December 1902. No. 5281 52e Jaargang. Feuilleton. UITGAVE FIRMA A H VAN CLEEFF te AMERSFOORT. Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en ZaterdagmiddagAbonnement per 3 maanden fi. iranco per post f 4.45. Advertentiën 16 regels 60 centelke regel meer 40 cent. Legale-, oilicieële- en onteigeningsadvertentiën per regel 15 cent. Reclames 4—5 regels f 4.25; elke regel meer f 0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden inrekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent. Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht. BUREAU KORTEGRACHT 9 Telephoon 19. Wie zich mot 1 JANUARI 1903 op de AMERSFOORTSCHE C O l R A N T abonneert, ont vangt dc tot dien datum ver schijnende nummers gratis. K E S S I S (1 t. V 1 V I. De BURGEMEESTER vau AMERSFOORT, Gezien arlt, 17 en IS der Verordening op lu t gebruik van de haven, grachten en beken. Brengt ter kennis van belanghebbendendat de dispensatie van het verbod van gemeld art. 17, om zich op liet ijs van de iiaven, grachten of beken binnen deze Gemeente te bevinden, verleend in dato 6 December, met ingang van boden wordt inge trokken. Amersfoort, den 15. December 1902. De Burgemeester voornoemd, WUIJTIERS. De Industrie- en Hnishondschool. 't Kan niet ontkend, dat in bet laatste halfjaar allerlei wordt beraamd om hier ter plaatse inrichtingen in het leven te roepen iian welke Amersfoort inderdaad groote be- hoeite heelt. Maar evenmin mag gezwegen, dat er wel wat groote haast gemaakt wordt, dat er te veel op eens komt. In trouwe, niemand kan twee hazen te gelijk vangen bij moet den tijd nemen orn eerst den eoneri en daarna den anderen te bemachtigen. En waar, zoo als dat bier zoo typisch het geval is, zoo be trekkelijk weinigen zich de openbare zaak aantrekken, waar bet steeds de zelfde betrek kelijk kleine kring van personen is, die zich aan bet hoofd der beweging stellen en het de zelfde beurzen zijn uit welke de fondsen moeten worden geput, daar is 't inderdaad pernicieus, dat op den zelfden dag waarop een poging wordt aangewend om een Bad en Zweminrichting te stichten, een circulaire uitgaat om hier een Industrie- en Huishoud school op te richten. O zeker, zulk een school heeft ook hier reden van bestaanzij zal voorzien in een lang gevoelde behoeftezij zal een eind ma ken aan de bevoorrechting der jongens, die in de Ambachtsschool een inrichting voor vakopleiding hebben, welke ten zeerste wordt gewaardeerd, en evenals deze zal zij weldra populair zijn. Een beknopte toelichting over de onmisbaarheid van zulk een inrichting voor ome Gemeente zal wellicht niet overbodig zijn. Wanneer men de vraag stelt, of er te Amersfoort voldoende zorg gedragen wordt voor de voortgezette ipleiding. in verschillende i Huisjes, na liet doorloopon der Lager noot het antwoord ontkennend luide Want, al kunnen meisjes uit den echten stand alhier haar kennis en 'ermeerderen door hot volgen d< fan de openbare Meisjesschool, ot van een der Bijzondere scholen, ja zelfs, het Gymnasium of de Hoogere Burgerschool bezoekende, zich voorborei- latero wetenschappelijke studie, toch moot lat de opleiding der toekomstige h u i s- langs den omschreven weg slechts zeer plaats hebben, en dat, ook voor de toekomst, zoo noo-lig, iu staat igen werkzaamheid in haar levens- rkond, zij dig kar willen zijn, doi onderhoud te voorzien, nog wel andere eu vaak I betere wegen kunnen opengesteld worden dan die van uitsluitende verstandsontwikkeling of dorre examen-studie. Helaas vindt men ook hier nog ouders, behept met liet verouderde en averechtsche standsbegrip, dat handenarbeid hun kinderen zou doen dalen op de maatschappelijke ladder, als waren den niensch, met name der vrouw, die fatsoenlijk haar eigen brood wil verdienen, alleen hersenen en geen han den voor haar doel ter beschikking gesteld. Hoevele meisjes, misdeeld van roeping en aanleg voor het onderwijs, trachten niettemin bijvoorbeeld de Rijksuoimaallessen te bezoeken, teneinde de acte voor Lager onderwijs te behalen helaas een donkere toekomst tegemoet gaandewant honder den bezitsters dier acte dingen vergeefs naar plaat sing aan een school. Voor de meer bedachtzame ouders te Amersfoort stond tot op den huidtgen dag geen bevredigende gelegenheid open om hun aankomende meisjes, na het doorlonpen der Lagere school, op doeltreffende wijze te doen opleiden voor haar toe komst igen werkkring, hetzij in de huishouding, of er buiten, in tie velschillende takken der vrouwelijke industrie. Zelfs de helaas weinig talrijke huismoeders, die het geluk hebben, dat zij haar dochters onder haar persoonlijke leiding kunnen voorbereiden in he- 1 (loeiden zin, moeten erkennen, dat zoodanige voor bereiding in menig opzicht noodwendig leemten zal bezitten met het oog op de verhoogde eischen zoowel door de huishouding als door de maatschappij iu den tegenwnordigen tijd aan de vrouw gesteld. Overigens zijn de meeste moeders uit den breeden zoom der burgerij door de omstandigheden genood zaakt om haar dochters ter opleiding, onder ongun stige voorwaarden, toe te vertrouwen aan het atelier eener modiste of costuumnaaister, aan een zooge- nnaraden „naaiwinkel", in een manufactuurzaak, of wat dies meer zij, waar, om begrijpelijke redenen, het deugdelijk leeren van het vak niet in de eerste plaats kan worden behartigd. Gezwegen nog van de talrijke meisjes, die de voor haar opleiding zóo kostbare periode vau den 13- tot lil-jarigen leeftijd thuis in betrekkelijken lediggang doorbrengen, zoodat zij in het geheel niet, of slechts oppervlakkig de zaken leeren, die zij hroodnoodig zich grondig moesten kunnen eigen maken. Zulke meisjes ontbesren niet alleen de gelegenheid om grondige technische kennis op te doen in de vakken van huishouding of vrouwelijke industrie, doch in den regel worden bij haar niet voldoende aangekweekt de eigenschappen en gewoonten be dachtzaamheid, overleg, orde, nauwgezetheid, spaar- z tamheid, goede smaak, enz., die voor haar toekomst van het hoogste belang zijn. Men moet er zioh niet over verwonderen, wanneer een meisje onder zulke ongunstige omstaudighede bij gemis aan ernstiger bezigheid, zioh overgeeft aan ijdeltuiterij en zin voor opschik en oen aangroeiende Schetsjes uit den Zuid- Afrikaanschen Oorlog, door DOKTER". IS. Ik had het zoeklicht om 12 uur te werk staan en hoewel de vijand kort na de opstelling drie grana ten in de richting der lamp had geworpen (éen viel te kort, éen tuaseheq de lamp en het machinehuis, en de derde ver aar de a.idere zijde van den berg) en na dien tijd nie meer op den lamp gevuurd had, voelde ik me dien nacht toch een weinig angstig en verwonderde het mij, u-'.t we vau de Engelsuhe granaten verschoond bleven. Den lsten Januari 1900, Nieuwjaarsdag, ging ik den majoor gelukwenschen de hoop uitsprekend, dat we het volgende jaar vrede zouden hebben en als een vrij volk daarvan genieten (helaas! hoe is die wensch vervuld.) Alle artillerie-officieren, die hun posten hadden kun nen verlaten, waren dien morgen daar, en ook dr. Theiler, Gouvernements-veearts, die zijn tenten naast die vau den majoor had opgeslagen. Nadat we den dag met champagne hadden ingewijd, gingen we naai' den overste om te diueeren (van wien we allen een uitnoodiging hadden ontvangen). De majoor had een wagen met .8 muilen bespannen, de Gouverncments veearts, een broer van den majoor, mijn persoontje namen in den wagon plaats, dc overigen gingen te paard en nadat we onder aan den berg klein-luite- nant Malan nog hadden opgeuomen, ging het in neiging verkrijgt om het leven luchtig op te vatten, waardoor zij niet zelden ten slotte zich een ouge- lukkigc toekomst bereidt. En richt men het oog op de dochters van min vermogende ouders, na het verlaten der Lagere schooi. De meisjes, die zoo spoedig mogelijk de te kort schieteude iukomsten van hel geziu moeten helpen verhoogen, door het verrichten van veeltijds karig bel-tonden arbeid; die over het algemeen in dienst treden als boodschappenmeisje of aan een winkel, fabriek of werkplaats, zoodat zij gedurende den dag de vrije beschikking over haar tijd verloren hebben, dan dringt niet hei minst voor haar dc eisch op op den voorgrond, dat ook zij, door het volgen van een avondschool of van avondcursussen, iu staat ge steld moeten worden, die voor haar toekomst on misbare practische kennis en ontwikkeling te ver krijgen, teneinde te voorkomen, dat zij op deu duur zoutten tervallen tot de laagste volksklasse. Het is ook voor haar, dat de Leerplichtwet ten zegen zal strekken, niet alleen om er voor te waken, dat zij tot zekeren leeftijd de Lagere school bezoe ken, doch ook dat daarna aau de Herhalingsschool voor meisjes gelegenheid zal gegeven worden, o. a. om te leeren koken. Evenals het „dagmeisje" in zoo menig gezin uit deu gegoeden standook zij heelt behoefte aau vakopleiding, zal er ooit een bekwame dienstbode uit haar groeien. Vooral in het ontbreken dier opleiding schuilt de hoofdoorzaak van de bekende schaarste aan goede dienstboden. Bij de bedoelde uitbreiding der Herhalingsschool, die hier ter stede nog moet plaats hebben, zal de Gemeente ongetwijfeld aanzienlijke, ook geldelijke, bezwaren hebben te overwinnen, eer bevredigende uitkomsten in genoemden zin er van verwacht Ten slotte mogen wij niet nalaten ook te wijzen op de laagste volksklasse helaas te Amersfoort zóo talrijk vertegenwoordigd waarin niet zelden toestanden worden aangetrofl'eu, die een gevoel van huivering en beschaming opwekkeu bij den belang stellenden waarnemer, die niet open oog in de zoo genaamde achterbuurten om zich heen ziet, opmer kend hoeveel onverschilligheid, ruwheid, vervuiling, ja zelfs dierlijkheid daar somtijds heerschen hoe veel slordig gekleede huisvrouwen, tuet ongekamde haren, voor haar huisdeur eenvoudig op de straat- steeuen zitten, huismoeders, die. urenlang onver moeid babbelend of kijvend, den tijd zoek maken, zonder eenig besef te toonen van haar plichten voer liet gezin of tie huishouding, terwijl haar kinderen rondloopen met ongereinigde hoofden en omhangen met tot rafels verslonste kleedingstukken bieren daar door een touwtje bijeengehouden alsof wa ter en zeep, naald en draad te kostbare artikelen züu, welker aanschaffing haar middelen overtreft. Zal de Woningwet in meer dau slechts éen betee- kenis haar gezin ten goede kunnen komen Of zouden, na de betere huisvesting, aan bedoelde ongelukkige gezinnen eerlang te verschaffen, niet veeleer dezelfde toestanden blijven bestaan zoo lang niet, door betere ontwikkeling en opleiding, ook van het aankomende meisje de toekomstige huisvrouw dier kringen het vaak voo diep ge zonken pei! der laagste volksklasse in de toekomst langzamerhand wordt verhoogd. Wij zijn overtuigd, dat het in onze Gemeente hoog tijd is geworden om in den aangegeven zin de band krachtig aan den ploeg te slaan I De thans weldra volledig in werking tredende Ambachtsschool alhier, heeft zich ten doel gesteld, te zorgen voor een degelijke voorbereiding van de jongens, die voor het ambacht bestemd zijn. Thans snellen tlraf naar den overste. Na lekker gegeten en gedronken te hebben en hoogdravende toasten te hebben gehouden (we waren dien tijd nog vol hoop in en vertrouwen op een goeden uitslag) gingen we naar het Ierache vrijwilli gerskorps, dat toen nog onder bevel onder bevel stond van solonel Blake, een Amerikaan van geboorte en een Ier van afkomst. Hier werd de dag gevierd met allerlei sport. Na afloop van de sport werden we tloor den kolonel uitgenoodigd, een glas whiskey voor af scheid te drinken. We hadden ons dien dag uitste kend geamuseerd, maar de zon waarschuwde ons, dat het tijd werd om te vertrekken, want onder geen voorwaarde wilde de majoor dien nacht van zijn post blijven, daar we de mogelijkheid veronderstelden, dat khaki, door de feestelijkheden van den dag en de noodige hoeveelheid whiskey opgewonden, zich geneigd zou voelen ons in den nacht de eeno ofati- dere poets te spelen. We lieten inspannen en waren om een uur of zeven op Bulwana terug, Als ik me goed herinner, was het kort na Nieuw jaar toen er berichteu kwamen, dat Engeland eet «root aantal troepen ter versterking zonden het pla\ in !t zuiden van den Vrijstaat een inval tedoenom van die zijde te trachten Pretoria te bereiken. Te Pretoria begon men te begrijpen, dat het van het grootste belang was, dat Ladysmith in onze handen viel en dienovereenkomstig werden dringende be velen naar den commandant-generaal gezonden. Het was in het begin van Januari, dat er in den Krijgs raad besloten werd, Platrand te bestormen en tege lijkertijd een aanval te doen op de positiesten Wes ten van Ladysmith. Had men beide posities it. han den, dan Was de vijand genoodzaakt, zich over te geven, daar men hem dan overal mot klein geweer kon bereiken. Een gedeelte van de stukken, die bij Coleuso waren opgesteld, swam naar Ladysmith en werd tegenover den Platrand ïd positie gebracht. Om 2 uur in den ochtend werd de aanval begonnen komt het meisje aan de beurt, vragend om oplei ding voor de verschillende inrichtingen waarin zij haar toekomst kun zoeken. De vereeniging „Amersfoortsche Industrie- en Huishoudschool" heeft zich ten doel gesteld, een bevredigend antwoord te geven op deze voor onze Gemeente zoo belangrijke vraag. Groote bezwaren zulïeu door de vereeniging over wonnen moeten worden, eer zij haar doel zal be reikt hebben, doch gegrond uitzicht bestaat op kraehtigen steun van verschillende zijden, indien voldaan wordt aan de gestelde voorwaarde, dat een groot aantal leden tot de vereeniging zij toegetreden, ten bewijze, dat de plaatselijke behoefte zich krachtig heeft uitgesproken. Voorloopige toezegging is reeds verkregen, dat in de kosten voor terrein eu voor deu bouw der school voorzien zal worden door een kapitaal vau -vijftien duizend gulden, onder nader vast te stellen voor waarde beschikbaar te stellen door het Departement Amersfoort der „Maatschappij tot Nut van 't Alge meen" benevens van een jaarlijksche bijdrage van 7 A 8 honderd gulden uit de kas van genoemd De- parlement, ter tegemoetkoming in de uitgaven voor de instandhouding van de inrichting. Ook bestaat gegrond uitzicht, dat het Rijk de op te richten school zal subsidieeren tut een maximum van de helft der jaarljjksche uitgaven alzoo vermoede lijk tot een bedrug van vier A vijf duizend gulden per jaar. Voorts mag met vertrouwen verwacht worden, dat ook door de Provincie en door de Ge meente jaarlijksche subsidies zullen toegekend wor den tot instandhouding der inrichting. Deze bijdragen, gevoegd bij die der vereenigiug en bij de opbrengst der schoolgelden, zullen de ver- eeniging«n staat stellen, op behoorlijke wijze in de behoeften der school te voorzien, opdat de inrich ting ten volle aan haar doel kan beantwoorden. Aldus de circulaire, aan welke hetontwerp- ieerplan der school is toegevoegd en waar aan het volgende zij ontleend Aldus de circulaire, aan welke bet ontwerp-Ieer- plan der school is toegevoegd en waaraan het vol gende zij ontleend Leervakken Voortzetting van eenige vakken van Lager onderwijs, in verband met de eischen der ictijk, eu toepassing op het vakondcrricht, Nut- e handwerken ban dn aaien, patronen teekenen, knippen, breien, mazen, stoppen, verstelleu, machine- naaien. Lingerie in haar vollen omvang. Fraaie handwerken borduren, enz. Dames-kleedermaken propoi tieleeer, maaLncmen, patronen teekenen, knip pen, passen, garneeren enz. Tenkeuen: hand-, lijn en vakteekeuen, styleereu, ontwerpen. Koken, voedingsleer, warenkennis. Huishoudkunde, boek houden. Behandeling der wasch, strijken, glanzen. Kappen, verzorging van hel haar. Gezondheidsleer, verbandleer, verzorging van het jonge kind. Opvoed kunde, Fröbelen, slöjd, cartouuage. Onderwijskunde, behandeling var. kindereu. De volledige cursus A wordt als een 3-jarige geducht en zal 6 haltjaarlijksche klassen omvutleD. In de eerste drie klasaeu ontvangen de leerlingen gedurende l'/j jaar alleu het zelfde onderricht, en •,vel invoortgezet Lager onderwijs, handnaaien, patronen teekenen, knippen, breien, mazen, stoppen, verstellen, machine-naaien, hand- en lijnteekenen, koken, voedingsleer, warenkennis, huishouden en behandeling der wasch. In de hoogste drie klassen wordt vakonderwijs gegeven en is voor iedere leerlinge het door haar gekozen vak hoofdzaak. Zoo noodig kan dit onder wijs iu een vervolgklasse voortgezet worden. Om tot dezen 3-jarigeu cursus ie kunnen worden eu hoorde men reeds lang vóór het aanbreken van den dag het geweervuur. Ook nu vertelde men later, dat reeds tevoren het plan, in 't geheim in den Krijgsraad besloten, te Ladysmith bekend en de vij and voorbereid was. Vandaar de mislukking om de vijaudelijke stellingen bij verrassing te nemen. Op Buiwana had men een goed gezicht over den ge- heeleu Platrand en kon meu eenigszins over den gang van het gevecht oordoelen, zoodat generaal Jou- bert dien dag Bulwana met zijn tegenwoordigheid vereerde. Dat het zeer waarschijnlijk is, dat de vij and van onzo planneu op de hoogte was, kan hier uit blijken, dot in het kreupelhout, half lusschen hel dorp en den Platrand, reeds in den nacht een batterij Amstroug-kanonneu was opgesteld, die,toeu het maar even dog was, onze burgers, die deu berg i gedeeltelijk wareu omgetrokken, onder vuur nam. j Onze menschen werden hierdoor schuin van achte ren bestookt en moesten terugtrekken, xoodat de forten van deo vijand slechts van éen kant bestormd konden wordou. Wol werd dit vuur door LoogTom en een Fransch 7.5 c.m. kanon tot zwijgen gebracht, maar te laat. Zoodra onze burgers de zijde van den berg, naar Ladysmith gekeerd, hadden verlaten, na men tie Engelscben deze posities in. Jammer, dat het hier ging, zooals het later nog zoo dikwijls gebeurde- n.l. dat slechts het kleinste gedeelte vooht en de rest een verdekte stelling in nam, dal vooral, naar men vertelde met de Trans- valers het geval vas. De zijde, door de Vrijstaters bestormd, was weldra in onze handen en hadden we zelfs een kanon genomen. Later op den dag tverd de toestand werkelijk hachelijk voor de Engelscheu en moest er versterking uit Ladysmith gezonden worden. Van Bulwana kon rnen duidelijk de paar- denruiters langs den rand van den berg zien optrek ken. Wel werd door Long Tom hierop gevuurd, maar dit vuur was te langzaam, zoodat men slechts 3 of 1 4 schoten op hen kon lossen. Een van die schoten viel tusschen de ruiters, maar tot eer der Engelsehen moet ik zeggen, dat ze zich alleen wat meer haast ten noch de voorste noch de achterste ruiter liet zich echter van zjjn stuk brengen en kalm gingen zij voort langs het pad, dat niet meer dun een paar voet breed in de helling van den berg was uitgo- housven. Het Frausche 7.5 c.m. kanon had hier beter dienst kunnen doen, de stukscommandant scheen de paardenruiterij niet te heben opgemerkt ten eerste had hij meer zijn aandacht gevestigd op de forten, in de Westelijke stellingen van Ladysmith ge legen, en ten tweede had hij geen kijker bij zich en de afstand was zóo groot, dat men de Engelache rui ters zeer moeilijk met het bloote oog kon onder scheiden. Volgens mij beging men hier twee zeer groote fouten. De eerste was dat men niet voor voldoen de geschut had gezorgd het was toch zeer goed mo gelijk geweest de twee overige Long Toms te plaat sen op deu rand, die ongeveer evenwijdig met den Platrand liep zonder twijfel had men dan de En gelscheu uit hun forten,geschoten waar ze voor klein geweervuur veilig waren. De tweede fout was, dat het aantal menschen, in deu nacht naar den Plat rand gezonden, veel te gering was, terwijl er eerst nu zonsopgaug versterking kwam. Nu moest deze versterking door een valloi, die door het Eogelach kanonvuur hestreken kon worden en daardoor bleef het grootste gedeelte achter. Aan de Westzijde van Ladysmith ging het niet veel beter; ook hier werd slechts door enkele dap peren het spit afgebeten, nniar bleven de racesten op eerbiedigen afstand van de forten. Nog zeer goed I herinner ik mij, dat een van de Johannisburger- politie zich door bijzondere dapperheid onderscheidde,. I maar helaas met het ongelukkig gevolg, dat hij on der de foTimuren sneuvelde. (Wordt vertolffd.)

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1902 | | pagina 1