Maandag 7 October 1901. No. 5125. 51e Jaargang. Stadsnieuws. AMERSF00RTSG3E COURAIT. FIRMA A H VAN CLEEFF te AMERSFOORT. Verschijnt Maandag- en Donderdagavond Abonnement per 3 maanden fi.franco per post ƒ1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 40 cent. Legale-, ofïicieële- en onteigeningsadvertentiën per regel 15 cent. Reclames 15 regels 1.25; elke regel meer f 0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers worden in rekening gebracht en kos ten evenals afzonderlijke nummers 10 cent. Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht. BUREAU KORTEGRACHT 9 Telephoon 19. Qeen Rijks Hoogere Burgerschool In de^dezer da#uu openbaar gemnakte Toelichting op do Nota van Wijziging der Siaatsbegrooiiiijj voor het dienstjaar 1902 is ouder artikel 118 A uiteenge- de Regcering voornemens is ie doen in Hooge zake Ameraloortsche „oogere Burgerschool. Geen Rijksschool, doch tijdelijke verhooging van het Rijks subsidieWel is .het denkbeeld zelfs reeds over wogen, om deze school over te neuien als Rijks school" zegr. do Minister, doch dan volgt: „Na gezette overwegiug kwatn het den onder- goteekende echter voor, dat tot die overneming alsnog niet kan worden overgegaan. „Amersfoort verkeert in eenen abnormaleii toe stand ten aanzien van bet bezoek der Hoogere Burgerschool door leerlingen, niet in de gemeente wonende. Die toestand is ontstaan: vooreerst door ('e heffing in de laatste jaren van een boog schoolgoid ie Amsterdam van buiten-leerlingen, die aldaar de Middelbare scholen bezoekeD, en ten tweede door bet feit dat tegenwoordig de Rijks Hoogere Burgerschool ie Utrecht, ten gevolge van het groot aantal leerlingen uit die gemeente, wei nig plaats aanbiedt voor buiten-leerlingen. Zelts leerlingen uit Utrecht gaan school te Amersfoort „Er dieut nu afgewacht te worden in hoeverre de stroom van huiteD-leerÜDgen van Amerf-.ort zul zijn af te leiden. Daartoe komt in de eerste plaats in aanmerking liet nemen van maatregelen om meer plaats te verkrijgen voor buiten-leerlin gen op de Rijks Hoogere Burgerschool te Utrecht, in welke richting dan ook reeds stappen zijn gedaan. Jntusschen is het noodzakelijk, de ge meente Amersfoort te gemoet te komen in den buitengewoon zwaren last, welken zij thans heeft te dragen. Zulks kan geschieden dooreene tijde lijke verhoogiug van het Rijks-subsidie, welke ver hooging geheel of ten deele, kan worden iuge- den ingetrokken, naar mate de omstandigheden zich in het, voordeel der gemeente wijzigen". In de Toelichting wordt hierna eene raming ge geven van de uitgavee voor het Middelbaar onder wijs te Amersfoort, waarbij de Minister tot de uit komst geraakt, dat, na aftrek „van de kosten der Burger Avondschool, welke op f3000 geschat wordt-', (en die, zoo als bekend is, uitsluitend door de ge meente gedragen moeten worden) de kosten voor de Hoogere Burgerschool dan bedragen „voor 1902 omstreeks f24 500. Wordt nu daarin van Rijkswege een subsidie vau f15000 verleend, dan blijft nog ongeveer f9500 ten laste van do gemeente. Op deze gronden is voor de verhoo ging van bet Rijks-subsidie f5000 meer uitge trokken". Tot zoover de toelichting. Wij zullen thans in het midden laten of de wer kelijke inkomsten en uitgaven der Gemeente voor de Hoogere Burgerschool, bij het onveranderd blijven der bestaande regeliug en organisatie, over 1902 zullen blijken ongeveer overeen te komen met die der voormelde raming eveneens of er inderdaad geeD andere dan de beide door den Minister ge noemde oorzaken in het spel geweest zijn en bij gedragen hebben tot de bedoelde snelle vermeerde ring der schoolbevolking alhier ook die der „spoor- leerlingen", thans ten getale van 104 op een totaal van 290 leerlingen. Voorts willen wij de alleszins gewettigde onder stelling maken, dat de door den Minister genoemde uitgaven der Gemeente voor de Hoogere Burgerschool, ten bedrage ran „ongeveer f 9500", bij eventueele verhoogiug van het Rijks-subsidie tot f15000, voor het ji In dat jaar bedroeg het gebruik aan ge distilleerd in onze Provincie niet minder dan het gehalte der school en de resultaten van bet ouderwijs op het bestaande peil te houden althans voor verderen achteruitgang te behoeden. Onder de maatregelen die krachtig tot het laatste j Liter per hoofd, vrouwen en kinderen kunnen bijdragen, noemen wij o. o. een verbeterde j regeling der salarissen van de leeraren, waurdoor j de snelle wisseling in het leeraarspersoneel eenigs- kan tegengegaan worden, Üonder thans bijzonderheden daarover te willen treden, wijzen wij er toch op, dat de salaris-regeling der leeraren aan de Rijksscholen meer en meer door de in deze achtergebleven gemeenten wordt nagevolgd (oulaugs bijv. door de gemeente Leiden) en dat op die wijze ook in deze gemeente aan de leeraren eenige dus medegerekend. Slechts in de provincie Groningen werd nog meer gedronken, n.l. 10.21 L. per hoofd, maar anders geniet ons Gewest de treurige eer, dat het bovenaan staat op de lijst. Daar de Provincie Utrecht in 1900 om streeks 251 500 inwoners telde, geeft dit een gebruik van 2 331405 Liter gedistilleerd Men raadplege de advertentie in dit num mer on voorzjen zich in tijds van een plaats. Tot Commissaris van de plaatselijke af- deeling van «Toonkunst" is, ter voorziening in de vacature ontstaan door het benoemen van den heer C. A. Heunks tot Bestuurslid, gekozen de heer G. F. M. Schimmel. wü iu Kmueeute aau ue luumiun ver- o.7. goeding zou kunnen toegekend worden voor de 50 u/0, waarvan de verkoopwaarde veilig mag minder gunstige omstandigheden waaronder zij thans hun moeiterollen arbeid aan de school alhier zul. len moeten voortzetten, nu de school niet door he' Rijk zal worden overgenomen. het Middelbaar onderwijs alhier besteed zou kunnen worden een totaal bedrag van: f 15000 3000 9500 27 500 gulden, vermeerderd met de opbrengst der schoolgelden iu 1902 van een 300-tal leerlingen 4 f 60 per hoofd, alzoo in het ge heel ruim 145 000. Immers voor dat bedrag zou heel wat gedaan kunnen worden om aan de bestaande moeilijkheden van ile school en van het onderwijs te gemoet te komen. Wel is waar noemt de Minisler de bedoelde sub- sidie-verliooging van lijdel ijken aard, en dus voor ver mindering vatbaar in volgende jaren edoch eerst dan als „de omstandigheden zich in het voordeel der gemeente wijzigen," m. a. w. wanneer eventueel na afloop van eenig jaar mocht blijken, dat de uitgaven der gemeente voor liet Middelbaar onderwijs bene den die, door den Minister genoemd, gedaald zou den zgn. Het schijnt dus aanbeveling te vordienen om de genoemde bedragen ten volle voor dat doel beschik baar te stellen. De vraag echter of met die geldsom aan alle moeilijkheden der school reeds in de naaste toe komst een eind gemaakt zou kunnen worden, mee- nen wij ontkennend te moeteu beantwoordeu, waut voor hoeveel leerlingen zou nu de nieuwe school gebouwd, of de bestaande verbouwd moeten wor den? Eu hoeveel leeraren van het thans in functie zijnd twaalftal tijdelijke leeruren der school zouden thans voor eeu vaste benoeming iu aanmerking kun nen komen Op deze vragen kan in de eerste jaren geen be- vreuigendantwoord worden gegeven. Zelfs zal het de vraag zijn of de schoolbevolking, en meer bijzonder het aantal spoorleerlingen, in de toekomst veel zal verminderen ten gevolge van de maatregelen, door den Minister in uitzicht gesteld „om de stroom van buitenleerlingen De Roomsch-Katliolieke «tembode" schrijft: [Iet Bestuur der R. K. centrale kiesveree niging in het kiesdistrict Amersfoort hoezeer bereid om met de anti-revolution- naire partij mede te werken bij de aan staande verkiezing van een lid voor de Provinciale Slaton heelt echter in zijn vergadering van 29 September besloten, zich te onthouden van een candidaatsstelling. Rij de zoo duidelijk uitgesproken verdeeld heid iri de anli-rev. partij betreffende de candidaatsstelling, en nadat haar centrale kiesvereeniging een candidaat gesteld had, die naar alle waarschijnlijkheid geen vol doenden steun zal vinden bij de kiezers, kwam het Bestuur der R. K. centrale kies vereeniging in de moeilijke omstandigheden, welke tot voormeld besluit aanleiding gaven. De anti-revolulionnaire «Sticlitsehe Cou rant" bevat gelijktijdig het volgende bericht: Naar wij vernamen, heeft de centrale Rooinsch-Katholieke kiesvereening in het district Amersfoort besloten, zich bij de a.s. Statenverkiezing te onthouden wegens de «zeer zonderlinge politieke houding van de centraleanti-revolutionnaire kiesvereeniging". Wij zouden gaarne vernemen waarin dat «zeer zonderlinge" bestaat. Wij voor ons kunnen niet anders inzien of de kiesvereeniging heeft volkomen regel matig en in het minst niet zonderling ge handeld. Men zal toch die zonderlingheid niet wil len zoeken in het feit, dat zij den heer Onvlee candideerde Dat zou inderdaad al een zeer zonderlinge beschouwing zijn, die als verkiezings-curio- sum in een museum van antiquiteiten ver diende te worden gedeponeerd. Dat kan het niet zijn. Maar wat dan? Het Bestuur der Roomsch-Katholieke cen trale had zich waarlijk wel wat duidelijker rogen uitdrukken op dit punt. Nadere op heldering ware zeer gewenscht! Doch over éen ding verheugen wij ons toch. i En dat is, dat het advies, door een naam loos berichtgever aan de hand gedaan, om tegenover den heer Onvlee een ander anti-revolutionnair te candideeren, bij «Vrij heid en Orde" geen ingang heelt gevonden. Daarmede toch zou de breuk veel ernsti ger zijn geworden. Nu koesteren wij nog altijd de hoop, dat liet gerezen misverstand door nadere onder linge samenspreking van de leiders in het district zal worden weggenomen. Er staan toch te groote belangen op het spel, die men maar niet zoo voetstoots mag prijsgeven. gesteil worden op ruim 2$ millioen gulden. Vijl' en twintig tori gouds werd dus in éen jaar tijds alleen in ouze Provincie opge dronken. Van hoeveel beteekems dit voor de volks welvaart is, kan het best blijken wanneer men naast deze cijfers stelt die van de Rijks- Postspaarbank. Over 1900 werd in ons Gewest ingelegd een bedrag van f2201119 en teruggevraagd f 1964256, zoodat in het geheel f230 863 meer werd ingelegd dan teruggenomen. Dus 25 ton verkwist aan sterkedrank, en nog geen 2j ton bespaard En wie brengt onder cijfers het kwaad iiat door het drinken bovendien werd ge sticht Blijkens advertentie in dit nummer zal dezer dagen hier gehouden worden de jaar- lijksche collecte door de vereeniging «Trouw aan Koning en Vaderland", waaruit 232 be- hoeftigen, gerechtigden tot het dragen van het Metalen Kruis of de Citadel-medaille moe ten worden ondersteund. Gelijk lekend, zijn de Belgische strijders van 1830 reeds lang in het genot van een behoorlijk Staats-pensioen. Hier te lande worden zij, die hun leven veil hadden in den Tieudaagscheu veldtocht, over-gelaten aan de openbare liefdadigheid. Met, warmte en in alle vrijmoedigheid he velen we dan ook cfeze collecte aan in een garnizoensplaats als Amersfoort bij uitne mendheid is. Bij beschikking van den Minister van Bin- neulandsche zaken is op verzoek van de be noemde ingetrokken de beschikking van 21 September 1901 voorzoover daarbij onze vroe gere stadgenoote mejuffrouw A. A. Dalhuisen is benoemd tot adsistente voor de Natuur kunde aan 's Rijks-Universiteit te Utrecht. Hoe vreeselijk de kanker van het drinken aaö onze volkswelvaart knaagt, kan blijken uit de volgende cijfers, ontleend aan desta- „orn lie stroom vnn uuiieiueeriiugeu van üuiero- J nnA foort af te leideu" indien het mogelijk blijkt tistieke opgaven van het jaar 1900. Luitenant-kolonel P. A. vun Buuren, com mandant van het le bataljon 5e regiment infanterie, is eervol ontheven van het bevel over dat bataljon en belast met het bevel over liet hij mobilisatie op te richten depot- bataljoD, terwijl in diens plaats is belast met bet bevel over het le bataljon de kapitein VV. F. K. BischolT van Heemskerck. Kapitein D. M. Storm van Leeuwen, van liet 5e regiment infanterie, is aangewezen als kapitein voor speciale diensten, ter ver vanging van kapitein L. T. C. J. Rieber die eervol van deze functie is ontheven, en be last met de opleiding van het. Reservekader, terwijl lautstgemelde met het bevel wordt belast over de le compagnie 2e bataljon van het korps. De bij het 5e regiment infanterie nieuw benoemde kapitein J. M. Mazel komt hier 1 November in garnizoen. Reserve-sergeant 1'. M. S. van Leeuwen, vau het 5e regiment infanterie, is benoemd tot vaandrig bij het korps. Bij het 5e regiment infanterie zijn o.a. be vorderd tot sergeant de sergeanten-titulair J. 1. K. Mars, K. H. G. Christen, R. Lagaaij en G. W. Westering, en korporaal J. Teke- lenburg; tot korporaal-kok de soldaat J. H. J. J. Saveur. Kolonel J. R. A. H. Higly, commandant van het le regiment huzaren, zal in Decem ber den dienst met pensioen verlaten. Nu door onvoorziene omstandigheden het concert, dat morgenavond door Johanna en Louise Heymann, het hoogbegaafde zuster paar, in «Amicitia" gegeven zou worden, onbepaald is uitgesteld, zal de voorstelling van Mignon, Woensdag door de Nederland- sche opera hier te geven, zeker te drukker worden bezocht. Ter Vrijdagavond gehouden maandver gadering van de plaatselijke vereeniging «Handel en Nijverheid" werd mededeeling gedaan, dat de heer E. Klasser zijn benoe ming tot Bestuurslid heeft aangenomen en vervolgens gekozen is tot onder-voorzitter. Van den Directeur van het Postkantoor hier waren ingekomen, op het verzoek van de vereeniging oin wijziging te brengen in de eerste bestelling, een schrijven van "16 Sep tember waarbij werd herinnerd, dat op een dergelijk verzoek van de Kamer van Koop handel afwijzend werd beschikt, en een van 30 September waarbij wordt meegedeeld, dat de Directeur-Generaal der Posterijen en Telegraph ie bezwaar maakt, die bestelling te vervroegen, wijl dan niet daarin zou kun nen opgenomen worden de belangrijke zen ding "welke te (i.44 over Utrecht hier aan komt. Overwogen zal worden of «le vereepiging het bij dit eerste verzoek zal laten. Ten opzichte van de algemeene sluiting der winkels en magazijnen op Zondag werd bepaald, dat daaromtrent weldra een circu laire zal uitgaan, «Ie beantwoording waar van echter tot niets verbindt, doch alléén strekt om de algemeene opinie te leeren kennen. Gememoreerd werd, dat het Raadsbesluit om de havenkom te doen verdiepen te dan ken is aap de vereeniging. lntusschen werd het betreurd, dat de Voorzitter der Kamer van Koophandel en Fabrieken de missive der vereeniging als officieus en tot zich persoonlijk gericht heeft beschouwd en ge meend heeft, deze zaak als Raadslid ter sprake te moeten brengen. Uit de gehouden besprekingen bleek, dat dit lap-middel niet afdoende is en, waar de schipperij zeer hooge bedragen betaalt, zij groot ongerief ondervindt van den onvol doenden toestand. Besloten werd zich an dermaal te wenden tot den Raad met ver zoek om afdoende verbetering te brengen. Geklaagd werd over de minder gunstige aansluiting van sommige treinen bij de pas ingevoerde winter-dienstregeling en besloten, waar het locaal-treinen betreft, bij de betrok ken spoorweg-rnaatschappijen te verzoeken om verbetering. Ten gevolge van de klacht, dat enkele ho telhouders buiten Amersfoort zich niet ont zien om, niettegenstaande vol tarief en soms zeer hooge prijzen worden berekend, den gasten reeds gebruikt bedlinnen te verstrek- kken, werd besloten, dat «le vereeniging zich zal wenden tot de «Ned. Handelsreizigers- vereeniging" en, na behoorlijke waarschuwing, de bedrijvers van dergelijke praktijken op de kaak zal stellen. Ten slotte werd ter sprake gebracht de mo gelijkheid om ook te Amersfoort te verkrij gen een kantoor van inklaring. Gorinchem bijv. waar heel wat minder goederen aankomen, heeft zulk een douane-kantoor. Ten slotte werd er nogmaals op gewezen, dat het ledental nog aanzienlijk grooter moet worden, zal van de vereeniging die kracht kunnen uitgaan welke handel en nijverheid ten goede zal komen. De Chr. Militaire Jongelingsvereeniging «Sticht elkander" hoopt aanstaanden Donder dag in het Militair Tehuis aan de Beekstraat haar zesde Jaarfeest te tierdenken. Ook dit jaar vormde zich weder een com missie uit de getrouwe bezoekers van het Mi litair Tehuis aan de Beekstraat tot regeling van een reeks samenkomsten gedurende de Kermisweek. Verschillende sprekers zullen het woord voeren, o. a de heeren M. de Bruin, Afrika.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1901 | | pagina 1