Zaterdag 8
November
1902.
PHOENIX - BROUWERIJ.
BOCK" BI ER verkrijgbaar, zoolang de voorraad strekt.
No. 5265.
52e Jaargang.
Stadsnieuws.
Feuilleton.
H. MEURSING Co.
AMERSFOORT.
UITGAVE:
FIRMA A H VAN CLEEFF
to AMERSFOORT.
VerachUnt Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden f\.
nf»1100-!^e' 'J°St Advertentiën I6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Legale-,
r'.Tnor" 0'ltei^en,n8sa(i verton tien per regel 15 cent. Reoiames 1—5 regels/11.25; elke regel
iJ' i 00'e 'L'tters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening
gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën vaü buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
KORTEGRACHT9
Tolephoon 19.
Gaat Amersfoort achteruit?
Baar heelt in de laatste paar jaren een
gevleugeld woord ingang gevonden, dat niet
alleen onjuist is, maar ook zeer nadeelig
werkt. In schier elke Raadsvergadering boort
men spreken van den «berooiden toestand
der Gemeento-linanciën", nu eens om een
even noodige als nuttige uitgave op de Jange
baan te schuiven (in do jongste Begrootings-
vergadering wees de Wethouder van Open
bare werken op het gevaar dal daarin ge
legen is), dan weer om een billijken en vol-
komen gerechtvaardigden maatregel eenigen
of soms ook langen tijd te doen uitstellen.
We willen eens nagaan of er inderdaad
reden tot weeklagen is, of er waarheid ligt
in de woorden «berooiden toestand", «zwakke
financieele draagkracht" en andere derge
lijke modulation van dit zeilde thema, en
we kunnen dat niet beter doen dan aan de
hand der ol'licieele stukken, die uitgingen
van het Dagelijkse!» Bestuur der Gerneeute
zelve, en wel de Verslagen van den toestand
der Gemeente en de Memoriën van toelich
ting op ue Geineentebegrootingen, beide
sedert 1895, het jaar waarin de Hoof
delijke omslag werd vervangen door de nog
vigeerende Inkomstenbelasting.
En als daaruit blijkt, dat de Inkomsten
steeds zijn toegenomen en de Uitgaven daar-
eutegen niet zoo aanzienlijk grooter werden,
dan is 't klaar als de .lag, dat de Gemeenle-
financiën niet achteruitgaan.
We zeggen «uiet zoo aanzienlijk grooter
werden", want dat de uitgaven toenemen
èn door de vermeerdering der bevolking (in
de bier bedoelde jaren van 17 OUU iut'21 OÜÜ
gestegen) èn door het uitvoeren van werken
die geen langer uitstel duldden of door het
invoeren van maatregelen welke niet anders
warendan een eisch des lijds, behoeft wel
geen ^fetoog.
En inderdaad zijn in de hier bedoelde ja
ren hoogst belangrijke besluiten genomen
en zeer kostbare werken uitgevoerd, die ech-
op den duur den inwoners ten goede komen.
Zoo werd in 1895 besloten tot eigen exploi
tatie der gasfabriek, in 1896 tot den aanleg
der Nieuwe Algeineene Begraafplaats, in
1897 tot vergrooting der Jongensschool, in
1898 tot aankoop van een terrein bij den
Koppel voor spoorweghalte; in 1899 tot aan
koop van de huisjes achter de Hoogere Bur
gerschool voor uitbreiding dier school, tot
deelneming in de verbetering der Eembrug
en tot den bouw van het Dohtie-bureau en
in 1900 tot uitbreiding der school Konings
straat, tot aanleg van brandkranen en tot
houw iler kluis bij de Kortegracht ge
zwegen nog van de aanzienlijke uitgaven
voor verbetering der bestrating en verlich
ting, overneming van wegen, rioleering, enz.
De Gemeente-begrootingen geven aan
Ontvangsten. Uitgaaf. Batig saldo.
1894 1SG -">82.14 179 432.44 7099.97
1895 204 236.78* 196 926.17 7810.61s
1896 281 503.15® 227 243.16' 12 259.99
1897 338 848.41 323 923.02s 14 489.41
1898 283 358.85 279351.89 3066.18
1899 -128 410.61)s 38(7)5.8( 47 385.24
1900 543 850.86' 520 542.65 23 308.21
De Ontvangsten waren in de 11 jaren
1890—1900 saamgesteld als volgt
Opcenten op de Grondbelastingf 5815.52
f 6087.20 f6247.41 f6285.17 f6385.45 f6491.22
f 6636.79 f0860.86 f7036.07 f 7250.49 f7548.03
4.5 van de opbrengst der Personeele belasting:
van 1890 tot 1897 per jaar f27 180 99. Zij werd
in 1898 en volgende jaren vervangen door een
Rijks-uitkeoring welke in 189S f53 024.82, in
189J_f 54 773.40, in 1900 f55 262.65s en in 1901
f 56 776.74 bedroeg.
Opcenten op de Personeele belasting: f23460.95
f 24272.12 f 25163.92s f 23490.91s f25416.81
f25782.55 f 26320.53s f27568.41 f 18498.78
f 19083.23 f 19706.75s.
Hoofdelijke omslag. (Inkomstenbelasting)
f 42654.57'/» f40395.23 f46827.39 f 47511.56
f 47682.79'/» f55097.65 f62153.13 f 62400.11
f 63008.06',f69082.36' f 67118.99'/,.
Sluisgeld: f75.45 f 76.20 f 78.15 f66.45 f 65.55
f 55.85 f 14.40 f35.70 f38.25 f37.55 in 1900 op
geheven.
Vuur-, Haven- enTongeld: f 1447.74 f 4894.90
f 4646.40 f4423.67 f4914.24'/, f4286.14 f 4543.02'/,
f 4899.61 f5334.63 f 5476.43'/, f5912.151/,.
Jaarmarkt: f754.80 f979.80* nihil, f981.00
f 1035.60 f 874.80 f687.50 f938.00 f902.10 f856.10
f702.50.
Weekmarktf399.55 f367.01'/, f402.06 f480.371/,
f571.45 f593.14V, f719.18 f758.52'/, f701.12'/,
1804.59'/, f 1042.93.
Begraafplaats: f 1116.75 f 1315.75 f 1303.50
f 1099.75 f 1169.25 f 1449.50 f 999.00 f 976.25
f 1117.25 f 1452.00 f 1430.25.
Rechten ter Secretarie f809.65 f336.50 f318.25
f570.45 f382.60 f287.45 f370.35 nihil f4.80
f8.40 f5.80,
Gymnasium f3449.75 f 4476.00 f5376.97
f5069.63 f 5150.67 f 5277.00 f 6148.66s f7136.33
f7300.00 f 7033.00 5 6778.66.
Hoogere Burgerschool f4519.22s f 1629 73s
f4238.74s f4301.73' 4304.16s f5366.72 f 6903.00
f 6856.00 f7076.00 f 8613.00 f 12210.00.
Burgeravondschool f73 f73 fö7 f41 f43 f43
f45 f 50 f45 f48 f6 0.
Meisjesschool f3634.96 f4063.26 f4638.31
f4338.40 f4363.30 f4233.34 f 4543.25 f 5579.17
f5476.63 1 5500.00 f 5448.00.
Jongensschool f2602.48 f 2652.48 f2498.33
f 2736.61 f 3218.27 f3490.81 f4156.53 5045.73
f5358.40 f 4858.84 f4435.66.
Openbare school 2e soort f 1629.44 f 1700.34
f 1.847.92 f 1792.51 f 1771.71 f 1734.63 f 1644.54
f 1582.12 f 1561.25 f 1512.94 f 1635.37.
Herhalingsschool f29 f20 f 18 f23 f30 f20
f24 f22 f34 f27 f 13.
Openbare scholen 3e soort nihil nihil f 122.50
f 107.45 f 112.60 f 127.55 f 143.30 f 152.15 f 191.35
f207.40 f 225.85.
Hondenbelasting: f 1044.00 f996.50 f969.75
f993.25 f 1042.75 f 1024.50 f 1074.25 f925.75
f876.00 f 967.00 f 1064.00.
Vergunningsrecht sterkedrank: f 4529.37s
f 4603.12s f 4543.12s f4602.50 t 4701.87' f4737.50
f4646.87s f459G.875 f4618.75 f4743.75 f4568.75
Baten en inkomsten uit Gemeente-eigendom
menf 13982.30 f 14361.38 f 14307.49s f 16098.39
f 16512.90 f 18303.49 f 18501.62 f 20187.69s
f 19307.67 f 19355.57s f 58168.13s.
Geldleeningen (1893) f39728.03 (1896)
f.'.0108.75 (1897) f 109137.50 (1898) f44680.16
(1899) f168 410.00 (1900) 1205200.
Verkoop van Gemeente-eigendommen: (1891)
f337.75 (1894) f322.00 (1897) f2000.00 (1898)
f2263.50 "(1899) f389.23 (1900) f 1406.00.
Ontvangsten van verschillenden aard en toe
vallige baten: f28786.05s f27948.1 Is f26040.301
f37267.97 f 26056.04 f27196.71 f 26808.50'
f 31384.40s f80928.72 f 88209.29' f 105860.47.
We zien dus, dat de ontvangsten vrijwel
alle toenemen en vooral die welke er op
wijzen, dat meergegneden zich hier vestigen.
Wordt vervolgd.)
Het voornemen bestaat, aan den Inspec
teur en don Adjunc-Inspecteur van politie
uniformkleediug te verstrekken.
Ter Donderdagavond onder voorzitting van
den heer J. Ger. Klober gehouden 104e open
bare vergadering der Kamer van Koophandel
en Fabrieken waren alle leden tegenwoordig
met den Secretaris, den heer Hs. P. van
Maselen.
De verschillende ingekomen verslagen,
statistieken, enz. zullen, na bij de leden te
hebben gecirculeerd, ter lezing voorliggen
voor belanghebbenden en later in dit Wad
worden vermeld.
Het adres van den »Ned. Uitgeversbond"
en dat van de Kamer te Meppol nopens
Post-desiderata werd na oenige discussie
aangenomen voor kennisgeving, vooral omdat
de Kamer omtrent enkele der daarin voor
gestelde wijzigingen reeds vroeger bij
sluiten nam.
De Kamer vereeuigde zich metalgemeenc
stemmen met het verzoek der Kamer te
Delft om adhtesie to verleenen aan bet be-
konde stroven der Ned. Kamer van Kooifc
handel te Londen omtrent do boter-controle
tot bevestiging of herstel van den goeden
naam van bet Nederlandsche fabrikaat. Mocht
Rijks-controle onmogelijk zyn, dan zal men
trachten particuliere Provinciale controle-
stations op te richten, gelijk die reeds in
Friesland on Zuid-Holland bestaan en in
Overijsel en Gelderland eerlang worden
geopend.
Voor kennisgeving word aangenomen een
missive van den nAlgemoonen Ned. Bond van
industrieelen en handelslieden" nopens ver
krijging van betere vertegenwoordiging van
den handel en de nijverheid dan thans het
geval is met de Kamers van Koophandel.
Deze toch wijden onwillekeurig meer aan
dacht aan plaatselijke en gewestelijke be-
Schetsjes uit den Zuid-
Afi'ikaanscheii Oorlog,
door
DOKTER".
2.
De muilen was ik gelukkig kwijl; maar waar we nu
heen moesten'?
Alles was door elkaar in 't lager, zoo hoorde ik.
Een gedeelte zou reeds dezen nacht optrekken naar
Charleston, maar niemand wist precies, waar elke af-
decliug gelagerd was. Ik besloot het daglicht af te
wachten en begon te overleggen hoe ik bij mijn chef
kon komen. Ik strekte een paar kombaarzen (dekens)
bij het station uit, rolde mq er in en nog vermoeid van
de muileujaeht sliep ik spoedig.
Hoewel ik sleciits een uur of drie geslapen had,
werd ik bq het aanbrekon van den dag wakker door
het ongewone van mijn slaapplok en had het besef,
dat een bed verre te verkiezen is bovenden harden
grond, terwql ik tevens er aan dacht, hoe we het
in den oorlog zelf zouden hebben, daar dit nog maar
het voorspel was. Bovendien voelde do morgenlucht
koud; geen gelegenheid om je te wassoheti of je met
een kop kollio te verfrisschon, en al je leden zoo
stijf als ecu hark.
Gelukkig kwamen er ccnige lui uit het lager bij bet
station, die ons beduidden, waar de veldtelegrahe
gelagerd was.
Vóór mijn chef eigonlqk wisl, wat er gebeurde,
was ik reeds in zijn te: en had hem uit zijn bed
gehaald Hij was bijzonder in zijn schik, te hooren,
dat ik met do gehcelo inrichting aangekomen was,
en vertelde mq, dat de generaal met zijn staf en do
chef der Veldtelegrafie mot een gedeelte zijner man
schappen voorloopig te Volksrust zouden blijven,
daar de Engelschen waarschijnlijk terug trokken op
Dundee. Het plan was, het zoeklicht to plaatsen bij
„LouK Tom" op Molskop (Pogwaniberg) nabij Volks
rust, mo' ('e bedoeling Lungsr.ck te verlichten, iu-
dien WÜ genoodzaakt werden, uit Natal terug te
trekkeu-
De moeilijkheid was evenwol, de locomobiel bo
ven oP ('en kop tekrijgen hetopbrengen van „Long
Tom" wns reeds als een kunststuk beschouwd, hou
derden Boeren hadden daaraan meegeholpen, maar
om voor onze inrichting hulp te krijgen, was niet
zoo gemakkelijk. De generaal had eigenlijk mets
„met zulk soort dingen" op, allemaal nieuwigheden,
die ons tóch niet zouden helpen nn hij had op aan
dringen van den chef der veldtelegrahe eindelijk
goedgevonden, dat het zoeklicht geplaatst zou wor
den, en de Boeren geloofden in het begin van oor
log ook maar een ueel klein beetje aan „die heli
ze zeidon„als ons die Engelsman wil skiet, moet
ons toch dich bij bulle wees, on in die nacht zei
ons nie rech nie". „Ja, zegt mijn chef, nadat we
over bet naar boven brengen van onze installatie
hebben gesproken, we gaan naar Volksrust, en het
beste is, dat jij nu eens naar den generaal gaat om
hulp to vrngenik ben al zoo dikwijls bq hem ge
weest, dot ik bang ben, dat hq mq op ataanden voet
zal wegjagen." Bijzonder aanlokkend vond ik hot
voorstel niet, want bet was van algemeeno bekend
heid, dat als do generaal een van „zijn buien had,
hij iemand zeer uorsch behandelde.
's Middags kwamen we met al onze bagage, ten
ten enz., to Volksrust aan en den volgenden och
tend om een uur of tien ging ik met een kloppend
hart en drogen keel naar den generaal, die zqu kwar
tier in hot Landdrost-kantoor had gevestigd. Ik was
nog nooit met hem in aanraking goweeat on voelde
nie lang niet op mqu gemak wegens ontvangen in
lichtingen omtrent hot karakter van den Commau
daut-generaal. Ik klopte aan.
I „Binnen." Ik deed de deur open en daar zat de
generaal met zijn
„Goeden morgen, generaal."
Een gebrom, dut iets op goeden morgen geleek,
wns het antwoord.
Mijn moed werd er niot grooter op, toen ik uit de
manier, waarop de generaal mijn groot teruggaf,da
delijk bogreep, dat bet met zqu humeur op'toogen
blik niet bijzonder goed gesteld was.
„Generaal, ik kom van don ohef der Veldtelegra
fie, met bet verzoek of u, Commandant Weilbnch
met zijn Heidelborgers order wilt geven, ons te hel
pen do zoeklicht-installatie op den top te brengen."
De generaal keok mij eens aan, en zoidetoon, dat
hij daar schitterend voor bedankte, dut de chef der
Vold-tolegraphie „die ding" hier had laten komen
en dat deze dan ook maar motst zorgen, dat het boven
op den berg kwam.
„Maar Gemrnal! zonder hulp is dit onmogelijk."
„Dat is rnqn schuld nietlaat „die ding" dun rannr
staan, waar hq nu staat, dat is veel buler. Het is
toch alles moeito en drukte voor niemendal.'"
Ik was nu in een moeilijkheid. Met zulk een ant
woord wilde ik niet weggestuurd worden, daar duti
voor mij geen reden meer bestaan zou hebben, aan
't front te blijven en ik weer naar Pretoria terug
had moeten gaan. Ik trok alzoo do stoute schoenen
aan en beweerde, dut wo reeds zooveel moeite gedaan
hadden om de installatie to Volksrust te krijgen en
dat, wanneer het dan niet mogelijk was, Molskop
als plaats van opstelling te nemen, er toch wel een
andere plek zou zijn, waar van do installatie partq
kon getrokken worden. Ik kreeg het ten laatste zóo
ver, dat de installatie kon opgesteld worden dicht
l bij den tunnel in Natal. Of bq daar wel ooit van
nut zou zqn, betwijfelde ik zeer, maar ik oordeelde,
dat dit iets van later zorg was.
Bij rnqn chef terug gekomen, gaf ik hem verslag
van mijnweder vare. Hoewel de generaal geen hulp wii-
ver.chatl'en om de locomobiel op den Lerg te bren
gen, gaf hq den moed nog niet op en zou nog eens
bq den Commadant probeeren, of die hem geen
assistentie wildo verleenen. Bijzondere haast was er
echter niet bij, daar er berichten kwamen, dnt do
Boeren verder Natul introkken en misschien spoe
dig te New-Cnstle zouden zijn.
Bij de veldtelegrafie had zich aangesloten de hoor
Wolswijk, vroeger telegrafist en later bij Buitenland-
sohe zaken werkzaam; tlozo was opgukouumindeerd
en ineendo boter dienst te kunnen doen als veld-
telegrafist dnn als „vechtende burger", Wo hadden geen
tont en trokken daarom in hot doiianokantoor. Het
was in dien tijd te Volksrust bijzonder koud en mis
tig weer, zoodat wo erg in onzen schik waren met
deze woning, We hadden voorloopig niets te doen
en sleuterdou eiken dag door het dorp. Het wns dus
een welkom bericht, toen wo hoorden, dut Charlos-
town telegrafisch moest aangesloten worden. Den
volgenden ochtend vertrokken we dus naar Charles-
town het noodige materiaal was in den telegruaf-
wagen geladen on wij zelf reden te paardonderweg
werden do lqnon onderzocht en in orde bevonden.
Tc Charlostown aangekomen, wns bet dorp als
uitgestorven, tnnnr lang duurde uit uietweldra KW&-
men onze „buiten)", die do winkels openbraken en
op baldadige manier de goederen over de straat ver
spreidden, terwijl do te voet reizende Kaffers, die we
gens do sluiting der mijnen naar huis gingen, het
voorbeeld dor „witmenschcn" volgden en 6ok overal
inbraken on allerlei dingen rooiden. Gelukkig werd
door generaal Joubert reeds den volgenden dag oen
einde nan dit schandaal gemaakt door politie van
Volksrust hol dorp te laten bewaken.
Ter botore verantwoording, indien ooit noodig, liet
de hoofdknnstabel kar en muilen uit Volksrust ko
men en den inhoud der voornaamste winkels naar
zijn huis vervcaren. Het wns toch duidelijk, dat hij
dat hij op die wijze voel beter op „dio goed" kon
pussen I
[Wordt vervolgd.)
