Donderdag 28 November 1901
No. 5140
Jaargang.
Het Abattoir.
Feuilleton.
ii „iMiMir.
Stadsnieuws.
AMERSFOORTSCHE DOÜRIIT.
UITGAVE
FIRMA A- H. VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Maandag- en Donderdagavond Abonnement per 3 maanden franco per
post 4.15. Advertentiën 16 regels 00 cent; elke regel meer 10 cent. Legale», officieële-
en onteigeningsadvertentiën per regel 15 cent. Reolames 1—5 regels 1.25; elke regel meer
f 0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers worden in rekening gebracht en kos
ten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU
KORTEGRACHT
Telephoon 19.
Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel.
(Ingezonden.)
Met genoegen las ik 1.1.4 November in uw
blad, dat door den heer mr. J. Heyligers, lid
der gezondheidscommisie in de Raadsverga
dering van 30 Oct. 1.1 de vleeschkeuring in
deze Gemeente was ter sprake gebracht.
ZEd. wees in korte woorden op hot ge
brekkige dier keuring, hoofdzakelijk te wij-
ton aan onvoldoend toezicht en de op he
den ondoeltreffende Verordening op de vleesch
keuring, welke helaas dateert van het jaar 1858.
Bijna onbegrijpelijk is het, dat eeno zaak
als deze, van zooveel belang voor de volksge
zondheid, de gemoederen niet reeds vroeger
heeft gaande gemaakt.
Gaan wij toch na de hooge vlucht die de
wetenschap, ook op vétérinair gebied, de
laatste jaren genomen heeft, de geheel an
dere inzichten, die men in vele ziekten ge
kregen heeft, sedert de vele ontdekkingen
op bacteriologisch gebied, en de schadelijke
invloeden, «lie men leerde kennen, welke door
tal van ziekten de verbruikers vari vleesch
bedreigen, dan kun men niet anders zeggen,
dan dat de vleeschkeuring, zoo'n gewichtige
tak der hygiène in de stad onzer inwoning
al zeer stiel moederlijk werd bedacht.
En ofschoon de aloude instructie op
de vleeschkeuring in onze Gemeente voor
den tegonwoordigen tijd ondoelmatig is, zoo
als o. a. ook blijkt uit art. 11 dat geen recht
van bestaan meer heeft nu Amersfoort niet
meer is voorzien van poorten, waar ambte
naren aanwezig zijn om den invoer van
vleesch (een groote factor voor onze Ge-
gemeente) te kunnen controleeren zou
de toestand, ofschoon niet voldoende, toch
reeds veel beter zijn, indien de artikelen dier
instructie nauwgezet werden nageleefd.
Ik zeg dit niet zoozeer om eene berisping
te geven aan hen, die met de keuring be
last zijn, als wel om in de gegeven omstan
digheden te wijzen op de onmogelijkheid,
met name voor den hootdkeurmeester,omzich
strikt aan de instructie te houden. Het is hem
onmogelijk, zelfs met den besten wil en den
meesten ijver, de keuring op die enkele ver
plichte uren (zooals de instructie aangeeft), in
zijn geheel en nauwkeurig uit te oefenen, op
eeno wijze zooals het een keurmeester-vee
arts, als man van wetenschappelijke studie,
verheven boven de invloeden van veehande
laars, veehouders en slagers, past.
Dat ging misschien in het jaar 1858, maar
'tis in den loop der jaren ondoenbaar gewor
den door de uitbreiding der stad. haar veel
grooter geworden aantal inwoners en het
daarmede gelyken tred houdend aantal sla-
2 (Slot)
Do Engelscho officier trekt aan haar schort.
„Kom", zegt hy, Je huis is verbrand, je bent
een dokloozo zworvoling op het aangezicht der aarde.
Maar de Engelsoho natie is edelinoodig de En-
gelsche natie iB moiiBchlievend. Kom, we sullen
ie voedsel goven en een dak".
Ik wil niet", zugt zo, ,,'k wil hover sterven van
honger ik on m'n kind. Ik wil niet mot u mee I
Arrno wilde vrouw 1 Wat kan z' er tegen doenT
Ze is zwak en do Engolsche natio is stork. Zo wordt
voortgesleurd in 't snoor van Jaggeruaut's wagen.
Zij en haar kind ou 'l kleintje dat nog niet gebo-
Waarhoen I
Is dit 'n dak f Moet ik m 'n hok als 'n wild
beest? Of moet ik in zoo'n drassig kamp? Is dit de
woning dio „beschaving" aanbiedt ?l"
„Eu waar is 't voedsel Is dit eten voor oon
menseh Dit 71"
Piot is dood, Piel'8 beide jongens zyn doodge
schoten. Piet's vrouw gaat dood van hongor en el-
leudc. I'iol's pasgeboren kleintje gaat ook dood.
Molk I" Er is geen melk, Laat hot maar
doodgaan, Moet het dan opgroeien om to veoh-
ten tegen do groote Engelsche natio, net als zjjn
vader Neon, duizendmaal neen 11
Men zal het met my eens zyn, dat het wérke
lijk niet alleen wenschelyk, maar noodzake
lijk is met 't oog op de volksgezondheid, dat
er iets gedaan worde ter beschutting vun
Amersfoort's ingezetenen tegen de geva
ren, die hen dagelijks bedreigen uit hot oog
punt van vleeschverbruik.
Ja, dat er zoo spoedig mogelijk een naar
de eischen des lyds ingerichte Keuringsdienst
moet worden inges'teld, een keuringsdienst,
waaraan zoo min mogelijk nadeelen zyn ver
bonden.
Want is het toch mógeljjk voor kleinere
Gemeenten eene verordening op de vleesch
keuring zóódanig te regelen, dat men daar
van goede resutïaten mag verwachten, voor
grootere Gemeenten, waartoe ook Amers
foort moet gerekend worden, levert eene
zoodanige, om zoo te zeggen eenvoudige, keu
ring nog veel nadeelen op.
In de eerste plaats wel, omdat tal van
slachtplaatsen, in verschillende wyken der
stad gelegen, het met de beste, op papier
geregelde instructie ondoenlijk maken een
goed etv, voortdurend toezicht te houden, ook
al zou elk persoon zich uitsluitend aan de
keuring wyden. Een groot aantal keurmeester
veeartsen zoude daarvoor noodig.zyn, hetgeen
natuurlijk veel van de Gemeentekas zou vor
deren.
Een ander groot nadeel, verbonden aan
het verspreid zijn van zooveel slageryen in
de kom der Gemeente, is dat, al moge door
het Gemeentebestuur het gevaar, de schade
en hinder vau elk dezer inrichtingen afzon
derlijk door gestelde voorwaarden tot kleine
afmetingen kunnen worden teruggebracht,
die slagerijen niettemin blijven stunk ver-
sprijden, den bodem vervuilen, de goten ver
ontreinigen, de riolen verpesten, de grach
ten bederven.
Het strengste toezicht is niet in staat het
daaruit voortvloeiende, steeds dreigende ge
vaar voor de volksgezondheid op te heffen.
De eemge manier om de onaangenaamhe
den, de nadeelen en bezwaren verbonden
aan eene eenvoudige vleeschkeuring op doel -
treflende wijze uit den weg te ruimen, is
door in die Gemeenten, welke daarvoor in
de termen vallen en waartoe ook Amers
foort behoort, een openbaar slachthuis op te
richten. Alleen in eon abattoir is het moge
lijk de keuring van vee en vleesch zóo te
doen plaats hebben, dat zy een voldoenden
waarborg oplevert tegen de nadeelen, die
uit het gebruik van schadelijk vleesch voort
vloeien. Alleen daar kan het veeansenykun-
dig toezicht doeltreffend zyn en is uit hy
giënisch oogpunt de toestand der Gemeente
veel verbeterd.
Dat zij, die zich interesseeren, voorde op
richting van oen openbaar slachthuis, in den
beginne veel te kampen hebben met legen-
kantingen van Gemeentebesturen, die aarze
len voor de kosten van oprichting en ex
ploitatie, alsmede van de zijde der daarby
meest betrokken personen de slagers!
is algemeen bekend.
Dat echter een oponbaar slachthuis kan
worden opgericht, goneel onafhankelijk van
den meer of minder goeden staat der Ge
meentekas, kan worden opgericht zonder
verhooging van belasting of verhooging van
vleesch pry zen, ziedaar eeuigo feiton, wuur-
over de heer D. F. van Esveld, leeruur aan
's Ryks-Veeartsenyschool, op zyne lezing
over de A buUoirkwoatie, aanstaanden Dinsdag
avond te houden, ongetwijfeld gaarne ne
noodigo ophelderingen zal willen verstrek
ken.
Zeer hoopik, dat do ppkorast dor tot bet bij -
wonen dier vergadering uifgonoodigdon groot
moge zyn en den heer Van Esveld wonsch ik
met zijne lezing succes toe, want inderdaad
een abattoir zal voor Amersfoort do eenige
afdoende wijze zyn om te komen tot oen
goede vleeschkeuring.
W. H. van Haselen,
Rijks-veearts.
Iedereen kent de groote voordeelen, ver
bonden aan een abattoir, wat betreft het
concentreeren van afval en vuil (zooals in
gewanden, bloed, enz.) op éen enkele plaats
buiten de bebouwde kom eener Gemeente,
waardoor verontreiniging vun den bodem
enz. op vele plautsen in de Gemeente voor
komen wordt en, wat niet minder weegt,
alleen in een abattoir kun men nuar belmo
ren slachtvee en vleesch keuren.
Daarom is het Verslag van den toestand
der Gemeente Roermond over hot juar 11)00
van belang voor elke stad waar mon nog zulk
eene nuttige inrichting mist.
In dat verslag toch leest men
»Het op het laatst van 1899 geopend Open
baar slachthuis voorziet in een dringende
behoefte. De verwachtingen, die van «loze
inrichting zjjn gekoesterd, zyn niet beschaamd
geworden.
»De opbrengst der slacht- on keurloonen
en andere ontvangsten was f 16 780.04®, de
kosten van exploitatie bedroegen 1'12 408.96®
terwyl aan rente van het stichtingskupitnal
werd betnald een som van f4375.
»De kosten van exploitatie zijn over het
afgeloopon jnar zeer hoog geweestdeze zul
len vermoedelijk in de volgende jaron aan
merkelijk lager zynhiertegenover staat,
dat, te beginnen met 1901, jaarlijks f2500,
noodig is voor aflossing van het stichtings
kapitaal."
Naar wij vernemen, zal tnon hier terstode
spoedig in de gelegenheid zyn, meer aan
gaande dit onderwerp to hooren. De hoer
D. F. van Esveld, leeraar aan 'sRyks Vee-
artsnyschool en Secretaris dor kourings-enra-
inisfiio van vee en vleesch to Utrecht, de voor
naamste bewerker viö« het dogolyke rapport,
uitgebracht door het Hoofdbestuur vau de
nMaatscliappy tot Bevorilwring der Veeartse
nijkunde in Nederland," inhoudende do re-
sultuten van het onderzoek naar den loe-
stuml der keuring van vee en vleesch hier te
lande, is bopeid bevonden, deze zaak nader
uit eon te zotten.
Moge eene tlinko opkomst het bewijs le
veren, dat men ook in Amersfoort belang
stelt, in zaken, de hygiëne botrelTendu.
A. Frederikse.
I)s. D. P. M. Grasvvinckel, emeritus predi
kant te Utrecbt, hoopt aunstaanden Zondag
vóór te gaan bij de godsdienstoefening in tie
Luthersche kerk hier.
By die in de Remonstrantscho k«*rU hoopt
vóór te gaan ds. J. van Loenen Martinet rus
tend predikant te Amersfoort.
Bi) gelegenheid van hut aanstaande St.
Nicolaasleest wordt du vergunning om ver
schillende paketten aan hetzelfde adres van
slechts éen adreskaurt te doen vergezeld gaan,
voor den tijd van 2 tot on met 6 December
a. s. ingetrokken, en zal dorhalve b(J elk
gedurende «Int tijdvak ter vorzending aange
boden pakket een adreskuart beboeren te zijn
gevoegd.
Voorts wordt met nadruk aanbevolen, tor-
verzokoring van een goedo overkomst dei-
puk kelten
1. zorg te dragen voor eon doelmatige en
stovigo verpakking dor te vorzendon voor
worpen, in dier voege, dat doze op afdoendo
j wijze tegen breken of beschadigen verzekerd
I «tfel
2. zoo mogelijk de adressen op don om-
slag der pakketten te schrijven en, wuar op
plakking of aanhechting van een adres on-
I vormijdolijk is, dit zóo vast te hechten, dat
Ivoor het verloren gaan daarvan tijdons het
vorvoor geen vrees behoelt te bostuan
3. in de pukketten een tweede, los adres
in te sluiten.
„Veegt *o wog van 't aangezicht der aarde delgt
te uit, die wilden"
„Hen en hun vrouwen en hun kinderen en hun
kindskinderen, 't Zyn rebellen I verraders 11
Verraders Hoe zoo f I
„Neen I'
Wat had Engeland dan mot ze Ie maken?
„Niets,"
Wat had Engolnnd dan over hea te leggen?
„Niets."
Maar toch cei Engeland lets en deed hot iets
„Jal"
En daarom zijn zy vorradors?
„Ja I"
Heel vreemd I
En Piet's jeugdig doohtertje ...wat wordt er vau
haar
De „wilden" tj)u dood de huizen van do „Wil
demannon" z(jn tot den grond toe afgebrand hot
land is éen woeBtonij. Do rivieren zyn rood rood
van bloed.
Is de oorlog dan uit, dio oorlog voor beschaving
Staat Jaggeruaut'b wagen stil?
Nog niet. Er zyn nog oen paar van die „wilde
mannen" over oon handjevol. Wat heeft de
groote Engelsche natie nu te aocn
„Do oorlog moot uit I"
Zeker maar hoe?
„Verbiedt hen om langer te vechten
Hoe?
„Wat komt er dat op aau t f"
„Wo nomen hunne eigondoramon hunne hui
zen, hun velden, hun goed".
Ja, maar dat is al gebeurd.
„Dwingt hen dan om to betnlon voor 't onder
houd van hunne vrouwen en kinderen in do kam
pen 1"
De krijgsgevangenen
„Ja".
Wat zonder huizon, zonder land on zonder
goed Hoe dan
't Komt er niet op aan, hoel verbant zo maar
Zuid-Afrika voor iilllid".
Twee jongens worstelen samen de kleinsto Is
er niet best aan toe maar hy is handig, hij ls
vlug, hij houdt vol.
Do grootste is vermooid.
„Hohoi uit mot vechteu" sogt hij •- „'t hooft
lang geduurd en ik raak huitou adein. Schei er uit,
zog ik je hebt 't verloren".
,,'tls niet" —zegt do kloino, handige rakker.
,,'tls wel".
,,'tls niet".
„Sohei d'r uit of ik draai jo den nok om".
„Toe dan, io kan niet 11"
Heeft nu de groote 't gewonnen
De groote Engelsche natie zegt, ja do oorlog
is uit I
Vreemd 11
En de andoro groote en kleino naties wat zeg
gen die? Zoo'n troepje van blijkbaar onversohii-
Iii don oudordom van evon 61 jaar ont
viel aan zün gezin, dat hij zoo zeer liefhad,
gisteravond na kortstondige ziekte vry onver
wacht de heer George Frederik Mezger, die
gedurende de vele jaren welke hy als ambte
loos burger to Amursfoortdoorbrachtzich wijd-
do aan de algemeene zaak.
Zoo was lijj de eerste Secretaris-Boekhou
der van do voreeniging sLiefdailigheid" en
oon «Ier stichters van dio zoo nuttige ver-
eeniging, die by z(jn heengaan wegens ziekte,
nu eenige jaren geleden, zoo hurtolyk hom
ligo toekijkers?
Zo zoggen dat ze 't houden mot don klelnon
„Soh-godKijk is nn Ja hij xal wel volhou
den, totdat iw-d'r bjj miorvaltl Jawel I"
Ko do groote jongen
„Nou, dat 'h oeu goffort kjjk is naar z'n kleorou,
z'n mooie Zondagsclio klooron 't bonno lorren en
z'n gesioht zit vol bui Ion, hij heit 'n blauw oog
mooi zoo lokker, lokkerII
„Tussohonbeio koiniuo I Uouronik, laat ze,
't maar huiiiou ultvcohtou wat raakt het ons?
wat kon Ik d'er an doen
„Aln die groote 't wint, dan hobhnn we nog wat
nu 'om, en als dio kleino d'ttr hij doodvalt nou
kan lk et holno?l Laten wo wog gaan op zi|
langs don andoren kant!"
lii. oon zeker monsoh kwam af van Joruzalom
nuar Jarloho, en viel onder de moordenaar», welke,
hom ook uittogen, on daartoe zwaro slagon goge-
ven bobbende, houngingen on llolon hom halfdood
liggon. En bij goval kwam oon zoker prioatcr den
wog af, on hom ziende, ging hij tcgonover hem voor-
bi). En desgelijks ook een Leviet, als hii wuaby die
Elaut.ii, kwam hij, ou zag hem en ging togouovcr
om voorbij. Maar oen zeker tiamuhtaan
Ach wat I we zijn in de twintigste oouw er
z|jn geen Samaritanen inner I
Wij zijn allomanl priesters en Levieten en we
gaan voorbij gaan voorbü 11
OMBBA.