Donderdag 26
Maart 1903.
No. 5324.
52e Jaargang.
Feuilleton.
Stadsnieuws.
UUlSflUHI COUBAIl
FIRMA A H VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden fi.
iranco per post 1.15. Advertentiën 1—6 regels 60 cent; elke regel meer 40 cent. Legale-,
ollicieële- en onteigeningsadvertentiën per regel 15 cent. ReolatneB 1—5 regels f 1.25elke regel
meer f 0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening
gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU
KORTEGRACHT9
Telephoon 19.
KENNISGEVING.
Nederlanderschap.
Do BURGEMEESTER van AMERSFOORT,
Gelet op urt. 7 5o der wet van 12 December 1892,
Staatsblad No. 268, brengt ter kennis van belang
hebbenden, dat het wenschelijk zal zijn, dat z\j
U'r voorkoming van het verlies van Nodrrlandxchap
voor Nederlanders, dio zich reeds vau vóór 1 Juli
1893 buiten hot Rijk en zijne koloniën of bezittingen
iu andere werolddoelon bevinden en sedertdien tijd
nog geen vorklariug als het aangehaald artikel be
doeld, hebben ingediend hunne bloed- of aan
verwanten, die in deze omstandigheid verkeeren,
aansporen eone verklaring ais bovengenoemd, be
treffende hun wensch om bet Nederlaudschap te
behouden, vbor den 1 Juli 1903, in te zenden.
AMERSFOORT, 25 Maart 1903.
De Burgemeester voornoemd,
WUIJTIERS.
BOEFJES.
(Ingezonden.)
Eenige mamden geleden bad de „Nieuwe
Rotterdammer Courant" een feuilleton, „Boefje"
getiteld, een geschiedenis, beleefd en beschreven
door den begaafden schrijver Brusse.
Breed uit wordt geschilderd een Rotterdamsche
jongen van 13 of 14 jaar met al zijn leuke,
guitige natuurlijkheid, maar ook als een jeugdig
misdadigerstype, een jongen die wispelturig en
vagebonderig, snoeplustig en dietachtig, van
kwaad tot erger komt, tot inbraak toe, zoodat
hij ten slotte tot gevangenisstraf veroordeeld
wordt.
Ten slotte? Neen dat was niet het eind. De
vereeniging „Pro Juventute" te Rotterdam trok
zich het lot van den knaap aanreeds vóór de
zaak voor de Rechtbank behandeld werd, had
de vereeniging zich in verbinding gesteld met
den Officier van Justitie, met het gevolg dat de
gevangenisstraf niet te lang werd onder voor
waarde dat daarna de kuaap eenige jaren zou
vertoeven in een opvoedingsgesticht.
Zoo geschiedde en als de schrijver ons aan
het eind van zijn verhaal vertelt van zijn be
zoek in Limburg, waar de jougenjin een gesticht
overeenkomstig de gezindte zijner R. K. ouders
werd verpleegd, dan gevoelen wij een verlichting
en ontspanning als wij lezen dat de jongen er
nu blijkbaar boven op was, dat hij nu had de
omgeving, waar zijn misdadige aanleg misschien
uit gebrek aan voedsel kon afsterven en zijn
betere natuur zich kon ontplooien.
Zulk een vereeniging „Pro Juventute" ingrij
pend vóór hel te laat is, reddend kinders voor
het menschen en dan volslagen misdadigers zyn,
'die menschelijkerwijze niet meer te redden zijn,
bestaat ook voor Amersfoort's boefjes.
In de afgeloopen week verscheen het jaar-
verslug over 11)02 van de vereeniging „Pro Ju
ventute" te Utrecht, die haar werkzaamheid
ook over Amersfoort uitstrekt, welke werkzaam
heid helaas meer dun noodig is, waarvan wij u
straks een enkel voorbeeld willen mededeeleu.
Uit de ledenlijst van dit verslag blijkt dat de
vereeniging in de stad onzer inwoning niet ge
noeg gekend en dus niet genoeg gewaardeerd
en geldelijk gesteund wordt, Het zij aan ons,
werkende leden dier vereeniging te Amersfoort,
vergund den lezers van dit blad daarvan iets
merlc te deelen in de hoop, dat velen zich op
gewekt mogen gevoelen zich bij een onzer op te
geven als lid met een contributie van minstens
f2of als donateur met een contributie van
minstens f 10.of met een gift in eens vun
minstens f50.
De vereeniging trekt zich het lot aan van
nderen, die met de justitie in aanraking
kwamen en als de financiën het gedoogen ook
van verwaarloosde kinderen met wie het nog
niet zoover kwam. De vereeniging plaatst deze
kinderen allereerst onder toezicht van een patroon
of patrones om daarna met de justitie te beraad
slagen, welke maatregel moet getroffen worden
om dit kind te bewaren voor verdere misdaad
en het zooveeL mogelijk te brengen tot een eer
volle positie in de maatschappij.
Zelden komt men na gemeenschappelijk overleg
tot het besluit dat voor het kind een vervolging
en straf het meest gewenscht is; het genoemd
verslag gewaagt echter van een geval, bepaald
een uitzonderingsgeval, waarin de Officier van
Justitie tot vervolging uit zich zelf niet besloten
zou hebben, maar door den patroon overtuigd
werd, dat het voor deze knapen noodig was een
zeer korte gevangenisstraf te ondergaan bij ge
brek aan beter straf, nu de Kinderwetten nog
niet in werking zijn en het geval ie ernstig was
n ongestraft te blijven.
Meerdere keeren echter gebeurt het, dat do
officier van justitie niet vervolgt op de belofte
van de vereeniging dat patroon of patrones
voortdurend toezicht houdt en zich het kind
gedurende eenige jaren blijft aantrekken.
Maar natuurlijk, in zeer vele gevallen is het
eenige wat helpen kan: verwijdering van het
kind uit zijne omgeving. Dit geschiedt door
uitbesteding, door plaatsing in een particulier
gesticht van de godsdienstige gezindte der ouders
of in een Rijksopvoedingsgesticht.
Het laatste geschiedt alleen indien dejustitie
Schetsjes uit den Zuid-
Af'rikaaiisclien Oorlog,
door
»DOK TER".
Hij verhaalde, dat ze eerst, evenals wij, verdwaald
wareu eu een half uur later dan bepaald was bjj
het eerste fort aankwamen. Dit was maar een klein
fortje, dat zonder van het paard te klimmen, onder
het afvuren van de geweren, gestormd werd. Er be-
vondeu zich tiier maar een twaalftal soldaten, die
zicl> dadelijk overgaven. Dit was het troepje
luitenant Coelsee. Luitenant De Jager was ook door
den mist do goede richting kwijl geraakt en kwam
nu op do schoten af, die hij gehoord had. Zo be
sloten nu, gezamenlijk het grootere fort aan te val
len, dat ongeveer een 1500 pas verder lag. Hier
de vijand echter reeds gewaarschuwd dat het
pluis was, Luitenant De Jagor viel van de eeue
zijde en luitenant Ooetsee van den anderen kant
het fort aan, maar, zooals ik zooeven zeide, was de
vijand op zijn hoede en gaf den onzen zóo'n warme
ontvangst, dat een groot gedeelte het veiliger vond,
ieis achteruit te gaan. Wie echter niet aan terug
trekken dacht, was luiteunnt Goetsee; hij was de
voorste en riep zijn manschappen toe hen te vol
gen, wat ze trouw deden. Hoewel Kbaki hem on
der een hevig vuur hield, waren ze heel spoedig L'y
do draadversperring; hij het overklimnien kreeg lui
tenant Coetsce een schot door de kuit, waardoor
hij hot been niet gebruiken en over den draad krij
gen kon.
Den volgeudeu ochteud ging Rothmunn naar den
dokter, om dien te melden, dat er geen kar te kry-
gen was en inen (ius audere plannen moest maken.
Do dokter had nog een „sootch-knr" en er werd
besloten om hier 6 ossen voor te spanueu, terwyl
de kaffer, Jie altijd niet die beosteu werkte, oo"
meegaan.
Toen Rotlimaun dien middag terugkwam, vertelde
hy mij dit en zeide tovenB, dat ik er op moest re-
konen, vroeg in den ochtend te vertrekken.
het kind niet ongestraft wil laten, indion do
ouders niet medewerken, of en dat is ook maar
al te veel de reden indien „Pro Juventute"
geen geld heeft. Een Rijksopvoedingsgesticht,
waar zoovole kinderen in dien moeilyken leeftijd
van 12 tot 18 jaur, en dan allen misdadig, allen
verwaarloosd, bijeengebracht zijn onder toe
zicht, dat misschien krachtig genoeg gehand
haafd wordt om de orde te bewaren en gedeel
telijk een handwerk te loeren, maar dat meestal
niet in slaat ia, werkelijk op te voeden en niet
voorkomen kan dat de jeugdige boosdoeuera
veel kvyuad aan en van elkaar loeren, een Rijks
opvoedingsgesticht is een pis-aller, als er vol
strekt geen geld meer is.
Dat was onlangs het geval met een Araers-
foortschon jongen waarover een onzer het patro
naat aanvaardde, een jongen vun 11 jaar, die
reeds drie jaren lang uit snoeplust eerst kwan
selde, toen bij zijn ouders wat wegnam, later
winkel'ars oplichtte, en uit „vinden" ging; een
vagebond vun natuur die 10 jaar oud een ma
chinist van een goederentrein wist te bepraten
hem 's nachts naar Winterswijk mee te nemen
en den volgenden dag weer wist terug te komen,
een die soms dagen, soms weken nitbleef ale
hij bung was voor slaag van zijn vader.
De vader was al eens naar den meester ge
weest schoolgaan deed het kind niet veel en
had gevraagd of hij niet naar een gesticht kon
worden opgezondenhij was tegen den knaap
niet opgewassenmaar meester zeide dat dit
wel f70 's juars kostte, en dat konden de ouders
niet betalen. Zoo bleef de jongen rondloopen,
nu eens geslagen dan weer gesmeekt, heden be
dreigd en morgen ontzien en het werd erger en
erger; de winkeliers werden steeds meer opge
licht, tot eindelijk vader weigerde te betalen
en de politie er in werd gemoeid. Eenige dagen
geleden werd hij veroordeeld t.ot opzending naar
Alkmaar voor 7 jaren.
Ware het maar geweest, dat we eerder van
deze zaak geweten hadden, of dat de vereeniging
„Pro Juventute" slechts de helft der kosten had
kunnen dragen, wij zouden met partiouliere by-
dragen hebben kunnen trachten den jongen te
plaatsen in een particulier gesticht waar veel
toezicht en leidiDg voor weinig kinderen is of
waar men zoo spoedig mogelijk in goede ge
zinnen uitbesteedtmaar er was geen geld en
weiuig tijd en Amersfoort's boefjes kostten reeds
zóóveel zonder dat onder Amersfoort's meerge-
goeden krachtige steun der vereeniging gevon-
den werd, klaagde men te Utrecht, helaas te
recht I
Helpt ons dau, meer bevoorrechten, helpt allen.
die 't eenigszins leunt doen, onverschillig van
welke politieke richting of kerlcgenuotschup.
Wij zyn in Pro Juventute neutraal, d. w. z. wy
trachten elk kind volgens de godsdienstige rich
ting van z\jn ouders te maken tot ernstige men
schen, tot nuttige leden van de maatschappij.
Laat do werkzaamheid van ons en andoren,
die, ook patroon willen Wezon, niet vleugellam
geslagen worden door gebrek uan geld. Do
kosten van een enkel kind dat gered moet
worden, kunnen soms betrekkelijk hoog zijn
zelden wordt geld productiever besteed, zel
den wordt een uitgave gedaan Ho meer kosten
bespaart aan de gemeenschap, zoldc zullen wij
met onze bijdrage grooter lijden voork. men.
De Amarsfoortscho corrospondeerende
leden van de vorocniging „Pro Juventute"
te Utrecht:
I. HOOYKAAS.
W. M. J. van LUTTERVELÜ.
B. W. TH. SANDBERG.
Den bepa..:.ien dag was ik vroeg genoeg gereed;
mijn kombaarzen en kussens (ik permiteerde me ilie
weelde nog in die dagen) had ik in een bundel ge
rold, terwijl ik ook het beetje kleeren, dal ik nog
bezat eveneens in een doek had saamgebonden.
We hadden wel het -plan om terug te komen,
maar alles was ODzeker in die dagen, zoodat het
niet raadzaam was, iets achter te laten. Rothmunn
had óok al zijn goederen tiy elkaar gepakt en vol
ongeduld zagen we uit naar de kar. Deze verscheen
echter eerst om een uur of negen, zoodnt het tien
was geworden, eer we vertrokken,
j ons vertrek ontstond er twist tusschen luite-
Malau en Rothmunn over de tentde een voor
den ander beweerde, dat het zyn eigendom was en
de ruzie liep zóo hoog, dat ik eerst nog bang was,
dat het op een vechtpartij zou uitdraaien, maar zoo
ver kwam liet toch niet, In elk geval vertrokken
wy zonder tent, zoodat ik hoopte, dat we niet teveel
regen op onze reis zouden hebben.
Ons afscheid was niet bijzonder hartelijk, daar ik
Rotlimann eigenlijk in deze kwestie gelijk moe^t
geveuik meende toen uog, dat we terug zouden
komen en rekende op den lijd, die deze ruzie wel
zou doen vergoten. Rollunauu zou te paard rijden,
terwyl ik, als mijn beenen moe werden, op de kar
zou uitrusten. We gingen dus eerst naar de plek,
waar volgens ingewonnen informatie het paard van
Rotlimann moest wezendaar aangekomen, was or
echter geen spoor van eenig paard te bekennen,
zoodat we uu langen tyd zoekeus bcsloton, dat ik
muur met dc kar zou doorgaan. Rothmauu ging
terug met zaal en toomhad hij eenmaal zijn paard
in handen, dan kon hij de kar spoedig genoeg in
halen.
Langzaam gingen do ossen en langzaam ging dus
dc kardit was juist iets voor den kaffer, die als
leider vóór de ossen liep en niet van plan was hot
zich erg moeilijk te maken. Nu, zoolang Rotlimanu
nog niet bij ons was, vond ik het ook maar beter,
niet te haastig te wezen, temeer daar ik uiet zoo
heel zeker van 't pad en bang was, een verkeerden
weg in te zullen slaan. Toen ik dan ook een paar
uren gereden had, me op oen tweesprong bevond
eu er van Rothmanu niets te bespeuren was, besloot
ik uit te «paunen eu gaf dienovereenkomstig bevelen
nau den kaffer. Deze moest dit geheel alleen doen
ik had het al zoover gebracht, dat ik eon paard
kon opzadelen, maar van ossen uit- of inspannen
had ik niet het minBte begrip. Nadat de kaffer
klaar was mot uitspauneu, nam ik mijn bundeltje
kombaarzen van de kar en mankte my het zoo ge-
makkelijk mogelyk.
Terwijl ik op mijn rug lag en naar den hemel
keek, werd ik opgeschrikt door de vraag van een
jongen Boer„Of oom ook soms twee paarden
gezien had". Ik zelf moest daarop ontkennend ant
woorden ik vroeg deu kaffer, die op de ossen moest
Cseu en dus rondgekeken had, of hy geon paarden
1 gezien, manr de zwarte beweerde, dat er niets
voorby gekomen was. We moesten voorloonig naar
commandant Schoeniuan en ik vroeg „neet" of h\
ook wist, waar het lager vnn den commandant
stond.
Toen het bleek, dat „neef* het wist, maakte ik
meteen van die gelegenheid gebruik om uit te vin
den, wat het meest geschikte pul was en hij zeide,
dat het beate zou wezen over Dullstroom te gaan,
Kort daarop vertrok de jonge Boer om in een
dere richting zyn paarden te zoeken en ik ging
kijken, of er nog niets van Rothmnnn te bespeuren
was. Toen hot vier uur werd, begon ik mij ongo
rust te makon, dut myn reismakker misschien eer
verkeerd pad had ingeslagen, en om me te troosten,
gaf ik deu knfferjongeu orde, vuur te makeu
een ketelje koffie te zetten. Hout was er niet, zoo
dat hy „mis" by elkaar moest zoeken, dat op
'tHoogeveld hoofdzakelijk als brandstof wordt ge
bruikt. Terwyl we nog aan 'tsukkeleu waren om
hel water aan do kook te brengen, kwam Rotln
aan en was hot reeds half vijf geworden. Nu word
er van het koffiemakon afgezien en gauw ingespan
nen om nog vóór donker een trek te kunnen ma
ken. Ik gaf Rothmnnn kennis van mijn gesprek
mot den jongen Boor on hoewel hy eerst van plan
was geweest, over Steen Uitrapsberg te gaan, vond hij
hot good, dat we over Dullstroom gingen. Juist tegon
donker ontmoetten we veldcornet Tante en deze
zeide ons. dat «la wo een klein eindje verder gin
gen, we langs zyn huis zouden komen; wemoosten
.daar maar uitspannen, dan konden wo dien nacht
in 'thuis slapen. Hoe wc ook opletten, van 'thuis
was niets te merken het was in dien tyd geheel
donker gewOTtlen, zoodat v/e, nauat wo nog wel oen
uur vorder gereden waren, besloten uit to spannen.
We wisten totaal niet waar wo waren, maar toen de
ossen uitgespannen on aan du kettingen, die als
trektouw dienst deden, vastgemaakt, eu we op onze
kombaarzen lagen uitgostrokt, hoordeu we duidelijk
monsehenstenimen.
Ds. W. J. Meines/., Ned. Hervormd predi
kant hier, hoopt aanstaanden Zondag voor
te gaan bij de godsdienstoefening in de
Luthersehe kerk.
In de Remonstrantsche kerk hoopt te half
elf voor te gaan ds. P. Meering, Remon-
strantsch predikant te 's-Gravenhage.
In de Raadszitting van Dinsdag vroeg de
heer Van Es veld het eerst hot woord
eer het request der werklieden van den
reinigingsdienst en zeide, dat de betere bo-
zoldiging zijn volkomen instemming had en
naar zijn meening de werkelijk zware dienst
ten volle het hooger salaris wettigde. Het
betreurde spr. uit het advies van B. on W.
te hebben moeten lezen, dat zij zoo weinig
gevoelen voor het groote reorganisatie-plan,
waardoor de toestand bestendigd blijft, dat
menschen dikwijls paardewerk moeten ver
richten. Wel zal die roorganisatie groote kos
ten meebrengen, doch ze zal ook ton goede
komen aan alle Gemeentenaren.
Met een enkel woord wilde spr. het advies
der Reinigings-commissie toelichten en zog
gen, dat deze niet wilde vooruitloopt» op de
reorganisatie, en daarom juist de gratificatie
Bovendien zagen we vink onder ons lichten bran
den, zoodat we dicht Lij het dorp waren, en altera
nog maar den berg behoefden af tu gaan om te
Dullstroom te zijn.
Toon we dan ook den volgenden morgen wakker
werden, zagen we het dorp vlak onder ons Wo span-
deu in, gingen den borg «f en spanden weder uit
bij de kerk, dio bewoond werd door een paar fami
lies, wier huizen dooi' Kliaki waren afgebrand. Hut
zag er treurig uit. Behalve de kerk, het woouhuia
en den winkel van den heer Htnunclhook (een Is
raëliet en een Russisch onderdaan) en hot hals, dat
door de Engelschen als hospitaal was gebruikt,
was hot geheels dorp verbrand en vernield.
Ik ging eeu bezoek brengen by Himroclhoek, waar
ik vroeger reeds niet don majoor was geweest tydens'
de inspectie-reis naar „Long Tom." Ze vertelden
mij, dat ze dion koe' er genadig warou afgekomen,
wnnrsohynlyk omda.. hij zyn papieren als Russsiseh
onderdaan getoond hadtoch hadden do Engolsohnn
hem gedreigd, dat, als ze weer kwamen, zijn huis
en bezittingen ook vornield zonden worden.
Om 10 uur spanden wo iu diou morgen om onze
reis voort to zettenongeveer oen uur voorby Dull
stroom wo bij con Boer, een Hollander, waar we op
melk on beschuit onthaald werden en dio ons nog
een floscb melk voor do reis present gaf, Oin 1 uur
spanden wo bij oen spruit uit, oo bleven daar wegen*
de groote hitte tot 4 uur.
Onder weg passeerden wo oen Boor uit Middel
burg, die hier met z(jn ven was on zijn tonton had
opgeslagen, Deze raadde ons aan, dien dag tot aan
dc plaats van CpoUco tu trekken en daar te over
nachten, Wo zouden dan in een trek van die plaat»
naar commandant Sohoemau kunnen gaan. Volgen*
opgavo was het manr een uurtje trokken, ulnar we
waren reeds twee uren onder weg en was hut reeds
volkomen donker, zonder dat or iets van een plaat*
te bemerken viel. Tot overmaat vnn ramp kwam er
oen «ware donderbui opzetten, die vergezeld ging
van een hovigen regen. Ik zat in do acotohkar eu
trachtte m^ door middel vau m\|n regenjas en eon
Caar kombaarzen droog te houden, hetgeen meinour
alf gelukte. Rotlimann reed to paard en telkens
vooruit om den weg to verkennen intuir tevergeefs
wachtte ik op eenig (eekeu, dut we by do plaats
