Dinsdag 8
Juli 1902.
No. 5212.
51e Jaargang.
Feuilleton.
Buitenland.
EEN BEPROEVING.
aïersfoortsche courant.
FIRMA A H VAN CLEEFF
Ie AMERSFOORT.
Verschijnt DinsdagDonderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden fi.
lranco per post /'1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Legale-,
oflicieële- en onteigeningsadvertentiën per regel 15" cent. Reclames 15 regels f '1.25; elke regel
meer f 0.25. Groote lettere naai' plaatsruimte. Bewijsnummers naai' buiten worden in rekening
gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij ad verten tien van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU
KORTEGRACHT 9
Telephoon 19.
O P R E I S.
Aan onze abonné 's, die tijdelijk elders,
hetzij binnen-of buitenlands, vertoeven, wordt
op aanvrage en met dnidelijke opgave van
adres, de courant eiken verschijndag tegen
vergoeding van porto toegezonden.
Do Irankeerkoston bedragen per keer f 0.025
voor het buitenland. Ook niet-geabonneerden
kunnen zich op dezelfde wijze de toezending
van de «Amersioortsche Courant" verzekeren.
Droeve toestanden.
Het «Volksblad" wijdt een hoofd-artikel
aan de overtredingen der Arbeidswet en legt
daarin feiten bloot die weinig bekend zullen
zijn en wel in breeder kring bekend mogen
worden.
Het zegt o.a.
Het aantal fabrieken en werkplaatsen waar
de Arbeidswetswet wordt overtreden, is ver
bazend groot. Het maakt dit stukje sociale
wetgeving tot oen paskwil en heeft voor de
geëxploiteerde arbeidskrachten niet het
minste voordeel. Vooral in de huis-industrie
wordt ontelbare malen «Ie Arbeidswet over
treden, zonder dat de arbeidsinspectie er
naar kraait.
Op groote mode-ateliers, wasscherijen, blee-
kerijen, strijk-inrichtingen zijn de overtre
dingen aan de orde van den dag. Slechts de
slachtoffers weten het, mèt degenen die
hen den overmatigen arbeidsduur laten maken;
de arbeidsinspectie wordt er zorgvuldig buiten
gehouden.
Een groote firma te Delftshaven is er
laatst ingeloopen doordat de politie toevallig
ontdekte, dat jeugdige meisjes, bij een on
verwacht bezoek 's nachts te twaalf uur,
achter vaten waren verborgen.
Het spreekt van zelf dat het de eerste
keer was, dat de meisjes tot diep in den
nacht werkten.
De slachtoffers zei ven wisten beter. Ze
zwegen, om niet te worden weggezonden.
Erger nog dan in dergelijke fabrieksinrich-
tingen is het op de groote ateliers voor da
mesmodes.
De «Naaisters- en Kleermakersbode"spreekt
van een firma te Rotterdam waar de Ar
beidswet zóo schromelijk wordt overtreden,
dat de meisjes er tot 's nachts vier uur wer
ken en 's morgens te zeven uur weer moeten
terugkomen.
Waarover de «Naaistersbode" zich beklaagt,
gebeurt in den drukken tijd op bijna alle
groote ateliers voor damesmodes. Het is
moeilijk na te gaan, want bet zijn uile deftige,
gesloten huizen waar de personen der arbeids
inspectie eerst moeten schellen vóór ze worden
toegelaten. Hebben ze zich bekend gemaakt,
dan wordt «ogenblikkelijk aan een der meest
vertrouwden van de zaak gewenkt, dat er
«onraad" is,
.De jeugdige, vrouwelijke werkkrachten
verdwijnen oogenblikkelijkde politie, of
andere inspecteerende personen, bemerken
niets en halen een langen neus, tot groot
vermaak van exploiteurs en geëxploi-
teerden.
Den laatsten is ten strengste verboden, iets
over den duur van den arbeidsdag uit te
laten. Op die ateliers krijgen de jeugdige
werksters als 't ware onderricht hoe zij zich
er moeten uitpraten wanneer ze door de
politie worden opgewacht.
De vader van een meisje, dat in den druk
ken tijd geregeld tot 's nachts twaalf uur op
een dusdanig atelier werkte, verklaarde dat
z'n dochtertje, toen bij.dreigde met aangifte
bij de politie, hem zei: »U weet toch niet
of ik niet 'n paar uur ben gaan wandelen
't Behoeft niet gevraagd, waar het kind
die wijsheid had opgedaan.
Er zijn mode-ateliers die kamers hebben
ingericht om des te gemakkelijker ongestraft
de Arbeidswet te kunnen overtreden. Die
kamers zijn gemeubileerd als ontvangver-
trekken. Blaadjes met karaffen likeuren, trom
mels met koekjes slaan op tafel.
Is er onraad, komt een overheidspersoon
in den tijd dat de Arbeidswet-overtreding is
ingetreden, in een wip zijn de meisjes in de
bestemde kamer, de glaasjes worden gevuld,
het presenteertrommeltje gaat rond de bee-
ren komen boven en aanschouwen een ge
noeglijk fuifje.
Door de sluwheid der ondernemers en de
ezelachtigheid dor slachtoffers is het consta-
teeren van overtredingen bijna onmogelijk.
En dat is het geheel, waar de slachtoffers
bij de zaak in huis zijn.
Dit bewijst een modezaak te Schiedam,
waar de vorige week een meisje wegliep
doordat zij er, met haar zwak gestel en 19
jaren, niet tegen kon, 87, zegge zeven-en-
tachtig, uur per week te werken.
Ze had pas voor de tweede maal bloed
opgegeven en wenschte zich voor de derde
maal in acht te nemen.
Behalve kost en inwoning genoot deze
«hoofd-juffrouw" een salaris van 125 gulden
per jaar.
De omgeving zag het schepseltje in 't ge
weer van 's ochtends half zeven tot 10 uur
's avonds in normale, tol half twee 's nachts
in drukke tijden.
Maar van ingrijpen tegen deze uitbuiting
van vrouwelijke arbeidskracht kon geen sprake
zijn het meisje was er in huis. Kwam er
een vreemde eend in de bijt, dan kon zij in
de huiskamer gaan. Ze was er immers thuis
Dergelijke gevallen zijn vooral in onze
groote steden voor het oprapen, maar
de inspectie staat machteloos.
De arbeidsinspectie is in den regel onbe
kend met de werkwijze in de verschillende
vakken, doordat de inspecteurs en hun hel
pers geen vakmannen zijn.
Ze zijn daardoor volslagen onbekend met
de trucs, die door verschillende exploitanten
worden gebezigd om de wet te ontduiken.
Daaraan zou zijn tegemoet te komen wan
neer de Minister ook vaklieden machtigde,
de ondernemers te controleeren die in over
treding zijn en hun tevens bevoegdheid gaf,
op ieder uur van den dag, fabrieken en
werkplaatsen te bezoeken.
Een dergelijke maatregel ware reeds een
stap in de goede richting.
Óók moesten de jeudige personen zeiven
zich verzetten tegen een overmatig langen
arbeidsdag.
Maar bovenalmet een beetje goeden wil
behoeft er nimmer zóo lang gewerkt te
worden, als inen maar wil terugkomen van
allen te gelijk te bestellen.
Daardoor zou tevens het werk beter kun
nen afgemaakt en zou de hoeveelheid meer
gelijkelijk verdedd worden over hetgeheele
jaar, wat ook ten goede zou komen aan de
arbeidsgevers, die waarlijk niet voor hun
genoegen de Arbeidswet overtreden.
I Wederom is een Blauwboek verschenen
over de concentratiekampen, ditmaal met de
I opgaven van de sterfteen Mei. Deze opgave
I is samengesteld uit de wekelijks geseinde
j sterfgevallen en is derhalve nog voorioopig.
Zij bedraagt op een zielental van 116 572
i (mannen, vrouwen en kinderen) 196 sterf
gevallen. Voor April waren de cijfers 116 535
en 264; voor Maart 110 427 en 423. De
sterfte neemt dus af.
Sedert Januari 1901 zijn in de kampen
bezweken 15206 kinderen en 4841 vol-
Het transportschip «Englishman" is Don
derdag te Port Louis op Mauritius aange
komen met 785 man Indische inlandertroepen
aan boord, op weg van Durban nfcar Colombo
en Bombay. Het staat er met dezelfde
woorden«785 Indian native troops."
Waren dat allen brancarddrugers, paar-
dengeieiders en dergelijke? Of lag dat gespuis
in reserve voor 't geval de oorlog eens niet
uit ware geraakt om de Zoeloes te helpen
Boeren af te slachten, vraagt de »N. Rott. Crt."
Het Bi'itsche Ministerie van üorlon is in
de droeve noodzakelijkheid gekomeD, Vrijdag,
dus een maand na het sluiten vaD den vrede,
nog een verlieslijst te moeten afkondigen,
waarop voorkomen 4 gesneuvelden, 1 ge
wonde en 1 vermiste.
Het schijnt dus wel, dat er nog onver-
zoenlijken in Zuid-Afrika rondloopen, die
niet meejuichen omdat zij nu Engelscbe
onderdanen geworden zijn.
Een telegram van den agent der Duitsche
Oost-Afrika-lijn te Durban meldt, dat Botha,
De Wet en De Ia Reij den lsten Juli aan
boord van de «Kanzier" naar Europa zijn
vertrokken. Zij worden 4 Augustus te Napels
verwacht.
Vólgens den Brusselschen correspondent
van de «Morning Post" heeft Kruger tele
grafisch bericht ontvangen, dat de generaals
8 Augustus te Utrecht zullen zijn.
De «Petit Bleu" meent echter dat het be
richt als zouden Botha, De Wet en De la
Rey reeds te Durban zijn aangekomen, zich
daar zelf reeds zouden ingescheept hebben,
voorbarig is, omdat er vroeger een telegram
van Louis Botha gekomen is, luidende: «Vrede
geteekend; kom de volgende maand (dat is
dus: Juli) naar Europa", en kort daarna een
brief, meldende, dat hij niet zoo spoedig kon
komen als hij eerst gedacht had.
Van meer belang is, dat di6 brief, geschre
ven na het sluiten van den vrede, aan de
censuur der Engelsche autoriteiten onder
worpen is geweest.
Meer nog. Er volgt duidelijk uit dien
brief, zegt het Brusselsche blad verder, dat
hij den vrede op de voorwaarden waarop
hij hem heeft moeten teekenen, geteekena
heeft met den dood in het hart.
Wij hebben onze redenen, die al de vrienden
van den heldhattigen Boer vooruit zullen
begrijpen, om ons niet nader uit te laten,
maar men zal gemakkelijk het belang van
de algemeene aanwijzing begrijpen, die wij
hier doen, verklaart de «Petit Bleu".
5).
Ecu geluk, redeneerde Emil, dat hij alleen bij
den zieke kon waken. Wel wist bij niet hoe lang
zijn krachten toereikend zouden zijn, doch hij wilde
niet eer van het bed wijken, dan tot hem het laatste
restje kracht begeven had. Eu er bestond immers
nog een hoop; hij kon zich wellicht door Lucy doen
aflossen, die reeds haar diensten had aangeboden.
Hij deed zich verwijten, niet vroeger aan het jon
ge meisje gedacht te hebbeu. Sedert drie dagen was
hij in huis en nu had hij haar voor de eerste maal
gezien. Eu toch was dit meisje eens zijn „kleiu zus
tertje" geweest, ten minste, hij had haar in eeD ze-
kero periode zijns levens gewaardeerd en behoed.
Door eeu luim zyner moeder was Lucy in huis ge
nomen. Emil was eenig kind gebleven, en zijn moe
dor reikhalsde er naar, een dochtertje te hebben.
Toon alle hoop moest opgegeven worden om een
eigen dochter te bezitten, gaf de president aan de
beden zijner vrouw een gewillig oor en er werd een
driejarig meisje, dat juist wees was geworden, in
huis genomen en met Emil grootgebracht.
De kleine diende voor de vrouw des huizes in ze
keren zin als speelgoed. Er zijn vrouwen, die het
spel met de poppen uit hun jeugd niet kunnen ver
geten en aan kleine kinderen behoefte hebben om
mei dezen haar spol to dryven, Luc-v was de le
vende, kleine pop. die de vrouw des hmzes de grnot-
sto vreugde bereiddezy kende geen grooter genot
dan het kind te verplegen, bet als een pop aan te
kleeden naar de nieuws e mode, het te streelen en
te liefkozen.
De kleine Lucy was dap ook een allerliefst kind,
aardig en innemend, zoodat zij zich de gedegenheid
van Emil zelfs verwierf, toen hij zich nog in die
jongelingsjaren bevond, waarin, zooals inen weet,
het allerminst toeneiging tot een vrouwelijk wezen
zich pleegt aan den dag te leggen. Het bereidde
hem een ware vreugde, Lucy ais zijn klein zusje te
beschouwen, huar te beschermen en voor haar wel
zijn te waken.
Lucy was tien jaar toen haar pleegmoeder stierf,
misschien een geluk voor het jouge meisje, want
de goede vrouw was op den besten weg, haar te ver
wennen. De presideut was door den dood zijner
vrouw zwaar geschokt: hij wilde van eeu tweede
huwelijk niets weten en droeg een bejaarde dame
het beheer der huishouding op; deze belastte zich
tevens met de verdere opvoeding van Lucy, die de
president in zekeren zin als legaat zijner vrouw be
schouwde.
De verhouding van het jouge meisje in huis on
derging echter tóch een belaugrijke wijzigingthaus,
nu zij geen speelgoed meer was en de belangstel
ling der huisvrouw derfde, trad zij van lieverlede
op den achtergrond. Zij was immers niet de doch
ter des huizes, evenmin als zij de plaatsvervangster
van de huisvrouw was, eu toen later Emil de uni
versiteit bezocht, werd het huis vau den president
haar met den dageenzamer. Do oude heer leefde in
zijn kamers, at alleeu en zag hoogstens een-of twee
maal in de week Lucy, als hij haar liet komen om
met haar te spreken of haar getuigschriften Ie zieu.
Het jonge meisje grotide stil op, verliet de mid
delbare school voor meisjeB nadat daar voor haar
niets meer te leeren viel en belastte zich daarna met
een gedeelte van het huishouden. Wat er van baar
inoeBt worden, wist eigenlijk niemand, de president
evenmin als zij zelve. Intusschen, voorshands was
zij eerst nchttieu jaar oud zij leefde onbezorgd, nRar
het scheen, ook zonder bijzondere belangstelling iu
het leven zy had ook geleerd, bescheiden te zyn
en zich met geen ijdele hoop te vleien. 8edert zij
de kinderschoenen ontwassen was en de ernst des
levens had leeren kennen, stond zij altijd op den
aohtergrond, werd er van baar geen nota genomen
en menigmaal kwam zij zich zelve en ook ten huize
van haar pleegvader als overtollig voor, maar voor
haar bestond geen ander toevluchtsoord dan dit.
Het bewustzijn hnrer overtolligheid echter en de
eigenaardige positie, welke zij bekleedde, bleef niet
zonder invloed op haar karakter en haar uiterlijk.
In het stil, bescheiden en terughoudend meisje zou
niemaud het aardige lieftallige kind vau eertijds heb
ben herkend zelfs het vroeger zoo aanvallig kopje
was nu ernstiger; wel vertoonde bet nog de aange
name, zachte vormen van weleer, maar de schalksch-
heid, zelf voor den knaap Emil aantrekkelijk, de
levenslust, die in haar gitzwarte oogen en haar glim
lach tintelde, was verdwenen. De geheele ernst der
volwassen maagd had zich op Lucy's gelaat onuit-
wischbaar gegrift.
Lucy was door een toeval bekend geworden met
een gehei m, dat haar ondraaglijk scheen en dat haar
leven dreigde te verwoesten.
Den ganschen dag had zij zich achter de scher
men gehouden opdat het feest ongestoord kon voort
gezet worden en het den gasten evenmin aanatten-
tiën als aan bediening ontbrak. Ten spijt harer
jeugd beheerde zij onberispelijk keuken en kelder
en toen eindelyk de gasten zich verwijderd hadden,
rustte zij niet om nog in de ruim zalen terstond,
nadat deze door de gasten verlaten waren, alles aan
kant to doen brongen, opdat een en ander weer het
alledaagsch aanzien herkreeg. Zij kende den presi
dent te goed om niet te weten, hoe gaarne hy had,
dat, hel geheele huis na zulke feestelijkheden ter-
Btond weer in orde kwam.
Zij had zooeven met haar arbeid een oanvaug wil
len maken, toen zy de beide heeren plotseling
hoorde terugkomen. Zy ontstelde, niet beter we
tend, dan dat het tweetal zich reeds te ruste had be
geven dn vluchtte ijlings in het studeervertrek van
den president. Onmiddellijk daarop echter traden
vader en zoon daar eveneens binnen, zoodanig met
hun gedachten bezig, dat zy niet bemerkten, dat
Lucy stond achfer de portière welke den eenen hoek
afsloot. Zoo werd zij nu, zonder het te willen, ge
tuige vau het gesprek tusscben vader en zoon.
Wat zij hoorde, dreigde haar het versland te ont-
rooven. En toon wns dit niet het verschrikkelijkst.
Zij moest, neergezonken op een kleinen leunstoel,
die in dezen hoek stond, nu ook nog getuige van
den vreeselyken zielestryd zijn, dien Emil tot den
aaubrekenden ochLend te strijden had. Wat had zij
er niet voor gegeven om hem to troosten, om hem
dit of dat te kunnen zeggen, dat hem een greintje
hoop had kunnen gevenZij was" daarna getuige
van het hartroerend tooneel tusschen vader en zoon
toen de president, na de slapelooze uren, voor zijn
zoon een voetval deed om van hem de beslissing
over eer en leven te vernemeu.
Eerst toen kon het jonge meisje de kamer verlaten.
In halve bewusteloosheid ging zij naar haar kamertje
om daar uren achtereen te soikkeu en te weenen, om
besluiteloos de hauden te wriDgen en vergeefech*
pogingen te doen om slechts eenigermate klaarheid
in haar gedachten en gewaarwordingen te brengen.
Het nas haar onmogelijk, deD omvang vau het on
geluk te beseffen, dat de familie, welke haar met
weldaden overladen had, treffen moest. Het wa»
haar duidelijk, dat de president en mot hem zjjn
zoon, onteerd waren, wanneer iets van het g6heim
ruchtbaar werd. Dat zy geen woord verraden zoo,
sprak van zelf, maar zij beefde voor de gedachte,
dat een bloot toeval als verrader kon optredenzij
was immers met de zaken van den president te wei
nig vertrouwd om te kunnen weten, vanwaar het
gevaar dreigde.
Zij gevoelde zéo veel dankbaarheid, zóo veel hoog
achting en toewijding voor baar pleegvader, dat
reeds ae gedachte aan het ongeluk, dat hem treffen
koD, haar onverdraaglijk scheen. Iets echter kwam
er Dog by, dat haar pijnlyker was dan de gedachto
aan den pleegvaderhet lot van Emil.
Wordt vrnfoigd.)