Donderdag 22 J&fciti Januari 1903.
No. 5297.
52e Jaargang.
Buitenland.
Stadsnieuws.
Feuilleton.
AMEBSFOOBTSCHE COÏÏBAIT.
UITGAVE:
FIKMA A H VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden
tranco per post 1.15. Advertentiën 4--6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Legale-,
officieële- en onteigeningsadvertentiën per regel 15 cent. Reclames 15Vegels f 1.25; elke regel
meer f 0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naai- buiten worden in rekening
gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 40 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
KORTEGRACHT9
Telephoon 10.
Hooger drankaccijns.
De «Nationale Onthoudersbode", orgaan van
de Nationale Ohristen-Gelieelonthouders-Ver-
eeniging en >le Ned. (Jlirist.-Vrouwen-Ge-
heelonthouders-Unie, is van meening, dat er
door het ingediende wetje tot verhooging van
den drankaccijns principieel niets wordt be
slist. De vraag of belasting op den drank
voor een Christelijke Regeering geoorlootd
of ongeoorloofd is, is niet aan «ie orde, om
dat de drankaccijns bestaat, en telkens vpr-
hoogd werd, als oen Regeering meer geld
noodig had.
Deze vraag is nu aan de orde: of de* accijns
van 163 per Hectoliter op f70 per Hectoliter
mag worden verhoogd. En daarin vindt het
blad dit sombere, «lat de Regeering, om haar
uitgaven te dekken, nog al meer geld wil
garen uit een bron die zóóveel zonde en
ellende over ons land stroomen doet.
Stonden wij nu voor «ie vraagal of niet
accijns? dan zou het blad zeggen: geen ac
cijns op den drank, maar tegengaan van den
drankhandel.
Maar die vraag is thans niet aau de orde,
wel als de drankwetsherziening behandeld
wordt. Dan inoet men zorgen dat ons volk,
onze Volksvertegenwoordiging, onze Regee
ring, voor «Ie vraag komen te staanBe
scherming van drinkgewoonten en drank
handel, dan wel bestrijding er van 1
Het blad zou den drank niet belastingvrij
willen maken om maar zoo goedkoop moge
lijk te laten drinken, maar het zou er geen
belasting van willen hellen, omdat het «dien
booze" uit ons midden zou willen wegdoen.
De eenvoudigste en zachtste vorm daarvoor
is z. i.local option.
»En als men ons nu vroeg, besluit het,
zoudt gij willen medewerken om den drank-
accijns te rerhoogen dan zouden wij
antwoorden neen, zeker niet, want wij hopen
weldra èn Volksvertegenwoordiging èn Re-
geering een zoodanige houding tegenover
den drankhandel te zien innemen, dat deze
verhooging haar al bitter weinig voordeel
zou aanbrengen en baar straks weer zou
nopen om naar andere wegen om te zien,
welke beter dan deze kunnen leiden tot voor
ziening iii de nooden der schatkist.
»Zoo zou er in het tegenstaan van dezen
accijns op bet volksverdervend vocht toch
weer uiting gegeven worden aan een princiep".
De «Brandersbond", te Schiedam heeft
een adres aan de Tweede Kamer der Stater.-
Generaal gericht, waarin hij o. m. te kennen
geelt, dat een eventueele verhooging van den
accijns op het gedistilleerd de wauverliouding
tusschen «accijns" en «invoerrecht" nog
grooter zal maken. Toen de accijns slechts
f22 per H.L. ad 50 pGt. bedroeg, was het
invoerrecht f3.50 per H.L. ad 50 pCt.; het
zelfde als thans, nu deaeeyns f63, dus bijna
verdrievoudigd is.
De Brandersbond" verzoekt deswege, bij
een aanneming van de nccynsverhooging bet
invoerrecht op het gedistilleerd te stellen op
1 11 per H.L., ad 50 pCt., en op de melasse
een invoerrecht van f 5.50 per 100 Kilogram.
Vermoedelijk zal het Twede Kamerreces
voortduren t«it de derde week van Februari,
als wanneer in de nfdeelingen «ie aecijns-
verhooging op het gedistilleerd en de Land
bouwraden in behandeling komen.
dat de geminachte vijand van raken weet. J
Of men nu van Duilsche zijde wat kalmer
zal worden, gelijk menschen met een heel
hoog woord wel meer doen wanneer zy hun
man vinden, dan wel of nu bovel zal komen
«de pantservuist" te toonen, het vergoten
bloed te wreken en de blokkade te ver
scherpen in plaats van op te heffen, zal nu
te bezien staan en feitelijk van het humeur
lies Keizers afhangen.
Het hevel om te doen als door den geha-
venden «Panther" niet is kunnen gedaan
worden, moet weder rechtstreeks uit Berlijn
zijn gekomen. Als doel werd opgegeven het
meer effectief maken der blokkade vóór de
onderhandelingen.
Het treft, dal de Duitsche Rijksdag juist
bijeen is en het over de Murine uitgaven
heeft. Over dat voortdurend spelen met de
schepen zal nu wel door een der leden op
heldering worden gevraagd.
't Wordt heusch tijd, dat er een Hofnar
benoemd wordt.
Ds. W. J. Melners, Nod. Hervormd predi
kant hier, hoopt aanstaanden Zondag vóór te
gaan bij de godsdienstoefening in de Luther-
sche kerk.
In de Remonstrantsche kerk hoopt to half
elf voor te gaan ds. J. H. W. Bisschop Boeie,
Remonstrantse!» predikant te Groningen.
De Kamer van Koophandel en Fabrieken
zal hedenavond 8 uur ten Raadhuize een
openbare vergadering houden.
Naar aan ue «Oprechte Haarlemmer" door
een zijner vrienden wordt medegedeeld, is
er~in den toestand van President Steyn aan
houdende verbetering merkbaar; waar bij
tot nu toe het gebruik zijner banden bijna
geheel miste, is hij thans weer tot schrijven
in staat.
De heer 0. B. van der Heide, oud-chef
van een Ronde Kruis-ambulance, die bij de
aankomst van den ex-president te Scheve-
ningen zijn diensten verleende, ontving voor
eenige dagen een portret van den beer Steyn,
in zijn tegenwoordige verblijfplaats genomen,
met diens Imndteekening versierd.
Uit Kiefi' wordt vernomen, dat de gezond
heid van den C-zaar bezorgheid wekt en dat
de verplaatsing der residentie naar de kust
van de Krim wenselielijk zou zijn, omdat
zijn longen «laar betere lucht zullen vinden.
Te Livadia zou derhalve een ruiin Paleis met
bijgebouwen voor de ministerieele Departe
menten worden gebouwd.
Bij de vergeefsche poging van den Duit-
schen kruiser «Panther" om den ingang van
bet meer van Maracu'ibo te forceeren, blijken
door de Venezolaanscbe kogels twee man te
zijn gedood, terwijl twee aan boord plaats
gehad hebben ontploffingen er óok op wijzen,
Ondanks het verzet der schuldeischers en
van prins Orsini is het historische Palazzo-
Orsini, dat gebouwd is op de ruinen van
bet thealrum van Marcellus, publiek verkocht.
De Rorneinsche Spaarbank is voor 420 000
lire eigenaresse geworden.
Schetsjes uit den Zuid-
Afrikaanschen Oorlog,
door
ȆOK TER
Alsof Transvaal en Vrijstaat niet genoeg
hebben aan den schuldenlast, dien de En-
gelsche regeering den ongelukkigen landen
oplegt, is er ernstig sprake van, bun een
deel te laten betalen der kosten van het
Engelsclie bezettingsleger. Volgens de «Sta
tist" zal de Engelsche regeering alle kosten
op zich nemen lie zij zou moeten betalen
als het leger in Engeland wasalle extra-
kosten (hoogere soldij, enz.) komen voor de
regeeringen der nieuwe Koloniën. Verder
verneemt het blad, dat de Zuid-Afrikaansche
politie op 5000 man sterkte gehouden zal
worden, hetgeen nog weer M 750000 'sjaars
zou kosten aan tie uieuwe koloniën
namelijk.
Tusschen de Vereenigde Staten en Enge
land zijn Maandag de eerste Marconi-gram-
ineD gewisseld en wel van en naar President
Roosevelt en Koning Edward.
De zeer lange berichten kwam, ofschoon
de afstand grooter dan 3000 mijlen is, zeer
juist over.
u zulke schoone om
Bij hot proofBchieten dan werd aan het kanon
zooveel mogelijk elevatie gegeven, daar hot er voor
al op aankwam, de sterkte der truck te probeeren
alles was in orde, alleen vond men het raadzaam de
truck aan den ondorkant door trekitangen te
sterkeu. Hoewel de inrichting, wat <le constructio
aangaat, niets te wetischeu overliet, was hot jammer,
dat de truck zóo smai was, dat men het kanon maar
zeer weinig uit het midden kon verplaatsen, zoodat
men slechts een betrekkelijk smalle strook aan beide
zijden van den spoorlijn kon bijstrijken. Toch dach
ten we, dal I.oug Tom goede diensten zou bewyzen,
en met deze beste wenschen vertrok bij, onder be
vel van majoor Wolmarnns naar den Orunju-Vrystaat.
Helaas, toen Long Tom by de Vaalrivier kwam, wa
ren onze menschen reeds aan deze z'yde der rivier,
en was men juist bezig, alles iu orde te brongen om
de brug te laten springen en toen de Engelschen,
eenmaal onder de rivier, linksch vau don spoorlyn
optrokken, kwam het kanon onverrichter zake naar
Pretoria terug.
Het was iu dien tijd te Pretoria een treurige boel
een groot aantal menschen, die bij het commissa
riaat behoorden, deden hun best, zichzelf zooveel
mogelijk te verrijken, en er werd op een hemelter
gende wijze gestolen. Van het gomt uit de mijnen,
die voor Gonveruemoiitrukening werkten, verdween
ongeveer 50 procent op ODverklaarbaro wijze. Bij
de Itegeering werd aangedrongen op betere controle,
maar zo weigerde, waarschynlyk om vriendjes niet
Den heer J. C. de Witte, stations-opzichter
bij de H. IJ. S. M. hier, werd gister een
ware feestdug bereid nu hij zijn 25-iarigen
dienst bij de Maatschappij mocht herdenken.
Van de Maatschappij ontving hij het be
kende stoffelijk blijk van waardeering in
enveloppe van bet stations-en het treinper
soneel o. a. een mooie fauteuil en een zeer
fraaie vulkachel met toebelioorer..
In de keurig versierde wachtkamer eerste
klasse werden hem deze geschenken met een
kernachtige toespraak door den stations-chef
aangeboden, in tegenwoordigheid van het
geheele personeel, voorzoover het niet door
dienst was verhinderd.
Zichtbaar geroerd dankte de heer De Witte
voor de zeer waardrereude woorden zoowel
ais de stoffelijke blijken van kameraadschap.
Ganeraal-rnajoor A. J. Prins, commandant
der 2e divisie, is van hier naar zijn stand
plaats Arnhem teruggekeerd.
Het /oornemen bestaat urn voor milicien-
korporaals, onverschillig of zij tot de cate
gorie der acht- of viermaanders behooren,
de gelegenheid open te stellen om een ver
bintenis als udspirunt-militie-oflicier aan te
gaan, mits zij voldaan hebben aan eeu exa
men, gelijkstaande aan dat voor het reserve
kader der infanterie.
Het examen zou worden gehouden voor de
8-inaandors tusschen 1 en 5 April en voor
«Ie 4-maanders tusschen 26 Mei en 1 Juni.
De opleiding tot militie-luitenant zal nader
by Kon. besluit geregeld worden.
De bronzen medaille voor 12-jarigen trou
wen dienst is gister op plechtige wyze uit
gereikt aan sergeant L. F. (i. Ortmeier, van
het 5e regiment inlanterie.
ile gelegenheid te ontuemen,
staudigiieden te profiteered.
Tol overmaat van ramp vloog de ammunitie-fa-
briek te Johannesburg (door verraad in «Ie lucht,
waardoor de kanon-aramuiiitie niet meer kon worden
aangevuld. Portugal weigerde geweer-amniunitie
door te laten en hoewel millioenen patronen zich
nog in het magazyn te Pretoria bevonden, werdou
er totaal geen maatregelen genomen, deze in velig-
heid te brengen.
Om eeu staaltje van don bedorven toestand te
Pretoria te geven, kan het volgende dienen Eeu der
lieden, b(j hot Krygs-commissariaat werkzaam, was
gevangen genomen wegens zekereonregelmatigheden.
Hy had de brutaliteit tc zeggen, dat indieu er
rechtsingang tegen hein werd verleend, by van ze
kere voorname personen te Pretoria dingen aan 't
licht zou brengeD, welke die lieden vreeselyk zouden
compromitteereuen waarlyk, tot veroutwaardigiug
van alle eerlyice personen, werd dit siujeur van alle
rechtsvervolging ontslagen. In Hullanil wilde niou
en nu misschien óok nog wol er niets van
hoorenik herinner mij heel goed, dat do corres
pondent van de „Nieuwe Botterdam nier" bicrover
schreef, maar do redactie vond het noodig, hiertegen
in eeu uoot te protesteeren en te beweren, dat het
wol wat overdreven eu niet zóo erg zou wezen.
Terwijl, zooals ik aangetoond heb, het te Pretoria
bedenkelijk toeging, was het buiten by de comman
do's niet veel beter. Ik heb roeds vermeld, dat bet
weerstandsvermogen onzer burgers totaal gebroken
scheen en dit ging vergezeld van oneenighcid en
jaloerschheid tusschen de hoogste officieren. Ds.
Bosman, r.u aau allen bekeud en voor wien ik een
bijzonder respekt heb gekregen, had eeu bezoek ge
bracht aau do commando's om te probeeron, zijn
invloed te gebruiken (de dominó's in Transvaal heb
ben grooten invloed) om do burgers cu ook de offi
cieren tot hun plicht te brengen, maar diep terneer
geslagen kwam hy te Pretoria terug. Eiken Zondag
preekte bij nu over do fouten van het Afrikaanscho
volk, smeekte de burgers van den dwaalweg, waarop
ze wandolclen, terug te keeren, doch wekte daardoor do
ontevredonheid op van vele lieden te Pretoria die
de schoen aantrokken, zeker omdat die hun puste.
Ze gingen zelfs naar President Krugor om zich te
beklagen en eischten vau dezen, dat hy ds. Bosman
zou verbiedon, verder de politiek in zijn preekon te
mengen. Het antwoord 'van President Ivruger was
zeer eigenaardig en luidde„Ik ben ten minste
bly, dat er nog éon man is, die de waarheid van de
muren van Jerusalem durft verkondigen".
Iu deze dagen overleed generaal Joubert na een
betrekkelijk kortstondige ziekte. Hoewel zijn dood
door velen, en terecht, betreurd werd, was men er
in 't algemeen niet bijzonder door getroffeu. De
oorzaak biervan lag, naar mijn meening iu het feit,
dat de generaal niet opgewassen bleek tegen den
tegenwoordigen loop van zaken. Hij was niet mot
zyn tyd meegegaan eu meende, dat de oude manier
van vechten nog kon worden toegepast en men
„die nieuwe dingen", zooals kauonneu, niet noodig
had. Ook was hij, naar hot oordeel van velen te
voorzichtig en wilde hy niet weten, dal waar gehakt
wordt ook spaanders vliegen. Sommigen gingen
zoover, hem zelfs allen persoonlykeu moed te ont-
zoggen.
Evenwel, mogo hy foulen gehad hebben, toch
hij ook vele goede eigenschappen. Hij lieoofende
vooral de deugd der liefdadigheid (eei. tof nog toe
zeer zeldzaam voorkomende bij Afrikaners) cn wat
vooral vóór hem pleitte, was, dat hjj die deugd in
alle stilte beoefende, wat byv. uiet vau president
Kruger beweerd kan worden, die al zijn giften ge
publiceerd wenschte te zien.
Hoewel bet volgons de ofiicieele berichten uog niet
zoo vreeselyk slecht met de zaken stond, begreep
ik, dat het niet zoo heel lang meer xou duren, tot
Pretoria door de Engelschen bezet word en ik had
maar heel weinig zin om als een rat in den val te
zitten en in Khaki's handen to vallen. Ik sprak
er over mei den machinist, met wien ik op Molskop
was geweest en die later by het zoeklicht to Colenso
had dienst gedaan en vroeg hem. of hij lust had te
Pretoria achter te blijven on toen hij dit ontken
nend beantwoordde, kwamen we overeen, dat, in
dien Ivhaki plotseling mocht komen opdagen, wo
beiden te paard in do richting Middelburg zouden
vluchten. Ik gaf hem order, twep paarden uine-
toeken en, om voor alle gebuurtenissen gereed te
zyn, ze iu hel kolenruim op te bergen. Het kolen-
ruim was leeg, doordal onze koleuleveraucier ons
geen kolen meer wilde leveren, naar bij beweerde,
omdat bij geen kolen meer uit de mijn kon krijgen
en naar ik beweerde, omdat hij bang voor zijn geld
was eu aan de betaling twijfelende. Er was dus
voor de dieren ruimte geuoeg.
De forten warou gereed, de electrisohe installatie
in het kamp werkte niet meer, omdat, zoouls ik
zooeven zeide, de kolen op wuren, eu ik had dus
niets meer te doen. IU had daarom met majoor
Wolmarans afgesprukeu, do volgende weck bij unm
aau te sluiten, maar Ktiaki slak ecu spaak in 't wiel
door plotseling luel verbazende snelheid Pretoria te
naderen, zooals we later tullen zien.
De meer genoemde machinist sliep, hoewel zijn
vrouw to Pretria woonde, de bvatstu dagen in het
machinehuis (waar, voor mij, twee kamers gebouwd
waren) omdat hij do zaken niet al te best vertrouwde.
Duur werden we in den nacht van ;i0 Mei 's nachts
om 12 uur wakker geklopt met do boodschap, dat
de vijand optrok naar Pretoria on olk ooge-.blik in
't dorp kon zyu. Alle beschikbare artilleristen
moesten naar builen om, zoo mogelijk, den vijand
legen te houdou, waardoor do Kcgeeriug tijd genoeg
zou krijgen om langs du Oosterspoorlyn naar Macha-
dodoru te vertrekken. Hoewel wij beiden geen
bepaalde order kregen om moe te gaan, zadelden
we toch dadelijk op en sloten ons, do machinist on
ik, bh het troepje artilleristen aan, die onder bevel
van luitenant Du Toil het pad van Johannesburg
moesten bezotiou. Behalve de artilleristen moesten
ook alle dienstplichtige burger», nog to Pretoria
aanwezig, onder bevel van veldcornet Mclt-Marui*
uittrokken. De pluals van verzameling was het
spoorwegstation en nadat we twee banden inet
Mausorpatroneii hadden gevuld, gingen we uaur die
static. Hier was editor geen sterveling i« zien, met
uitzondering van don Stnutsprocurour Smits. Wo
wachtten een half uurtje, maar toen de burgers niet
kwamen, vertrokken wij al vast naar Irene.
Wordt vrnolgd.)