Donderdag 20
November 1902.
No. 5270.
52e Jaargang.
Stadsnieuws.
Feuilleton.
firma a h van cleeff
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden f\.
franco per post 1.-15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Legale-,
officieële- en onteigeningsadvertentiën per regel 15 cent. Reclames 15 regels/-1.25; elke regel
meer f 0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening
gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU
KORTEGRACHT 9
Teleplioon 19.
K E N N 1 S G K V f N G E N.
De BURGEMEESTER van AMERSFOORT,
brengt ter lcennis van belanghebbenden, dat
door den heer Commissaris der Koningin in deze
provincie ook voor hot seizoen 1902—1903 con
senten worden afgegeven tot uitoefening der
visschory onder het ijs met alle geoorloofd
vischtuig.
Amersfoort, den 19. November 1902.
De Burgemeester voornoemd,
WUIJTIERS.
De BURGEMEESTER 0n WETHOUDERS vau
AMERSFOORT, doen ie weten
dat door den Ruad dier Genioonie in zijne ver
gadering vun den 18. November 1902 is vastgesteld
de volgende verordening:
Verordening, krachtens art. 29 der Leerplichtwet
voor do Gemeente Amersfoort,
Artikel 1.
De ambtenaren der politie zijn gemachtigd een
kind, vallende onder do bepalingen der Leerplicht
wet en dal zij gedurende de schooltijden op den
openbaren weg aantreffen, te brengen naar het
Hoofd der school lot welker leerlingen bet kim.
behoort.
Artikel 2.
De ambtenaren der politie maken van deze be
voegdheid geen gebruik, wanneer het kind hun een
bewijs vertoont, waaruit blijkt of zich bevindt in
gezelschap vau eon volwassen persoon, die verklaart
dat bet een geldige redenen vuu, of verlof tot,
tijdelijk schoolverzuim heeft.
En is hiervan afkondiging geschiedt waar het
behoort don 19. November 1902.
Burgemeester eu Wethouders voornoemd,
De Burgemeester,
Do Secretaris, WUIJTIERS.
B. W. Tu. SANDBERG.
Ds. W. J. Mansse» J. C.zn., Evang. Lutlierscli
predikant to Zaandam, hoopt aanstaanden
Zondag vóór te gaan bij de godsdienstoefe
ning in de Luthersche kerk Itier.
De agent der Bijbel-vereeniging voer Bra
bant en Limburg, de beer L. Smallegange,
hoopt hedenavond half acht in »De Zaaier"
hier mededeelingen te doen over den ar
beid dier vereeniging.
Behalve de reeds Dinsdag vernielde adres
sen waren sedert de vorige Raadszitting
ingekomen van Gedeputeerden goedkeurin
gen op do Raadsbesluiten tol regeling van
bet salaris van onderwijzend personeel en
dankbetuigingen van den Havenmeester en
den Adjunct-archivaris voor de toekenning
van hoogor salaris alle voor notificatie.
De heer Gerritsen verzocht voorlezing van
de adressen van de Commissie tol wering
van schoolverzuim en van den Amersfoort-
schen Bestuurders Bond, waaraan werd vol
daan. Uit eerstgenoemd adres bleek o. a.
dat schoolverzuim dikwijls veroorzaakt wordt
door gebrek aan kleeding, maar vooral aan
schoeisel en om nu door de Commissie voor
Kindervoeding naast warm voedsel aan arme
schoolkinderen ook schoeisel te kunnen doen
vc -strekken, heeft deze commissie in de
vorige zitting een adres ingezonden, hou
dende verzoek het subsidie te willen verhoo-
geri tot t'200 of meer. l)it adres werd in
handen gesteld van B. en W. om prse-advies
en de Leerplicht-commissie zoowel als de
A. B. B. gaven nu adhtesie aan (lat verzoek.
Nadat de Voorzitter bad meegedeeld, dal het
verzoek om honger subsidie aan de orde
zou worden gesteld zoodra de Gemeente-
begrooting definitief is goedgekeurd en de
heer Gerritsen dank had betuigd voor de
inlichting, werd overgegaan tot behandeling
van punt 1 van den Beschrijvingsbrief (be
schikking aanslagen Inkomstenbelasting) dat
werd aangenomen z. d, of h. st.
Punt 2 (request Van Schaik) gal' eenige
d iscussie.
De heer Kleber herinnerde dat de stuk
ken daarover, als van persoonlijken aard,
vertrouwelijk waren, doch vroeg of er be
zwaar tegen was, de adviezen thans in het
publiek te behandelen waar adressant zyn
request zelf publiek eigendom maakte. Waar
hij vier jaar de betrekking bekleedde, zou het
wat vreemd zijn, de zaak zóo ineens te ter-
mineeren en zou het den schijn kunnen
krijgen alsof de Raad de kastanjes voor
iemand anders uit het vuur had gehaald.
Nadat de Raad verklaard had, ditmaal geen
bezwaar te hebben tegen openbare behande
ling eener personeels quaestie, vroeg de heer
Kleber op wiens advies de heer Van Schalk
1 November 18'»8 is benoemd; hijzelf ver
klaart thans, onbevoegd te zijn, doch in zijn
plaats is nu iemand benoemd die evenzeer
onbevoegd is.
De heer Celcsse, Wethouder van onderwijs,
herinnerde dat destijds op de aanbeveling
waren geplaatst de architecten Kroes en Van
Schaik en dat de Raad den laatste benoemde.
Er hebben zich thans omstandigheden voor
gedaan, die liet gewenscht maakten, een
ander te benoemenwelke die zijn, is beter
niet in het openbaar te zeggen.
De heer Gerritsen meende, dat B. en VV.
den heer Van Schaik eervol ontslag hadden
moeten verleenen alvorens den lieer Ouwer-
kerk te doen benoemenadressant las ge
heel onverwacht uit de courant, dat hij na
vier jaar dienst opeens niet meer werd ge
continueerd. Spr. wilde niet terugkeeren op
het Raadsbesluit, doch meende dat de Itaad
wel eenigszins in een impasse is gebracht.
Toen de Inspecteur in 1901 meende, dat
adressant niet behoorde gecontinueerd te
worden, hadden B. en W. aanstonds moe
ten voorstellen hem eervol ontslag te ver-
leeneu en daarmee niet zoo lang moeten
wachten.
Spr. achtte het niet goed, dat adressant
zijn request door de pers weieldkundig
maakte, doch vond het zeer juist dat de
lieer Kleber thans openbare behandeling
verzocht om den schijn van elke machinatie
ie vermijden.
Wethouder Celosse antwoordde, dat er
geen sprake kon zijn van eenig ontslag,
doch dat adressant daar nu op aandringt
(voor het overige onverstaanbaar, zóo dat
de heer Kleber, die vlak over spr. zit, moest
vragen wat blieft u
Het eervol ontslag werd hierna z. h. st.
verleend.
De punten 3 en 4 (Reglement Brandweer),
5 (Reglement van orde voor de Raadsver
gaderingen), 6 (verhuring woning Kamper
binnenpoort 1). 1 (in gebruik geven vvusch-
huis aan «Kindervoeding"), 8 (helling straat
rechten), 9 (conferentie met den Minister
van Binnenlandsche Zaken over de Hoogere
Burgerschool), 10 (salaris-regeling mej. J. F.
Bui tenhuis) en 11 (subsidie en leening Am
bachtsschool) gaven geen aanleiding tot eenige
discussie en werden, gelijk we Dinsdag reeds
meldden, alle z. h. st. aangenomen.
Bij punt 12 (verordening Leerplicht) zeide
mr. Prikken, zich volkomen te vereenigen
met de motieven door den Arrondissements-
schoolopziener aangevoerd, doch vreesde dat
de geheele verordening een doode letter zou
worden als de slot-alinea van art. 1 behou
den bleef (deze luidde: De ambtenaren van
politie zullen bierbij optreden met zachtheid
I en beleid en in geen geval geweld gebruiken).
I Als zulk eeu spijbelaar nu eens niet wegloopt
zoodra hij een agent ziet en dezen kalm
I aanhoort en tóch niet naar school gaat, wat
j dan vroeg spr. Dat kind naar school bren
gen, mag de agent niet. Een zedekundig
betoog op straat heelt, naar spr. meening,
weinig waarde en het kind, dat tegen den
wil der ouders de school verzuimt, moet
desnuods tegen zijn wil door den beambte
naar school geleid kunnen worden, anders
Schetsjes uit den Zuid-
Afi'ikaanschen Oorlog,
door
DOKTER".
Omtrent middernacht kwamen wij bij hctBethle-
liem-lngerhot kanon cn liet wagentje werdon uit
gespannen on onder hot inatste voor den adjudant
en mij „kooi gemaakt". Helaas, vun slapen kwam
vooreerst nietsreeds lang ha l een donderbui ge
dreigd en nauwelijks lagen we onder onze kombaar
zen of we luidden de poppen aan 't dansen volop
regen en wind. Do regen werd onder het wagentje-
doorgejaagd ik lag aan de windkant en niet lang
duurde het of mijn dekens waren doorweekt. Het
beste was. d. odslil Ie blijven liggen om zoodoende
het natte gedeelte tot eon zoo klein mogelijk opper-
lak to beperken.
Na een uur was de bui overgedreven
den de sterren weder aan dun hemel.
Bij hot aanbreken van den uag moest weder wor
den ingespanneu
i scbitter-
moesten lianst maken, daar
is de verordening doelloos. Spr. zou willen
lezen«Genoemde ambtenaren zullen optre
den met zachtheid en beleid en, indien dit
niet baat, het kind ook tegen zijn wil naar
hetHoofd der school geleiden".
De Voorzitter merkte op, dat dit in den
aanhef van het voorstel is aangeduid en dat
geen geweld tnag worden gebruikt.
Mr. Prikken repliceerde, dat zulks niet
blijkt uit de verordening. Wat is geweld?
In ieder geval mag de beambte het kind
niet aanvatten.
De beer Gerritsen was het volkomen eens
met mr. Prikken, doch wilde de toevoeging
«beleid" schrappen. Dit toch staat in de
Algeineene instuctie der agenten van politie.
Beter is 't nog, de geheele alinea uit te
lichten.
De beer Van Esveld achtte zulks volkomen
juist en meende, dat mon iets moest over
laten aan den tact dezer ambtenaren.
Arts Jorissen moest tot zijn leedwezen
tegen het ontwerp stemmen vooral omdat
zulke jonge kinderen niet in aanraking mo
gen komen met de politie. Wie een geldige
reden van schoolverzuim heeft,zal nietsdoen,
doch de overige zullen zich in wilde jacht
begeven met de politie. Als bovendien de
ouders bang zijn voor boete, enz., doen zy
het best en verstandigst door aan de politie
te verzoeken, toezicht op dergelijke bengels
te houden, waardoor dezen ook eerder worden
betrapt-
De Voorzitter merkte hiertegen op, dal de
agenten niet bevoegd zijn, tusschenbeide te
komen en wel degelijk door een verordening
1 moeten bevoegd verklaard worden.
Arts Jorissen meende, dat het doel wordt
voorbijgestreefd. De agenten zullen kinderen
naar school leiden die wettige reden van
schoolverzuim hebben, want hun verlofbriefje
is natuurlijk weg, althans niet in bun bezit.
Do heer Kleber verwachtte niet veel heil
van deze verordening evenals van zoovele
die in onzen wettenzieken tijd worden ge
maakt. Spr. was bet volkomen eens met arts
Jorissen, dat de kwaadwilligen wel zullen
zorgen zich uit de voeten te maken zoodra
zij een agent waarnemen en was het even
zeer eens met mr. Prikken, dat de slot-alinea
moest vervallen; zulke bengels kennen de
verordening op hun duimpje en zeggen tegen
den agent die hen aanhoudtblijf van mijn
lijf; geweld mag je niet gebruiken.
Do Voorzitter herinnerde er aan dat de
verordening is ontworpen opdat goedgezinde
ouders niet onschuldig worden beboet.
koude, 'lat liet kanon nog dezen (lagopgesteld werd.
Hij zou namelijk Inricht ontvangen hebben, 'Jatde
Kiigolschcu binnenkort wilden trachten, uit Lady-
sniilh door te breken; een konvooi wagens kon men
duidelijk gereed ïiou slaan n nu moest er gepro
beerd ivorden. deze mot groot kanonvuur ie verme-
^\Vo. waren reeds om -1 uur in den ochtend weder
Oii weg. Bijzonder opgewekt voelde ik mij met; ik
was aan don linkerkant nog doornat en had een
vreesdij keu honger. Bij het volgende lager word we
der uitgespannen en het pas gebruikte span door
eeu versolt vervangen. Terwijl men hiermee bezig
was, klom ik van mijn paard on giug op deu grond
liggen rusten, met mijn linkerzij naar do zon toe
oin te drogen. Een groot aantal Vrijstaatsche bur
gers, die nog geen Long Tom hadden gezien en dus
erg nieuwsgierig waren, kwamen kijken. Aan vragen
geen gebrek.
„Hoe ver skiet die kanon?"
„Ongeveer 6 Eug. mijlen."
„Hoeveel uur te peerd is dat?"
„Een uur."
„Mastig is dat alles; ekke het gedenk, die ding
skiet wel 5 uur te peerd?"
„Dan heelt u verkeerd gedacht."
„Alle. werld; jij is oen Hollander, nch nou, as
die koël uie reek wil gaan nic, zal jij hom wel reoh
vloek, nek
Ik begon bijzonder veel lust to krygon, den on
dervrager „krom te vloeken." maar bedacht intijds,
dat liet beter zou wezen te wezen te prediceren een
kop koffie te krijgen. Ik vertelde oom, dat ik hon
ger had en ook „banjak" blij zon wezen met een
kop koffie. Onze vriend begon nu dadelijk zijn excu
ses te maken, dat hij ons niets had aangeboden;
hij had de gowoue beleefdheid vergeten door het
kanon enz. De adjudant en ik werden in ue (ent
genoodigd en op koffie en beschuit onthaald, waar
door honger en slecht humeur weldra verdwenen.
Om -1 uur 's middags kwamen we op den berg,
waar Long Tom moest worden opgesteld waarach
ter het Harrvsmith-eoinmando zijn lager had opge
slagen het platform was reeds een paar dagen vroe
ger gereed gemaakt en we begonncu dadelijk inet
Se opstelling van hot kanon. Ik informeerde eens,
waar Ladysmith lag, cn vernam, dat het dorp juist
achter don kop lag, die we voor ous hadden, bohuins
vóór ons lag de berg, die door ons I latkop cn dooi
I de Engelsehe Waggon's lull genoemd werd e.i wunr
zich eeenra Camp bevond.
l)e Engolscken waren druk bezig, met overal ver
schansingen op te werpen en het verwonderde mij
ten zeerste, dat de Long Tom, die opBulwana stond,
deze werken niet onder vuur nam. Trouwens hetge-
hecle beleg vau Ladysmith was een aaneenschake
ling van fouten; allen die deu31sten Octoberbij hol
gevecht van Modderspruit tegenwoordig waren, ver
klaarden, hetgeen later door den vijaud zelf beves
tigd'is, dat we dien zelfden dag hei dorp zonder veel
moeite kaddeu kunnen nemen. De Engelschon wa
ren dien dag geheel uitgeput en gedemoraliseerd,
maar onze generaal stelde ziek tevreden met alleen
de koppen bij Ladysmith te bezetten. Ook werd hot
dorp niet dadelijk "totaal ingesloten, maar werd liicr-
moe een dag of zeven gewacht, waarvan de vijaud
gebruik maakte om jn scheepskauonuen met am
munitie per trein in te voeren.
Hierover waren vooral do Vrijstatcrs zeer onte
vreden zij beweerden, dat men zonder moeite de
spoorlijn had kunnen opbreken en zij hadden zich
dan ook hiervoor aangeboden, maar eeu weigerend
antwoord bekomen. Toen Ladysmith geheel inge
sloten was, liet men toe, dat de vijand zijn posities
bij Ladysmith versterkte eu feitelijk onneembaar J
maakte. Een 2',. maand daarna begreep men dat
liet voor ons noodzakelijk was, Ladysmith te nemen j
on mon deed den lOden Januari 1900, behalve op
andere versterkingen, ook een aanvul op bovenge-
noemden Platkop met een voor ons zeer nadeclig J
gevolg. Van dit gevecht hoop iklater melding maken, j
Er werd door den heer Leon eu de artilleristen
druk aan de opstelliug van het kanon gewerkt, ter-
wijl (te Boeren de schans opwierpen.
De zijde, naar het kanon gekeerd, werd opgebouwd
I door middel van met zand gevulde wolzakken, twee
J boven elkaar, waartegen aan do voorzijde zand ge-
I worpen werd, terwijl de geheelo schans aau den bo-
j vensant werd afgedekt met gevulde zakken van de
gewone groottede geheele hoogte der sohans bc-
droeg daardoor ruim 0 voet.
Tegen middernacht waren we met de opstelling
i van Long Tom gereed,
Deu volgenden dag was het Zondag; ook in den
I oorlog werd deze dag door de Boeren zooveel moge-
lijlc in eere gehouden, zoodat er niet geschoten werd.
Hoewel de schans nog lang niet voldoende dikte
bezat, meenden de Boeren, dat zij sterk genoeg was
en weigerden er verder iets aan te doen. We kre
gen bezoek van don kapitein der artillerie Pretorius
en eerst nadat deze den commandant van het Har-
rysmith-lugcr gezegd had, dat hij niet zou toestaan,
dat er met het kanon geschoten werd vóór men de
schans dikker had gemaakt, kreeg men de Boeren
er toe,' weder aan het werk te gaan. Deu geheelen
naclR werd tan de schans gearbeid en Maandag
morgen (27 November) bleek zij dik genoeg.
liet kanou werd in batterij gebracht, ammunitie
bij bet kanon geplaatst en weldra suisde de eerste
granaat door do lucht. We hadden „doel gevat" op
het zinken kamp (dit werd zoogenoemd, omdat het
bestond uit van zinken platen opgebouwde huizen)
dat uit onze positie duidelijk te zien was. Het bleek,
dat men den afstand te kort had geschat, althans
van den granaat werd niets gezien en wo hoorden
alleen het barsten. Het tweede schot was beternu
barstte de granaat midden in het kamp, zoodat uien
de z'.nkenplateu zag waaien. Nu geprobeerd, of we
de Dngelschen op Platkop geen pleizicr konden doen
eu reeds na bet tweede schot was er geou Engelsch-
uiuu meer te zien. Dien middag kregen we bezoek
van de lagers, waar men de achterzijde van den kop
kon zien en de bezoekers vertelden, dat de Engel
schon htm gedeeltelijk opgeworpen schansen inden
j steek hadden gelaten en achter de kransen gevlucht
I We lachten hartelijk, maar dachten niet, dat wij
een paar dagen daarna de Engelschen in de gele
genheid zo"den stellen, zich over ons vroolyk te
1 maken.
Het verwonderde ons wel, geen vuur terug te
kriitren. maar luim- lii'ui-wn ik dat on
krygen, maar later begreep ik, dat o
nog niet klaar w
vrienden
