BIJVOEGSEL
Binnenland.
Stadsnieuws.
Bal Zijde 45 cent
bflhoorende bij de
Maandag 1 Januari 1900.
De Eerste Kamer ging na afdoening der
Indische begrooting, van eenige ontwerpen
en de Griffiei'sbenoeming, uiteen tot 8 Janu
ari, waarna het onderzoek der Staatsbegroo-
ting aanvangt.
Ten aanzien van de Ongevallenwet is
een afzonderlijke Commissie van voorberei
ding benoemd, bestaande uit de heeren Van
Ronc.val Fa ure, Godin de Beaufort1, Pijnucker
Hordijk, Van Heek en Regout.
Tot Griflier werd met 34 van de 43 uit
gebrachte stemmen benoemd mr. H.Zillesen,
commies-Griffier.
Door het Hoofd-comité van het Ned.
Ronde Kruis is in de sNederl. Staatscourant"
een woord van dank gebracht aan allen in
den lande, die door het verzamelen, sorteeren
en verzenden van velerlei schenkingen in
natura liet ernstig streven van het Ned.
Roode Kruis krachtig hebben gesteund.
Inzonderheid wordt dank gebracht aan de
dames-comitó's.
Op tweeden Kerstdag is te 's-Gravenhage,
onder voorzitterschap van den oud-inspec
teur der Posterijen baron Van der Feltz, uit
Arnhem, opgericht »De Pensioenvereeni-
ging", welke zich ten doel stelt het bevor
deren der belangen op pensioeogebied van
de thans deelgerechtigde categorieën van
llurgelijke- en Rijksambtenaren en van hun
weduwen en weezen.
Deze Vereeniging is het gevolg van de
plannen van den heer De Breuk om het
pensioen gelijk te stellen aan het laatstge
noten traklcirent.
Hiervoor werd een bijeenkomst gehouden
en een voorloopige vereeniging opgericht.
Men zag echter in, dat het op 't oogenblik
niet wensehelijk was. het plan- De Breuk te
propageeren, maar daar wel andere belan
gen op pensioengebied te behartigen waren,
werd thans de Vereeniging definitief opge
richt. Reeds ruim 5000 leden zijn toege
treden.
Het doel der Vereeniging zal zijn te wa
ken voor de belangen der thans be
staande categorieën van Rijksambtenaren
en om de 11 millioen batige saldi van liet
Pensioenfonds der weduwen en wezen enz.
voor zich ie behouden. Het goed recht van
de thans bestaande categorieën van Rijks
ambtenaren op ilie saldi eischte te meer ver
dediging, waar wellicht later ook onderwij
zers, Burgemeesters enz. enz. onder de Rijks
ambtenaren zullen worden opgenomen en
aan hen en hun weduwen Rijkspensioen zal
worden verzekerd.
In de allereerste plaats zulleh de krach
ten aangewend worden om het weduwen-
en weezen-pensioeii verhoogd te krijgen van
"4 tot lli van den grondslag. Hierdoor zal
echter niet op den achtergrond geschoven
worden de verbetering van het pensioen der
Rijksambtenaren zeiven.
De zetel der Vereeniging is gevestigd te
's-Gravenhage, waar ook de vergaderingen
zullen gehouden won!en.
Het verslag der Commissie in zake een
nieuwe regeling van het Staatstoezicht op
de volksgezondheid, benoemd ingevolge het
besluit van de algemeene vergadering der
i)Vereeniging van Burgelijke Ingenieurs" op
*25 September 1897, en bestaande uit de
heeren prof. Oppenheim, J. Menno Huizinga,
M. Symons, J. W. C. Teilegen en A. J. A.
Tlionias, is in druk verschenen.
De bedoeling dezer Commissie was het
onderzoek der bestaande regeling van het
Geneeskundig Staatstoezicht en het ontwer
pen van een nieuwe regeling. Toen de Com
missie nagenoeg met haar arbeid gereed
was, verscheen het nieuwe ontwerp van Wet
tot regeling van liet Staatstoezicht op de
volksgezondheid, en kwam het der Commis
sie gewenseht voor, haar verslag te veran
deren in een bespreking van dit Regeerings-
ontwerp.
Allereerst wordt toegejuicht, dat het Staats
toezicht niet uitsluitend geneeskundig zal
zijn, maar een toezicht op de volksgezond
heid, waaraan personen, in verschillende
wetenschappelijke richting opgeleid, deel
nemen. Maar daarnaast wordt twijfel geop
perd of liet. ontwerp wel het verkrijgen van
eenheid in het toezicht waarborgt. De in
stelling van den Centralen gezondheidsraad,
uit drie leden bestaande, waarborgt die een
heid geenszins.
Vóór alles zullen de beambten hetzij
zij zijn geneesheer, ingenieur, of scheikun
dige hygiënisten moeten zijn, en een dege
lijke opleiding daartoe is een eerste ver-
eischte. I
Ook de instelling van een Centralen Ge- I
zondheidsraad wordt door de commissie met I
ingenomenheid begroet, maar het aantal le-
den (slechts drie) te gering geacht. Daar een
eigen laboratorium onmisbaar is, waar de
leden zelf moeten werken en niet alleen j
andere specialiteiten voor zich mogen laten
arbeiden, zal die Raad minstens een vijftal
leden moeten tellen. Tevens zal dat labo
ratorium een plaats van opleiding voor jonge
ambtenaren zijn.
Een goede gedachte is de aanstelling van
buitengewone leden, waardoor de Raad in
betrekking blijft met de wetenschappelijke
wereld buiten het Staatstoezicht. De com
missie wenscht het aanstellen daarvan ech
ter niet facultatief, zooals het ontwerp, maar
imperatief. Het instellen van kostbare Staats-
commissiën ter oplossing van teehniseh-we-
tenscbappelijke vraagstukken wordt hierdoor
tevens vermeden.
De commissie vereenigt zich ookmet het
denkbeeld van Gezondheidscommissiën in de
verschillende gemeenten, maar vreest van
het instellen van verschillende commission
in éen gemeente allerlei conflictenzij wil
cornmissiën voor groepen van gemeenten.
Ook acht zij het verkeerd, dat aan die Ge-
zondheids-commissiën werkzaamheden wor
den opgedragen, die nu door geneeskundige
ambtenaren worden uitgevoerd. Eindelijk be
treurt de commissie, dat het ontwerp de ge
legenheid wegneemt, dat de belangen der
volksgezondheid in het openhaar besproken
worden, en acht daarom gewenseht, periodiek
terugkeerende openbare bijeenkomsten van
de voorzitters der Gezondheids-commissiën
met den voorzitter van den Centralen ge
zondheidsraad.
De Commissie gaat dus in hoofdtrekken
mede met het ontwerp, maar zou dit in vele
opzichten wenschen te amendeeren. In hoofd
zaak stelt zij vooreen Gezondheidsraad
van vijf leden met hooger bezoldiging dan
de Regeering voorstelt, opdat men vrijer in
zijn keuze zal zijn; een verdeeling van het
land in drie districten, elk me. een Gezond-
heids-inspecteur aan liet hoofd, bijgestaan
ieder door drie adjunct-inspecteurs; en een
kleiner aantal Gezondheids-commissiën (1-0),
zuiver plaatselijke voorlichters, waarvan liet
aantal leden in grootere gemeenten ook
grooter zal mogen zijn dan hel ontwerp be
paalt. De commissie raamt de kosten van
deze regeling op f123000, terwijl de rege
ling volgens het ontwerp 1117 000 zou kosten.
Ten slotte behandelt hel verslag de ver
schillende artikelen van het ontwerp met de
veranderingen, die de commissie daarin zou
wenschen aan te brengen. Aan het einde is
het ontwerp in zijn geheel afgedrukt en
daarnaast het door de commissie ge
amendeerde ontwerp, waardoor de lezer een
gemakkelijk overzicht krijgt.
De Werk-commissie der sNederlaudscbe
Emigratie-Maatschappij voor Transvaal en
Oranje-Vrijstaat" vraagt ons plaatsing van
het volgende artikel bij het advertentie in
het hoofd blad
Overwegende dat er in deze dagen voor de strij
dende Oud-Hollaudsche republieken in Zuid-Afrika,
door het Nederlandsche volk meer gedaan moet
worden dan liet bijeenbrengen van ettelijke tonnen
gouds, welke als liefdegaven in of na dezen oorlog
onmiddellijk zullen wegsmelten, veroorlooven on-
dergeteekendeu zich niet een voorstel tot U te bo
men, dat naast deze treilende uiting van sympathie,
ons Nationaal liefdefouds, zal gelden als eene ou-
orustootelijke uiting van onzen N'atioualcn wil. om
voortaan de banden van stamverwantschap tusscben
de Zuid-Al'rik. Republieken en Nederland door den
levenden baud, den band des bloeds, krachtdadig en
blijvend te versterken.
Waartoe wij naast de verblijdende uiting van
Nationale sympathie, naast Uwe liefdegaven, die
van zoovele zijden gevraagd, door zooyelen Uwer
mot bewonderenswaardige offervaardigheid gegeven
en hergeven worden, thans een beroep komen doen
op Uwe offervaardigheid ook voor ons praktisch
plan, dat is omdat wij behoefte gevoelen de gewel
dige sympathie van het Nederlaudsche volk om te
zotten "in eene daad.
Daarom, omdat wij ons overtuigd houden dat het
praktische Nederlaudsche volk ook in zijne sym
pathiebetuiging vraagt naar de praktische gevolgen
van zijn doen, omdat gij allen, niet minder dan wij,
bereid om voor onze stamgenooten in Zuid-Afrika
de beurs te openen, verder ziet dan het oogenblik,
omdat gij niet minder dan wij zult verlangen naar
eenen tastbaren vortu, waardoor Uwe offervaardig
heid de kans biedt van vruchton af tc werpen.voor
liet doel waarvoor Uwe medewerking wordt ge
vraagd, het behoud en den bloei van een stamver
want Zuid-Alrika, daarom leggen wij U een plan
voor dat bij ons is gerijpt, als eene poging om eene
goede zaak op praktische wijze te dienen, een plan
dat wij U voorleggen in den vorm bjjua gelijk aan
eene finaneiëele zaak, maar alleen in zooverre als
wij door het toekennen van 0011e matige rente het
philantropisch karakter uit ons plan hebben willeu
weren.
Door het vaststellen eener matige rente, hebben
wij minder bedoeld den kapitaalbezitters hier te
lande onze Emigratie-Maatschappij voor te spiege
len als eene rontegevende onderneming, dan wel
om ook de kleine beurzen die voor geene gift mo
gen geopend worden, maar voor wie hetgooorloof
is te achten als ren lege vend bezit ceuig aandeel in
deze nationale onderneming te verwerven, do gele
genheid daartoe open te stellen.
Het risico dat oene Emigratie-Maatschappij gelijk
wjj haar voorstellen beloopt, maakt het zeer wel
mogelijk dat in de eerste jaren geen rente zal kun
nen worden uitgekeerd, maar wij houden ons over
tuigd Jat bij goed en verstandig beheer de uitkom
sten het vertrouwen, dat wij in deze zaak stellen,
niet zullen beschamen.
Indien, wnt nimmer moge blijken, in dezen strijd
de beide Republieken het onderspit zouden delven
tegen Engeland, dan nog is er geene vrees d.t het
bezit, het particulier eigendom, dat eilaas door de
zen oorlog in zoo ruime mate onbeheerd zal zijn
geworden, zal worden ontvreemd. Maar wel klemt
dan de behoefte en vooral de plicht voor ons
stamverwante Nederlanders om de plaats in te
nemen van de gevallenen en den braukliggenden
grond vruchten te doen afwerpen ten zegen van
bet zwaar beproefde volk.
Eu wanneer, hetgeen wij allen hopen en sedert
week op week met meer vertrouwen hopen en ge-
looven, de atryd ten gunste van do Zuid-Afrik. Re
publieken wordt heslist, dan ook zullen de gesneu
velden niet opslaan, dan ook zal er behoefte zijn
om de plaatsen te doen innemen door eerlijke
plaatsvervangers, door Nederlanders.
In de toekomst zien wij Zuid-Afrika na dezen
oorlog een ontzaggelijke ontwikkeling tegemoet
gaan laai. ons Nederlanders zorgen dat wy, in over
leg met de Regeeringen van beide Republieken in
Zuid-Afrika, in die ontwikkeling voor zoover mo
gelijk en doenlijk vooraanstaan terwijl het lyd ie.
Laat ons den lyd besteden zoolang het voor ieder
onzer dag is, en laat ons door een klein bewijs van
geldelijke risico, desnoods gedurende enkele jaren
uls offer, maar zoo mogelijk en dit ter wille van
latere en grootschere ontwikkeling als geldbe
legging, aan dit werk meedoen.
Laat ons vertrouwen stellen in ons eigen raa in
Zuid-Afrika en dit toonen met de daad.
In het verslag, uitgebracht door de Commissie der
Nederlandsche Vereeniging voor Zuid-Afrika op lic-t
Congres te Pretoria 29 Augustus 1890. worden o. m.
genoemd (verkort)„Te weinig doorzettingsvermo
gen. Te weinig steun van kapitulisten en financiers.
Rotweterij der bestuurders of ondernemers in Ne
derland."
„De gedachte dat de godsdienst, die men belijdt
bier veel ter zake doet, heeft er veel toe bijgedragen
vele ondernemingen die met een godsdienstig waas
waren overtrokken, te doen mislukken, daar men
bij de keuze der personen voor die ondernemingen
meer lette op hunne belijdenis dan op hunne ge
schiktheid."
„Hoewel de oflicicele godsdienst van dit land en
de Regeering de Protestantsche is. wordt naar
iemands godsdienst nooit gevraagd in den haudel
of andere ondernemingen".
Waar de Hollander hier, schrijft voornoemde
Commissie (Congres te Pretoria 1890) zich wist los
te maken van de hem aanklevende fouten en ge
bruik wist te maken zonder pedanterie van zijne
kennis, daar heeft hij hier bewezen de concurrentie
llink te kunnen volhouden.
Do Commissie eindigde haar verslag als volgt:
„Tot goed begrip der Nederlanders in Nederland,
die dit rapport zullen lezen, wenschen wij er nog
aan toe te voegen, dat het doel der Vereeniging
was niet het belang te bevorderen der hier geves
tigde Nederlandsche handelshuizen of oudernemin
gen, in geenen deele. Deze toch kunnen geacht
worden zeer goed te weten in welke richting zij
moeten werken om hunne particuliere belangen te
bevorderen. Maar een groot Vaderlandsch doel be
oogde zij er medeHet standpunt dat Nederland
iu dezen stamverwanten Staat onder de handeldrij
vende natiën der wereld dient in te nemen en kan
innemen, te helpen veroveren: het doel dus om als
Nederlanders den Roem van Oud-Holland te helpen
bevorderen."
Het aantal werklooze Bondsleden in het
diainantwerkersvak te Amsterdam bedraagt
2184 tegen 1057 in de vorige week.
Te Apeldoorn is aan een nieuwe straat de
naam »Paul Kruger-straat" gegeven.
De Bossche correspondent van het »Hbid."
schrijft:
Zooals men weet, wordt hier in Brabant
op Zon- en Heiligendagen veel aan kaart
spel gedaan, vooral wanneer het weet weinig
tot wandelen uitlokt. Tegen Driekoningen.,
en ook al in de Kerstdagen, wordt een spel
gedaan waarbij winner is. die driekoningen
in handen krijgt. Dit jaar heeft men, uit
sympathie met de Boeren, een variatie in
liet bekende spel aangebracht: de boer is in
de plaats van den koning getreden, en die
drie boeren in handen krijgt, wint het nu
in de Bossche herbergen.
Indien we wel ingelicht zijn, zal binnen
kort het telegraaltarief tusschen Nederland
en Engeland een verlaging ondergaan.
Dat is van minder belang voor de sedert
Marconi's uitvinding veelal uit de luebt ge
grepen oorlogsberichten dan wel voor de
handelstelegrammen.
Te Leggeloo (gem. Dwingeloo) woont
sedert eenige weken een gezin in een gei
tenhok of iets wat daarop lijkt. Door de
strenge koude der laatste dagen zijn in
éen week twee kinderen uit dat gezin
gestorven en de daaropvolgende week
nog een.
Toen dit bekend werd, heeft men in de
ergste nooden van dit arme gezin voorzien.
Men dempt de put
Tijdens de afwezigheid van zijn patroon
ging een te Nijmegen woonachtig smids
knecht met eenige zijner kameraden de wed
denschap aan. om voor 64 cent jenever op
te drinken en wel door twee borrels te ne
men bij het doen van eiken hamerslag op
eer stuk ijzer dat hij bewerken moest. Hij
heeft de weddenschap gewonnen, doch moest
in bewusteloozen toestand naar zijn woning
worden gebracht en is daar aan de gevol
gen overleden, vrouw en vyf kinderen o&
verzorgd achterlatend.
Bij de gehouden verkiezing van ouderlin
gen en diakenen der Gereformeerde Kerk
A zijn herkozen: tot ouderling de heeren H.
Koning en E. J. van Ommen; tot diaken
de heeren A. Vonk en H. van Haselen.
Thans is ingediend een wetsontwerp tot be
krachtiging van een overeenkomst tot vrij
making der door een geldleening verbonden
tollen op den Rijksweg langs de Zuiderzee
tusschen het Katerveer bij Zwolle en de
Doornheg bij Amersfoort. Deze overeenkomst
berust op de overweging, dat wel is waar
de Staat in het algemeen belang een offer
mag brengen om ook hier het verkeer vrij
te maken en zich dus kan verbinden om, te
rekenen van 1900, gedurende 130 jaren jaar
lijks boven en behalve een gering bedrag
voor bureaukosten der commissarissen, zoo
veel beschikbaar te stellen als voor rente
betaling en aflossing der leetting voor genoem
den weg vereischt wordt, maar dat daartegen
over de garandeerende Gemeenten, zoowel
omdat zij in de eerste plaats belang hebben
bij de opheffing der tollen, als omdat zij van
verdere bijdragen al dadelijk ontheven zul
len zijn, billijkheidshalve haar recht behoo-
ren prijs te geven tot verhaal van het reeds
door haar betaalde, waarva n de restitutie
overigens eerst in 1939zcu kunnen aanvangen.
Vergadering van den Raad der gemeente
Amersfoort op Woensdag, 3 Januari 1900,
des middags twee uur.
Punten van behandeling:
1. Installatie van den Burgemeester jhr.
mr. T. A. J. van Asch van Wijck.
2. Benoeming van een Ambtenaar van den
Burgerlijken Stand.
De heer Burgemeester jhr. mr. T. A. J.
van Asch van Wijck zal zich metterwoon
vestigen iu het huis aan den Soesterweg,
vroeger bewoond door de dames Van der
Hoop.
De Kamer van Koophandel en Fabrieken
vergaderde Donderdagavond in hoofdzaak
omdat de periodieke verkiezing van den
Voorzitter en diens plaats vervangcl/ nog
in 1899 moest geschieden. Er waren slechts
4 leden aanwezig.
Herbenoemd werdentot Voorzitter de
heer J. Ger. Kleber, tot plaatsver vangend-
voorzitter de heer H. C. van Dam.
Op Nieuwjaarsdag zal het Postkantoor ge
opend zijn als op werkdagen behalve voor
pust-quitanties en pakketten.
Het Telegraaf- en het Rijks-telephoonkan-
toor zijn geopend als op werkdagen.
Het Stads-telephoonkantoor is alleen ge
opend des middags van half een tot twee uur.
De »Eembode" spreekt beslist tegen het
bericht voorkomende in verschillende bladen
als zou bij de Congregratie van O. L. Vr.
alhier plan bestaan om een klooster van
het Pensionaat tot de Heerenstraat te bouwen.
De heer J. H. Bosch, stations-chef der
Ned. Centraal Spoorweg-Maatschappij hier,
is benoemd tot Directeur der locaal-spoor
Barneveld-Ede.
Aan onze stadgenoote mej. Marie van
Vollenhoven werd verstrekt het diploma A
voor de zuivere toepassing van het corres
pondentie-schrift en vertrouwdheid met het
stenographisch systeem Stolze-Wéry.
De ook hier ter stede zeer bekende dr.
H. IJ. Groenewegen, Remonstrantse!» predi
kant te Rotterdam, wordt genoemd als op
volger van prof. Chantepie de la Saussaye
aan de Gemeentelijke Universiteit van Am
sterdam.
tot f 14.05 por Meter alsmede zwarte, witte en gekleurde Honnelierg-Zijde van 45 cent tot
f 14.(15 tier Meter "effen, gestreept, geruit, gewerkt, damast enz. (circa 240 verschillende quali-
teiten en 2000 verschillende kleuren, dessins enz.). Franco en vrij van Invoerrechten in huis. Stalen
ommegaand. Dubbel briefporto nuur Zwitserland.
G. Henneberg's Zijde-Fabrieken (k. k. Hoiiever.), Zurich.
Omtrent, onzen vroegen stadgenoot, den
toenmaligen luitenant-kwartiermeester De
Witt Hatner schrijft iemand, die deelneemt
aan het beleg van Ladysuiilh
Kapitein De Witt Hamer, vroeger officier
bij hel Hollandsche leger, thans lid van den
Tweeden Volksraad, was als kapitein bij
het Hollandsche korps en bevindt zich thans
als krijgsgevangene in Siraonsbaai, Kaapko
lonie. Na den geheelen dag by Elandslaagte
te hebben gestreden zonder gewond te wor
den, gelukte het hem in den donker mei
nog eenige mannen, onzen amunitiewagen
uit handen der Engelsehen te houden en van
het slagveld ie voeren.
De nacht was zeer donker en het terrein
doorsneden met bergranden en slooten, die
telkens moesten omgereden worden. Door
deze tegenspoeden en de totale onbekend
heid met het terrein kwam De Witt Hatn6r,
die zeer slecht ziet, 's ochtends toen het
licht was geworden midden onder de En-
gelsche troepen uit en werd natuurlijk ge
vangen genomen, 's Nachts
schillende krijgsgevangene l
den tusschen den vijand
gisteren kwam een tiental J
onder enkele licht gewone-
zich bij ons Lydenburg-ladf-»
