Binnenland.
Gemengd Nieuws.
spelen, volksspelen, ringrijderij met karretjes
en fietsen, én uitvoering der Zangvereeniging
voorden huize Schaffelaer. Het feest wordt
besloten met een fakkel- of lampionoplocht
door het dorp.
De opening van den spoorweg De Bilt
Zeist is thans definitief bepaald op Donderdag
29 Augustus.
Ingelegd worden een 17-tal treinen in
beide richtingen, duur per rit gemiddeld
25 min., vertrekkende resp. ten 6.59, 8.18,
8.50, 10.13, 11.05, 12.05,1.12,2.00,2.43,4.20,
5.15, 6.00, 7.10, 8.25, 9.10, 9.58 11.10, van
Utrecht en ten 6.20, 7.35, 8.15 9.15, 9.55,
10.45, 12.32, 1.10. 2.00, 3.08,3.59,5.07,5.50,
7.55, 9.00, 9.15 en 10.35 van Zeist waarvan
de treinen ten 7.35, 10.45, 3.08 en 7.55 uit
Zeist doorgaan naar Amsterdam _W. P. en
omgekeerde treinen van 9.37, 2.05, 4.37 en
9.20 van daar naar Zeist.
Mede zullen verschillende der genoemde
treinen loopen tussclien Zeist—-Baarn
Amersfoort via De Bilt, terwijl te Utrecht
aansluiting wordt gegeven op de meeste
treinen in de richting Amsterdam, Rotterdam,
Den Haag, Arnhem en Den Bosch.
De bouw van het tweede pomp-station te
Soesterberg der «Utrechsche Waterleiding
maatschappij" is opgedragen aan den minsten
inschrijver, den heer P. A. van Rijn, te
Hilversum.
Op honderd menschen die benijd worden,
komt slechts éen benijdenswaardige voor.
Het omvangrijk werk der achtste tienjaar-
lijksche volkstelling is thans voltooid met de
publicatie van het 12c deel, bevattende de
uitkornslen der telling over het geheele Rijk,
nadat achtereenvolgens de elf provinciale
deelen het licht hebben gezien.
Op 31 December 1899 woonden in Neder
land 5104137 zielen, waarvan 2583535
vrouwen en 2 520 002 mannen.
In het geheele Rijk waren 1024277 huis
gezinnen; 890347 mannelijke en 133 930
vrouwelijke hoofden van gezinnen 1307 415
mannelijke en 1 218113 vrouwelijke kinde
ren personen in dienstbetrekking: 6820 m.
en 165312 vr.overige leden der gezinnen
169 761 m. en 977 503 vr.
Afzonderlijk levende personen: 34988 in.
en 54207 vr.
Het aantal gestichten en instellingen, waar
menschen onder éen Bestuur samenwonen,
bedroeg 2035, met een bevolking van 60 561
m. en 54361 vr.
Er waren 31805 Duitscbers, 14903 Bel
gen, 1307 Engelschen, 1018 Franschen, 555
geborenen in Oostenrijk-Hongarije233 Ita
lianen 2578 uit andere landen 270 van on
bekende nationaliteit en 260 van geen na
tionaliteit totaal 52 989 vreem delingen en
5 051 118 Nederlanders.
Aantal onsehuwde mannen 1 500 178, idem
vrouwen 1 561 358, gehuwd te zamen wonen
de 837 475 rn. en 838 247 vr.gescheiden
van tafel en bed 1417 in. en 1712 vr.; weduw
naars 89355; weduwen 178 443; gescheiden
van echt 2131 m. en 3740 vr.burgerlijke
staat onbekend 46 m. en 35 vr.
Kerkelijke gezindten: Nederd. Hervormden
1217 200 m. en 1 253821 vr.Waalsch-Her
vormden 4370 rn. en 5487 vr.Remoilsti
ten 9040 in. en 11 707 vr.Ghristelijk-gere-
formeerden (afgescheidenen) 26614 rn. en
28015 vr.; Doopsgezinden 27 690 m. en 30099
vr.Evangelisch-Lutherschen 34011 m. en
36235 vr.behoorende tot de Gereformeerde
kerken 177 751 m. en 483378 vr.Roomsch-
katholieken 886678 rn. en ?K)3 483vr.oud-
roonischen 4269 m. en 4485 vr.Nederd.
Israëlieten 47 478 m. en 50 865 vr.Poi
geesch Israëlieten 2628 m. en 3017 vr.; per
sonen behoorende tot een andere kerkelijkf
gezindte 8158 m. en 9657 vr.personen be
hoorende tot geen kerkelijke gezindte 64 200
m. en 50979 vr.personen van wie de ker
kelijke gezindte onbekend was 70 rn. en 41 vr.
De bladen hebben bij de gewone korri-
kommei'-schaarschte aan nieuws, zich lang
beziggehouden met de vraag of hot al of
niet met voorkennis van dr. Kuyper was,
dat er op den eersten Zondag den besten
na zijn optreden aan het Ministerie van
Binnenlandsche Zaken is gewerkt. Ook ui
bleek reeds ten volle, dat de Minister er
geen last toe heeft gegeven, blijft hot niet
temin een merkwaardige speling van het
toeval, dt'.t de voorstander van Zondagsrust
by uitnemendheid, zij het ook indirectelijk,
oorzaak is geweest -lat de ambtenaren aan
zijn Departement den dag des Heeren heb
ben moet ontheiligen.
De zuak zelve intereseert ons echter min
der dan een mededeeling, welke tengevolge
van de gedachtenwisseling in de pers over
deze quaestie door de »Midd. Crt." is open
baar gemaakt. Een Haagsoh berichtgever van
dit blad namelijk, willende verklaren hoe
het kwam, dat er Zondag 4 Augustus op de
afdeeling comptabiliteit moest, worden ge
werkt, verzekert dat dr. Kuyper 'sZaterdags
te voren met de ambtenaren de Begrooting
voor 1902 heeft behandeld, welke Maandag
d. a. v. bij Financiën moest zijn ingediend,
wat alleen mogelijk was, indien de gewijzigde
hoofdstukken s Zondags in liet net waren
overgeschreven.
Dr. Kuyper had namelijk nog eenige ver
andering gebracht in de door het vorige
Ministerie reeds vastgestelde totalen. Vol
gens den berichtgever der «Middelb. Ct."
zijn er' belangrijke bedragen geschrapt en
juist dit schijnt-ons het gewichtigst uit het
geheele Zondagsrustdebat.
Geschrapt zijn namely k in haar geheel
de uitgaven, die de uitvoering van Woning
en Gezondheidswetten medebrachten. Ver
der zijn veranderingen gebracht in de cijfers,
die betrekking hebben op de verhoogde sub-
sidiën, aau particuliere scholen te verleenen.
Behalve deze aderlatingen, heeft de Leer
plicht het nog moeten ontgelden. In het
algemeen was er, de Begrootirfgen van alle
ministeriën te zamen genomen en opgemaakt
door de afgetreden Ministers, een zeer aan
zienlijk tekort voor 1902. Ook nu nog wordt
er op een tekort van eenige raillioenen ge
rekend, dat natuurlijk als een uitstekend
argument zal dienen ter bepleiting van ver
hoogde invoerrechten en protectiemaatre-
gelen.
Tot zoover de mededeeling van den Haag-
schen berichtgever, die blijkbaar goed is
ingelicht, misschien wel uit de school klapt.
Men zal eerst de officieele indiening (Ier
Begrooting moeten afwachten om omtrent
de juistheid dezer mededeelingen zekerheid
te krijgen. Doch indien liet bevestigd wordt,
dat het eerste werk van liet nieuwe minis
terie is geweest de sommen te schrappen
noodig voor de uitvoering der Woning- en
Gezondheidswetten en het beknibbelen op
die der Leerplichtwet, dan mag zeker van
een slecht begin worden gesproken.
Het is moeilijk te gelooven, dat dr. Kuy
per reeds dadelijk het sociale manteltje aan
den kapstok heeft gehangen. Deed hij liet
inderdaad, hij zou zijn eigen glazen inslaan
en ook de Christelijke arbeiders van zich
vervreemden.
Daarom zouden wij het eerst moeten zien
om het te kunnen gelooven.
De heer F. Domela Nieuwenhuis heeft tut
den nieuwen Minister van Binnenlandsche
zaken een brief gericht, waarin hij herinnert,
dat »De Standaard" in April 1898, naa..
aanleiding van de afwijzende beschikking
van den Officier van Justitie te Leeuwarden
op de aanklacht van meineed tegen Gatze
Haitsma, schreef: «Wij gelooven, dat hier
mede de (Hoogerhuis-) zaak niet uit zal zijn.
Als de justitie geen ander materiaal kan bij-
breugen, waardoor de schuld overtuigend
blijkt, dan zal de agitatie sterker worden.
Wij vertrouwen, dat deze zaak alsnog aan
de orde zal komen, want indien deze zaak
niet komt tot revisie, zuodat het volle licht
in de openbare terechtzitting schijne, dan is
de geheele anti-revolutionnaire partij geroe
pen lot een ernstig verzet tegen het weg
moffelen van zulk een belangrijke rechts--
quiestie."
Daar tot heden de revisie is uitgebleven,
verzocht de heer Nieuwenhuis aan dr. Kuv-
por, deze thans te willen bevorderen.
In het Chr. weekblad «Neerland's Volks
blad" lezen we omtrent den nieuwen koers
o.a.
«Zonder de nu ietwat minachtende ver
onderstelling te uiten, dat het Ministerie
bestaat uit dr Kuyper en zeven Secretaris
sen-generaal aan liet hoof'd der andere De
partementen, kan toch worden opgemerkt,
dat geen enkel man van groote politieke be-
teekenis naast hem zitting neemt, die het
Kabinet een dubbelen naam zou kunnen
schenken. Het heeft dit voor, dat verdeeld
heid van het Ministerie lichter vermeden
wordt en het aan homogeniteit weinig te
wenschen overlaat. Een nadeel is, dat vrij-
antirevolutionnairen en Chr. historischen zich
vryer tegenover het Kabinet zullen voelen
en hij stemmingen wellicht daurvun op voor
den Minister-president minder pleizicrige wij
ze blijk kunnen geven. Gelukkig echter, dat
al te hevige partijdaden ook in de Kamer
critiek kunnen uitlokken, die anders om des
lieven vre-les wilde achterwege zou geble
ven zijn."
Voorts houdt do schr. op zeer gepaste
wijze zyn geestverwanten voor, dat geduld
een zeer schoone zaak is, ook ten aanzien
van een eigen ministerie.
«Op twee voorname punten hebbe men
zich te wachten voor teleurstelling: het on
derwijs en de houding tegenover Engeland
in zake den Zuid-Afrikaanschen oorlog. We
gelooven niet, dat de nieuwe Minister van
Buitenlandsche Zaken, zelfs in een Kabinet-
Kuyper, zich zal laten verlokken tot onvoor
zichtige daden. Daar ziet hij niet naar uit.
Do houding van oir. De Beaufort heeft zeer
velen in den lande geërgerd. 01' hij anders
heelt kunnen handelen dan hij deed, wagen
we niet te beslissenmaar zeker is wel,
dat zijn gedrag in vele opzichten dat van
zijn opvolger gebonden heeft.
En wat tiet onderwijs betreft: de stolling
van het Unie-ontwerp geelt wel oen doel
aan, maar is nog lang geen wetsontwerp.
Bijna de gansohe 19e eeuw door heeft men
in Nederland gezocht naar een goede oplos
sing der netelige schoolquaestie, bergen pa
pier er over volgeschreven, tal van midde
len beproefd, en tal van jaren beheerschte
de schoolstrijd den gcheelen politieken toe
stand, gelijk hij ook ditmaal nog een belang
rijken foctor vormde. Men kan zich bij eenig
nadenken wel voorstellen, dat zoodanige
quaestie niet met een hand-omdraaien in or
de gebracht wordt, en liet zelfs zeer de vraag
is, of zy reeds in dit vierjarige tijdvak haar
besluit vindt."
Ziedaar inderdaad verstandige woorden.
De stand der partijen in de Tweede Ka
mer is thans de volgende:
Links. Rechts.
26 l.beralen. 25 Katholieken.
9 vrijz.-democr. 23 anti-rey.
7 socialisten. 8 vrij-antirev.
2 Chr. historischen.
42" 58
Er is dus sedert de periodieke verkie
zingen geen verandering gekomen in de
verhouding tusschen rechter en linkerzijde.
Wanneer we nagaan, zegt de iZutpb.
Crt.", hoeveel Tweede Kamerleden van adel
zijn, dan vinden we onder de 1U0 Kamerleden
21 die van adel zijn, met name: 13 jonk-
heeren, 6 baronnen en 2 graven.
Van dezen beiiooren 4 jonkheeren tot de
oud-liberaleo, 4 jonkheeren en 3 baronnen
tot de anti-rev., 1 jonkheer, 2 baronnen en
2 graven tot de vrij-anti-rev., en 4 jonkhee
ren en 1 baron tot de katholieke partij.
Percentsgewijze wordt de verhouding aldus
Van de katholieken in de Kamer is 20 pel.
van adel; van de anti-rev. ongeveer 29 pet.;
van de oud-liberalen ongeveer 44 pet.en
van de vrij-anti-rev. partij pl. m. 83 pet.
De sociaal-democraten, de vrijzinnig-demo
craten, do vooruitstrevend-liberalen en de
Cliristelijk-hïstorischen hebben in de nieuwe
Tweede Kamer geen afgevaardigde die vau
adel is.
In de dezer dagen door het Centraal Bu
reau voor de statistiek uitgegeven «Statistiek
der periodieke verkiezingen in 1901" kan
men lezen, zegt «Het Volk", dat bij de
verkiezingen voor de Provinciale Saieu te
Groningen de liberale heeren 51.1% tot
57.4% yan het aantal uitgebrachte geldige
stemmen (3654) verkregen, de heer Wig-
boldus, anti-rev., 20.3%, en onze vriend Nan-
ninga 9.0%. Toch had de voorlaatste 742
en de laatste 1330 stemmen.
In onze onnoozelheid zouden we dus mee-
nen, dat het verhoudingsgetal voor de laatste
ongeveer 36.4 was, meent het blad en liet ver
volgt
Het is te hopen, dat dergelijke fouten
in deze statistiek niet talrijk zijo, daar zij
anders onbruikbaar zou moeten worden ge
noemd.
Een waardige tegenstander van het geval
van den agent, die een jongen arresteerde
«omdat bijl niet uit elkaar wou gaan", komt
voor in het Arnsterdamsche politioraport.
Daar toch is te lezen, dat naar liet bureau
Ferdinand Bolstraat een man gebracht werd
die een zingende menigte telkens tot aan
sluiten aanspoorde ais zij door de politie
uiteengedreven was en «om den politie-agent
heen bleef draaien, waardoor deze geheel
ingesloten was, zoodat hij met de sabel, na
behoorlijke sommatie, er zich doorgeslagen
heeft." Drie burgei's verleenden flink assis
tente bij dit verrassende geval.
In Smallingerland lieten de melkverkoo-
pers omroepen, dat de melkprijs per Liter
met éen cent werd verhoogd doch nauwe
lijks was dit geschied of de burgers lieten
omroepen, dat zij dien prijs niet wilden be
talen
Een droevig stukje is verleden Donder
dag uitgehaald in liet Evangelisatie-gebouw
van den heer Arie Weltevreden te Zierikzee.
De «Zieriks. Nieuwsbode" geeft de vol
gende bijzonderheden
De man, die omstreeks negen uur in het
gebouw brand ondekte, wendde onmiddellijk
pogingen aan om dien te blusschen. De deur
van de woning werd geforceerd en bij hot
binnentreden zag men terstond, dat hier de
toeleg bestond oin kerk en woning aan de
vlammen prijs te geven. Gelukkig, dat die
toeleg intijds verijdeld geworden en de brand
in zijn geboorte gesmoord is. De gevolgen
waren anders, bij den feilen wind die er
woei, niet te overzien geweest. Het plan
van den brand was slim bedacht. Dat de
berekening faalde, is vermoedelijk te wyten
aan een onopzettelijke vergissing.
Men had in /erschillende vertrekken wek
kers geplaatst, en deze door middel van
draden verbonden inet brandende petro
leumlampen. De lampen waren zoodanig
gesteld, dat zij, wanneer de wekkers afgin
gen, subiet moesten kantelen en op den
grond vallen. Bovendien was indien ten- j
gevolge van den val de lamp mocht uitgaan,
aan elke lamp door middel van een draad i
een ander licht bevestigd, waardoor de pétro-
Jeum, die zich door den val op den grond
zou verspreiden, moest vlam vatten. Nu
stonden van de zeven wekkers zes op elf 1
uur, terwyl de zevende, die in de kerk was
geplaatst, op kwart voor negen was gesteld. I
Zeer waarschijnlijk is dit een vergissing ge* I
weest. Vermoedelijk heeft de dader bedoeld
den wekker te plaatsen op kwart voor elf.
Aan die dwaling is het dan ook waarschijnlijk
te danken, dat de brand verijdeld is en
mogelijke groote rampen zijn afgewend ge
worden.
De voorganger van de kerkelijke richting,
die in het kerkgebouw oefent, de heer Ariè
Weltevreden, was voortvluchtig doch is
Vrijdag te Zwolle aangehouden en te Zie
rikzee waar hij door de verontwaardigde
bevolking zeer warm ontvangen werd
in verzekerde bewaring gebracht.
Voor men ons mededeelt, wordt in Sep
tember aanstaande te Rotterdam de eerste
Christelijke Hoogere Burgerschool met vijf.
jarigen cursus geopend.
Aan die Chr. H. B. S., die met éen klas
se begint maar toch een volledigen cursus
van vijf jaren zich ten doel stelt, zal ter
stond reeds verbonden zijn een klasse voor
Handelsonderwijs.
De officieele naam der school luidt .-School
voor Middelbaar- en Handelsonderwijs. De
heer A. M. Molenaar aldaar is Secretaris
der vereeniging door welke de school wordt
opgericht.
Aan de karakteristieke Zuid-Afrikaansihe
instantané's van jhr. C. G. L. Sandberg in
het jongste Gids-nummer ontleenen wij de
volgende, getiteld Brandwacht (schildwacht)
Bij de water-reservoirs aan het station
New-Castle zijn schildwachten geplaatst, daar
men voor kwaadwilligen gewaarschuwd is.
Een der spoorwegambtenaren heelt zijn
woonwagen vlak bij een dezer tanks en op
reis geweest zijnde, weet hij bij zijn terug
komst niets van de pas sinds kort genomen
maatregelen.
't Is laat en donker'slechts de hoognoo-
dige lichten branden op het station. Hij wil
naar zijn verblijfplaats en is daar reeds dicht
bij, als een geheel onverwacht: «Wie is
daar?" hem ter plaatse vastwortelt.
»Hé, dat lijkt of daar een wacht staat?"
«Ja, en wie is jij?"
»lk ben de man van de spoor, en ik woon
daar in dien wagen."
»Gee die woord dan
„Het wachtwoord? Maar kerel, dat spijt
me, ik weet het niet."
«Dan kan ek jou uie laat passeer uie."
«Maar man, ik woon daar in dien wagen,
waar dat licht brandtik moét toch naar
mijn buis!"
»Kom een bietje nader, dat ek jou sien
kan
De ander gehoorzaamt.
»Ja jij lijk daarom (toch) allright, en is jij
die man van die spoor?"
»Ja ou-vriend, ken jij mij dan niet?"
«Nee, maar jij lijk daarom allright en ek
sal jou daarom die woord maar sè, dat je
hom weet voor een andere keer. Maar 't is
een groot geheim, hoor! Kijk, as ek jou
nou sic, roep ekKoël (kogel), en dan ant-
woor jij halt, en dan weet ek, dat 't rech is."
«Maar neen, ou vriend, nu geloof ik, dat
je verkeerd bentik denk, jij moet halt
roepen en dan moet' ik kogel zeggen."
«Nee maat, jij is fout, ek roep koël en
dan roept jij halt
»Maar luister nou; als ik aankom, dan
moet jij mij toch stoppen, niet waar, en
daarom roep jij haltDan sta ik stil, en
om nu te weten ot ik geen vijand ben, vraag
je mij 't wachtwoord en dan zeg ik kogel
Na een oogenblik nadenken
«Ja ou-neef, ik geloof daarom (toch) dat
jij rech is. Ek siet, jij is alweer een van die
geleerde Hollanders, né? Goe'n avend."
Een soldaat van het Kon. Pruische (West-
faalsche) regiment vesting-artillerie no. 7,in
garnizoen te Keulen verliet in Februari 1900
zijn korps, wist in Zuid-Aïrika te komen en
sloot zich daar bij Rotha's Boeren aan. Hij
vocht bij Johannesburg en Pretoria, maar
zyn troep werd door de Engelschen opPor-
tugeesch gebied gedrongen en daar ontwa
pend. Hij vvenl naar Portugal gebracht,
waar hij verlof kreeg naar zijn land terug
te keeren. Eenige dagen geleden gaf hij
zich vrijwillig bij zijn regiments-commandant
te Keulen aan. De krijgsraad verklaarde hem
schuldig aan desertie, maar veroordeele hem
slechts tot een onbeteekende straf, op grond,
dat de beklaagde zich altijd goed gedragen
had en hij «uit edele beweegreden" gedeser
teerd was.
Men heeft uitgerekend, dat in een mensch
van gemiddeld 68 Kilogram, zooveel eiwit
zit als in 1200 kippeneieren. Indien deze persoon
lot gas vervormd wordt, geeft hij 98 ku
bieke Meter gas en genot g waterstof om
een ballon met een stijgkraeht van 70 Kilo
gram voort te bewegen. In den normalen
toesland bevat hei monschelijk lichaam ge-
nenoeg ijzer om zeven flinke spijkers te doen
fabrirceren, zooveel vet om 6 Kilo kaarsen
te maken en zooveel koolslof om 65 groote
potlooden te verkrijgen. Docli dat is nog
lang niet. alles! Niet minder dun 820 000
lucifers kunnen mot behulp van de aanwezige
phosphorus gemaakt worden, verder zijn aan-
