Donderdag 24
October 1901.
No. 5130.
51e Jaargang.
Stadsnieuws.
AMEHSFÖORTSCHE GDÜBA1T.
FIRMA A H VAN CLEtFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Maandag- en Donderdagavond Abonnement per 3 maanden /1.franco per
post f1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Legale-, officieële-
en onteigeningsadvortentiën per regel 15 cent. ReolameB 15 regels f 1.25; elke regel meer
0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers worden in rekening gebracht en kos
ten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën vaD buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
KORTEGRACHT9
Telephoon 19.
KENNISGEVING.
De BURGEMEESTER van AMERSFOORT,
Brengt ter kennis van de ingezetenen de
zer Gemeente, dat het door den Directeur
van 's Rijks directe belastingen enz. te
Amsterdam executoor verklaard kohier No. 3
van de belasting op Bedrijfs- en andere in
komsten over. het dienstjaar 1901/1902 aan
den Ontvanger van 's Rijks directe belastin
gen alhier is ter hand gesteld, aan wien
ieder verplicht is zijnen aanslag op den bij
de wet bepaalden voet te voldoen.
Gedaan en op de daarvoor gebruikelijke
plaatsen aangeplakt te Amersfoort, den 22.
October 1901.
De Burgemeester voornoemd.
WUYT1ERS.
Verkiezingen in 1796.
In een tijd als deze, waarin het woord
skiezen" het onderwerp der dagelijksehe ge
sprekken uitmaakt, het woord «stemmen" in
vette kapitalen het courantenlezend publiek
legengreinst, vinden wij het eene welkome
afleiding, eens na te gaan op welke vreed
zame wijze onze goede Amersfoortsche bur
gers een honderdtal jaren geleden hun ver
tegenwoordigers kozen. Hiertoe deelen wij
mede het besluit van den Raad der Gemeen
te. in buitengewone vergadering vereenigd
op Donderdag den 21sten Januari 1796:
is verder Gerezolveerd omtrent 't Rege-
lement weegens 't oproepen der kiesers
voor de Nationale conventie en is beslooten
Al 't volk soo in de stad Als der zelrer
vrijheid Bijeen te laate koorne op Aan
staande maandag smorgens om 9 uuren
in de 's Jooriskerk en verder 't volk te
verdeelen in 17 Hoopen. verder is gerezol
veerd om volgens 't Regelement 17 bus
sen te laate maake *tot 't ontfangen der
Stem Briefjes.
De nationale Conventie verving 1 Maart J
1796 ais regecrings lichaam deStaten-Gene- i
raai. Tot het verkiezen der 126 leden van
het nieuwe lichaam waren de provinciën
verdeeld in districten van ongeveer 15 000
zielen, elk district in grondvergaderingen
van 500 personen, terwijl elke grondverga- j
dering éen kiezer verkoos.
Zoeken wij nu verband tusschen de verkie-
zingswijze vastgesteld bij Reglement van de
Staten-Generaaf en de wijze van uitvoering
van den Amersfoortschen Gemeenteraad, dan
maken wij de gevolgtrekking, dat een Hoop
gerekend moet worden op ongeveer 500 per
senen, waaruit volgt, dat in 1796 de stad
Amersfoort smet derzelver Vrijheid" onge
veer 8500 kies-gerechtigde mannen telde,
dus waarschijnlijk een bevolking van om
streeks 15000 zielen had.
Dat de verkiezingen in onze stad nogal
gemoedelijk opgevat werden, bewijst eene
missive van de Representanten 's Lands van
Utrecht (Provinciale Staten) waarin onze
regeeringsleden op 'n paar foutjes wor
den gewezen. In deze missive wordt kennis
gegeven van «twee abuijzen, welke in de
convocatie briefjes ingeslopen zijn. Zijnde
den dag der oproeping in plaats van op
Maandag den 25, op Dingsdag den 26,
en den ouderdom in plaats van op ISjaaren
op 20 jaaren bepaald".
Een antwoord op dezen brief wordt niet
gevonden en zal ook -vel niet geschreven
zijn, daar de Secretaris op deze mededeeliug
zeer lakoniek laat volgen»waar omtrent
een publicatie is afgekondigt". De abuizen
van voorheen zouden thans een paniek ver
oorzaakt en zeker de verkiezingen drie
maanden uitgesteld hebben.
Tot ons leedwezen wordt verder omtrent
deze verkiezingen niets meer medegedeeld.
Bijzonder interessant en vermeldenswaard
echter :s liet feit dat twee personen «gecori-
geerd" werden wegens ongeregeldheden en
het niet uitbrengen van een stem. We
lezen 3 Februari 1796: «stond binnen [voor
den Raad] den burger Jan van Gelder, ver
zoekende in den Eed als burger officier
[schutterij] genomen te worden". (Alle i
schutters moesten voor den Raad den I
eed utleggen, daarna werden de officieren j
door en uit de schutters gekozen om opnieuw j
den eed in haudeji van den Raad af te leg
gen). «Waarover gedelibereerd zijnde is I
geresolveerd, alvorens den burger Jan van j
Gelder den eed af te nemen met den krijgs- I
raad [Schuttersraad] daarover te besoig- i
neeren, en ten dien eijnde te verzoeken aan
den krijgsraad, om teegen Zaterdag een
commissie van 4 perzoonen voor den Ruad
te zenden".
Zaterdag «staat binnen den commissie en
den President van den krijgsraad. Den
president zegd, dat den krijgsraad bijna al-
Ïemeen van oordeel was, dat den burger
an van Gelder zig wel had schuldig ge
maakt aan disobedientie [ongehoorzaamheid
bij de verkiezing] dog dat zij zijne hande
lingen niet van dien aart beschouwden, dat
bij geen eed kon afleggen. Waarover ge
delibereerd zijnde is geresolveerd, dat Jan
van Gelder, Wanneer gebleken is, dat hij
behoorlijk door den Krijgsraad over zijn
disobedientie gestraft en schriftelijk vrijge
sproken is, den Eed zou alleggen".
Verder lezen wij op den 13 Februari
«Stond binnen den burger gerardus Sluy-
mer doende het zelvde verzoek als den bur
ger Jan van geld er.
«Waarover gedelibereerd zijnde is gerezol- 1
veerd, dat iiij, daar iiij op laats gepasseerde
Dingsdag op aanklagte van Vogelzang niet had
kunnen stemmen de kerk had moeten ver
laten en den raad nu ook hem den Eed nis
officier niet kon afneemen, *'zo iemand
die geen stem kan uitbrengen onmogelijk
wetgever of uitspreeker van vonnissen |in
den Schuttersraad] kan zijn, waarom hij. Sluy-
mer, zoo lange hij onder die beschuldiging
legd [hoe lang?] geen Erepost als officier
kan bekleden".
Wat zijn de tijden toch verbeterd 1 V.
Db. P. Moll, emeritus-predikant te Utrecht,
hoopt aanstaanden Zondag vóór te gaan bij de
godsdienstoefening in de Lutherscho kerk hier.
Bij die in de Remonstrautsche kerk hoopt
vóór te gaan dr. H. W. ter Haar, predikant te
Utrecht.
fanterie worden beëedigd de bij het korps nieuw
benoemde 2e luitenants.
Doordien geen zaal hier disponibel is, zal het
diner-de-corps des avonds worden gehouden in
het Bad-hotol te Bnarn.
Kolonel P. J. von Stein Callenfels, comman
dant van het le regiment veld-artillorie, hiel!
Dinsdag een inspectie over de batterijon der 2e
afdeeling, hier in garnizoen.
Zondag had, gelijk we reeds meldden, op liet
terrein aun den I.eusderweg de voetbalwedstrijd
plaats tusschen „Vitesse" uit Arnhem en de
A. F. C. „Quick". Om ongeveer half twee
stelden zich do beide elftallen op, onder hoede
van den heer Poriheine.
In den beginne was het spel vrij verdeeld,
dooh door goed samenspel der minden- on bin
nen voorwaarts en mooie overzetten der vleu-
gelmenschen wist „Quick" langzamerhand cenigo
meerderheid uit te drukken. Allo aanvallen
stuitten ecliter af op het prachtige spul der
aehterspelers en den doelverdediger van „Vi
tesse", die door hun beslist optreden en accu
rate shots het terrein wisten te zuiveren. Me-
nigen keer deed ook de „Vitesse" voorhoede
gevaarlijke uitvallen, doch ook dezen hadden
geen resultaat, zoodat er vóór de rust aan geen
van boide kanten gescoord werd.
Onmiddellijk na de hervatting van het spel
drong ecliter „Vitesse" op en wist na eonigon
tijd liet leder door het doel te jagen. Do„Quick"-
mensohen begonnen hierop als paarden te werkon.
Hun spel werd door het prachtige plaatsen
van dc spil en het magnifieke samenspel der voor
hoeden overweldigend en het duurde dan ook
niet lang of hun hard werken werd beloonden
na een mooien stormloop wisten ze te doelpunten,
hetgeen zo kort daarop herhaalden. Ilierna slaagde
„Vitcsso" er nog éen keer in om te scoren, zoodat
de hoogst interessante wedstrijd oindigdo in het
voordoel van „Quick" met 32, hetgeen haar
weer groote kans op het kampioenschap bezorgt.
Bij „Quick" zagen we over het algemeen heel
goed spel, vooral van de voorhoede waar de
rechtsbuiten, en van de middenlinie waar do
spil schitterde. Aan de aehterspelers hapert nog
iets, waarin echter door oefening wel verbetering
zal komen.
Zondag a.s. heeft op het terrein nan don Leus-
derwog een wedstrijd plaats tusschen „Quick II"
en „Vitesco" uit Utrecht voor den Utrechtsch-
Gooischon Voetbalbond, welke zeer spannend be
loofd te worden, daar zich in do beide elftallen
uitstekende krachten bevinden.
Tot bibliothecaris der plaatselijke afdeeling
van het „Ned. Bijbel-genootschap" is, in de
vacature, ontBtaan door het overlijden van ds.
C. Rasch, beuoemd ds, W. J. Moincrs.
Blijkens den in de „S taats-courant" opgeno
men Staat van besmettelijke veeziekten, gedu
rende September 1901 in het Rijk geconstateerd,
zijn in de Provincie Utrecht voorgekomen 15
gevallen van mond- en klauwzeer bij vee van 2
eigenaren te Hoenkoop.
Een kranig politie-man, brigadier-majoor D.
Otten, hoopt aanstaanden Maandag den dag te
herdenken waarop hij vóór 25 jaar bij de Rijks-
veldwacht in dienst trad. Sedert 1S87 is hij, aan
vankelijk alB brigadier, commandayt der brigade-
Amersfoort, terwijl in 1898 hem do rang werd
verleend van brigadier-majoor.
De Regeering erkende in 1892 zijn verdiensten
door hem de eere-medaille der Oranje Nassau-
orde te verleenen.
Het zal den jubilaris Maandag zeker niet ont
breken aan bewijzen van sympathie.
De busrechtkastjes in het Postkantoor hier
worden morgen in gebruik genomeu. Vunde 56
is reeds een 10-tal besproken.
Tenzij het tegendeel door de busreohthouders
verlangd wordt, worden de poststukkon die vijf
minuten vóór het uitgaan der bestellingen nog
niet zijn af'gohaald in de gewone bestellingen op
genomen.
Waar ieder, op welke wijze dan ook, een ex
traatje heeft door de kermis, daar zijn de brie
venbestellers verstoken van de gelegenheid om
hun kerraiswensch te uiten, doch «1 is hun ver
boden te vragen, niets belet hun, een kermisgave
aan te nemen.
Weidenkenden vinden wellioht hierin aanlei
ding om ook hen niet te vergeten, die door alle
weer en wind steeds zoo trouw dienst doen.
Zaterdagochtend te 9 uur zullen voor het
front der veld-bataljons van het 5e regiment in
f Gö 000, waarondor begrepen is de fabriek met
toebehooren.
Rekent men, dat deze afkoop doorgaat met 1
Januari 1902, dan koopt, de Gemeente zes jaren
der concessie af. Wanneer nu dezelfde winst ge
maakt wordt als door de maatschappij (welke
men veilig op f7000 per jaar mag stellen) dan
komt do Gemeento do fabriek met terreinen, ge
bouwen en vordore toebehooren, te staan op
f23 00O. Hiervan heeft men bovendien hot voor
deel, do zaak dor gas-verliebting in de band te
hebben en kan men overgaan tot uitbreiding
der fabriek, waardoor men in stunt is hot gas
licht te levoren aan ieder, die zulks verlangt,
en ook hot muntguameterstelsel voor den bur
gerstand invoeren.
Op do jachtpartij die H. M. do Koningin-
Moeder uun eenige heoren uit den omtrek van
„Soestdijk" in den Eemnesserpolder aanbood, wor
den niet minder dan 62 hazen geschoten, hene
vens velo putrijzen en konijnen.
Eon berondo on
weder opbouwenet
niet.
trwotsie vesting kan men
ineengestort luchtkasteel
Do zoor beperkte ruimte dwingt ons, heel kort te
zijn hij do bcsproking van hetgeon rond do kerruis
to zien werd gogovon.
Do voorntoiling „Op hoop van zogen" door hot
1 et gezelschap-Hart gegeven was oen waar succes.
Het stuk is niet geheel er, al het zolfde ids dat lo
Amsterdnin, doch houdt evenzeer van hot begin tot
het cindo in spanning. Geen wonder dan ook, dal
twee avondon achtereen hot huis was uitverkocht.
Vooral mej. J. Hurt was als „Johanna" uitstekend
en dikwijls vooral niet. minder dan mevrouw Van
der Horst. Ook de lieer F. L. Hart had als „Geer"
uitstekende inoniouten, die deden denicon aan Henri
de Vries; aan de regie ;do storm-avond vooral) is
groote zorg besteed.
In „Amioitia" heeft Henri "er Hall's gezelschap
dc vole bezoekers een bn .gsr aangonauioti avond
bezorgd. En do specialiteiten, de gymnasten boven
aan, maar ook do cscnmotenr Weil on zijn collega
Buziaux, èn do beer Contrnu, een inderdaad ko
mieke komiek, ön mej. Köhler {een -uccës fou) maar
ook do revue, oogstten warmen bijval. Onnooilig tn
zeggen, dat ox-drouken Piet, thans monsieur Pierre
le Grand (do lieer Ter Ilali) hcol wat instemming
vond toon hij oen lieflijk woord ten boste gaf aan
het adres van Rhodes, Chamberlain Co.
In „De Annd" wordt bot gezelschap Bolmonto
uiet zóo druk bezocht als het wel verdient; de zeer
goede stukkon worden beschaafd en uilslckoud ge
speeld. Wg durven echter gerust voorspel Urn, dat
Zaterdagavond hut huis zal uitverkocht zijn, omdat
dan Hoijermun's „Ühotto" gaat, een succes-stuk ook
vau dit gezelschap.
Voor bijzonderheden zie men de advorlentiön iu
dit nummer.
H. M. de Koningin-Moeder vertrekt aanstaan
den Muundug nuar Mecklenburg en zal ook na oen
verblijf te Arolsen in de tweede helft van No
vember naar 's-Gravenhage terugkeeron.
Men schrijft uit Buam
Maandagmiddag confereerden ton de guscom-
missio en hot college van Burgemeester en Wet
houders van Baurn over het door hen uitge
bracht vorslag omtrent de overneming (Lr con
cessie van do Naamlooze vennootschap „do
Baarnscho gasfabriek."
In herinnering wordt gobranht, dat deze con
cessie afloopt in September 1907 on dat de maat
schappij een afkoopsom heeft bedongen van
Het sanatorium „Oranje- Nassau-oord" bij
Renkum zal Zaterdag door II. M. de Koningin
in tegenwoordigheid van H. D. moeder, de
schenkster van deze zoo nuttige instelling, wor
den geopend.
Dion dug zal het afgezette terrein der atich-
ting toegaukolijk zijn op vertoon van oen bewijs
van toegang, verkrijgbaar op den dag zelf of te
voren bij dr. Donath, geneesheer-directeur der
stichting te Oranjo-Nassau-Oord, tegen vergoe
ding van f 1, ten bate van het „Einma-fondB"
der stichting.
De openings-plcchtigheid kan door houders
van dit bewijs vnn toegang niet worden bijge
woond, doch na hot vertrek van HII. MM. geeft
de kaart toegang tot de gebouwen van liet Sa
natorium.
Zondag 27 October a.s. zullen do gebouwen te
bezichtigen zijn tegen betaling vun 25 cent,
mede ten bate van bet „Emma-fonds."
Burgerlijke stand van Amersfoort
van 17 tot en met 23 October 1901.
GEBORENTimoteus Lambertus, z. van
T. Krijnen en G. Smink. Johannes Abra
ham, van J. A. Uding en A. J. van Bulkum.
Willem, z. van W. van Dateringen on
H. de Vries. Grietje, d. van E. Doorne
kamp. Willem, z. van W. van Apeldoorn
en van Voon. Cornelia Dirkje, d. van
M. de Man en N. van den Brink. Toun-
tje, d. van G. Veer en M. van Gmkel,
Jan, z. van A. van de Geest en J. van den
Bor. Johanna Aletta, d. van G. A. Steppe
en P. Woulorse.
ONDERTROUWD: M. A. Leinweber en
C. do Jager. G. van Noordonburg en M.
Th. van Burgsteden. K. Verhaar en H,
Hooft. A. van Deventer en T. C. Achter-
kamp. C. Rijn en G. van dun Belt. H.
van den Bell. en F. Rijn. M. van Ramse-
selaar en II. Kok. J. van Klooster en M.
Houtveen. P. J. do Visser van Bloemen
en J. van Sitter.
GETROUWD: O. van dor landen en M.
M. Geijtenbeok. A. Schimmel en B. van
Beek.
OVERLEDEN Godert Jan baron Van Har-
denbrock van AmmarstolÖöj. weduwnaar van
C. O. IJssel de Schepper. Gerardus de
Graaf 19 dagen. Karei Andreas Arnoldus
Liethof 62 j. echlg. van R. M. van E«j<
Wijnand v..n Kooij 2 m. Louit i.-
rictta Cornelia van Bockom Maas 77 j on
gehuwd.
RECLAMES
15 regels 11.25; elke regel meer f0.25"
Zonder krachten.
Hoe verliesi men zijne kvachtou ou wat is hot
zekerste middel zo to herstellen Het geval komt
veelvuldig voorzoo talrijk zijn zi) die verzwakt zUn,
dat hot van belang m de zonk to onderzoeken. Ver
schillende oorzaken Uunnon tot do algemene ver-
zwakkmg bydragon. Zulks doet zich voor, 'Mü ten
gevolge cuner ernstige ziekte, 't. /.jj door oono gelei
delijke verarming vun het bloed veroorzaakt door de
gebrekkige condities waarin men zich bovindt. In
dien gij bijvoorbeeld loeft in een atmosphesr waar
de lucht slecht is, verheul hot blood zijn roode
lichaampjes omdat het ontroofd in van dovoorzijno
kracht benoodigde elementen en kan, dus hul orga
nismen niet moor voeden.
Du bloodnrmoodc doet zich voor on mot haar tal-