorlijkheden, gelijk deze op hare beurt neer-
zinken op hare knieën voor het goud, dat aan
de zakken van haar vereerders ontvalt 1
Alles te zamen genomenéen lach, éen op
winding, éen feest, maar waarvan gij voelt, en
dit is misschien de iiooge gedachte, aie in deze
kunst ligt opgesloten, dat het zal eindigen in
een dageraad, grauw als de dood.
Want er komen in de groote moderne maat
schappij nog heel andere aandoeningen tot uiting
dan vermaak en zingenot. Achter de deern
met haar hooggepluimden hoed en haar pene
trante odeur sluipt de uitgehongerde proletariër.
Terwijl Parijs aan de oppervlakte lonkt en
lacht, gromt het en bromt net in zijn binnenste
als bij een naderende revolutie. Maar die kreten
van smart en woede over vertrapte menschen-
waarde, die aanloopen naar het ideaal van een
mensch waardig bestaan, zij zouden, door de be
zielende hand des kunstenaars in beeld en prent
gebracht, geen plaats op muur of schutting vin
den om het luide te verkondigen aan landge
noot en vreemdeling, dat er in de stad der
vreugde ook leed, gebrek en nood bestaat. Zij
zouden, nauwelijks aangeplakt, door den sergent
de ville worden afgerukt en de dader zou zijn
vermetelheid streng moeten boeten. En toch
vinden zulke uitingen gehoor en verspreiding,
niet slechts in Parijs, maar over geheel Frankrijk,
ja overal, waar medelijden met de armen en
verdrukten zich met de oprechte vereering van
een groot kunstenaar verbindt. Zeer zeker zijn
de teekenitigon van Steinlen minder elegant dan
de tallooze affiches van Chéret, zij missen de
kleurenpracht, en het papier, waarop zij zijn uit
gevoerd, is zelfs onverantwoordelijk slecht, maar.
de geest, dien zij ademen, is toch als een ver-
frissehende wind over Parijs heengegaan en heeft
getracht er de zwoele atmospheer te reinigen.
Lang werd echter dit pogen niet geduld, want
terwijl de „Chatnbard socialiste" den 10 Decem
ber 1893 voor hut eerst werd uitgegeven, moest
Steinlen reeds den 21 Juli 1894 de wijk naar
Zwitserland nemen en werd de uitgave van het
blad kort daarop door de regeering verboden.
Steinlen representeert, meer dan eenig Fransch
teekenaar, het idee van gezondheid en krachi.
Beurtelings komisch en tragisch, scherp spot
tend en een groot medelijden opwekkend, maar
in deze prenten steeds vnn de hoogste zedelijke
kracht, verrast hij steeds door zijn grootsch
realisme, door <le ontzettend fijne en seherpe
observatie, waaraan niets verborgen blijft en de
hij uitstek artistieke wijze, waarop hij zijn
visies op het papier brengt. Op deze tentoon
stelling van werken van Franscnen geest mocht
het zijne niet ontbreken; zonder zijne producten
ware zij al te onvolledig geweest. Hij geeft als
het ware „le revers de la médaille". In deze
wereld van mondaine vermaken en lichtzinnige
genietingen is hij de ernstige figuur met den
dreigend opgeheven vinger, de luide verkondiger
van eeuwige waarheden, die in den zwijmel der
genoegens in vergetelheid zouden geraken, de
groote strijder voor rechtvaardigheid en men-
ten wetsontwerp is ingediend tot bekrach
tiging van de overeenkomst tot vrijmaking
der door een leening verbonden tollen op
den Rijksweg langs de Zuiderzee, tusscheq
het Katerveer bij Zwolle en de Doornheg bij
Amersfoort.
Bij het te Venloo gehouden examen voor
apothekers-bediende is geslaagd onze stad-
"enoote rnej. C. H. F. van Noulniys, die
haar opleiding genoot van den heer W. A.
van den Bovenkamp.
De eerste winter-collecte, door diakenen
der Ned. Hervormde Gemeente gehouden,
heeft opgebracht 1703.
Hoeveel Amersfoort ook gaf voor de stam
verwanten in Zuid-Afrika, toch heeft het de
eigen armen niet vergeten.
De perceelen aan den Zuidsingel, door
wijlen den heer O. Scheltus vermaakt aan
de Gereformeerde Kerk B., zijn voor f30000
overgegaan in handen van de congregatie
van O. L. V. van Amersfoort.
I Wij vernemen, dat nu liet gedeelte van
bet Pensionaat tot de Heerenstraat alge-
broken zal worden en daar een klooster van
O. I.. V. van Amersfoort zul verryzen, waar
van de kosten zijn geraamd op f 300 000.
Bij Kon. besluit is aai* kapitein Stroeve,
van het 5e regiment infanterie hier, op zijn
verzoek met ingang van 1 Januari 1000
pensioen verleend.
Als zijn opvolger wordt genoemd de le
luitenant C. M. M. Kroesui, van het regi
ment grenadiers en jagers.
De le luitenant L. M. Keetell, die van het
5e regiment infanterie hier gedurende vijf
jaren gedetacheerd werd bij het leger in
Oost-Indië, zal in het begin van Januari
repatneeren.
Kapitein jhr. Rum en le luitenant Thom
son, door de Nederiandsche regeering aan
gewezen om de krijgsverrichtingen in Zuid-
Afrika bij te wonen, vertrokken Donderdag
ochtend van 's Gravenhage, door eenige
wapenbroeders aan het station uitgeleide
gedaan.
Thans zijn ook twee officieren van het
Nederlandse!) Uost-Indiscbe leger, de 1e lui
tenants O. J. Asselbergs en M. J. Nix, be
stemd om de kivgsoperaliën in Nalal liij te
wonen. Den '2 Januari vertrekken zij reeds.
Evenals ten vorigen jare zijn door H. M.
de Koningin een partij bazen en konijnen
gezonden aan de verpleegden in het St.
Pieters- en Bloklands-gasthuis hier.
Wie de merkwaardige verzameling reclame
biljetten, welke de nVereeniging tot het hou
den van Kunstbeschouwingen'' hier Zondag
en Maandag ten toon stelt, goed wil zien, ga
toch vooral vroeg naar »Amieitia", ja liefst
vóór den middag.
Het weder is zóo donker en somber op
deze donkere dagen vóór Kerstmis, dat men
al heel mooi licht, moet uitkiezen oio alles
goed te kunnen bezichtigen.
In aansluiting op het berichtje van oToon-
kunst" verzoekt men ons te melden, dat zan
geressen en zangers die geen lid zijn van
een vereeniging en toch willen meewerken
aan «Die Jahreszeiten'", kunnen teekenen op
de lijsten, welke tot 28 December liggen bij
de heeren Van Achterbergh (Varkensmarkt),
Slothouwer en in Amicilia, De Arend, De
Keizerskroon en De Vereeniging.
Men vraagt ons, er op te wijzen dat de
zeer belangrijke Transvaal-tentoonstelling in
de Universiteits-biblioteek te Utrecht onher
roepelijk den 26 December gesloten wordt.
De Gemeenteraad van Baarn heeft Maan
dag voor de beide Gemeente-geneesheeren
een verordening vastgesteld, waarin bijzon
dere zorg aan de sehooltiygiene besteed wordt.
Degeneesheeren moeten minstens éen maal per
maand de scholen bezoeken en daarbij toezien
ot hun adviezen omtrent liet gezichtsvermogen
en de houding der leerlingen, de tempera
tuur en ventilatie der lokalen, huidziekten,
enz. worden nagekomen. Hieromtrent moe
ten de geneesheeren tweemaal per jaar een
verslag aan den Raad uitbrengen. In ver
band met deze vermeerdering van werkzaam
heden is hun salaris cenigszins verhoogd.
Donderdagmiddag hield de ijsclub »Eem-
lust" te Baarn een bardijderij voor behoefti-
gen uit die gemeente. Er hadden zich 74
deelnemers aangemeld, die allen een prijs
ontvingen, bestaande uit eetwaren. De eerste
prijzen waren hoofdzakelijk kleedingstukken.
Een muziekkorps luisterde het feest op.
De kosten van een en ander waren door
vrijwillige bijdragen der meergegoeden ge
vonden.
Naar aanleiding van den oproep van de
b Nederiandsche Emigratie-maatschappij voor
Transvaal en Oranje-Vrijstaat" wier In-
schrijvings-biljet onder de advertentiën in
dit nummer voorkomt schijft een student
aan een onzer Universiteiten
„Eindelijk is dan toch gekomen de oproeping
die ik zoolang verwachtte; het eenige protest
dat in kracht gelijk staat met de verfoeilijkheid
van den Ghamberlain-oorlog. Ik heb het ge
voeld, en velen met mij voorzeker, dat het ge
ven van geld ter leniging der nooden na den
oorlog niet bevredigt, min of meer wrevelig
maakt zelfs over eigen onmacht. Wie iemand
in het water ziet liggen, zal die niet een soort
van zelfverwijt gevoelen als 't eenige wat hij
doet ia droge kleeren halen voor den dren
keling, als deze er zich uitgewerkt zal hebben
„Het is mijn heilige overtuiging, dat de eenige
manier, waarop het Nederiandsche volk zijn
schuld aan de menschheid iu 't algemeen en
aan de stam- en taalverwante Republieken in
't bijzonder, kan afdoen, is, door gehoor te ge
ven aan dezen oproep. Al het andere moge
goed zijn, maar eerlijk beoordeeld ie het toch
maar belachelijk armzalig droge kleeren
halen voor een verdrinkende. Ik ben student,
21 jaar oud, wel is waar onbekend met den wa
penhandel, maar dit kan geen bezwaar wezen.
Ten eerste laat zich alles leeren en bovendien,
welken dienst kunnen we den Boeren niet be
wijzen door t bewaken van gevangenen, politie
wacht houden of als ordonnansen. Dan kun- I
nen er meer onovertroffen scherpschutters naar 1
het front."
Op Eersten Kerstdag, 25 dezer, is zoowel I
het Post- als het Telegraafkantoor geopend!
en heeft de bestelling plaats als op Zondag. 1
Op Tweeden Kerstdag, 26 dezer, is bet. I
Postkantoor geopend van 810 vm. en I
12.304.30 ntn. en alleen voor het afhalen I
der correspondentie van 7.45—8 's avonds. Op I
dien dag vinden drie bestellingen plaats. j
Het. Telegraafkantoor is dan open vaol
7.30—8.30 vm., 12.30—4.30 en 6.30—7.30 nm I
Het intercommunale Rijkstelephoonbureej j
zal op beide dagen open zijn als op Zondag I
Ter bevordering van een geregelde be-l
zorging van de bjj de Jaarwisseling ter post I
komende stukken wordt, evenals in vorige I
jaren, de gelegenheid opengesteld om brie- I
ven, briefkaarten en gedrukte stukken, welke I
men op 1 Januari a. s. aan de geadresseer- I
den wenscht te zien uitgereikt, reeds van
23 December af ter post te bezorgen.
Om die stukken van de overige te onder- I
scheiden, behooren over de geheele lengte
van het adres twee zich kruisende strepen
getrokken te zijn. Zij moeten uiterlijk 31
December, te 12 uren 's middags, ter plaatse
van bestemming zijn aangebracht.
Het publiek wordt zoowel in zijn eigen j
belang als in dat van den dienst, uitgenoo-
digd van deze gelegenheid tot vroegere ter
postbezorging bij de jaarwisseling gebruik
te maken.
De aandacht van liet publiek wordt er
nogmaals op gevestigd, dat frankeerzegels,
briefkaarten en" briefomslagen van vroegere
uitgiften dan van 1898/99, voorzoover die
niet reeds vroeger zijn ingetrokken, met in
gang van 1 Januari 190Ü buiten gebruik zijn
gesteld, en dus, na dien datum, waardeloos
zijn voor de frankeering van brieven en an
dere stukken.
Brieven en andere stukken, geheel of ge
deeltelijk met die zegels gefrankeerd en op
of na 1 Januari 1900 ter post bezorgd, wor
den derhalve als ongefrankeerd of orfvol-
doende gefrankeerd beschouwd en met het
verschuldigde port belast.
De bovenbedoelde frankeerzegels, brief
kaarten en briefomslagen worden na 1 De
cember niet meer verkrijgbaar gesteld en
kunnen na 1 Januari tot 1 Juli aanstaande
tegen frankeerzegels, respectievelijk brief
kaarten en omslagen, van gelijke waarde der
uitgiften van 1898 en 1899, worden ingeruild.
Het groote geheim om jong te blijven,
klimmende jaren en grijzende haren ten spjjt,
is, de innerlijke poëzie, de liefde des harten,
wakker te houden en zóo de harmonie der
ziel te bewaren.
Naar het »Dagblad" verneemt, kan bin-
.nenkort verwacht worden de indiening van
een wetsontwerp, waarbij bet gebruik van
witten phosphor in luciferefabrieken zal wor
den verboden.
Verder wordt bij het Departement van
Waterstaat de vraag overwogen of er, naar
aanleiding van geconstateerde lood vergifti
ging van arbeiders in pottenbakkerijen, aan
leiding bestaat om ter zake van bet gebruik
van loodverbiudingen in pottenbakkerijen
wettelijke voorschriften vast te stellen.
De Minister van Binnenlandsche Zaken
heelt eenige aanvullingen aangebracht in de
voorschriften tot regeling der werkzaamhe
den voor de aanstaande volkstelling. Onder
andere is nader bepaald, dat hetgeen ten
aanzien van vraag 8 van de telkaart wordt
gezegd, nl. dat kinderen worden geacht te
behooren tot de kerkelijke gezindte hunner
ouders of voogden, zoolang zij niet tot een
andere gezindte zijn toegetreden, uit den
aard «Ier zaak alleen in toepassing kan ko
men, indien er geen twijfel bestaat omtrent
de kerkelijke gezindte der oudere of voog
den en indien, 't geen als regel mag wor
den verondersteld, niet door een tegenstrij
dig antwoord op de telkaart te niet worat
gedaan. Behooren de beide ouders tot een
verschillende kerkelijke gezindte en is de
vraag naar de kerkelijke gezindte van hun
kind niet beantwoord, dan moet dienaan
gaande nader inlichting worden gevraagd.
Indien de vraag naar de kerkelijke ge
zindte der ouders met de opgave van zoo
danige gezindte is beantwoord, maar om
trent hun kind is opgegeven, dat het tot
geen kerkelijke gezindte behoort, moet deze
opgave als de juiste worden aangenomen.
Is in laatstbedoeld geval vraag 8 omtrent
een kind onbeantwoord gebleven, dan geldt
de in de Voorschriften" aangegeven en
hierboven genoemde veronderstelling.
November bracht in de Schatkist f13257266,
of f189 747 meer dan de gelijknamige maand
tot f 14.65 per Meter alsmede zwarte, witte en gekleurde llenneberg-Zijde van 45 cent tot
f 14.65 per Meter effen, gestreept, geruit, gewerkt., damast enz. (circa 240 verschillende quali-
teiten en 2000 verschillende kleuren, dessins enz.). Franco en vrij van invoerrechte» in huls. Stalen
ommegaand. Dubbel briefporto naar Zwitserland.
G. Henneberg'a Zijde-Fabrieken (k. k. Holle ver.), Zünoh.
