Stadsnieuws.
En dan verder, na gezegd te hebben dat
by thans geen kritiek wil leveren ep hot
gebeurde:
«Neon, ik heb er geen trek in, dien lafTen
ploertontroepj dien miserabelen victorie-par
venu's matoriaa! te leveren voor hernieuwde
aanvallen. Kritiek op het gebeurde mag
slechts dienen om in eigen boezem leering
te trekken uit de begane misslagen niet
om door oermuskieton te worden omgezet
in tegen de arbeidersklasse uit te spuwen
venijn.
«Kritiek zal worden geleverddo ontleding
zal plaats hebben, als rust en kalmte zijn
wedergekeerd, als do geslagen wonden zyn
geheeld, als de slachtoffers van don stryd
weder aan het werk, of op eenigorlei andere
wyze uit den nood geholpen zijn/'
In de middagvergadering op 6 April hier
ter stede gehouden, werd door een aer leden
van het Comité van Verweer woordelijk
gezegd: „de kas kan het heel gemakkelijk
uithouden". Mr. Troelstra had dan ook in
de Tweede Kamer gezegd, dat de Engelsche
vakvereenigiugen oen millioen per week had
den toegezegd.
Wel een zeer sterk contrast daarmede
vormen do volgende berichtjes:
Aan do ontslagen werklieden dor Centrale
Werkplaats en aan die van het machiue- en
statlonsuersoneel en andere vakken t« Haarlem
werd (Vrijdag) als steun uitgekeerd: aan
ongehuwden 30 cent, aan gehuwden 45cont
en verder 5 cent voor ieder kind, zoodat
vaders van 8 kinderen mot 85 cent naar
huis gingen.
Volgens inlichtingen die het „Hdbld" van
goede zjjde ontving, bedroeg hot aantal
werklieden, die wegens do gebeurtenissen
der laatste wek on buiten werk zyn, te
Amsterdam 650, met ongeveer 1300 vrouwen
en kinderen. Van wege verschillende ver-
eenigingen enz. is hun, na 2'/, week gemis
van verdienste, ongeveer f C per gezin als
ondersteuning uitgekeerd.
Intusschen stelde de „A. N. D. B." met
overgroot» meerderheid van steramen
110 000 beschikbaar voor de slachtoffers der
jongste staking.
Het hoofd-artikel in het jongsto nummer
van >l)e Stem des Volks" eindigt aldus
We zagen on iets weerzinwekkendere
is niet mogelyk dc 9triomf der orde",
de zogopraul der bourgeoisie. We zagen
do spoorwegmaatschappijen in koelbloedige
wreedheid de wetgeving overtreffen, aie
spoorwegstaking met vier jaar gevangenis
strafbaar stelt, en ver over de duizend men-
schen voor dit «misdryf straffen met hon
gersnood. We zagen de christeiyke «Stand
aard" en do liberale «Nieuwe Courant",
bezorgd voor hot goede hart der direktios,
ze auumanen toch vooral goen genade voor
recht te laten golden. We zagen do geza-
melijke bourgeoisie in al haar organen,
trappend en nonend en belasterend al wie
zich togen de dwangwetten bad verzet en
met de arbeiders gestreden. We zagen haar
dankbaar de fooi drukken in de hand van
haar lakkeien, van politie en militie, onder
kruipers en marechaussee. We zagen haar
medoogenloos wreed in de overwinning, zon
der éen opwelling van bewondoring voor
den moed van den verslagen vijand, zonder
éen opwelling van barmhartigheid voor zjjn
ellende.
De Nederlundsche arbeiders hebben dit
alles gezien en ze zullen bet nooit vergeten.
Het zal hun leeren te werken, iaar in jaar
uit, geduldig, volhardend, voorzichtig aan den
opbouw der vakorganisatie. Het zal hun
leeren, zich in een algemeene klasseparty,
in de sociaaldemokratie te vereenigen om
den Staat te bestryden met doeltreffende
middelen en niet te rusten eor elk hunner
bet stembiljet hooft veroverd, het eenige
wanen, gelijk Liebknocht zeiae, dat altijd
treft. Het zal hun leeren hun onderdruk
kers te haten met een haat die het rerstand
scherpt en de krachten verdubbelt en die
haat om te zetten in daden gelyk de
Duitsche arbeiders na de Socialistenwet bob
ben gedaan.
Het „Weekblad van het Recht" doet óok
een goed woord voor de ontslagenen by de
spoorwegen, onder opmerking, dat een rechts-
toepassing, die voor zóo velen armoede en
gebrek beteokeat, voor de gemeenschap een
kwaad is van groeten omvang en diepe wor
king. „Wedoraannoining van diegenen onder
de ontslagenen, welke deze gunst niet geheel
onwaardig zyn, is dus niet slechts een daad
van barmhartigheid, maar van maatschappe
lijk behoud tevens."
Bovendien vraagt het blad of zoovelen, die
in zwakke volgzaamheid de slachtoffers wer
den van een leiding, waaronder zy zich te
kwader ure hadden gesteld, niet te streng
worden gestraft door een ontslag, dat mis
schien oen straf voor het leven zal kunnen
worden.
Ook door don «Nat. Vrouwenraad" is een
manifest van gelyke strekking gericht aan
do Nederlandsche werkgevers, dat aldus ein
digt:
Bedenkt hoe welwillende tegemoetkoming
uwerzyds thans woldadige ontspanning kan
brengen, veel misverstand en verbittering
kan wegnemen.
Denkt ook vooral aan de ellende, die de
vrouwen en do kinderen dier mannen be
dreigt,
Handelt zachtkens met hen.
Neemt wie werken en op loyale wyze den
arbeid hervatton wil, weer als arbeider op
in uw inrichtingen.
Van H. M. dc Koningin-Moeder is by de
commissie een bedrag van f 100 ingekomen
voor de ontgraving van den kei; van bet
«Kon. Aardrijkskundig Genootschap" een gift
van f 10 en van vele oud- stadgenooten even
zeer vry aanzienlijke bijdragen.
Uit de stad zelf vloeien de giften nog maar
traag; 't kan echter ook, dat velen wachten
lot het inschrijvingsbiljet wordt teruggohaald.
Wij meenen er echter op te moeten wyzen,
dat cle werkzuarnlioden voor 1 Juni moeten
zyn afgeloopen.
By de hedenmiddag van 1.45 tot 2.35 onder
voorzitting van den Burgemeester gehouden
Raadszitting waren aanwezig 15 leaen en de
Secretaris; afwezig met kennisgeving waren
de heerenVan Beek en Vete Heyn.
Na het lozen en ongewijzigd vaststellen
van do notulen der vergadering van 24 Maart
werden medegedeeld de Ingekomen stukken
eenige goedkeuringen van Raadsbesluiten;
oen verzoek van don Secrotaris der Gemeente
om een maand verlof, dat z. h. st. werd
verleend; en requeslen van de plaatselijke
ufdeelinff van den «Bond van NoJerlandsche
onderwijzers" over het ambulantisme en
overvolle klassen met een request van don
«Amersfoortschen Bestuurders Bond" tot
steun gedeponeerd ter Secretarie; van
vergunninghouders om het sluitingsuur te
stellen op middernacht om p ree-advies
aari B. en W.; van den heer Nierstrasz om
den ryweg in hel Plantsoen bij den Kleinen
Haag door te trekken alsvoren aan B.
en W; en oen van mejuffrouw Van der
Moer, houdende verzoek om vaste aanstelling
als onderwijzeres by eventueelo vacature
gedeponeerd lor Secretarie.
Ton slotte was ingekomen een voorstel
van de Commissio 'van Toezicht op het Mid
delbaar onderwijltwt >nvO0r>nRvan de Rijks-
regeling der salarissen op de Hoogero Bur
gerschool.
Een lange discussie werd gehouden of het
voorstel zou worden in hanaen gesteld vnn
de Commissie in zake do Hoogere Burger
school dan wel in handen van B. en W.
Aan de discussiün namen doel de heeren
Gerritsen, mr. Heyligers, Klebor en de beide
Wethouders. Het resultaat wus, dat met
13 tegen 2 stemmen (die van do heeren
Visser en Gerritsen) het voorstel werd in
handen gesteld van B. en W. die do com
missie zullen hooren.
Te 2.15 kwamen aan de orde de volgende
Punten van behandeling:
1. Ontwerp-verordening betreffende de
straatpolitie, met advies van de Gezond
heidscommissie en beantwoording.
De 89 artikels werden z. d. met algemeene
stemmen goedgekeurd.
2. Voorstel lot af- en overschrijving van
oston op do Begrcotiog der Gemeente, uienst
902.
Goedgekeurd z. d. of h. st.
3. Idem op de Begrooting der d.d. Schut
terij, dienst 1902.
Goedgekeurd z. d. of h. st.
4. Benoeming van een onderwijzer aan de
openbare Lagere school 3e soort (Beek
straat).
Benoemd de heer H. Frantsen, te Wou
denberg, met 12 stemmen. De heer C. Ny-
hof, te Bunnik, verwierf 3 stemmen.
5. Voorstel tot het verleeneo van eervol
ontslag op verzoek aan de onderwijzers A
Veen en Verlare, aan eerstgenoemde wo-
gens benoeming tot Hoofd der school hij
«Puntenburg", aan laatstgenoemde wegens
benoeming tot onderwijzer aan bet Rijks
opvoedingsgesticht te A vereest.
Z. d. of h. st. eervol verleend, resp. met
ingang van 1 Juni en 1 Mei.
6. Ontwerp-besluit tot bet verleenen van
afschrijving wegens vertrok enz. van aange
slotenen in de Inkomstenbelasting, dienst
Goedgekeurd z. d. of h. st.
7. Benoeming van 2 leden en 2 plaats
vervangende leden der commissie, bedoeld bjj
art. 15 der Wet op de Schutterijen.
Herbenoemd de aftredenden, do heeren
Celosse en Visser en mr. Van Voorst Vader
en mr. Prikken.
8. Verzoek van den heer G. C. Hoogewerff,
leoraar aan de Inrichtingen voor Hooger- en
Middelbaar onderwijs, om eervol ontslag,
met adviezen.
Eervol verleend onder dankbetuiging.
0. Bezwaarschriften tegen aanslagen in
de Inkomstenbelasting, dienst 1902, met ad
vies der Reclame-commissie.
Goedgekeurd z. d. of b. st.
10. Voorstel tot het verleenen van gedeel
telijke kwijtschelding van pacht aan J.Male-
stein te Bunschoten, voor eu tot een
bedrag van f12,
Goedgekeurd z. d. of h. st.
Niemand meer het woord verlangend, werd
hierna te 2.35 do vergadering gesloten.
Do heer H. M. Krapels, stations-chef der
H. IJ. S. M. hier, is met de heeren Meuleman
en Belinfante, te Amsterdam, belast met den
cursus tot opleiding voor den rang van
commies by den stationsdienst.
De lessen aan de 27 deelnemers, van welke
7 te Amersfoort en de overigen te Amsterdam
en te Rotterdam, worden Dinsdag en Vrydag
te Amsterdam en Maandag, Donderdag en
Zaterdag te Amersfoort gegeven, des avonds
van 7 tot 10 uur.
Met den aanhef «wraak" scbrylt de «Stem
des volks" in zijn Amerefoortsch nieuws:
De burgemeester geeft op alle bewijzen
van goed gedrag, uit te reiken aan ontsla
gen spoorwegarbeiders dat zy werkloos zijn
geworden door de laatste spoorwegstaking,
om ze voor goed broodoloos te maken. In
hun klpingeestiee wraaklust zien ze er niet
tegen op, inct alle middelen onze heldhaftige
stryders en hun huisgezin door den honger
uit te moordon.
Het zal hun niet gelukken.
Gister is een aanvang gemaakt met het
leggen der houtbestrating vóór het Gymna
sium.
Dat de stads-tram niet alleen een «philan-
tropische instelling" is, bewees het verkeer
op Tweeden Paascndag, dat naar verhouding
nog drukker was dan j.l. Vrydag, toen de
opbrengst f30.976 bedroog. Opdien feestdag
toch werden met halven (Zondags) dienst
314 pereonen vervoerd, met een opbrengst
van f23.626.
De drukkerij «De Vrede'", van de Inter
nationale Broederschap te Blaricum, wier
administrateur de heer bodewijk van Mierop
is, zal binnenkort bier worden gevestigd aan
deSchimmelpenmncks-traat, waar drie huizen
daarvoor zijn gehuurd.
De «Vrede" is een 14-daagsch blad tot be
spreking van de Praktyk der Lielde. De
abonnementsprijs is naar verkiezing. Voor
uitbetaling wordt echter verzocht.
Dozen zomer zullen door den staf en de
vold-butaljons van het 5e regiment regiments-
oufeningon worden gehouden in de omstre
ken van Amersfoort, waar in Augustus we
der een zoogenaamde dokters-manoeuvre
zal plaats hebben.
Bij Kon. besluit zyn o. a. benoemdtot
luitenant-kolonel plaatselijk commandant te
Breda do majoor G. H. Nautu Pieter, van
het 5e regiment infanterie; tot luitenant
kolonel plaatselijk commandant te Utrecht
de majoor M. J. de Jongh, van het 5e regi
ment infanterio tot luitenant-kolonel bij het
5e regiment infanterie de majoor D. de Ronde
Bresser, van het 8e regimenttot majoor bij
het 5e regiment infanterie de kapiteins P. G.
Weuriogn, van den staf der inlanterie, werk
zaam by het Departement van Oorlog, en
J. H. van der Burg, adjudant van het 3e
regiment infanterietot kapitein by het 5e
regiment infanterie de le luitenants G. D.
van de Kosteele van het 7e en B. W. Kraake
adjudant bij hel 8e regiment.
Tot kolonel commandant van het le regi
ment huzaren de luitenant-kolonel W. P.
Boogaert, van het 3e regimenttot majoor
by net le regiment huzaren de ritmeester
M. van Kuyk, commandant van het eskadron
ordonnansentot luitenant-kolonel by het
wapen der cavalerie de majoor L. G. baron
Van Boclselaar, thans op non-activiteit.
Bij hot le regiment veld-artillerie tot lui
tenant-kolonel de majoor J. H. Knel, van
het korps, Directeur van hot Remonte-depot
by het 3e regiment vesting-artillerie tot le
luitenant de 2e luitenant S. G. N. Nauta
Pieter, van het korps; by het 4e regiment
vesting-artillerie tot kapitein de le luite
nant D. C. M. Graswinckel van het korps.
In hun rang z|jn o. a. overgeplaatst by
het regiment trrenadiore en jagers de kapi
tein H. C. A. ue Block en do le luitenants
M. G. Labree en A. Ruys van het 5e regi
ment infanterie.
Majoor Weuringh blyft nog tot 1 October
werkzaam aan het Departement van Oorlog.
Do kapiteins Van de Kasteele en Kraake
komen hier in garnizoen.
Do miliciens der lichting 1900 zyn vrij
gesteld van de jaarlyksche inspectie voor
den Militie-commissaris.
Ritmoester P. E. H. V. L. baron Van
Boecop, van het le regiment huzaren, wordt
belast met het bevel over het eskadron or
donnansen, ter vervanging van majoor Van
Kuyk, on in verband daarmee overgeplaatst
b|j dat eskadron.
'tls nog niet zoo heel lang geleden, dat
ik zoo'n «krantenman" beeft immers
overal verstand van mot een schoolhoofd
een dispuut optuigde over do wonschelijkheid,
op de Lagere school onderricht te geven in
hetgeen onze Oostelijke naburen noemen
«Biirgerkundu", en ton antwoord kreeg:
«Maar, myn hemel, lieve vriend, de kapstok
van de Lagere school is reeds zóo overladen,
dat" enz.
Te meer verrast was ik daarom, voor de
Zaterdag hier gehoudeu vergadering van den
Kring Amersfoort en Omstreken van Aan
sluiting Lager- en Middelbaar onderwys als
«onderwerp" te lezen«De wenschelijkheid
eener aansluiting tusschen Lagere en Mid
delbare school ten opzichte van het onder
wijs in de Kennis der natuur", waarbij deze
stellingen werden ontwikkeld:
1. De Hoogere Burgerschool eischevande
candidaten bij de toelating kennis van den
bouw der planten, van het leven der meest
voorkomende dieren en van de eenvoudigste
verschijnselen in de levenlooze natuur
2. Bij het onderzoek verlange men, dat
de candidaten blijken geven, dat de kennis
door eigen aanschouwing is verkregen
3. De Lagere school is in staat, aan bo
vengenoemde eischen te voldoen;
4. Behalve het onderwys in Plant- en Dier
kunde beginne ook dat in de Natuur- en
Scheikunde in de eerste klasse der Hoogere
Burgerschool en worde opgedragen aan éen
persoon
5. Doet de behoefte aan meer-systematisch
onderwijs zich gevoelen, dan worde elk deel
van het natuurkundig onderwijs opgedragen
aan vak-leeraren.
De heer O. Bussemaker, Hoold der school
te Soest, leidde het onderwerp in by de
vergadering die, om verschillende redenen,
niet zóo goed bezocht was als zij pleegt te
zijn. De heeren Heimans en dr. Costerus,
van Amsterdam, waren uitgenoodigd om te
komen debatteeren.
De heer Ten Bruggencate, Inspecteur van
het Middelbaar Onderwijs, was aanwezigde
heer Fickert, Arrondissemeuts-schoolopziener,
had bericht van verhindering gezonden.
De Voorzitter, de heer G. J. Buys, rele
veerde in zyn openingswoord de stichting der
H. B. S. te Hilversum en sprak de hoop uit,
dat de nieuwbenoemde Directeur dier school,
de heer G. C. Hoogewerff, niet als lid, en
als zeer gewaardeerd lid, aan den kring mocht
ontvallen, integendeel, dat de school met die
te Amersfoort in den zelfden kring zou
trachten naar samenwerking met het Lager
onderwijs. Ook herinnerde spr. aan de Staats
commissie welke de aaneenschakeling van
L., M. en H. O. hoopt te bewerkstelligen en
deed uitkomen, dat deze kring een meer
Eractisch doel heeft en ook grootendeels reeds
ereikte, al blyft nog steeds een gaping
tusschen M. en L. O. te overbruggen.
Zal de Lagere school de Middelbare inhalen
vroeg spr., of moet deze laatste naar de
L. S. .afdalen? Spr. zou tusschen de beide
scholen een jaar willen voegen als voorbe
reidende klasse; 'tis nu de vraag of de M. S
die voorbereidende klasse zal toevoegen van#
onderaan, dan wel of de L. S. een zevende
klasse zal moeten formeeren. In een vol
gende vergadering zal deze vraag ter sprake
komen; de Staats-commissie zal dan óok
gesproken hebben.
De heer Bussemaker, die alsnu het woord
verlangde, zeide, niet te willen optreden als
ontdekker van een nieuwen leergang, doch
een poging te willen wagen om deze ver
gaderingen nader te brengen tot hun doel.
Aan de leerlingen, die de H. B. S. zullen
volgen. mogeD eenige eischen gesteld en om
trent aie eischem-moet eenstemmigheid heer-
schen, terwyl ze zóo moeten wezen, dat de
L. S. er aan kan en moet voldoen. Alle
boekengeleerdheid is overbodig, sedert zaak-
onderwys meer in zwang is gekomen. Waar
de wet spreekt van «beginselen der kennis
van de natuur" moet dit in den ruimsten
zin worden opgenomen.
Zoowel door tijdsgebrek als bevattingsver
mogen der leerlingen is de L. S. beperkt,
maar toch kunnen ten slotte de leerlingen
op de hoogte zyn van den bouw der meest
voorkomende planten, het leven der meest
voorkomende uierca en de eenvoudigste ver
schijnselen der levenlooze natuur.
Op sommige scholen worden de uren voor
dit drievoudig onderwys eerlijk verdeeld; op
andere is do verdeeling hoogst ongelykop
weer andere wordt alleen plant- en dier
kunde onderwezen en de eigenlyke phyaca
verwaarloosd.
Al is sedert 1857 dit onderwys verplichtend,
toch heeft het in de L. S. nog slechts een
hoogst bescheiden plaats, soms slechts éen
uur per week en dan nog maar in de hoogste
klasse. En toch moest het, ook uit opvoed
kundig oogpuut, de spil zijn waarom alles
draait, óok omdat het bijgeloof, geloovenop
gezag, enz. tegengaat.
Naast tydsgebrek is ook verkeerde zuinig
heid van sommige Gemeentebesturen de
oorzaak van verwaarloozing.
En niet steeds kan men volstaan met platan.
Een derde tactor is het gebrekkig voor-
onderwjjs in dit vak van de toekomstige
onderwijzers, vari welke velen, ook thans
nog, nimmer een natuurkundige proef hebben
gezien.
En op scholen waar volop instrumenten
en verzamelingen zijn, missen vele onder
wijzers de handigheid om te experimenteeren
en aldra laat men alles ongebruikt liggen.
De jonge garde, aangespoord door goede
leerboeken, doet echter haar best en tracht
meer en meer belangstelling te kweeken bij
den leerling. En zaak is het, ook ten deze
aansluiting te krijgen by hetgeen op de
