Stadsnieuws.
Gemengd nieuws.
de vergadering publiek was en zij tot de tri
bune zouden worden toegelaten. Na een
'tijdje wachtens begrepen zij echter, dat de
deuren niet zouden geopend worden en ver
lieten zij de plaats.
De vergadering der afdeelingen benoemde
tot rapporteurs omtrent de wetsontwerpen
de heeren De Savornin Lobman, Drucfcer,
Nolens, Heemskerk ea Van der Vlugt.
Gister vergaderden nog 4 afdeelingen, daar
éen reeds Dinsdag het onderzoek had beëin
digd. In de afdeeling waarvan de heer De
Savornin Lohman voorzitter is en waarin
door het lot vier socialisten zitting kregen,
duurde uitteraard de overweging het langst,
zoo int men Woensdag bij den aanvang der
vergadering nog de algemeene beschouwin
gen moest voortzetten.
Het laat zich begrijpen, dat in die afdee
ling de bestrijding der ontwerpen het felst
was.
De indruk, tot dusver van de ontvangst
der drie wetsontwerpen verkregen,- zou al
dus zijn samen te vatten: dat, ondanks het
verzet der zoo goed als aangesloten minder
heid, de meerderheid als het niet anders kan,
ten slotte de voorgestelde maatregelen on
veranderd zal bekrachtigen. De minderheid
zou de spoorweg-enquóte voldoende achten
om orde en rust te nerstellen en voortaan
te verzekeren. Uit overweging daarvan zon
zij zich bijna eenparig verzetten tegen een
verbod van staken in den zin als de Regee
ring heeft voorgesteld.
Echter zou de noodzakelijkheid eener re
geling van de postenorders, met het oog op
de vrijheid van arbeid, door verreweg het
grootste gedeelte der minderheid aanvaard
worden.
Schier algemeen meende men in de af
deelingen, dat de Regeering door de tot dus
ver genomen maatregelen den dank van alle
welgezinden verdiende.
Daar liet afdeelings-onderzoek gister niet
is afgeloouen, kon de reeds tegen heden
ochtend 11 uur aangekondigde openbare zit
ting niet doorgaan.
De gewoonlijk zeer goed ingelichte Haag-
sc.he kroniekschrijver van de #N. Gron. Crt".
zegt omtrent de drie wetsontwerpen o. a.
de Regeering ia niet dan schoorvoetend
tot het voordragen van het ontwerp tot de aan
vulling en wijziging van het Wetboek van Straf
recht gekomen. Er waa een ander ontwerp gereed,
kant en klaareen ontwerp van meer negatieven
aardeen verscherping der wettelijke bepalingen
tegen het beletten der vrijheid van arbeid en
tot bescherming van 't werken door hen die bij
staking niet meegaan. In die richting had de
Minister van Justitie zich 't liefst blijven bewe
gen.
„Het bleek evenwel, dat men er langs dien
weg niet kon koinen, geen afdoende maatregelen
kon nemen om in geval van bewegingen als
waarvan wij nu 't begin hebben gezien, de aan
stichters terstond onschadelijk te maken. En
toen ie, na zeer lang aarzelen en ernstig onder
zoek, ook de heer Loeff eindelijk voor den aan
drang van de meerderheid zijner ambtgenooten
bezweken en hij heeft 't voorstel van wet ont
worpen, gelijk het nu is ingediend. Verleden
Vrijdag was 't eerst gereedZaterdag werd het
bij den Raad van State aanhangig gemaakt, Zon
dag in de buitengewone zitting van dat college
behandeld, Maandag aan de Regeering terugge
zonden, nog eenigszins gewijzigd en Dinsdug aan
H. M. de Koningin voorgelegd, die Woensdag
morgen de Kon. boodschap voor de Kamer tee-
kende.
„Dat de Regeering tot een zóo kras optreden
is gekomen men mag 't baar niet euvel dui
den. Indien men wist wat haar in de laatste
weken uit geheime rapporten is ter oore gekomen
hoe de Ministers (althans een drietal) in ano
niem brieven met 't ergste ziju bedreigd, hoe
uit alle oorden des lands vertrouwelijke berich
ten zijn ontvangen over revolutionnaire plannen,
waarvan men hier en daar iets heeft laten ver
luiden in verband met de genomen voorzorgs
maatregelen, doch waaromtrent het nu verstan
dig voorkomt, niet in bijzonderheden te treden
dan is 'tniet te verwonderen, dat de mannen,
die voor de orde in den Staat en voor het ge
zag van Kroon en Regeering en Wetgevende
macht hebben te waken, niet terugdeinzen voor
strenge, in gewone tijden wellicht niet-verdedig-
bare voorstellen, die trouwens door gedachten-
wisseling met de kundige juristen in de Kamer,
wellicht wat wijziging kunnen ondergaan, om
er de al te scherpe hoeken vaD weg te nemen.
„Hoe het zij zondere men de socialisten
uit, dan zullen zeker alle politieke partijen in
orm Parlement in deze moeilijke tijden zich be
reid toonen, de Regeering te steunen. En dat
is plicht ook voor andere ordelievende bur
gers. voor den journalist in de eerste plaats, zelfs
al laadt hij zich er de verwijten van de socia
listen door op den hals van „ophitserij".
Na te hebben medegedeeld, dat er in de laatste
weken in de ministerieele Departementen ont
zaglijk is gewerkt, vooral bij Justitie, Oorlog,
Waterstaat en Binnenlandsche zaken, zegt de
correspondent
„Eén zaak schijnt vast te staanmen iB met
de getroffen maatregelen zoover gekomen, dat
het mogelijk zal zijn, allen die bij een oventueele
nieuwe staking hun arbeid in den steek laten,
voorgoed te ontslaan en te vervangen, zoowel
bij de spoorwegen als bij andere takken van
ope.nharen dienst. Misschien zal de wetenschap
van dit feit wuarvoor ik insta bet krach
tigst motief blijken om, ondanks alle pogingen
var. de onrust-stokers, ons voor een herhaling
der Jauuari-gebeurtenissen te bewaren. Daarom
deel ik het mede".
Ds. L. Schutte, Ev. Lutliersch predikant
te Utrecht, hoopt aanstaanden Zondag voor
te gaan bij de godsdienstoefening in de
Luthersche kerk hier.
De acte Nuttige handwerken werd alsnog
behaald door de jongedames A. M. F. Damen,
M. L. Delvolder, G. J. Hoes en C. J. van
den Hoven.
Neringdoenden mogen er wel aan denken,
dat de ijk en herijk begonnen is, dit jaar in
«Het Werkhuis".
Zóo slim zijn de vischboertjes niet of de
heer Kames is hun toch weer de baas. Zoo
keurde hij Dinsdagmiddag weer een grpote
partij bot af, die vervolgens onder politie
toezicht onschadelijk werd gemaakt.
Ingevolge de op 1 Maart in werking ge
treden militaire Bevorderings- en Pensioen
wetten, welke o. a. bepalen dat een 2e lui
tenant die vier jaar dien rang heeft bekleed
wordt bevorderd tot le luitenant, zijp o. a.
bij JKon. besluit bevorderd tot le luitenant
de 2e luitenants-kwartiermeester W. J. van
Breeu en M. Fuld en de 2e luitenants J. W.
K. de Bas, H. J. F. Klatte, A. Ruijs enJ. G.
Sinia, allen van het 5e regiment infanterie,
en R. F. C. baron Bentinck, van het 3e re
giment huzaren, gedetacheerd by de Rijschool.
Amersfoort is aangewezen als garnizoen
voor alle miliciens der lichting 1903 die hun
woonplaats hebben in het buitenland en die,
bij de indeeling, er de voorkeur aan geven,
onmiddellijk in dienst te worden gesteld in
stede van driemaal de groote reiskosten te
moeten betalen.
Zij zullen door kader van hun eigen korps
worden onderricht.
De verloting van het pastel-portret ten
bate van «Kindervoeding" heeft aanstaanden
Zaterdag plaats.
Dinsdag en Woensdag zijn door »Floralia"
rond duizend stekjes uitgegevenalweer
meer dus dan ten vorige jare.
De tentoonstelling van de daaruit ge
kweekte planten heelt half September plaats.
We leven wel in den tijd van vergaderin
gen, doch zooals die thans elkaar opvolgen,
waar de kopstukken der meest uiteenloo-
pende richiinge» het woord voeren, zijn ze
toch ongewoon belangrijk en verdienen ze
ieders aandacht.
De eerste der drie protest-vergaderingen
tegen de «Muilkorfwet" werd Dinsdagavond
gehouden in het overvolle lokaal van deD
«Amersfoortschen Bestuurders Bond".
Als spreker trad op J. G. van Kuijk-
hof, uit Amsterdam, die, na het inleidend
woord van den waarnemend Voorzitter, den
smid der H. IJ. S. Mij. H. Havinga, een kort
overzicht gal van de gebeurtenissen in de
periode 3i Januari—2 Maart. De transport
arbeiders aan de Veemen werden er toe
gebracht te strijden over de vraag of de
arbeiders het recht nebben om uit te maken
met wie zij al dan niet willen samenwerken
en ot zij al dan niet mogen weigeren met
degenen samen te werken die weigeren
naast hen te staan in den strijd om een
beter lot.
In onze gezegende maatschappelijke orde
staat aan de eeue zijde de kapitalist, aan
den anderen kant de arbeider, die zich hoe
langer zoo meer bewust wordt, dat hij de
macht heeft als bij wil en deze zal winnen
als hij met zijn lotgenooten eensgezind is.
Het verzet van den loonslaaf was te veel
in de oogen der spoorwegmaatschappij en
26 Januari gelastte zy den rangeerder Van
Mourik eeu waggon voor een der Veemen
te rangeeren, en ueze eenvoudige arbeider
deed toen een daad, die in de geschiedenis
van het proletariaat zal worden gaboekstaald
als een der schoonste daden van solidariteit.
Hij weigerde te gehoorzamen ende
Christelijke bladen schetterden over eedbreuk
-en contractbreuk.
Den volgenden dag kregen 3 rangeerders
de zelfde opdrachtook zij weigerden, en
ze werden geschorst. Toen werd, na overleg
tusschen Federatie en H. IJ. S. M., de ar
beid neergelegdde arbeiders werden ont
slagen eu 24 uur was in een deel des lands
het spoorwegverkeer gestremd. En hier
werd toegepast het gewichtigste en kraste
middel dat door arbeiders hier te lande kan
worden toegepast; hier te lande waar (zoo
als byv. in Engeland met zijn mijnwezen)
geen strijd op industrieel gebied kan worden
gevoerd. Het vervoerwezen is gebleken de
wondeplek, de Achilleshiel te zijn.
De H. IJ. S. M. gaf op alle punten toe,
doch toen begon de Pers te stoken en de
«Standaard" jammerde, dat het gezag zou
worden verplaatst, dat de burgerlijke, de
kapitalistische orde in gevaar werd gebracht.
Die zoogenaamde «orde" is thans, iat
zware en rnoeitevolle arbeid moet worden
verricht tegen de laagste loonen en dat
weelderige huizen moeten gebouwd door hen
die na 12 en 14-urigen arbeid in een krot
een onderkomen moeten zoeken dat iedere
arbeider een deel vm de meerwaarde moet
afstaan aan de bezittende klasse. En als iets
tegen die «orde" wordt gedaau, als iets ten
uadeele van de bezitters wordt ondernomen,
dan jammert de kapitalistische Pers, dat het
algemeen belang wordt belaagd Het al
gemeen belang; de arbeider, zonder wie de
kapitalist niets is, telt niet mee.
Xanstonds bleek, dat het kapitaal over zeer
krachtige instrumenten kon beschikken; te
genover de nog niet geheel gegrondveste
organisatie werden leger en vloot, justitie en
politie te wapen geroepen, die nu allen
met hun grijparmen gereed staan om de
weerlooze arbeiders te vangen als ze maar
éen daad plegen die in andere tijden onop
gemerkt zou olijven.
Het leger wordt zoet gehouden met pop
penkast- en andere vertooningen; maar boe
dan ook, we weten dat het leger, als instru
ment, op het oogenblik nog te vertrouwen
is voor de bezittende klasse.
En waarom dat machtsvertoon, die pop-
peokasterij De staking was geëindigd en
dus was er volstrekt geen reilen om die
duizenden soldaten uit hun gezin :e halen.
Doch we begrepen, dat er iets broeide en
«Het Volk" bracht het eerst het bericht over
den Staat van beleg. Wordt die algekon-
digd, dan moeten de arbeiders niets doen.
Overleg is dan niet meer mogelijk; dan
heerscht het bruut geweld, het mihtairisine
onbeperkt; dan kan men niet meer verga
deren, brievenschrijven of telegrapheeren.
En terwijl de Regeering plannen beraamde,
die nergens meer goed voor waren en waar
toe geen reden meer bestond, maakte zij de
agitatie, die nu heerscht. Wat bij den strijd
tegen Van Heek is gebeurd, is kinderspel
bij hetgeen nu zal gebeuren, want nu wordt
het een klassestrijd van den arbeid tegen
alle kapitalisten, een strijd dien de regeering
zoekt.
Den 20 Februari vergaderden te Amster
dam de vertegenwoordigers van 90 duizend
arbeiders om te protesteeren tegen de aan
slagen der regeering en nu mengden zich
ook de Socialisten en de Vrije Socialisten
in het geding, het politieke deel der arbei
dersklasse, omdat het een politieke strijd zou
worden om lotsverbetering van den prole
tariër tegenover bet geheele kapitaal. Den
volgenden dag verkondigden biljetten, waarop
«Algemeene staking", het resultaat der bij
eenkomst en terwijl de Socialist zich daar
over verheugde, werd de kapitalist bitter
gestemd over dit schrikbeeld, want hij weet
maar al te goed, dat werkstakingen in ver
schillende vakken gelijktijdig nader brengen
tot het grootsche doelhet gezag en de
macht te verplaatsen.
De regeering heeft van den zuiver econo-
mischen een politieken strijd gemaakt.
Den 24sten kwam de Kamer bijeen. Men
hoopte, dat de regeering zou inlichten om
trent haar plannen, doch men praatte over
koetjes en kalfjes en over =een kanaal bij
Terneuzen.
Den volgenden dag kwam de Kamer weer
bijeen en toen de dag zoowat om was, kreeg
de proletariër met veel plechtigheid, even
als meu een kind iets geeft, een geschenk
de Muilkorfwet.
De groote man, de Premier,zeidein 1872:
«de arbeider heelt maar éen recht, dat van
staken"; in 1903 wil hij hem dat recht ont
nemen. In 1892 eindigde hij een speech
met «zij kunnen niet wachten, geen dag en
geen nacht"; in 1903 zegt hij«zij kunnen
best wachten, een dug en nacht en nog
véél langer". En hij sprak van «voortgaan
op sociale hervormingen", doch eerst moest
de muilkorf aangelegd, eerst moest het recht
van staken ontnomen wordenwant dit ge
schiedt. Immers allen ambtenaren in pu-
blieken dienst, niet alleen bij spoor en post
maar ook in Gemeentedienst, wordt door
deze ontwerpen het staken verboden.
De drie ontwerpen van wet werden nu
besproken, en aangetoond werd, dat niet
beschermd wordt de proletariër, doch de
kapitalist en de onderkruiper, dat wil zeg
gen de verrader, die den strijd zijner mak
kers bemoeilijkt, het plechtanker der kapi
talistische maatschappij, de beste en edelste
mensch. De wetsontw rpen willen trachten,
de met zooveel zorg en moeite verkregen
organisaties te nekken door de leiders on
schadelijk te maken en dit zal kweeken een
morrende en mokkende slavenklasse.
In het algemeen belang hoopte spr. dan
ook, dat de ontwerpen niet zullen worden
aangenomen, want liet algemeen belang eischt
flinke en zelfstandige, doch geen morrende
arbeiders.
Als de arbeiders niets doen, de handen
in de zakken steken en niets doen, hoege
naamd niets, dan zal de strijd door hen
worden gewonnen, evenals dit in Duitsch-
land geschiedde, waar de Tuchthuis wet werd
ingetrokken ten gevolge van de vele ver
gaderingen en betoogingen en waar sterke
agitatie werd gevoerd tot de bourgeoisie
zich voegde naast den arbeider. De mach
tige Keizer van het groote Duitscho Rijk
bukte voor ile nog machtiger vuist van den
arbeider en diens tlinko en degelijke orga
nisatie en zag zich verplicht, de wet terug
te nemen.
Zal de arbeider in het vrije Nederland,
dat zich nimmer dwang liet opleggen, min
der zijn dan de Duitsche'? Eén stem zal
zich tegen de ontwerpen verheffen en door
vergaderen, beloogen, het laten liggen van
den arbeid, liet absoluut niets-doen, zal de
wet worden teruggenomen en het recht van
den arbeider onverkort worden gehandhaafd.
Onder daverend applaus werd nu de vol
gende motie aangenomen »De vergadering,
den 3 Maart te Amersfoort gehouden; ge
hoord de uiteenzetting der wetten, welke
het stakingsrecht vernietigen en de vakbe
weging geheel aan banden zullen leggen
protesteert krachtig tegeD het aannemen
dier wetten en besluit, met alle macht tegen
hun aanneming te ageeren".
Hierna werd de openbare vergadoring ge
sloten.
De beide volgende vergaderingen worden
morgen- en Zaterdagavond gehouden.
Het «Comité tot verdediging", gevormd
door de verschillende Chr. v/erklieden-orga-
nisaties, zal Vrijdagavond in «Amicitia" een
groote openbare vergadering houden in welke
als sprekers zullen optreden mr. J. G. Sy-
brandy en ds. D. J. Karres, beiden uit's-Gra-
venhage.
Men zie nevenstaande advertentie.
Aanstaanden Dindugavond weer Opera
concert. met geheel nieuw programma.
Bij de heden ten Raadhuize gehouden
aanbesteding van gordijnen voor de nieuwe
openbare Lagere school bij Puntenburg werd
ingeschreven door de volgende stadgenooten
R. van 't Hoff, f318Gebrs. Hamers, f280.00;
J. A. Stoopendaal, f269; J. A. van Maar-
schalkerweerd, f243.85; J. W. van Achter-
bergh Jr., f229en Fortmann Hehenkamp
f 190.20.
Bij die voor de levering van 60000 Waal
straatklinkers schreven de volgende stadge-
nooten in: C. Ruitenberg, f1092; G. Was-
sink, f1097; T. van Daal, f1087; T. W.
Bonte f1074; en J. van den Berg f1073.
De levering is den minsten inschrijvers
gegund.
De werken tot verbetering van de haven
zullen spoedig worden hervat. Nog in deze
maand wordt de bouw der kademuur aan
den Grooten Koppel aanbesteed.
De heer A. Kluytmans, sedert zijn pro
motie te Delft aeronautisch ingenieur te
Parys, heeft Maandagavond te Baarn de eerste
zijner lezingen gehouden, waarmee hij op
vele plaatsen in ons land zal optreden. Hij
heeft een geheel nieuw systeem vnn bestuur
baren luchtballon uitgevonden, dat alle andere
overtreft en wil zijn ballon aan den Minister
van Oorlog aanbieden, wiens hulp reeds door
hem is ingeroepen.
Verleden week werd door een familie uit
een andore g nieente een woning aaD de
Antonlaan te Zeist gehuurd voor den tijd
van een jaar en twee maanden, tegen f3.25
per week. Vrijdag werd deze woning door
hen betrokken, doch Dinsdag waren zij weder
aan het verhuizen.
De huiseigenaar was hiermede niet con
tent en belette hun de verhuiswagens nog
verder le laden. Hij stond dit alleen toe
onder voorwaarde, dat de familie eerst de
14 maanden huur betaalde, aan welke voor
waarde werd voldaan.
Zoodat zij niet minder dan f65 per dag
verwoond hebben.
Beproevingen zijn de krachtige windstooten,
die het stof meenemen, waaronder de deugd
lag te vergaan.
Het «Volksdagblad" weet mee te deelen,
dat de ontvangsten der Hollandsche IJzeren
Spoorweg Maatschappij in Februari per dag
rond f5000 minder nebben bedragen dan in
andere jaren.
De cocaïne, die sedert eenige jaren een al
gemeen middel was om menschen die een
operatie moesten ondergaan, bewusteloos te
maken, is thans in de Academie voor Genees
kundigen te Parijs heftig aangevallen, in weer
wil van de schitterende verdediging door dr.
Reclus. De bekende doctor Gaiippe, heeft
volkomen met de cocaïne gebroken en de
ouderwetsche chloroform weer binnenge
haald, onder do bescherming van drs. Lu-
cas-Cbampionnière en Berger.
Om zonderling te zijn, bedenken de menschen
soms de onzinnigste dingen. Zoo heelt een
dame te San Francisco den vreemden inval
gehad, een maaltijd te houden van personen
die een ontsteking van den blinden darm
hebben doorstaan. Al haar gasten hadden
een operatie wegens appendicitis ondergaan,
maar van te voren wist geen hunner deze
byzonderheid. Niet voordat men de eetzaal
was binnengetreden, bemerkte men, dat al
len op óen punt overeenkwamen. De tafel
was gedecoreerd met een kleine operatie-
talel, waarop een wassen popje in een laken
lag. Daarnaast stond een wassen doktertje,
dat den patiënt do pols voelde. Alle zaken,
die bij de operatie te pas komen, waren in
't klein nagemaakt en versierden met. viool
tjes, narcissen en venushaar den discb. Toen
de gaston gezeten waren, heerschte er groote
