Donderdag 26 iËBS Februari 1903.
No 5312.
52e Jaargang.
Feuilleton.
imSFOOMSCHE COURAIT.
UITGAVE
FIRMA A H VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden/"l.
iranco per post 1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Legale-,
officieële- en onteigeningsadvertentiën per regel 15 cent. Roolames 15 regels f 1.25; eikeregel
meer 0.25. Groote lettere naar plaatsruimte. Bewijsuujpmers naar buiten worden in rekening
gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cen(.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU
KORTE6RACHT9
Telephoon 19.
KENNISGEVING.
NEDERLANDERSCHAP.
De BURGEMEESTER van AMERSFOORT
Gelet op art. 75 der Wet van den 12 December
3892 (Staatsblad No. 268),
brengt ter kennis van belanghebbenden, dat het
wonschehjk zal zijn, dat zij ter voorkoming van
het verlies vau Nederlanderschap voor Nederlanders,
die zich reeds van vóór 1 Juli 1893 buiten het Rijk
eu zijne koloniën of bezittingen in andere wereld-
deelen bevinden on sedert dien tijd nog geen ver
klaring als hij het aangehaald artikel bedoeld, heb
ben ingediend hunne bloed- of aanverwanten,
die in deze omstandigheid verkeoren, aansporen
eeue verklaring als bovengenoemd, betreffende hun
weiiBch om het Nederlanderschap tc behouden, vóór
den 1 Juli 1903 in te zenden.
Amersfoort, 25 Februari 1903.
De Burgemeester voornoemd,
WUIJTIERS.
Het begin van het einde.
In de gister gehouden vergadering van de
Tweede Kamer is door den Minister van
Binneiiliiridsche Zaken persoonlijk een drietal
wetsontwerpen ingediend in verband met de
jongste spoorwegstaking en Z.Exc. zeide
daarbij
Mijnheer de Voorzitter,
De Regeering meent aan een bestaand
verlangen te. gemoct le komen door bij de
inbrenging van drie ontwerpen vau wet, die
ik de eer had op uw tafel neer te leggen,
eene korte rnededeeling te voegen. De
stoornis einde Januari in het spoorwegver
keer teweeg gebracht, overviel de Regeering
geheel onverhoeds. Niet het flauwst gerucht
er van was vooraf tot eenig Departement
doorgedrongen. Geheel onvoorbereid op ver
weer greep deswege de Regeering opzettelijk
niet op het eigen oogonblik in. Zoolang door
ontstentenis van middelen doortasten on
denkbaar was, zou liet kwaad verergerd, niet
verbeterd zijn. Toen echter de snelle, zy
het ook verre van gewenschte, afloop van
het eerste verzet geen ontspanning bracht
en de overmoed zelfs in sociale en politieke
bedreiging oversloeg, requireerde de bevoegde
autoriteit krijgsvolk, dat er niet was. Van
daar toen de oproeping van een deel der
militie, noodzakelijk om verdere gruwel als
van üurgerdum Ie voorkomen, aan de driesp
heid ontzag in te boezemen en aan de
rustige burgers onder alle standen dat ge
voel van zekerheid te hergeven, dat hun een
oogenblik begaf. Dank zij dien maatregel
is de toestand dan ook feitelyk verbeten] en
lof komt aan de ingclijfden toe, die èn prompt
opkwamen èn fier aan elke poging om hen
tot verzaking van plicht en schending van
geweten te verlokken, weerstand boden.
Doch al is zoodoende de storm gaan liggen,
nog niet alle wolken dreven af. Immers door
tleze staking zijn leemten in onze Staatsin
richting en in onze wetgeving aan het licht
gekomen, waarin moet worden voorzien
leder toch weet het nu, omdat hij het voor
oogen zag, hoe zulk een spoorwegstaking
met zoo menige gewone werkstaking den
naam te nauwer nood gemeen heeft. Er
zijn tal van werkstakingen die geen ander
karakter dragen dan van een oeconomische
worsteling tusschen patroons en werklieden,
en die oeconomisch moeten worden beslecht.
Wat hier plaats greep, was een onbezon
nen aanslag op den hoofdfactor voor de
levensbeweging der maatschappij, een on
duldbare belemmering, der overheid aange
daan in de uitoefening van haar function
een opofferen van de welvaart van heel een
volk aan zucht naar klasse-invloed, een
machtsmiddel, nu reeds geschikt gekeurd
Voor oefening van politieke dwingelandij.
Tegen dit gevaar nu is drieërlei uoodig:
ten eerste moet onder de steeds beschikbare
hulpmiddelen van den Staat voortaan een
spoorbrlgade worden opgenomen, die in ge
val van nood 's Rijks dienst up de spoorwe
gen verzekeren kan doch dit is niet genoeg.
Er moet in de tweede plaats in het perso
neel zelf een andere geest worden aange
kweekt door aan grieven, die rechtmatig
blijken, recht te doen weervaren. Te dien
einde zal een Staatscommissie met enquête
bevoegdheid de rechtspositie en de dienst-
voorwaarden van het personeel hebben le
onderzoeken en voorstellen moeten ontwer
pen om voor nu en vuur de toekomst aan
het personeel vastheid van positie onder
j 's Rijks bescherming te verzekeren. Een
onderzoek, le noodzakelijker, 'waar in de derde
I plaats niet langer mag worden uitgesteld
om wat misdadig is, dan ook misdrijf in ons
recht te heeten, en. zulks zoowel om de per
soonlijke vrijheid op het arbeidsveld met
beter waarborgen te omringen, als om Tast
te stellen, dut er naast de openbare ambten
diensten ten behoeve van de publieke zaak
te verrichten zijn, waarbij niet elke plicht
verzaking door de overheid straffeloos kan
worden geduld.
Voor elk dezer 3 maatregelen is de mede
werking der Kamer vereischt. De Regee
ring doet, ter verkrijging daarvan, een ernstig
beroep op den steun van alle partyen in de
Stateu-Generaal die de wettige huisorde in
den Staat gehandhaafd willen zien. Reactie
wil hier niemand. Op de hervorming van
onze sociale toestanden blijft èn Regeering
èn Kamer onveranderlijk aansturen, maar
het schip van St i.it mag niet met ons ge- I
doogen geënterd worden. In tiet welbegre
pen belang van alle partijen moet liet wettig
gezag onverzwakt worden gehandhaafd.
(Na deze rnededeeling was er eenige be
weging onder de leden. De Kamer is daarna
gescheiden tot heden middag half vier.)
Wat de spoorweg-brigade betreft, wordt
voorgesteld hoofdstuk VI11 der Staatsbegroo-
t'mg (Oorlog) te verhoogen met f 10000 voor
tiet het wapen der genie eu f50000 voor
soldijen, daggelden en jaarwedden van on
derofficieren en soldaten.
De bedoeling is het korps genietroepen te
doen bestaan uit twee bataljons, éen van veld
en vesting-compagnieën, éen voor telegraaf-
en spoorwegdienst.
Het tweede wets-ontwerp strekt tot het
instellen van een onderzoek ten aanzien van
de rechtsverhoudingen en de voorwaarden,
waaronder het personeel bij het spoorweg
bedrijf in dienst is.
Het laatste (elfde) artikel bepaalt: siloze
wet zal van kracht blijven tot 1 Januari 1904".
De enquête-commissie wordt gevormd uit
een der Kamers van de Staten-generaal.
Het ontwerp tot aanvulling en wijziging
van het Wetboek van Strafrecht luidt in zijn
geheel aldus
Art. 1. Na artikel 284 van voormeld wet
boek wordt een nieuw artikel ingevoegd,
luidende
Artikel 284 bis. Hij, die een ander door
hinder of overlast of door het bezigen van
Schetsjes uit den Zuid-
Afrikaanschen Oorlog,
door
»D O K TER".
Hot bleek nu, dat slechts een gedeelte van den
trein, waarmee «j den vorigen avond tc Kaapmui-
den waren aangekomen, in den nacht was vertrok
ken en het gedeelte waarby de wagen zich bevond,
waarin de ordonnans van deu majoor was opgebor
gen, was blijven staan. De ordonnans ziu echter
achter slot en ik zag geen kans hom in vrijheid te
stellengelukkig bezat mijn broer een sleutel, die
op het slot paste, zoodat weldra de deur van den
kerker geopend was. Hierbij bleek het evenwel,
dat dio wagen vol was met allerlei delicatessen, die
de Commissariaat-lui naar alle waarschijnlijkheid
voor oigen gebruik hadden meegenomen.
Daar de provisiekast van mijn broer niet al te
goed meer voorzien was. waren wc zoo vr'y, uit de
zen wngen le suppleeren.
Om 12 uur 's middags vertrokken we naar Hcc-
torspruil, landden to Malelaui een zestal kisten dy
namiet op en kwamen 's avonds goed en wel bij
het eerstgenoemde station terug, waar do majoor ine
verwelkomde en blij was, dat ik zyn ordonuausook t
had meegebracht.
Dien nacht had er nog oen klein ongeluk plaats
de opkomende trein (waarin zich ook mijn broer
bevond) liep op een stilstaander!verscheidene I
trucks werden in elkaar gedrukt, waardoor 8 mui- I
len gedood werden, torwyl eon personenrijtuig let
terlijk omgekeerd word, zonder dat er nochtans éen
enkel persoon gewond of gedood word.
We vernamen den volgenden ochtend, 14 Sep tem-
ber, dut den vorigen middag Barberion door de En-
gelsehon was ingenomen. Dit was zóo onverwacht j
gebeurd, dat vele Boeren, die zich in het dorp be
vonden, geen tijd hadden gehad to ontkomen on j
govnngou waren genomenvolgons geruchten bu- j
droog hun aantal meer dan 500.
Myu broer, ambtenaar bij de Z. A. S. M., vertrok
middelen, geschikt om vrees aan te jagen,
wederrechtelijk dwingt iets te doen, niet te
doen of le dulden, wordt gestraft, met ge
vangenisstraf van ten hoogste drie maan
den of geldboete vart ten hoogste honderd
gulden.
Indien het misdrijf wordt gepleegd door
twee of meer vereenigde personen kan ge
vangenisstraf worden opgelegd van ten
hoogste zes maanden of geldboete van ten
hoogste tweehonderd gulden.
Artikel 216 vun voormeld Wetboek wordt
gelezen als volgt
Bij veroordeeling wegens een der in de
de artikelen 274282 en in het tweede lid
van artikel 285 omschreven misdrijven, kan
ontzetting van do in artikel 28 nos. '1-4,
bij veroordeeling wegens een der in de ar
tikelen 284, 284bis en 285,1ste lid, omschre
ven misdrijven, ontzetting van de in artikel
28 no. 3 vermelde rechten worden uitge
sproken.
Art. 2. Na artikel 358 van voormeld
Wetboek worden drie nieuwe artikelen in
gevoegd, luidende
Artikel 358 bis. De ambtenaar of eenig
ander in eenigen openbaren dienst of eenig
in het openbaar spoorwegverkeer voortdu
rend of tijdelijk werkzaam gesteld persoon,
die, met het oogmerk om stremming in -lien
dienst of in dat verkeer te veroorzaken, na
laat of, wettig daartoe gelast, weigert, werk
zaamheden te verrichten waartoe hij zich
uitdrukkelijk of uit kracht van zijn dienst
betrekking heeft verbonden, wordt gestraft
met gevangenisstraf van ten hoogste zes
maanden of geldboete van ten hoogste
driehonderd gulden.
Artikel 358 ter. Indien twee of meer per
sonen ten gevolge van samenspanning het
misdrijf plegen in het vorig artikel omschre
ven, worden <le schuldigen zoomede de lei
ders of aanleggers der samenspanning ge
straft met gevangenisstraf van ten hoogste
vier jaren.
Artikel 358 quater. Indien het oogmerk
bij artikel 358 bis omschreveu wordt bereikt,
wordt gevangenisstraf opgelegd,
in het geval van artikel 358 bis van ten
hoogste een jaar en zes maanden
in het geval van artikel 358 ter van ten
dien dag met de Directie naar Delagoabuai om van
daar uaar Holland te gaan. Hij stelde voor, tue by
hom aau te sluiten met het aanbod, wanneer ik
zelf geen geld had, voor luy do reiskosten te be
talen.
Ik weigerde echter; ik racende verplicht te zijn
om ook in tijden van tegenspoed de Regeering even
trouw tn blijven als in den tyd toen alles nog in
orde was. Vele ambtenaren dachten hier echter
nnders over; na gedurende jaren groote traktemen
ten te hebben opgestreken, vonden ze het verkies
lijker om hol tooueel vau den strijd te verlaten en
naar Holland te gaan om het vecge lijf te borgen.
En dit was nog niet genoog. Eenmaal in Europa
aangekomen, werden nog vorscheidene van die lui
by iie legatie aangesteld. Ik wil graag gelooven, dat
er in dien tyd meer personeel uoodig was dan in
gewone omstandigheden, maar dat het qóodig was
om voor een auditeur een anderen aan te stellen, om
dezen auditeur weer te auditeeren, wil en kan ik
maar niet begrijpen. Ik noeui hier maar éen geval,
maar vreesde ik niet te langdradig te worden, dan
zou ik meer dergelijke gevallen kuiiueu aanha
len.
Na een hartelijk afscheid vau mijn broer to heb
ben genomen, vertrokken do majoor en ik tiaar do
kauonnen. Deze waren in do nabijheid van de ri
vier opgesteld om de stukken na de vernietiging
in het water te kunnen werpeu en onzichtbaar tc
maken. By de kanonnen aangekomeu, bemerkten
we, dat er geen .ont genoog was, waarom eeu der
artilleristen naar het station „Oorsprong" gezonden
werd om het te halen do overtollige dynamiet en
lont was u.l. naar dit statiou vervoerd. Terwijl we
op de terugkomst vau den artillerist wachtten, kwam
er een tegenorder van generaal Botha on moest hot
vernietigen der kanonnen nitgestold worden tol den
volgenden dag, naar bowccrd werd wegens hot groot
aantal burgers, dal zich tc Hectorspruit bevond cn
omdat men vreesde, dat het kennis nemen van hol
„opblazen" dur kanonnen enn nadeoligon invloed
Zou uitoefenen. Ik vond dit belachelijk, daar tijdens
do tocht naar Hectorspruit or openlijk onder do bur
gers verteld werd, dat wegons liet „op" zijn dor am
munitie de kanonnen bij die statie zouden worden
stuk gemaakt.
To Alkmaar had zich sinds langen tijd ocu go-
doolle van het vee dor artillerie bevonden, omdat
het veld daar beter was dan b(j Machadodorpdit
was niet tegelijk met hot andere by onzen terug
tocht op deu trein geladen, zoodat dit restant eerst
dien avond te Hectorspruit aankwam. Ik was, zoo
als bekend, zonder paard, en mij word door den
majoor wanneer het noodig was, er een geleendby
de aangekomen paarden was er een het eigendom
van klein-luileuant Malan cn grool-luiteuunl Malan
gaf mij dit paard iu bruikleen, waarmee ik natuur
lijk zeer iu myn schik was. De vreugde duurde
echter niet laug, want ik bemerkte al heel gauw
dat het paard iete aan een zijner voorbeeneu man
keerde, waardoor het erg kreupel liep en dit been
binnen niet al te langen tijd, wanneer het dier ge
reden werd, onrustbarend opzwelde.
Door den krijgsraad werd dien dag eon besluit ge
nomen, dat algemeone ontevredenheid wekte we
moeten evenwel aannemen, dat de onvervorbidde-
lijkc noodzakelijkheid do officieren daartoe dreef.
Het besluit was n.l. ditde voetgangers moesten
zich begeven naar Koiuatipoort, deze plek trachten
zoolang mogelijk te verdedigen en wanneer meu het
niet langer kon volhouden, zich overgeven aan de
Engelschen. Dit was hard velen die lijf en leven
voor het laud gewaagd hadden, werden als 't ware
aan hun lol ovetgelalen. Men kan zeer goed be
grijpen, dat de meesto hierover geërgerd waren, maar
het was onmogelijk hen door 'tlage vjold mee te ne
men, daar het trekken dan veel te langzaam zou zijn
gegaan cn er niet voldoondc levensmiddelen mee-
genomen hadden kunnen worden.
Den 1-lden September 's avonds trokken we met
on zo wagons tot bij de drift, waar we Kri kodilrivier
moesten overstekenwo zouden hier voorloopig 'olij
ven, tot Hectorspruit verlaten was on dun do ka
nonnen „opblazen". Den volgendon ochtend vond
j de majoor hel beter om do wagens alvast aan do
overzijde der rivier te hebben; deze was al tamelijk
i vol en het was mogclyk, dat door vroego regens liet
water zooveel zou rijzon, dat men er niet meer door
kon. Do goederen, dio door water beschadigd kon-
den worden, werden daarom hoog in do wagons
1 vastgemaakt en toen alles klaar was, gingen dc wu-
gen» door de drift. Het was goed, dat we ouzo
j maatregelen hadden genomen, want hot water kwam
I wel oen paar voet in den wagen te staan; hierdoor
was mijn kooigoud, dat zioh onderin bevonden, klets
nat gewerden. Zoodra dan ook do wagon bohou-
den op tiu plek stond, waar we voorloopig zouden
I kampccrou, haalde ik mjjn dekens or uit en hing
j ze te drogen.
Toen ik hiermee klaar was, liet de majoor me
roepen om mee terug te gaan naar Hectorspruit.
Long Tom met zyn ammunitie moest n.l. opgezon-
dou worden naar Koiuatipoort en in verband hier
mee waren nog eenige zaken te regelen.
Do rit van de rivier naar Hectorspruit beviel me
maar half, daar mijn leven telkens bedreigd werd.
Er bevonden zich n.l. in bet boachveld nog een
groot aantal boeren, dio hun tyd doorbrachten met
op elk stuk wild to schieten, dal zioh vertoonde zo
bekommerden zich er totaal niet over, waar hun
kogels heengingen, zoodat we telkens die dingen
langs onze ooron hoorden fluiten. Ik moet zeggen,
dat ik or in een gevocht ook niet bijzonder op ge
steld was, maar in elk- geval wist men dan. dat liet
zoo behoorde; hier was liet echter anders en vond
ik het idee om door jo oigen mensehen een gat in
'tlijf te worden geschoten, erg onaangenaam.
We ontmoetten ook nog den Stnnt-Secretaris Reitz,
die heel gemoedelijk, met het geweer over den rug,
naar de rivier wandelde om zich bij zijn lochtge-
nooten te voegen. We spraken met hem over hot
gevaarlijke vau de jachtpartijen, waarin de Boeren
zich verlustigden doch hij was van oordeel, dat het
niet zoo erg gevaarlijk was, daar door het grout aan
tal hoornen du kogels spoedig gestuit werdeu na
ons gegroet te hebben, vervolgde hij fluitend zijn
weg. Dot liet schieten in du bosschen op wild ge
vaarlijker was dat» de Staatssecretaris wel dacht,
bleek hioruit, dal toen we hij hel Station Hector
spruit aankwamen, er juist iemand naar den trein
gedragen word, die door een verdwaalden kogel in
do borst was getroffen. Het doel was, hem zoo spoe
dig mogelijk naar de ambulance te vervoeren, dio
nog te Komatipoorl was; eer de ongelukkige daar
aankwam, was liy echter overleden.
Long Tom stond op den trein, maar kon nog niet
vertrekken, daar een gedeelte ammunitie nog niet
was aangekomen. Om een uur of drie kwam deze
evenwel per trein en werden de artilleristen aange
wezen, ilio met Long Tom en mot eon Pompom
naar Komatipoorl moesten gaan; oak hier werden
die personen gekozen, die hun paarden verloren
hadden. Vóór alles geregeld cn de trein vertrokken
waa, mui het roods 5 uur geworden en voor ons
nicer dan tijd om naar onze wagons te ryden, wil
den we niet door de duisternis overvallen worden.
Wo zouden bepaald nog vóór donker op de plnais
onzer bestemming aangekomen zyu, al* wonieteeu
verkeerd pad luidden ingeslagen.
(Wordt virvol'jd.)
