J. H. GERRITSEN en ZOÜN,
Gemengd nieuws.
Ingezonden.
Advertentiën.
E. J. RUITENBERG,
Keukenmeid
Dagmeisje.
eens oen paar woken rust en een luebtbad
kan geven.
Zegt liet voort
De vergadering van het »Lees-museum"
was, voor Amersfoort althans, goed bezocht
zelfs waren er opgaven van nieuwe leden.
Het Bestuur zal nu nieuwe voorstellen
doen aan de leden, want vooral door over
lijden en vertrek hot ledental is zóo afge
nomen, dat men nog grooter zuinigheid
moet betrachten.
Hot werkelijk goede gebouw verlaten, heeft
zijn vóór en zyn tegen; 'tzou scheien in
den huurprijs, maar toch menigeen onaan
genaam zijn.
Van een opheffen is nog geen sprake. De
Statuten wijzen aan hoe op een Algemeens
vergadering, daartoe expresselyk uitgeschre
ven, daarover moet worden besloten.
Het ondenkbaar slechte lokaaltje van den
Bestuurdersbond, by de Appelmarkt, zal wor
den verlaten en de vergaderingen zullen na
Zaterdag gehouden worden in het «Volksge
bouw" aan het Havik '20, het huis vroeger
bewoond door den heer J. C. F. Prikken.
Dij do te Bunschoten gehouden aanbeste
ding voor het restaureeren van den dorps
toren werd ingeschreven als volgtG. van
den Ham, Nijkerk, f3390; J. Wildeman,
Amersfoort, f8375G. J. Schroot, Arners-
lourt, f3333; W. Wildeman, Krmeloo, f3250;
G. Wassink, Amersfoort, f3200; C. Ruiten
berg, Amersfoort, f2900; en G. C. Blanken,
Scberpenzeel, f2899.
De ware lielde voor hen, (lie wij liefheb
ben in ons huis en daarbuiten, openbaart
zich niet door zwakheid, weekheid en ziende-
blind te zijn. De ware liefde is helderziend,
en, zoo noodig. streng en hard.
Van de firma J. Smulders Co., te
's-Gravenhage, ontvingen we ter aankon
diging een afdruk van de «Eerste Landbouw-
en Tuinbouwkaart van Nederland", a n-
wijzende de in 1901 bestaande en bij het
Ned. Landbouw-comité aangesloten 14 ge
westelijke en plaatselijke land- en tuinbouw-
vereenigingen.
Zij werd uitgegeven op last van de afdeeling
Landbouw van het Departement van Water
staat, Bundelen Nijverheid, moet 72 X 87 c.M.
en is in duidelyk sprekende kleuren gedrukt
op een schaal vu» 1 40000.
Ook de uiel-aangesloten Provinciale Boeren
bonden on de zoogenaamde Dorpsvcreeni-
gingen zijn er op aangegeven, evenals de
Gemeentegrenzen en de spoorwegen.
De graphische voorstelling aan den voet
geeft een zeer duidelyk overzicht van de
verhouding tussehen het aantal landgebruikers
in Nederland en dat der leden van de ver
schillend,: vereenigingen. Utrecht maakt
daarbij lang geen schitterende figuur.
Een andere graphick geeft een voorstelling
van den loop van het aantal leden der 9
Provinciale landbouw-inaalschappyen over de
jaren 1845--1901. Dat aantal was in 1845
slechts 1973, doch nain steeds toe tot 1880
toen het 27 827 was, om vervolgens te dalen
tot 23 894 in 1885 en 23012 in 1890, doch
daarna weer regelmatig te stijgen tot
30 000 in 1900.
Een derde graphische voorstelling doet
hut aantal leden zien van de naast de Provin
ciale lundbouw-maatschappjjen ontstane ge
westelijke vereenigingen over 18G01900.
Deze toeneming is zeer opmerkelijk in 1800
382, in 1885 nog maar 1000, in 1895 slechts
2411, in 1897 reeds 11 235, in 1898 reeds
15842 en in 1900 zelfs 21939.
'lis een belangrijke kaart die om haal
lagen prys, f 1, zeker wel haar weg zal vinden.
Jammer echter dat omstreeks Juli 1903
de resultaten over 11402 nog niet zyn neer
gelegd in deze kaart, die toch wel niet zóo
spoedig zal worden herdrukt.
Nóg meer sneeuw op den langsten dag
van 1903
Een hevige sneeuwstorm woedde Zondag
te Lissabon. In de haven is een schip met
kostbare lading gezonken, de oogst is ver
nield, velden staan blank. Niemand herin
nert zich zulk weer of sneeuw om dezen
tyd in Portugal beleefd te hebben.
Het aanbesteden van het sloopen der oude
Beurs te Amsterdam geschiedt 6 Juli a. s.
Op «ie uitnoodiging van Burgemeester en
Wethouders aan gegadigden om uunbiedin-
gen voor koop of erfpacht te doen ten op
zichte van het vrijkomende en voor bebou
wing te bestemmen terrein, is slechts éen
aanbieding voor koop ingekomen, waarbij
voor het terrein, ter grootte van 2400 vierk.
Meter, f000 000 werd geboden. Het plan
der bieders was, op het terrein een eerste
rangs hotel te doen verrijzen.
Tot nu toe werd het ingekomen bod niet
aanvaard, daar men ten Siadhuize van mce-
ning is, dat het terrein 1 millioen gulden
zal opbrengen.
Tusschen de als een eeuwige muur don
ker, opdoemende dicht op elkaar gedrongen
bergrijen van den Balkan en den minder
indrukwekkende» bergrug der Sredna Gora
strekt zich in bonten glans het mooie dal
der Tundsh uit, dat zich in het Westen met
nieuw natuurschoon aan het nauwere dal
der Strema of der Gjopsha aansluit, die hun
frissche bergstroomen door de vruchtbare
vlakte van Philippopel naar de Maritza voeren.
Dit dal, Tulowsko pole geheeten, is het door
een groot aantal bewondoraars, waaronder
Von Moltke een eerste plaats inneemt, ge
prezen vaderland van de rozenolie. De voor
naamste stad van het ongeveer 22 Kilometer
breede rozendal, het vriendelijke Kasanlyk,
is ook het centrum van de rozen-industrie.
In de geurende, bloeiende tuinen verborgen,
liggen do languitgestrekte schuren, waarin
gedurende den rozenoogst tot diep in den
nacht de haarden branden, waarop de kost
bare olie wordt bereid.
De bereiding van de rozenolie is een uit
vinding van do Perzen; uit Perzië verbreidde
zij zich over het geheele Oosten en waar
schijnlijk is de tegenwoordige rozenolie-in
dustrie door de Turken uit den Oriënt naar
Bulgarije gebracht omstreeks de eerste helft
van de 18e eeuw-
De twee soorten van rozen, die in Bulgarije
voornamelijk voor de bereiding van de kost
bare rozenolie worden aangewend, zijn do
helroode, niet-gevulde Rosa damascena en de
geheel witte Rosa alba. Een derde soort,
Stambolitz, een variëteit van de Rosa damas
cena, wordt voornamelijk in de omstreken
van Muglisb gekweekt en zou duurzamer
zijn dan de roode roos. De witte rozen geven
minder olie dan de roode, maar zijn rijker
aan bloesems.
De rozentuin, in den herfst of in het voor
jaar aangelegd, bestaat uit lange, rechte rijen
van gemiddeld 0 voet hooge rozenstammen
met ongeveer 2 Meter tusschenruimte. De
bloeitijd is midden Mei tot midden Juni (einde
Mei of einde Juni volgens onze tijdrekening).
Zoolang duurt ook de oogst.
In den vroegen ochtend worden de juist
geopende knoppen, die den sterksten geur
verspreiden, in manden verzameld en zoo
mogelyk nog den zelfden dag naar de distil-
leerinrichtingen gebracht, De distillatie heeft
plaats in langwerpige schuren met een ry
eenvoudige, van leem vervaardigde stook
plaatsen, in welker voorste opening ter ver
warming lange stronken hout worden gebrand,
die een eind naar buiten stekendoor deze
stronken verder naar binnen te schuiven of
naar buiten te trekken, regelt men bet vuur.
Op dezen baard staat een groote metalen
kolf, van ongeveer 1 1 !/2 Meter hoogte,
waarin S a 10 Kilogram rozen met 75 Liter
water wordt gedaan. De damp gaat door een
lange metalen buis, die uit het bovenste ge
deelte van den kolf met een hoek van 45°
naar beneden door koud water loopt en ein
digt in een flesch, welke tegen den achter
wand van de loods staat. In den tyd van 1
tot l'/ï uur zyn twee van zulko flesschen,
elk van 5 Liter inhoud, met rozenwater ge
vuld. De inhoud van 8 flesscheu, d.i. 40 Liter,
wordt dan opnieuw gedistilleerd en levert
èen iles-jh en op dit voor de tweede maal
gedistilleerde water dry ft thans de heldere
geelachtige rozenolie. Deze wordt zorgvuldig
opgevangen en, tegen zonlicht en warmte
beschut, in flesschen met een dikken wand
bewaard. De verzending geschiedt in ronde
looden tleschjes, die met vilt zijn bedekt.
Dc zuivere rozenolie is een olieachtige
vloeistof van helder-geelachtige kleur; zij
kristalliseert reeds by een matige tempera
tuur, terwijl zij by warmte heel licht ver
dampt. De reuk is zóo sterk, dat men er
hoofdpijn van krijgt; 'tis daarom niet aan
te raden, haar onvermengd te gebruiken.
Om éen Kilogram olie te winnen, heelt
men gemiddeld 3000 Kilogram rozen noodig,
den oogst van een Hectare.
De waarde der rozonolie hangt af van de
meerdere of mindere snelheid waarmede zij
bevriest; men rekent hier met «deredshé.
Olie die in water va» 10° R. binnen 2 of 3
minuten bevriest., hoeft 16 «deredshé"; die
van 15—17 «deredshé" geldt als de beste
zuivere rozenolie en wordt dan ook hetduurste
betaald; die beneden 14 «deredshé" wordt
als vervalscht beschouwd.
De prys van een héél klein fleschje rozen
olie wisselt af van 2'/2 tot 7J/a franc, maar
is gewoonlijk 4 5 franc
De eerbiedwaardige Sint Pieterskerk te
Rome, die gedurende zoovrie eeuwen, wan
neer het duister was, slechts verlicht werd
door het zachte licht van lmroen, zal thans
nieuwmodisch worden verlicht. Er zal na
melijk electrisch licht worden aangebracht
tn wel 20000 lampen, ieder ter lichtsterkte
run 5 kaarsen; hiervan zijn reeds628 lampen
in verschillende deelen va» hot reusachtige
gebouw geplaatst.
Aan den grooton vooruitgang der toege
paste Scheikunde hebben we ontegenzeglijk
veol te dunken, maar de keerzijde der medaille
is even onwederlegbaar de schromelijke ver-
valsching der levens- en vooral der genot
middelen. Telkens en telkens weer waarschuwt
het «Maandblad tegen de Vervalschingen"
tegen gewetenlooze 'handelslieden die om
maar zoo goedkoop mogelyk te kunnen
leveren zich niet ontzien, allerlei hoogst
schadelijke mengsels in den handel te brengen.
En het publiek tuk op koopjes slaat
elke waarschuwing in den wind.
Veel voor weinig geld, is hoe lang zoo
meer de leuze: ol de waar ook goed is, wordt
niet gevraagd.
Hoe vaak reeds is aangedrongen op een
algemeen Rykstoezicbt op de levensmiddelen.
En dat dit hoog noodig is, moge voor de
zooveelste maal blijken uit het volgende, ons
van alleszins geloofwaardige zijde meegedeeld
Als lokaas voor hun eigenlijke waren ont
zien tal van winkeliers zich niet, extra-goed-
koope boterhumrnenworst óf er op toe te
geven óf te verkoopen tegen een klein prijsje.
En 40 (veertig) Kilo van zulke worst wordt
gefabriceerd uit 6 (zes) Kilo kalfsvleesch,
zekere meel(?)soort 'n chemisch «geheim"
mengsel en water!
En dan verwondert men er zich nog over,
dat telkens meer gevallen worden geconsta
teerd van blaas- en niersteen, enz.
Op 1 Juli wordt in Suriname de vrijver
klaring van de slaven in de kolonie op feeste
lijke wijze herdacht.
Nadat de slavernij den 1 Januari 1860 in
geheel Nederlandsch Oost-Indië reeds was
afgeschaft, werd bij de Wet van 8 Augustus
1862 de slavernij ook opgeheven in de kolo
nie SuriDame met 1 Juli 1863. De vrijge-
maakten bleven echter nog 10 jaar onder
het toezicht van den Staat, opdat zij tot het
familieven zouden worden opgeleid. Voor
eiken slaaf werd aan den eigenaar f 300 toe
gekend, terwijl de Regeering premiën uit
loofde voor den aanvoer van vrije arbeiders.
Door die zelfde wet en op het zelfde tijdstip
werd de slavernij ook opgeheven op de eilan
den Curasao, Bonaire, Aruba, Sint Eustatius
en Saba, alsmede op het Nederlandsch ge
deelte van Saint Martin. Ter tegemoetkoming
werd voor iederen vrijgelaten slaaf op eerst
genoemde eilanden f200 en op Saint Martin
f300 toegestaan.
Het opnemen van Ingezonden stukken brengt
niet altijd mede, dat de Redactie onvoorwaardelijk
instemt met hun inhoud.
Kopij van geplaatste of ongeplaatste stukken wordt
nimmer teruggegeven.
Geachte Redactie,
In het «Nieuws- en Advertentieblad" van
gisteren is opgenomen een Ingezonden stuk
van zekeren G. die bezig is, de ingezetenen
op de hoogte te brengen over een paar be
langrijke onderwerpen welke Zaterdag inde
Raad worden behandeld. Eén van beide: óf
G. is op de hoogte, óf hij is 't niet. In 't eer
ste geval, zegt hy, om het zacht uit te druk
ken, onjuistheden en kent hij de portee van
die zaken niet, en dan ware het beter, de
ingezetenen niet op een dwaalspoor te bren
gen; tenzij er een derde mogelijkheid is, en
die is niet uitgesloten, dat hij een slecht
type is van een ras-Amerl'oorter die nog
zoo gaarne de toestanden van vóór 25 jaar
terugzaggeen gezicht heeft voor de groote
uitbreiding der stad, en van huis uit pessi
mist is, zelf de ontwikkeling niet kan volgen,
niet mede is kunnen gaan met zijn tijd en
vegeteert van een erfenis van oom of tante.
En nu ter zake:
Het vakonderwijs voor het meisje is geen
weelde in den tegenwoordigen tijdintegen
deel, er worden ieder jaar vakscholen ook
voor meisjes gesticht, en met groot succes.
Het is geen model-inrichting welke hier wordt
bedoeld, maar een school waarmee ons reeds
jaren andere steden zijn voorgegaan. Mijnheer
G. vergeet, dat Amersfoort zich aantrekkelijk
moet maken vooral op het gebied van on
derwijs. Zouden we zijn raad volgen dan
ware er nog in geen jaren een toekomst
voor onze groote uitbreiding.
G., die zoo goed op de hoogte is, vergeet
dat er voor 1904 een post op de Gemeente-
begrooting moet komen voor kookonderwijs
indien de Industrieschool niet tot stand komt,
zoodat de f2500 welke aan subsidie wordt
gevraagd, belangrijk lager moet geraamd
worden. Juist de Ambachtsschool voor jongens
heeft geleerd in welk een groote behoefte
wordt voorzienna 2 jaar was die school
reeds te klein.
In deze belangrijke onderwijszaak staan de
voorstanders aan de zijde van onzen Minister
dr. A. Kuyper, zoodat zij zich in goad ge
zelschap bevinden.
Of de school in de toekomst duurder zal
kosten, weten we geen van allenwel weten
we, dat de begrooting in overleg met den
inspecteur van het ambachtsonderwijs en
directrices van scholen in andere plaatsen is
opgemaakt. Tegenover grootere uitgaven voor
de school zullen toch zeker de meerdere
ontvangsten moeten worden gesteld.
Welke inrichting van vak-onderwijs kun
onze Gemeente aan meisjes, vooral uit de
kleine burgerij en den winkelstand, aanbie
den nadat de kinderen op 12 of 13-jarigen
leeftyd de school hebben verlaten?
Over de voordeelen van dat vak-onderwijs
zou ik nog veel kunnen zeggen, maar 'k wil
liet hierbij laten omdat ik met een enkel
woord over de Hoogere Burgerschool en den
gasprijs iets moet mededeelen.
Alleen nog wensch ik te constateeren.dat
op de Gemeente-begrooting van circa f500000
deze post geen overweging uitmaakt, d.w.z.
dat we daardoor geen belastingverhooging
zullen krygen.
1. De Raad wordt genoodzaakt de Hoogere
Burgerschool definitief en grondig te regelen
omdat we niet mogen blijven toezien dat het
gehalte van het onderwijs slechter wordt.
2. Zouden we met zekerheid het tweede
9ubsidie van f5000 verliezen, indien deze
regeling niet tot stand kwam.
De goede mynheer G. heeft blijkbaar al
leen met haDdel- en neringdoenden te doen.
Is er dan geen grootere bevolking waarvan
de stad moet leven? En zou het dan niet
beter zyn, den gasprys niet te verlagen en
het percentage der belasting onveranderd te
laten
Extra-betalen van gas door winkeliers is
onjuist en onwaar en mynheer G. weet heel
goed dat het anderen zyn die het gas betalen
ik meen te weten, dat de winkelstand in dé
3de of 4de plaats daarvoor in aanmerking
komt.
Mocht de heer G. een openbaar debat over
deze kwestie willen, dan verzoek ik hem be
leefd, zijn adres aan de redactie van dit blad
te geven. Schrijven over zulke kwesties is
moeilijk, daar er veel te veel over te rede
twisten is. D.
Dit stuk werd door ons opgenomen, om
dat er voor beantwoording in het «Nieuws-
en Advertentieblad" vóór Zaterdag geen tijd
meer is. Red.
Burgerlijke Stand van Amersfoort
van 18 Juni tot en met 24 Juni 1903.
GEBOREN: Hendrikus Wilhelmus, z. van
W. Mosterdmau en W. C. Kraanen. Petro-
nella Cornelia, d. van P. C. Dekker en A.
Reijneker. Mozes, z. van I. de Groot en
G. Hilversum. Teun is, z. van C. van
Boeijen en W. van Beek. Maria Henrica,
d. van J. C. Geijtenbeek en M. C. W. Reg-
tien. Adrianus Wouterus, z. van J. J. de
Kruijf en W. Bokkers Anna Maria Alyda,
d. van J. D. ten Hoedt en A. M. A. Kuster.
Johanna Hubertina Catharina, d. van A.
Gemen en M. M. J. Schoonbeim. Johan
Frederik, z. van P. H. van Haselen en J. F.
Faber. Christina Gijsbertha Johanna, d.
van W. van Plateringen en C. Adels.
Wouterus Mattheus, z. van J. van der Veer
en J. Nieuwenburg. --- Johannes, d. van C.
van Nieuwenhnizen en C. Blombergen.
Harm Hindrik, z. van 11. Tamminga en S.
Ravenhorst. Anna Elisabeth d. van A.
Kleinveid en A. M. van Wegen. Hendrik,
z. van H. Jekel en J. Buisman. Cornells
Johannes, z. van J. C. van der Logt en G.
Krijnen. Hendrikus Antonius, z. van A.
A. van Bekkum en T. G. van Ramselaar.
Jacobus Johannes, z. van J. J. van Kuijzen
en T. van den Brink. Antoon, z. van J.
C. Eversen en A. M. van de Geest. Neeltje,
Hendrica, d. van H. Timmerman en N. Blijer-
veld. Jannetje, d. van 11. J. Bakker en
A. Vermeij. Petrus Cornells, z. van G. van
Noordenburg en M. T. van Burgsteden.
ONDERTROUWD: J. Evers en M. G.
Sleking. W. van Es en J. M. de Winter
R. van Beek en M. Lansaat. A. Koenen
en M. Galjaard.
GEHUWD: F. Setteur en J. H. Olijslag.
OVERLEDEN: Catharina Wels, oud 79 j.
wed. vaii G. J. van Loevezijn. Krijn van
Doorn, oud 72 j., weduwnaar van C. van
Wageningen. Johan Carel Frederik Prikken,
oud 10 d. Catharina Priem, oud 2 m.
Willem Arend de Raadt, oud 78 j. echtgenoot
van A. Abels. Adrianus van den Tempel,
oud 42 j. weduwnaar van A. G. Heijmans.
De Heer en Mevrouw Van ZWIJN-
DREGT—1Tien Meulen geven kennis van de
geboorte eener DOCHTER.
Amersfoort, 24 Juni 1903.
Makelaar, WEVERSSINGEL No. 11,
huren en verhuren van huizen.
STUKADOORS,
ZuidsizLgel B„ 1
bij de Kamperbinnenpoort
bevelen zich beleefd aan voor alle voorko
mende STUKADOOR- en WITWF.RKEN.
Billijke prijzen. Nette uitvoering.
ffÉ^CT' Worden gevraagd met 1 Augus-
tus eene nette
en oen
Zich aan te melden Lange Bergstraat 39.
