Dinsdag 8 Juli 1902. No. 5212. 51e Jaargang. Feuilleton. Buitenland. EEN BEPROEVING. aïersfoortsche courant. FIRMA A H VAN CLEEFF Ie AMERSFOORT. Verschijnt DinsdagDonderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden fi. lranco per post /'1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Legale-, oflicieële- en onteigeningsadvertentiën per regel 15" cent. Reclames 15 regels f '1.25; elke regel meer f 0.25. Groote lettere naai' plaatsruimte. Bewijsnummers naai' buiten worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent. Bij ad verten tien van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht. BUREAU KORTEGRACHT 9 Telephoon 19. O P R E I S. Aan onze abonné 's, die tijdelijk elders, hetzij binnen-of buitenlands, vertoeven, wordt op aanvrage en met dnidelijke opgave van adres, de courant eiken verschijndag tegen vergoeding van porto toegezonden. Do Irankeerkoston bedragen per keer f 0.025 voor het buitenland. Ook niet-geabonneerden kunnen zich op dezelfde wijze de toezending van de «Amersioortsche Courant" verzekeren. Droeve toestanden. Het «Volksblad" wijdt een hoofd-artikel aan de overtredingen der Arbeidswet en legt daarin feiten bloot die weinig bekend zullen zijn en wel in breeder kring bekend mogen worden. Het zegt o.a. Het aantal fabrieken en werkplaatsen waar de Arbeidswetswet wordt overtreden, is ver bazend groot. Het maakt dit stukje sociale wetgeving tot oen paskwil en heeft voor de geëxploiteerde arbeidskrachten niet het minste voordeel. Vooral in de huis-industrie wordt ontelbare malen «Ie Arbeidswet over treden, zonder dat de arbeidsinspectie er naar kraait. Op groote mode-ateliers, wasscherijen, blee- kerijen, strijk-inrichtingen zijn de overtre dingen aan de orde van den dag. Slechts de slachtoffers weten het, mèt degenen die hen den overmatigen arbeidsduur laten maken; de arbeidsinspectie wordt er zorgvuldig buiten gehouden. Een groote firma te Delftshaven is er laatst ingeloopen doordat de politie toevallig ontdekte, dat jeugdige meisjes, bij een on verwacht bezoek 's nachts te twaalf uur, achter vaten waren verborgen. Het spreekt van zelf dat het de eerste keer was, dat de meisjes tot diep in den nacht werkten. De slachtoffers zei ven wisten beter. Ze zwegen, om niet te worden weggezonden. Erger nog dan in dergelijke fabrieksinrich- tingen is het op de groote ateliers voor da mesmodes. De «Naaisters- en Kleermakersbode"spreekt van een firma te Rotterdam waar de Ar beidswet zóo schromelijk wordt overtreden, dat de meisjes er tot 's nachts vier uur wer ken en 's morgens te zeven uur weer moeten terugkomen. Waarover de «Naaistersbode" zich beklaagt, gebeurt in den drukken tijd op bijna alle groote ateliers voor damesmodes. Het is moeilijk na te gaan, want bet zijn uile deftige, gesloten huizen waar de personen der arbeids inspectie eerst moeten schellen vóór ze worden toegelaten. Hebben ze zich bekend gemaakt, dan wordt «ogenblikkelijk aan een der meest vertrouwden van de zaak gewenkt, dat er «onraad" is, .De jeugdige, vrouwelijke werkkrachten verdwijnen oogenblikkelijkde politie, of andere inspecteerende personen, bemerken niets en halen een langen neus, tot groot vermaak van exploiteurs en geëxploi- teerden. Den laatsten is ten strengste verboden, iets over den duur van den arbeidsdag uit te laten. Op die ateliers krijgen de jeugdige werksters als 't ware onderricht hoe zij zich er moeten uitpraten wanneer ze door de politie worden opgewacht. De vader van een meisje, dat in den druk ken tijd geregeld tot 's nachts twaalf uur op een dusdanig atelier werkte, verklaarde dat z'n dochtertje, toen bij.dreigde met aangifte bij de politie, hem zei: »U weet toch niet of ik niet 'n paar uur ben gaan wandelen 't Behoeft niet gevraagd, waar het kind die wijsheid had opgedaan. Er zijn mode-ateliers die kamers hebben ingericht om des te gemakkelijker ongestraft de Arbeidswet te kunnen overtreden. Die kamers zijn gemeubileerd als ontvangver- trekken. Blaadjes met karaffen likeuren, trom mels met koekjes slaan op tafel. Is er onraad, komt een overheidspersoon in den tijd dat de Arbeidswet-overtreding is ingetreden, in een wip zijn de meisjes in de bestemde kamer, de glaasjes worden gevuld, het presenteertrommeltje gaat rond de bee- ren komen boven en aanschouwen een ge noeglijk fuifje. Door de sluwheid der ondernemers en de ezelachtigheid dor slachtoffers is het consta- teeren van overtredingen bijna onmogelijk. En dat is het geheel, waar de slachtoffers bij de zaak in huis zijn. Dit bewijst een modezaak te Schiedam, waar de vorige week een meisje wegliep doordat zij er, met haar zwak gestel en 19 jaren, niet tegen kon, 87, zegge zeven-en- tachtig, uur per week te werken. Ze had pas voor de tweede maal bloed opgegeven en wenschte zich voor de derde maal in acht te nemen. Behalve kost en inwoning genoot deze «hoofd-juffrouw" een salaris van 125 gulden per jaar. De omgeving zag het schepseltje in 't ge weer van 's ochtends half zeven tot 10 uur 's avonds in normale, tol half twee 's nachts in drukke tijden. Maar van ingrijpen tegen deze uitbuiting van vrouwelijke arbeidskracht kon geen sprake zijn het meisje was er in huis. Kwam er een vreemde eend in de bijt, dan kon zij in de huiskamer gaan. Ze was er immers thuis Dergelijke gevallen zijn vooral in onze groote steden voor het oprapen, maar de inspectie staat machteloos. De arbeidsinspectie is in den regel onbe kend met de werkwijze in de verschillende vakken, doordat de inspecteurs en hun hel pers geen vakmannen zijn. Ze zijn daardoor volslagen onbekend met de trucs, die door verschillende exploitanten worden gebezigd om de wet te ontduiken. Daaraan zou zijn tegemoet te komen wan neer de Minister ook vaklieden machtigde, de ondernemers te controleeren die in over treding zijn en hun tevens bevoegdheid gaf, op ieder uur van den dag, fabrieken en werkplaatsen te bezoeken. Een dergelijke maatregel ware reeds een stap in de goede richting. Óók moesten de jeudige personen zeiven zich verzetten tegen een overmatig langen arbeidsdag. Maar bovenalmet een beetje goeden wil behoeft er nimmer zóo lang gewerkt te worden, als inen maar wil terugkomen van allen te gelijk te bestellen. Daardoor zou tevens het werk beter kun nen afgemaakt en zou de hoeveelheid meer gelijkelijk verdedd worden over hetgeheele jaar, wat ook ten goede zou komen aan de arbeidsgevers, die waarlijk niet voor hun genoegen de Arbeidswet overtreden. I Wederom is een Blauwboek verschenen over de concentratiekampen, ditmaal met de I opgaven van de sterfteen Mei. Deze opgave I is samengesteld uit de wekelijks geseinde j sterfgevallen en is derhalve nog voorioopig. Zij bedraagt op een zielental van 116 572 i (mannen, vrouwen en kinderen) 196 sterf gevallen. Voor April waren de cijfers 116 535 en 264; voor Maart 110 427 en 423. De sterfte neemt dus af. Sedert Januari 1901 zijn in de kampen bezweken 15206 kinderen en 4841 vol- Het transportschip «Englishman" is Don derdag te Port Louis op Mauritius aange komen met 785 man Indische inlandertroepen aan boord, op weg van Durban nfcar Colombo en Bombay. Het staat er met dezelfde woorden«785 Indian native troops." Waren dat allen brancarddrugers, paar- dengeieiders en dergelijke? Of lag dat gespuis in reserve voor 't geval de oorlog eens niet uit ware geraakt om de Zoeloes te helpen Boeren af te slachten, vraagt de »N. Rott. Crt." Het Bi'itsche Ministerie van üorlon is in de droeve noodzakelijkheid gekomeD, Vrijdag, dus een maand na het sluiten vaD den vrede, nog een verlieslijst te moeten afkondigen, waarop voorkomen 4 gesneuvelden, 1 ge wonde en 1 vermiste. Het schijnt dus wel, dat er nog onver- zoenlijken in Zuid-Afrika rondloopen, die niet meejuichen omdat zij nu Engelscbe onderdanen geworden zijn. Een telegram van den agent der Duitsche Oost-Afrika-lijn te Durban meldt, dat Botha, De Wet en De Ia Reij den lsten Juli aan boord van de «Kanzier" naar Europa zijn vertrokken. Zij worden 4 Augustus te Napels verwacht. Vólgens den Brusselschen correspondent van de «Morning Post" heeft Kruger tele grafisch bericht ontvangen, dat de generaals 8 Augustus te Utrecht zullen zijn. De «Petit Bleu" meent echter dat het be richt als zouden Botha, De Wet en De la Rey reeds te Durban zijn aangekomen, zich daar zelf reeds zouden ingescheept hebben, voorbarig is, omdat er vroeger een telegram van Louis Botha gekomen is, luidende: «Vrede geteekend; kom de volgende maand (dat is dus: Juli) naar Europa", en kort daarna een brief, meldende, dat hij niet zoo spoedig kon komen als hij eerst gedacht had. Van meer belang is, dat di6 brief, geschre ven na het sluiten van den vrede, aan de censuur der Engelsche autoriteiten onder worpen is geweest. Meer nog. Er volgt duidelijk uit dien brief, zegt het Brusselsche blad verder, dat hij den vrede op de voorwaarden waarop hij hem heeft moeten teekenen, geteekena heeft met den dood in het hart. Wij hebben onze redenen, die al de vrienden van den heldhattigen Boer vooruit zullen begrijpen, om ons niet nader uit te laten, maar men zal gemakkelijk het belang van de algemeene aanwijzing begrijpen, die wij hier doen, verklaart de «Petit Bleu". 5). Ecu geluk, redeneerde Emil, dat hij alleen bij den zieke kon waken. Wel wist bij niet hoe lang zijn krachten toereikend zouden zijn, doch hij wilde niet eer van het bed wijken, dan tot hem het laatste restje kracht begeven had. Eu er bestond immers nog een hoop; hij kon zich wellicht door Lucy doen aflossen, die reeds haar diensten had aangeboden. Hij deed zich verwijten, niet vroeger aan het jon ge meisje gedacht te hebbeu. Sedert drie dagen was hij in huis en nu had hij haar voor de eerste maal gezien. Eu toch was dit meisje eens zijn „kleiu zus tertje" geweest, ten minste, hij had haar in eeD ze- kero periode zijns levens gewaardeerd en behoed. Door eeu luim zyner moeder was Lucy in huis ge nomen. Emil was eenig kind gebleven, en zijn moe dor reikhalsde er naar, een dochtertje te hebben. Toon alle hoop moest opgegeven worden om een eigen dochter te bezitten, gaf de president aan de beden zijner vrouw een gewillig oor en er werd een driejarig meisje, dat juist wees was geworden, in huis genomen en met Emil grootgebracht. De kleine diende voor de vrouw des huizes in ze keren zin als speelgoed. Er zijn vrouwen, die het spel met de poppen uit hun jeugd niet kunnen ver geten en aan kleine kinderen behoefte hebben om mei dezen haar spol to dryven, Luc-v was de le vende, kleine pop. die de vrouw des hmzes de grnot- sto vreugde bereiddezy kende geen grooter genot dan het kind te verplegen, bet als een pop aan te kleeden naar de nieuws e mode, het te streelen en te liefkozen. De kleine Lucy was dap ook een allerliefst kind, aardig en innemend, zoodat zij zich de gedegenheid van Emil zelfs verwierf, toen hij zich nog in die jongelingsjaren bevond, waarin, zooals inen weet, het allerminst toeneiging tot een vrouwelijk wezen zich pleegt aan den dag te leggen. Het bereidde hem een ware vreugde, Lucy ais zijn klein zusje te beschouwen, huar te beschermen en voor haar wel zijn te waken. Lucy was tien jaar toen haar pleegmoeder stierf, misschien een geluk voor het jouge meisje, want de goede vrouw was op den besten weg, haar te ver wennen. De presideut was door den dood zijner vrouw zwaar geschokt: hij wilde van eeu tweede huwelijk niets weten en droeg een bejaarde dame het beheer der huishouding op; deze belastte zich tevens met de verdere opvoeding van Lucy, die de president in zekeren zin als legaat zijner vrouw be schouwde. De verhouding van het jouge meisje in huis on derging echter tóch een belaugrijke wijzigingthaus, nu zij geen speelgoed meer was en de belangstel ling der huisvrouw derfde, trad zij van lieverlede op den achtergrond. Zij was immers niet de doch ter des huizes, evenmin als zij de plaatsvervangster van de huisvrouw was, eu toen later Emil de uni versiteit bezocht, werd het huis vau den president haar met den dageenzamer. Do oude heer leefde in zijn kamers, at alleeu en zag hoogstens een-of twee maal in de week Lucy, als hij haar liet komen om met haar te spreken of haar getuigschriften Ie zieu. Het jonge meisje grotide stil op, verliet de mid delbare school voor meisjeB nadat daar voor haar niets meer te leeren viel en belastte zich daarna met een gedeelte van het huishouden. Wat er van baar inoeBt worden, wist eigenlijk niemand, de president evenmin als zij zelve. Intusschen, voorshands was zij eerst nchttieu jaar oud zij leefde onbezorgd, nRar het scheen, ook zonder bijzondere belangstelling iu het leven zy had ook geleerd, bescheiden te zyn en zich met geen ijdele hoop te vleien. 8edert zij de kinderschoenen ontwassen was en de ernst des levens had leeren kennen, stond zij altijd op den aohtergrond, werd er van baar geen nota genomen en menigmaal kwam zij zich zelve en ook ten huize van haar pleegvader als overtollig voor, maar voor haar bestond geen ander toevluchtsoord dan dit. Het bewustzijn hnrer overtolligheid echter en de eigenaardige positie, welke zij bekleedde, bleef niet zonder invloed op haar karakter en haar uiterlijk. In het stil, bescheiden en terughoudend meisje zou niemaud het aardige lieftallige kind vau eertijds heb ben herkend zelfs het vroeger zoo aanvallig kopje was nu ernstiger; wel vertoonde bet nog de aange name, zachte vormen van weleer, maar de schalksch- heid, zelf voor den knaap Emil aantrekkelijk, de levenslust, die in haar gitzwarte oogen en haar glim lach tintelde, was verdwenen. De geheele ernst der volwassen maagd had zich op Lucy's gelaat onuit- wischbaar gegrift. Lucy was door een toeval bekend geworden met een gehei m, dat haar ondraaglijk scheen en dat haar leven dreigde te verwoesten. Den ganschen dag had zij zich achter de scher men gehouden opdat het feest ongestoord kon voort gezet worden en het den gasten evenmin aanatten- tiën als aan bediening ontbrak. Ten spijt harer jeugd beheerde zij onberispelijk keuken en kelder en toen eindelyk de gasten zich verwijderd hadden, rustte zij niet om nog in de ruim zalen terstond, nadat deze door de gasten verlaten waren, alles aan kant to doen brongen, opdat een en ander weer het alledaagsch aanzien herkreeg. Zij kende den presi dent te goed om niet te weten, hoe gaarne hy had, dat, hel geheele huis na zulke feestelijkheden ter- Btond weer in orde kwam. Zij had zooeven met haar arbeid een oanvaug wil len maken, toen zy de beide heeren plotseling hoorde terugkomen. Zy ontstelde, niet beter we tend, dan dat het tweetal zich reeds te ruste had be geven dn vluchtte ijlings in het studeervertrek van den president. Onmiddellijk daarop echter traden vader en zoon daar eveneens binnen, zoodanig met hun gedachten bezig, dat zy niet bemerkten, dat Lucy stond achfer de portière welke den eenen hoek afsloot. Zoo werd zij nu, zonder het te willen, ge tuige vau het gesprek tusscben vader en zoon. Wat zij hoorde, dreigde haar het versland te ont- rooven. En toon wns dit niet het verschrikkelijkst. Zij moest, neergezonken op een kleinen leunstoel, die in dezen hoek stond, nu ook nog getuige van den vreeselyken zielestryd zijn, dien Emil tot den aaubrekenden ochLend te strijden had. Wat had zij er niet voor gegeven om hem to troosten, om hem dit of dat te kunnen zeggen, dat hem een greintje hoop had kunnen gevenZij was" daarna getuige van het hartroerend tooneel tusschen vader en zoon toen de president, na de slapelooze uren, voor zijn zoon een voetval deed om van hem de beslissing over eer en leven te vernemeu. Eerst toen kon het jonge meisje de kamer verlaten. In halve bewusteloosheid ging zij naar haar kamertje om daar uren achtereen te soikkeu en te weenen, om besluiteloos de hauden te wriDgen en vergeefech* pogingen te doen om slechts eenigermate klaarheid in haar gedachten en gewaarwordingen te brengen. Het nas haar onmogelijk, deD omvang vau het on geluk te beseffen, dat de familie, welke haar met weldaden overladen had, treffen moest. Het wa» haar duidelijk, dat de president en mot hem zjjn zoon, onteerd waren, wanneer iets van het g6heim ruchtbaar werd. Dat zy geen woord verraden zoo, sprak van zelf, maar zij beefde voor de gedachte, dat een bloot toeval als verrader kon optredenzij was immers met de zaken van den president te wei nig vertrouwd om te kunnen weten, vanwaar het gevaar dreigde. Zij gevoelde zéo veel dankbaarheid, zóo veel hoog achting en toewijding voor baar pleegvader, dat reeds ae gedachte aan het ongeluk, dat hem treffen koD, haar onverdraaglijk scheen. Iets echter kwam er Dog by, dat haar pijnlyker was dan de gedachto aan den pleegvaderhet lot van Emil. Wordt vrnfoigd.)

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1902 | | pagina 1